Hamı”nın
şeiri?
Bir gövrdəyəm ki, nəzm olub xar...
M.Füzuli
Yumdum gözlərimi:
Karanlıkta sen varsan,
Karanlıkta sırtüstü yatıyorsun,
Karanlıkta bir altın üç
gendir alnın və biləklərin.
Yumulu gözkapaklarımın
içindesin sevdicegim,
Yumulu gözkapaklarının içinde
şarkılar.
Şimdi orda hərşey seninlə başlıyor,
Şimdi
orda heç bir şey yok senden öncəmə ait
ve sana
ait olmayan.
N.Hikmət.
“Mən
hamı üçün yazıram... Hamı susur... Axı niyə hamı susur? Axı mən
hamı üçün yazıram...”
V.Bəhmənli.
Doğrudanmı şeir “hamı”
üçündür, yoxsa konkret fərdlər
üçün? Və həqiqətənmi “uzunçu”ləqəbi
götürən Füzulinin dövründə “nəzm” xar
idi, meydanı bu qədər dar idi? Axı
yaradıcılığının çiçəkləndiyi
çağları Səfəvi imperiyasının zamanına
təsadüf edən böyük şairin “şikayətini”
anlamaq üçün gərək yarımfüzuli mərtəbəsinə
qalxasan. Füzuli sözünün fəlsəfəsinin
intellekt qatlarına enəsən. Bu da
mümkünsüzdür. Çünki
şairin şeirini oxumaq, hələ onun özünü
“oxumaq”, tam kəşf etmək demək deyil.
Vaqif Bəhmənlinin
çox sevdiyi Nazim Hikmətdən misal çəkdiyim o
kiçicik şeiri oxucunun qulağına nələr demir. Görəsən ən diqqətcil, savadlı,
duyğulu sözə həssas insan şairin həmin lirik
misralarını bütünlüklə anlayırmı, mənimsəyirmi?
Dərk edirmi, əyyamın kar qulağına
Nazimin pıçıldadığı “hikmət” nədir?
Bunu bir Nazim Hikmət bilərdi, bir də Allahı...
Çağdaş poeziyamızın ünlü
simalarından sayılan Vaqif Bəhmənlinin nəfis, orijinal
tərtibatla çapdan buraxdığı “Hamı” kitabı
(“Çağdaş” nəşriyyat-poliqrafiya MMC. Bakı) indi
“hamı”nındı. Çünki məsəl
var, söz nə qədər ki, ağzındadı, sənindi,
dilindən çıxdı, “hamı”nındı. Ancaq mən səmimi surətdə inanmıram,
Vaqifin şeiri “hamı”nındı. Lap o,
dönə-dönə etiraf eləsə də “axı mən
“hamı” üçün yazıram, axı niyə hamı
susur?”
Ona görə ki, Vaqif bədii sözün həqiqi mənada
peşəkarıdı. “Hamı” peşəkar sözü dərk
etmək, onu su kimi içmək gücündə və
iqtidarında deyil. Axı, şair
özü demişkən “bu zülmət karlıqda, bu
daş karlıqda, bu ana, bu bacı-qardaş darlıqda, kar
olan karlıqda, bu yox karlıqda” (Yalvarış) hər kəsin,
hər bəndəsinin xamırını ulu Tanrı bir ahəngdə
yoğurub. “Hamı”nı da günahkar,
“düşmən” çıxarmaq olmaz ki, niyə filan mətləbi
anlamır, qavramır, yaxud filan obrazlı ifadəni tutmur.
Axı bir az kobud desək, həqiqətən,
bu, “hamı”nın yemi deyil. Sözlərin pərçim
olunduğu, bir-birinə sarmaşıq kimi sarındığı,
fikirlərin, gah haçalanıb aralandığı, gah da
calaq olub qovuşduğu harmonik mənzərə ayrıca
hazırlıq tələb edir. “Qoymadın anamın
qarnında ölüm” üsyanı isə Allahın
özünə ünvanlanıb:
Məni
bu darlıqdan qurtar, İlahi!
Məni
bu varlıqdan qurtar, İlahi!
Tanrı
isə öz çarxını fırlatmaqdadı:
“çünki qismət şumda yazıdı – fırlan ki
fırlanasan”. (Cızıq). Milyon illərdir
ki, “insan cüt öküzü”kimi xırmanda bu dairənin ətrafında
dolanmaqda, can çəkişməkdədi. Vaqifin
fəlsəfəsinə və məntiqinə görə
“dairəni irildib, cızıqdan çıxmaq olmaz”. Əslində insan bu cızıqda qalmağa məhkumdur.
