Quluyev C.

Kinofilmlər xalqın mənəvi dəyərlərini əks etdirir

Azərbaycan kinosunun inkişafına dair Dövlət Proqramı bu sahəyə yeni töhfələr verəcəkdir

"Azərbaycan kinosunun 2008-2018-ci illər üzrə inkişafına dair Dövlət Proqramı"nın təsdiq edilməsi ilə bağlı sərəncam ölkə kinosunun inkişaf yolunda yeni bir mərhələdir. Kinostudiyanın yenidən qurulması, yeni filmlərin çəkilməsi Azərbaycan kinosunun inkişafından xəbər verir. Bu, kinematoqrafçıların qarşısında böyük və məsuliyyətli öhdəlik qoyur. Yeni filmlərin çəkilməsi və yüksək səviyyədə təqdim olunması bu sahənin işçilərinin potensial gücünü və enerjisini kinematoqrafiyaya sərf etməsini tələb edir. Bu gün Azərbaycanda çəkilən filmlərin sayının artması dövlətin milli kinoya olan diqqətindən irəli gəlir. Bu il on film istehsalata buraxıldı. Bu rəqəm olduqca yüksək göstəricidir. Hətta sovet dövründə belə bu sayda filmlərin istehsalı mümkün olmamışdır.
Dövlət büdcəsindən ayrılan vəsait hesabına çəkilən filmlərin bəziləri başa çatdırılaraq montaj edilib. Bəziləri isə çəkiliş prosesindədir. Bununla yanaşı, 6 qısametrajlı film də istehsal olunmuşdur. Azərbaycan filminin inkişafına dövlət tərəfindən xüsusi diqqət və qayğı var. Dövlət büdcəsindən ayrılan vəsait də bu istiqamətə yönəldilmişdir. Bu gün Azərbaycanda serialların istehsalı ilə bağlı müxtəlif fikirlər formalaşmışdır. Bu serialların çəkilişinin kinematoqrafiya ilə heç bir əlaqəsi yoxdur. Teleserialları çəkmək televiziya kanallarının işidir. Efir saatının boş qalmaması üçün həmin seriallar yayımlanır.

Kinematoqrafiya olduqca mürəkkəb bir sənət sahəsidir. Sırf mükəmməl və yüksək səviyyədə olan filmlərin - cizgi, sənədli və bədii filmlərin çəkilişi ilə məşğuldur. Bu sahədə görülən işlərin bəhrəsini 3-4 ildən sonra görə bilərik. Aparılan islahatlar məhz kinomuzun dünya miqyasına çıxmasına və öz emblemini tanıtmasına ciddi təkan verir. Azərbaycanda bu sayda istehsal olunan filmlər, eyni zamanda aktyor və rejissorların yaradıcılıqlarının ortaya qoyulmasına yönəlmişdir. Əgər əvvəllər az sayda film istehsal olunurdusa, yaradıcılıq meydanında böyük istedada malik aktyor ordusundan lazımınca istifadə etmək mümkün olmurdu.

Sözsüz ki, əgər il ərzində on film çəkilirsə, bu zaman əksər aktyorların yaşlı, gənc və orta nəsil nümayəndələrinin yaratdıqları müxtəlif səpkili obrazları orijinal şəkildə təqdim etmək mümkündür. Kinonun maddi-texniki bazasının inkişaf etdirilməsi, təbii ki, yüksək səviyyədə olan filmlərin çəkilməsinə gətirib çıxarır. Bu sahədə kadrların yetişdirilməsi də zəruri haldır. Əgər filmlərin çəkiliş sayı artırılırsa, mövcud ehtiyacı ödəmək üçün bu və ya digər sahələrdə olan kinematoqrafçıların yetişdirilməsinə gətirib çıxaracaq. Azərbaycan kinosu yarandığı zamandan bugünədək özünün inkişaf mərhələsini yaşamışdır. 110 yaşını qeyd etdiyimiz Azərbaycan kinosu, demək olar ki, bütün mərhələlərində uğur qazanmış, bu gün də həmin ənənə yaşayır. Qeyd edək ki, sovet imperiyası dağıldıqdan sonra kino sahəsindəki müəyyən durğunluğu nəzərə almasaq, bu sahədə kifayət qədər film yarandığını deyə bilərik. Azərbaycan kinematoqrafiyası sahəsində istedadlı rejissorlar var ki, onların çəkdikləri filmlər istər sovet dövründə, istərsə də müasir dövrümüzdə beynəlxalq festival və müsabiqələrdə layiqli yerlər tutmuşdular.

Azərbaycan rejissorlarından Vaqif Mustafazadənin "Yaramaz", "Nakəs", "Hər şey yaxşılığa doğru", "Milli bomba", eləcə də ümummilli lider Heydər Əliyevlə bağlı çəkdiyi on film, Rüstəm İbrahimbəyovun "Ailə", Yavər Rzayevin "Sarı gəlin", Eldar Quliyevin "Bir cənub şəhərində", Həsən Seyidbəylinin "Nəsimi", Səməd Mərdanovun "Mavi dənizin sahillərində", Ayaz Salayevin "Yarasa" və onlarca başqa film müxtəlif mükafatlara layiq görülmüşdür. Bu filmlərin hər birində Azərbaycan kinosuna məxsus ənənəni görmək mümkündür.
Bəzi hallarda kino sənətindən başı çıxmayan və onu qiymətləndirməyi bacarmayan şəxslər Azərbaycan kinosunun özünəməxsus dəst-xəttinin, ənənəsinin olmadığını bildirirlər. Bu yanlış fikirlər çəkilən filmlərin qarşısında təsdiqini tapa bilmir. Azərbaycan kinosu professional bir yol keçmiş, bu gün də öz gücünü qoruyub saxlamaq, milli filmlərin çəkilişini davam etdirmək iqtidarındadır.

Kino bütövlükdə xalqın mənəvi və maddi dəyərlərini əks etdirən sənət növü olduğundan məhz bu gün Azərbaycanın həyati psixologiyası ilə bağlı əsərlərin ortaya çıxması vacibdir. Bu filmlərin yaranması üçün böyük və mükəmməl əsərlərin yazılmasına tələbat var. Bu və ya digər sənədlər bütövlükdə dəyərlərin üzə çıxarılmasına kömək edir və onların təməlini möhkəmləndirir. Bir daha kino işçisi kimi göstərilən dövlət qayğısına görə minnətdarlığımı bildirir və bunun müqabilində üzərimizə düşən məsuliyyəti dərk edərək yeni əsərləri yaratmağa söz veririk.

Azərbaycan.- 2008.- 9 avqust.- S. 5.