Eyvazlı E.

Tikdim ki, izim qala...

Ölkəmizdəki 6308 abidəni dövlət mühafizəçisi qoruyur

Bu gün Azərbaycanda 3 mindən artıq tarixi abidə dövlət tərəfindən mühafizə olunur. Onların 1400-ü Bakı şəhərində yerləşir. Qeyd edək ki, bu il tarixi abidələrin qorunmasına və saxlanılmasına dövlət büdcəsindən təxminən 2 milyon manat vəsait ayrılıb. Bu vəsait ötən illə müqayisədə xeyli çoxdur. Belə ki, 2006-cı ildə tarixi abidələrin qorunmasına və saxlanılmasına dövlət 1 milyon 600 min manat vəsait ayırmışdı. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyindən verilən məlumata görə, büdcədən ayrılan vəsait hazırda görülən işlər üçün yetərlidir.

Onu da bildirək ki, Prezident İlham Əliyev 2006-cı il 18 avqust tarixində monumental heykəltəraşlıq abidələri, xatirə-memorial və memarlıq kompleksləri ilə bağlı sərəncam imzalayıb. Sənəddə Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinə tapşırılıb ki, Bakı şəhərində, eləcə də digər şəhər və rayonlarda ucaldılmış monumental heykəltəraşlıq abidələri, xatirə-memorial və memarlıq komplekslərinin ümumi görkəminin qorunub-saxlanılması və ətrafının abadlaşdırılması üçün müvafiq tədbirlər görülsün. Prezidentin sərəncamından irəli gələn vəzifələrdən biri də dövlət mühafizəsinə götürülən abidələrin əhəmiyyət dərəcəsinə görə yenidən reyestrinin aparılmasıdır. Abidələr əhəmiyyətlilik dərəcəsinə görə 3 yerə bölünürlər: dünya əhəmiyyətli, ölkə əhəmiyyətli və yerli əhəmiyyətli. Abidələrin yenidən siyahıya alınmasına böyük ehtiyac olduğunu deyən Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi mədəni irs şöbəsinin müdiri Rizvan Bayramov qeyd edir ki, 2001-ci ildə tərtib edilən dövlət mühafizəsində olan tarixi abidələrin siyahısı 1968, 1981 və 1988-ci illərin məlumatına əsasən işlənib: "Bu illər ərzində isə tarixi abidələr insan və təbiət faktorunun təsiri altında xeyli dəyişikliyə məruz qalıb". Onun sözlərinə görə, çoxlu sayda məhv olan və yeni aşkarlanan tarixi abidələr var ki, onların qeydiyyatının aparılması vacibdir.

Nazirlik rəsmisi deyib ki, dünya əhəmiyyətli abidəiərin bərpa işlərinə maliyyə vəsaiti dövlət tərəfindən ayrılır: "Ancaq ölkə əhəmiyyətli abidələrin təmirinə ehtiyac varsa, qanuna görə, bu məbləği istifadəçi ödəməlidir. Yerli əhəmiyyətli abidələrdə isə bu baxımdan daha geniş imkanlar var. Yaxın günlərdə 40-a yaxın abidənin mühafizə zonasının yaradılması və onların bərpası işləri ilə bağlı layihələndirmə işləri aparılacaq".

Məlumat üçün bildirək ki, Azərbaycanda 6308 tarixi abidənin 400-ə yaxın dövlət mühafizəçisi var. Məsələn, Qala kəndində 180 abidəni cəmi 4 mühafizəçi qoruyur. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyində isə bunu həmin tarixi abidələrin bir-birinə yaxın yerləşməsi ilə izah edirlər.

Milli Məclisin Mədəniyyət məsələləri daimi komissiyasından verilən məlumata görə, indiki zamanda tarixi və mədəni abidələrin qorunmasına böyük ehtiyac duyulur: "Həm ölkə daxilində, həm də sərhədlərimizdən kənarda olan, xalqımıza məxsus abidələrin dəqiq siyahısını hazırlamalı, bundan sonra isə onların qorunması üçün ciddi addımlar atılmalıdır. Burada həm inzibati metoddan, həm də maarifləndirmədən istifadə edilməlidir. Ehtiyac duyularsa, bu yöndə qanurivericilik, sahəsində də dəyişiklik edilə bilər. Əsas odur ki, tarixi abidələrimiz lazımi səviyyədə qorunsun. Biz mövcud abidələri gələcək nəslə çatdırmağa borcluyuq".

Xəzər.- 2007.-1 sentyabr.- S. 12.