Mükərrəmoğlu M.

Turizm sahəsi dövlət proqramına uyğun olaraq inkişaf edir

2004-cü ilin fevralında qəbul olunmuş “Azərbaycan Respublikası regionlarının (2004-2008-ci illər) sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı” çərçivəsində ölkəmizdə turizm sahəsi böyük sürətlə inkişaf edərək iqtisadiyyatın ən qabaqcıl sahələrindən birinə çevrilmişdir.

Turizm sahəsinin yeni şəraitdə bazar münasibətlərinə uyğun surətdə dirçəlişinə nail olmaqdan ötrü göstərilən proqram işlənərkən ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin imzası ilə 2002- 2005-ci illər üçün təsdiqlənən müvafiq sənəd və digər dövlət əhəmiyyətli qərar və sənərcamların məzmunu nəzərə alınmışdır.

Söhbət açdığımız sahədə mövcud vəziyyəti düzgün qiymətləndirməkdən ötrü son bir neçə ilin əsas hadisələrini nəzərdən keçirək.

2001-ci ildə Azərbaycan Ümumdünya Turizm Təşkilatına qəbul olundu. Sonrakı ilin may ayında Bakıda açılışı gözlənilən ilk beynəlxalq turizm sərgisinə hazırlıq işlərində iştirak etmək üçün adı çəkilən təşkilatın baş katibi Françesko Franjialli paytaxtımıza gəldi. Aradan bir az vaxt ötəndən sonra ölkəmizin bir sıra tarix-memarlıq abidələri YUNESKO-nun dünya irsi siyahısına daxil olundu. Respublikamız bir çox ümumdünya turizm sərgilərində, yarmarkalarında, festivallarında və forumlarında iştirak etməyə başladı. Əgər 2002-ci ildə Azərbaycan turizmi yalnız iki ölkədə nümayiş etdirilmişdirsə, 2007-ci ildə artıq 20-dən çox dövlət əhatə olunmuşdur.

Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin lövhələri ölkəmizin turizm şirkətlərini, otellərini, istirahət zonalarını əks etdirməklə Londonda, Moskvada, Tokioda, İstanbulda, Vyanada və digər şəhərlərdə keçirilən beynəlxalq sərgilərdə çox geniş marağa səbəb olmuşdur. Bu cür sərgilərin Bakıda da təşkili artıq ənənəyə çevrilmişdir.

Cari ilin yazında paytaxtımızda İslam Konfransı Təşkilatına üzv olan ölkələrin turizm operatorlarının forumu keçirilmişdir. Həmin tədbirdə Türkiyənin, Səudiyyə Ərəbistanının, Misirin, İordaniyanın, İranın, Çinin, Qazaxıstanın, Türkmənistanın, Özbəkistanın, Kamerunun, Əfqanıstanın, Tacikistanın, Gürcüstanın, Ukraynanın və İtaliyanın nümayəndələri iştirak etmişlər. İki il öncə Bakıda “İpək yolu” layihəsində iştirak edən İKT ölkələrinin turizm nazirlərinin konfransı keçirilmişdir. Azərbaycan 2006-2008-ci illər üçün həmin konfransın sədri seçilmişdir. Cari ildə İKT üzvü olan ölkələrin forumunda isə Bakı 2009-cu il üçün İslam mədəniyyətinin paytaxtı elan edilmişdir.

Azərbaycanın Böyük İpək yolu ölkəsi kimi təbliğində İstanbuldan Pekinə velosiped yürüşünün və “Afanasi Nikitinin Rusiyadan Hindistana səfəri” marşrutu ilə avtomobil turnesinin mühüm əhəmiyyəti olmuşdur.

Ölkəmizin paytaxtında və regionlarda dövlət proqramları çərçivəsində yüzlərlə müasir otel və beynəlxalq standartlara uyğun yeni turizm obyektləri tikilib istifadəyə verilmişdir. Hazırda yalnız Bakıda 85 bu cür obyekt mövcuddur. Bu uğurlar ölkəmizə aparıcı beynəlxalq investisiya kompaniyalarının cəlb edilməsi sayəsində mümkün olmuşdur. Bakıda və bir sıra digər regionlarda turizm məlumat mərkəzlərinin yaradılmasında əhali arasında yoxsulluğu aradan qaldırmaq üzrə Dövlət Proqramının icrası mühüm əhəmiyyət kəsb etmişdir.

Turizm sahəsində mütəxəssislərin hazırlanması və ixtisas dərəcələrinin yüksəldilməsinə dair məsələlərin həllinə ciddi diqqət yetirilir. Turizm İnstitutu açılmış və artıq çox böyük rəğbət qazanmışdır.

