Lalə

 

 

Xocalı faciəsindən 15 il ötsə ...

 

Faciəmizi əks etdirən sanballı əsərimiz varmı?

Əlibala Hacızadə": "Ziyalılarımız hələ özünə gələ bilməyib"

 

Düz 15 il bundan əvvəl Xocalı şəhəri yerlə yeksan edildi. Düz 15 il bundan əvvəl bir millət olaraq mənliyimiz tapdalandı. Ancaq bu 15 ildə faciəmizi əks etdirən sanballı, dünya səviyyəsinə çıxarıla bilən bədii əsər, bədii, yaxud sənədli film ortaya qoya bilməmişik. Ziyalılarımız belə düşünür. Milli Məclisin Mədəniyyət məsələləri daimi komissiyasının sədri Nizami Cəfərovun sözlərinə görə, hələ ki, ciddi bədii əsər, bədii film yaranmayıb":: "Bu, bizim qüsurumuz sayıla bilər. Fikrimcə, bədii əsərlərdən - povest, roman, hekayədən - daha çox publisistik yazılar olmalıdır. Ancaq bu publisistik yazılar müasir dünyanın qəbul edəcəyi texnologiyalara uyğun olmalıdır. Xüsisilə faciəni vizual görüntülərlə çatdıran filmlərə ehtiyacımız var. Özü çəkilən filmlər Xocalıda baş verənlərin ümumbəşəri faciə olduğunu göstərməlidir. Yaxşı olardı ki, yalnız Xocalı faciəsini əks etdirən əsərlərə, filmlərə xüsusi vəsait ayrılsın. Əminəm ki, Xocalı faciəsi bədii publisistik düşüncə səviyyəsində kifayət qədər dərk olunur ifadə edilə bilər. Yaxşı bədii, sənədli film çəkmək üçün yaxşı vəsait tələb olunur". Millət vəkili hesab edir ki, müharibə dövrü ədəbiyyatı müharibə dövründə yaradılmalıdır":: "Amma bu cür faciələrin fonunda əsərlər yaratmağın vaxtı çatıb. Faciədən 15 il keçib bu, az vaxt deyil. Müasir sürətli dünyada gözləmək olmaz ki, 20-30 il keçsin, sonra əsər yaradaq. Bu əsərlər indidən yazılmalı, yaranmalıdır. Bəlkə bunun üçün müsabiqələr elan edilməlidir". N.Cəfərov hesab edir ki, bədii ədəbiyyatın özündə durğunluq əmələ gədib, ədəbiyyatın bu cür məsələlərə reaksiyası korşalıb, daha neytral mövzular üzərində işlənilir":: "Qarabağa aid ayrı-ayrı əsərlər var. Ancaq bunlar üzərində o qədər dərindən, peşəkarcasına işlənilmiş əsərlər deyil". Heydər Əliyev Fondunun faciəni işıqlandırmaq dünyaya çatdırmaq üçün kifayət qədər səviyyəli işlər gördüyünü dilə gətirən millət vəkili hesab edir ki, bu sahədə vəziyyət o qədər acınacaqlı deyil. Bəstəkar Faiq Sücəddinov isə hesab edir ki, 1990-cı ildən bu yana Qarabağ müharibəsini, Xocalı faciəsini əks etdirən kifayət qədər sənədli film, mahnı, oratoriya, simfoniya yaradılıb":: "Hər il Sərhəd Qoşunları vətənpərvərlik mövzusunda musiqi müsabiqələri keçirir. Elə mənim "Vətəndən pay olmaz" mahnım vətənpərvərlik mövzusundadır. Jurnalistlərimiz yazır, ölkə Prezidenti danışır. Xocalı faciəsi ilə bağlı internet portalı var. Heydər Əliyev Fondu tərəfindən müxtəlif dillərdə broşürlər, kitablar yayılıb. Sadəcə olaraq bunları Azərbaycandan kənarda yaymaq lazımdır. Çünki biz özümüz-özümüzü, faciəmizi tanıyır, bilirik. İndi o vaxtdır ki, bunları sərhəddən kənarda, tribunalardan deyək". F.Sücəddinov Azərbaycanda Xocalı faciəsi daxil olmaqla Qarabağla əlaqədar əsərlərin yarandığını düşünür":: "Məsələn, Ceyhun Mirzəyevin filmini göstərə bilərəm. Düzdür, bu film azərbaycanlıya məxsusdur, amerikalı başa düşməz. Başqa ölkələrdə sənədli filmlərimizi, müharibə lentlərimizi, fotoşəkilləri göstərmək lazımdır". Sovet dövründə məşhur trilogiyası milyon tirajla çıxan Əlibala Hacızadə düşünür ki, hələ Xocalı faciəsini əks etdirən sanballı əsər yaranmayıb":: "Çünki o elə bir dəhşətli hadisədir ki, ziyalılarımız, qələm sahiblərimiz hələ özlərinə gəlməyiblər. Həm ədəbi qayda-qanun var ki, belə faciələrin üstündən 40 il keçəndən sonra yaradılır. Ancaq bu 15 ildə belə bir qənaətə gəlmişəm ki, bir çox şeylərdə olduğu kimi bu sahədə çox gecikmişik. Hələ dünyaya Xocalı faciəsini soyqırım kimi tanıtdıra bilməmişik. Təsəvvür edin ki, ermənilər özlərindən soyqırım düzəldib dünyaya car çəkirlər, ancaq bizim əlimizdə kifayət qədər faktların olmasına baxmayaraq bir görə bilməmişik. Elə bu özü bizim faciəmizdir".

 

Üç nöqtə.-2007.-24 fevral.-S.7.