Babayeva T.

Günaydın, mələyim, mən qələbə ilə qayıdacağam!

Oqtay Mirqasımov: "Mən gələcəyi görüb, onu təsvir etməyə çalışıram

C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyasında yeni filmin çəkilişlərinə start verilib. "Günaydın, mələyim" adlanacaq filmin rejissoru və ssenari müəllifi kinorejissor Oqtay Mirqasımovdur. Filmlə bağlı daha geniş məlumat almaq üçün kinostudiyaya - rejissorun yanına yollandıq. Amma onu kamera arxasında deyil, kamera önündə gördük. Dövlət Televiziyası görkəmli kinorejissor Tofiq Tağızadənin yaradıcılığından bəhs edən verilişin çəkilişlərində onunla uzun müddət rejissor assistenti kimi çalışan və həm də yaxından dostluq edən Oqtay Mirqasımovun xatirələrini lentə alırdı. Oqtay müəllim həm yaradıcılığından, həm də insani keyfiyyətlərindən bəhrələndiyi sənətkarla bağlı fikirlərini bölüşdükdən sonra, bizə çəkilişlərinə başladığı filmdən danışdı.
- Filmin istehsalı başlayıb, indi hazırlıq işləri aparılır. Çəkilişlər əsasən, Bakıda və Azərbaycanın bəzi dağlıq rayonlarında aparılacaq. Artıq, döyüş səhnələrinə aid çəkilişləri Pirquluda və Xızıda aparmışıq.
- Eşitdiyimizə görə, film Qarabağ mövzusundadır. Süjeti açıqlayardınız, film nədən bəhs edir?
- Film arzulardan bəhs edir. Filmin baş qəhrəmanı şəhidin həyat yoldaşıdır. Bu qadının xəyalında həmişə onun həyat yoldaşı canlanır, yaşayır. Qadın hətta şəxsi həyatını yenidən qura bilmir. Ona görə yox ki, şansı yoxdur. Çünki o qəhrəman, şanlı ordumuzun zabiti həmişə qadının gözü qarşısındadır. Qadın nə həyat yoldaşını unuda bilir, nə də yenidən öz həyatını qura bilir. Getdikcə onda həyat yoldaşını görmək istəyi yaranır. Bu, bir arzuya çevrilir. Film boyu qadın bu arzusuna can atır və sonda istədiyinə çatır. Ordumuz müharibədə qələbə çalır, Qarabağdan qayıdır və bizim sərhədlər bərpa olunur. Həmin zaman səslənən marş sədalarının altında qadının gözü önündə həyat yoldaşı canlanır...
- Film Qarabağ müharibəsinin bitməsi ilə sona çatır. Siz hadisələri qabaqlamısınız...
- Mənim aləmimdə bu, reallıqdır. Zamanı bir az tezləşdirmişəm. Mən sənətkaram, bir yaradıcı kimi istəyim belədir. Mən gələcəyi görüb, onu təsvir etməyə çalışıram. İstənilən sənətkar- rəssam, yazıçı, ya kinorejissor yaratdığı əsərdə keçmişə qayıdırsa, irəlidə mütləq baş verəcək hadisələrə niyə nəzər salmasın? İncəsənətdə bu həmişə olub. Futurist əsərlər yazılıb. Leonardo da Vinçi dörd əsr öncə təyyarə eskizlərini çəkib, yaxud Jül Vern gələcəkdə baş verəcək hadisələri proqnozlaşdırıb. Elmi-fantastik ədəbiyyatda yazılanlar, sonralar reallığa çevrilib.
- Bəs, filmin ideyası hansı real hadisəyə əsaslanıb?
- Neçə illərdir ki, azərbaycanlılar, xüsusən bizim nəslin nümayəndələri torpaqlarımızın qaytarılması arzusu ilə yaşayır. Biz çox istəyirik və gözləyirik ki, sərhədlərimiz bərpa olunsun. Müharibə əvvəla bizim qələbəmizlə, ikincisi sülhlə qurtarsın. Filmin süjeti də bu istəkdən yaranıb. Amma reallıqdan kiçicik bir təkan da olub. Bir qadın mənə öz həyatından danışdı. Dedi ki, əri Qarabağda döyüşən zaman yeganə arzusu onun sağ-salamat evə qayıtması olub. "Qoy qıçı, qolu şikəst olsun, amma sağ qayıtsın. O zaman mən qələbə, mənəvi məsələlər, vətənpərvərlik barədə düşünmürdüm. Amma o, qayıtmadı, şəhid oldu. Bir müddət keçdikdən sonra ürəyimdə yeni arzu baş qaldırdı. İstəyirəm ki, biz bu müharibədə mütləq qələbə qazanaq. İndi yalnız həmin arzu ilə yaşayıram..." Maraqlı taledir, mənə çox təsir etdi. Qadında bu istək yəqin ona görə yaranıb ki, belə böyük bir itkinin hədər yerə getməsini istəmir. Bəlkə də bu qadın əvvəl vətənpərvər olmayıb. Yalnız övladlarının atasının evə sağ qayıtmasını istəyib. Amma qurban verəndən sonra vətənpərvər olub.