Ölkəmizə xaricdən turizm axını hər il 8-15 faiz artır və ötən bir il ərzində 1,1 milyon nəfərə çatmışdır. Xarici ölkələrə istirahətə gedən vətəndaşlarımızın sayı da artmaqdadır. Məsələn, ötən il 450 min nəfər azərbaycanlı xarici ölkələrə turizm və istirahət məqsədilə səfər etmişdir.
Xüsusilə qeyd edək ki, Azərbaycanın turizm proqramlarına reallıqda olan istirahət marşrutları ilə yanaşı, Dağlıq Qarabağ marşrutu da daxil edilmişdir. Cari ildə Bakıda keçirilmiş beynəlxalq səviyyəli sərgidə mədəniyyət və turizm naziri cənab Əbülfəs Qarayev xarici kütləvi informasiya vasitələrinin suallarını cavablandıraraq demişdir ki, bu məhdudiyyət regiondakı siyasi vəziyyətlə bağlıdır və müvəqqəti xarakter daşıyır. Qarabağ münaqişəsi beynəlxalq hüquq normaları çərçivəsində Azərbaycanın xeyrinə həll olunan kimi ölkəmizin bu füsunkar diyarına da turist səfərləri təşkil etmək mümkün olacaqdır.

Hazırda respublikamızda iki yüzdən çox turizm şirkəti fəaliyyət göstərir, mənzərəli və sağlamlıq üçün sərfəli təbiət guşələrində 7 regional turizm marşrutu istismara verilmişdir. 300-dən çox otel daim xaricdən gələn qonaqları qəbul edir. Xidmət səviyyəsi gündən- günə yüksəlir, “ulduzlu” otellərin və istirahət mərkəzlərinin sayı ildən-ilə artmaqdadır.
Azərbaycanı haqlı olaraq gözəlliklər diyarı adlandırırlar. Bu yerlər dünyada misli olmayan flora və fauna, müxtəlif bitki və heyvan növləri ilə zəngindir. Bu da gərək təəccüb doğurmasın. Çünki dünyada mövcud olan 11 iqlim qurşağının 9-u ölkəmizin ərazisindədir. Məhz buna görədir ki, bu gün Azərbaycanda turizm dinamik inkişaf edir.

Son illər ərzində “Xalq sənətkarlığı”, “Ekzotik mətbəx”, “Ovçuluq və balıqçılıq”, “Etnoqrafiya və kənd turizmi”, “Ekologiya”, “Aleksandr Düma Qafqazda”, “Cip səfəri” və digər turizm marşrutları geniş vüsət almışdır.

Azərbaycanın turizm potensialının təbliğində ölkəmizdə keçirilən kino festivallarının da əhəmiyyəti az deyildir. Onlardan birincisi 2003-cü ildə, digəri isə 2007-ci ildə keçirilmişdir. Üç il bundan əvvəl “Turizm aləmi” devizi altında “Cənnət görmək istəyən Azərbaycana gəlsin” adlı fotosərgi təşkil olunmuşdur.

2005-ci ildən etibarən ölkəmizdə turizm sahəsinə dair reklamların qabaqcıl dünya televiziya kanallarında - CNN-də, Euronews-də, aviasiya kompaniyalarının - “Azal”, “Austrian Airlines”in, “British Airways”ın bort jurnallarında yerləşdirilməsinə başlanmışdır. Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin internet saytı və portalı açılmışdır. Bütün bunların sayəsində Azərbaycan son 5 il ərzində Moldova, Belarus, Qətər, Yunanıstan, Qazaxıstan, İordaniya, Fransa, Litva ilə turizm sahəsində əməkdaşlıq üzrə hökumətlərarası sazişlər bağlamış və əlavə olaraq daha 27 ölkə ilə qarşılıqlı əlaqələr yaratmağa hazırlıq görür.
2009-cu ildə Ümumdünya Turizm Təşkilatının Avropa komissiyasının növbəti sessiyası gözlənilir. Bu təşkilatın ekspertləri, texniki məsləhətçiləri dəfələrlə Azərbaycanda olmuş, ölkəmizin turizm imkanlarının monitorinqini aparmış, lazımi rəylər işləmişlər. 2003- cü və 2007-ci illərdə Bakıda keçirilmiş seminarlarda Mərkəzi Asiya və Qafqaz üzrə müasir turizm sənayesinin yaradılmasına dair məsələ diqqət mərkəzində olmuş və nəticədə sanballı beynəlxalq investisiya şirkətləri və maliyyə strukturları işə cəlb olunmuş, “İpək yolu” layihəsinin reallaşdırılmasına təkan verilmişdir.