- Filmdə rolları hansı aktyorlar ifa edəcək? Yaradıcı heyətdə kimlər olacaq?
- Nəzərdə tutduğum bir sıra aktyorlar var. Düzdür, bədii şura olmayıb. Amma mən əminəm ki, məsələn, Bəsti Cəfərova, Fuad Poladov, Telman Adıgözəlov, Abbas Qəhrəmanov kimi aktyorlar filmdə mütləq çəkiləcəklər. Rollar az deyil, çoxdur. Hamısı da ciddi və əhəmiyyətli rollardır. Film üzərində istedadlı operator Rafiq Əliyev, xalq rəssamı, "Babək", "Nəsimi", "Qətl günü" kimi klassik filmlərin rəssamı Mais Ağabəyov, bəstəkar Elmar Fel işləyəcəklər.
- Siz "Ovsunçu" filmində əsrin əvvəllərində Azərbaycanda baş verən tarixi hadisələrə toxunmusunuz. Bu filmdə isə əsrin sonundakı hadisələr göstəriləcək. Hər iki filmin qəhrəmanı döyüşən adamdır...
- Sözün düzü, "Günaydın, mələyim" filminin ideyasının yaranması özümə də təəccüblü gəlir. Çünki mən keçmişi daha çox sevirəm, nəinki bu günü və gələcəyi. Bu, mənim mövqeyimdir. "Ovsunçu" filmi keçmişdə olan hadisələri əhatə edir, burada isə bu gün və hətta gələcək təsvir olunur. Düzdür, hər iki filmin qəhrəmanı döyüşən, cəsur adamdır. Çünki son zamanlar görürəm ki, gənc qızlar üçün bankir kompüter mühəndisi, ingilis dili mütəxəssisi, hətta barmen zabitdən daha dəyərlidir. Zabit onlar üçün maraqlı deyil. Ona görə də bu filmdə göstərmək istəyirəm ki, döyüşən, vətənini qoruyan adama çox ziyalı, səviyyəli bir gəlin pərəstiş, sitayiş edir. İstəyirəm ki, zabit cəmiyyətin çox hörmətli bir üzvü olsun. Yolda yaxşı geyinmiş, gözəl bir qızın zabitin qoluna girərək, getdiyini görəndə fəxr edirəm. Qabaqlar at belində döyüşənlər ən hörmətli kişi sayılırdı. İndi bu dəyərlər itib. Azərbaycanda baş verən tarixi hadisələrə marağa gəlincə isə, hər kəs yaşa dolduqca öz vətənini, torpağını daha çox düşünür, ona daha çox bağlanır. Nədəndir, bilmirəm, hər halda mənim müşahidələrim belədir. Adam cavanlıqda özünü daha müxtəlif ölkələrdə sınamaq istəyir. Mən Meksikadan tutmuş Monqolustana qədər bir çox yerlərdə olmuşam. İndi heç yerə getməyə arzum yoxdur. Əvvəllər, çox maraqlanırdım. İndi isə mənə bizim kiçicik torpağımız da kifayətdir. Azərbaycan mənə yaşamağa da, yaratmağa da, düşünməyə də, həyatın gözəlliyini də, əziyyətlərini də dərk etməyə bəs edir.
- Filmin çəkilişlərinə xarici ölkə şirkətlərini cəlb etmək fikriniz var?
- Belə bir fikir var, amma hələ dəqiq heç nə deyə bilmərəm. Əsas baza, mərkəzdə olan iştirakçı "Azərbaycanfilm"dir. Amma ondan əlavə də ayrı-ayrı partnyorların cəlb olunması nəzərdə tutulub. Bu istiqamətdə işlər aparırıq. Çox güman ki, xarici şirkətlərlə işbirliyi qurula bilər. Ola bilər, vəsait qoyacaqlar, yaxud texniki yardım edəcəklər. Ya da post-prodakşnla məşğul olacaqlar. Yəni, çəkilişlərdən sonrakı prosesləri idarə edəcəklər. Burada səsləndirmə, montaj, surətin çıxarılması, filmin nüsxələrinin çoxaldılması, yayılması nəzərdə tutulur. Necə ki, "Ovsunçu" filmi bir neçə şirkətin gücünə, o cümlədən Rusiya Kaskadyorlar Assosiasiyası, İsrailin "Timraş" və Azərbaycanın "Yeni film" şirkətlərinin iştirakı ilə çəkildi, eləcə də bu film digər partnyorların dəstəyi ilə çəkilə bilər.