Bəs, regionlarda xarici turistlərin qəbulu və yerləşdirilməsi sahəsində nə kimi işlər görülür və hansı yeniliklər var? Bu sualı rayon mərkəzlərinin səriştəli mütəxəssisləri cavablandırırlar.

Şamaxı Rayon İcra Hakimiyyətinin ictimai-siyasi məsələlər üzrə şöbə müdiri Fuad Abdulrazaqov da deyilənləri təsdiq edir. Bakıdan cəmi 140 kilometr aralı olmaqla Şirvan regionunun cənnət məkanında yerləşən Şamaxıda və onun ətraflarında sağlam dağ havası hökm sürür, şəlalələr çağlayır və şairin sözüylə desək, durna gözlü sərin bulaqlar qaynayır. Bu səfalı yerlər turizm infrastrukturunu yaratmaqdan ötrü çox əlverişli olmuşdur. Hazırda burada 20 müvafiq obyekt fəaliyyət göstərir, o cümlədən iki, üç və hətta səkkiz yerlik rahat kotteclər, qonaqları yüksək səviyyəli xidmətlə, dadlı mətbəxlə qarşılayan “Fortuna”, “Dədə Qorqud”, “Pirqulu”, “Dağlar qoynunda” istirahət bazaları var. Dağ yamaclarından və sıx meşələrdən keçən dar cığırlarla gəzintilər, Pirquludakı observatoriyaya ekskursiya etmək imkanları da çox cəlbedicidir.

F.Abdulrazaqovun dediyinə görə, cari ildə qış istirahəti həvəskarları üçün xizək idmanı ilə məşğul olmaq məqsədilə yerlər açılır. Bu məqsədlə Fransa şirkətləri artıq bütün lazımi infrastruktur tədbirlərini həyata keçirmişdir.

Gəncə “My Way” otelinin marketinq üzrə mütəxəssisi İlkin Məmmədov gileyini gizlətmir. Onların zonası xeyli maliyyə vəsaiti və əmək hesabına yaradılan müasir imkanlarına, şəraitinə baxmayaraq nədənsə turizm operatorlarının diqqətindən yayınmaqdadır. O deyir ki, işlədiyi otel “üç ulduzlu” statusuna layiq görülmüşdür. Burada rahat istirahət üçün hər cür imkan yaradılıb, nəcib zövqlə tikilmiş restoran, yüksək səviyyəli xidmət, sözsüz, daha fəal qonaq axınını gözləməkdədir. Əlavə etmək yerinə düşər ki, qədim Gəncə diyarında, Göygöl kimi mənzərəli təbiət kompleksləri ilə yanaşı, turizm işinin daha da inkişaf etdirilməsi üçün böyük maraq kəsb edən tarix-memarlıq abidələrinin də öz yeri vardır.

Azərbaycan poeziyasının günəşi, dahi Nizami Gəncəvi burada yaşayıb yaratmış, onun məqbərəsi də bu şəhərdə yerləşir. Yaxınlıqda əski qəbiristanlıq qalmaqdadır. Gəncə qalasının bərpa olunmuş alaqapısı və bir çox başqa abidələr qonaqları Azərbaycan tarixinin çox maraqlı səhifələri ilə tanış etməyə imkan verir. Əlbəttə, hələ görülməli işlər də az deyil ki, onlara vətənimizin şanlı tarixindən və zəngin təbii sərvətlərindən tam təsəvvir yaratmaq mümkün olsun. İnanmaq olar ki, Gəncəyə bir dəfə təşrif buyuran xarici turist mütləq bizim daimi qonaqlarımızdan biri olacaqdır.

Yay fəslində Şəkidəki Karvansara kompleksinə qonaq axını daha çox olur. Xarici turistlər məhz öz istirahətlərini daha mənalı keçirmək üçün buraya üstünlük verirlər. Deməli, ekzotik təbiətlə yanaşı tarixə də nəzər salmaqdan zövq alırlar. Axı, Şəki qədim İpək yolunun mərkəzində yerləşir. Odur ki, bu yolla səfərə çıxan hər bir kəs mütləq bir gününü məhz Şəkidə keçirməli olur. Burada qonaqları 400 memarlıq abidəsi, o cümlədən Azərbaycanda və xaricdə misli olmayan məşhur Şəki Xan sarayı gözləyir.

Bunlar hələ turizm obyektlərinin cüzi hissəsidir. Ölkəmizdə belə obyektlər olduqca çoxdur. Dövlət proqramı onların yenidən qurulması və yüksək səviyyədə turistlər qəbul etməsi üçün imkan yaradacaqdır.,

Xalq qəzeti.- 2008.- 14 oktyabr.- S. 3.