- Oqtay müəllim, görünür ki, xarici kino aləmi ilə müəyyən əlaqələriniz var. Ola bilər ki, gələcəkdə gənclərə bir prodüser kimi yardımçı olasınız?
- Mən artıq prodüser kimi fəaliyyət göstərmişəm. Bir neçə tələbə, debüt işlərinin prodüseri olmuşam, real yardım da etmişəm. Bir sıra sənədli filmlər də mənim prodüserliyimlə meydana çıxıb, "Ovsunçu"da da mən bir podüser kimi çıxış etmişəm. Çoxdanın prodüseriyəm. Sadəcə, mən bunu hər yerdə xüsusi olaraq qeyd etmirəm. Mən hətta bir beynəlxalq festivalda ən yaxşı prodüser kimi mükafat da almışam.
- Siz bir neçə il əvvəl "Bilyardçı" adlı filmin çəkilişlərinə başlamaq istəyirdiniz. O filmin taleyi necə oldu?
- Belə layihə var və şəxsən mənim üçün aktuallığını itirməyib. "Bilyardçı" povestim əsasında yazılmış bir ssenaridir. Həmin povest burada da, Moskvada da dərc olundu. Mənim üçün çox dəyərli layihədir. Amma nə zaman reallaşacaq, onu zaman göstərəcək.
- Azərbaycan kinosunun bu günü və gələcəyi ilə bağlı nə deyə bilərsiniz?
- Deməliyəm ki, bu gün işləmək çox, dəhşətli dərəcədə çətindir. Amma bir şey bəllidir ki, Azərbaycan kinosu bizim həyatımızın, sənətimizin, mənzərəmizin, siyasətimizin, elmimizin və bəlkə də iqtisadiyyatımızın ayrılmaz hissəsidir. Üstəlik, çox adam var ki, kinoya vurğundur. Elə tələbələrim Afiq, Əli burda oturublar. Onlar həm də çəkiliş qrupunda işləyirlər. Auditoriyada birinci görüşümüzdə tələbələrimə dedim ki, mənim övladlarım, siz böyük çətinliklərlə qarşılaşacaqsınız. Sizi firavan, şirin həyat gözləmir. İlk addımlarınız, bəlkə də elə həyatınız boyu atdığınız addımlar çox ağır olacaq. Ona görə də bəlkə sənətinizi dəyişəsiniz. Hamısı bir səslə dedilər ki, biz bu işi sevirik, şüurlu olaraq, bu peşəyə gəlmişik, oxumaq istəyirik, hazırlaşmaq istəyirik, biz rejissor olacağıq. Dedim, onda, irəli! Düzdür, bəziləri dözə bilmir, gedir. Amma məhz kinoya gənclər, yeni nəsil gəlir. Bundan başqa, təcrübəli kinematoqrafçılardan iradəli olanlar kinoda çalışırlar. Onlardan bəziləri, o cümlədən də bəndəniz öz həyatının ritmini dəyişə bilər. Məsələn, mənim qələmim də var, Yazıçılar Birliyinin üzvüyəm, yazıram, dərc olunuram. Başqa imkanlarım da var. Amma mən bu peşədən uzaqda qala bilmirəm. Bu, fanatizmdirmi, məhəbbətdirmi, siz deyin. Hər halda kinoya maraq göstərən insanlar var. Üstəlik də, siz yəqin fikir vermisiniz ki, son zamanlar rəsmi dairələrdə kinoya diqqət artıb. Sadəcə, sözdə yox, praktikada. Əvvəla, indi çəkilən filmlər daha çoxdur. Onlara əvvəlki illərlə müqayisədə daha çox vəsait ayrılır. Yaxın zamanlarda isə filmlərimizin beşiyi, yeganə bazamız "Azərbaycanfilm" kinostudiyası təmir ediləcək. İncəsənət və Mədəniyyət Universitetimizdə də kino fənləri çoxalıb, kino kafedrası güclənir. Biz indi orada rejissor, operator, kinoşünas, aktyor yetişdiririk. Yaxın zamanlarda Universitet rəhbərliyi kino rəssamları və səs operatorlarının da hazırlanmasını nəzərdə tutub. Bu onu göstərir ki, mən yanılmıram, kino yaşayacaq, yaşamalıdır. O şeyin ki, keçmişi var, deməli, gələcəyi də olacaq. Azərbaycan kinosunun yüzdən çox yaşı var, onun yoxa çıxması mümkün deyil.

Xəzər.-2007.-3 fevral.-S.18.