İrəli qaçsan sirdi, geri dursan, yenə
sirdi. Kitabın iyirmi birinci səhifəsindəki
“İrəli” şeiri bu fəlsəfi həqiqətə qismən
cavab versə də, yenə qaneedici deyil.
Fələk
çəkir kirkirəni,
dən
durur undan irəli.
Bu labirintdən çıxmaq, bu girdabdan yaxa qurtarmaq
olmur, “çünki qarşı divar, arxa divar”dı. Yalnız
sözün ətəyindən tutmaqla, ucalıqlara
uçmaqla suçunu yüngünlləşdirib xilasa
doğru qismən məsafə qət etmək
mümkünatı var.
Suca
batıb qaçınca
hana
öyrən bacından...
İlmə
barmaq uçunda;
Kələfi
aç, deyirəm
(“Uç”)
Vaqif Bəhmənli yeni kitabında topladığı
bütün şeirləri doqquz yarımbaşlıq
altında cəmləşdirib. Bu
yarımbaşlıqların əksəriyyəti əvəzliklərdir.
“O”, “Mən”, “Sən”, “Biz”, “Siz”, “Onlar”, “Hamı”, “Söz”,,
“Nöqtə”. “O” həm də bir konkret şəxsin deyil,
Tanrının adıdır. Elə misal gətirdiyimiz
şeir parçaları “O” bölümündəndir. Sərrast,
sufiyanə deyim tərzi, dünyanın əzəli
“ölüm-qalım” məsələsinə özünəməxsus
orijinal sistematik baxış, sözdən vaxtında və yetərincə
ustalıqla istifadə, gözlənilməz forma
axtarışlarının fonunda tapıntılar bir
çağdaş şairin obrazını söz-söz
müəyyənləşdirir.
Qorxma
ifritədən, nə də ki, cindən,
İnsanın ən gerçək məbədinə
gir.
Ovxarlı
qılınc tək çıx bədənindən,
Təkrarən
şığı, öz bədəninə gir!
“İç”
şeirindən götürdüyümüz bu bircə bənd
“Dad”, “Heç”, “Salam”, “Moizə”, “Duz”, “Belə”, “Cin”,
“Göyüzü”, “Sabah”, “Azan”, “İmkan” və s. seçmə
nəzm nümunələrinin də ümumi ruhunu ifadə
edir. Şeirlər elə bil səhifə-səhifə
xüsusi ardıcıllıqla düzülüb. Hər ad bir açardır, bir poetik
axtarışın qıfılıdır. Birindən digərinə keçmək
üçün gərək “nərdivanın pillələrinə”
bir-bir ayaq basasan, yoxsa büdrəyib pilləkəndən
yıxıla bilərsən. Bu mənada
şeirləri bütünlüklə oxumaq gərəkdir.
“Mən” yarımbaşlığı. Əslində
bütün suallar “O”-dan yox, “mən”dən başlanır.
“Məni məndə sorma, məndə deyiləm”
– söyləyirdi dahi Yunis Əmrə. “Ərş ilə fərşu,
kafu-nun, məndə bulundu cümlə-çün” deyirdi
hürufi İmadəddin Nəsimi. Klassik ədəbiyyatda
bütün “mən”lər “O”dur, bütün “O”lar “mən”dir.
Bu sələf-xələf yaxınlığı, üzvi
bağlılıq söhbət açdığımız
kitabda vəhdət şəklində təzahürünü
tapır. Konkret detallara keçmək üçün misallar
gətirək:
Sularda
batırıb yer gəmisini,
İsanı
çarmıxdan azad eyləyib,
İşığa
çıxardıb qaranlıq dini,
Məhəmməd
mülkünü abad eyləyib
Mən
sizi heyrətə gətirəcəyəm,
Nə
heyrət, qeyrətə gətirəcəyəm!
“Heyrət”
Eyni olsa
da hamı
tərsə çəkir dərs məni.
Anlayıram...
anlamır
bəs
niyə hər kəs məni?
“Eyni”
İki əsrdə
yaşadım
cəminə qardaş adamam –
Günəş
döyüb qurumuşam,
bir az da
yaş adamam
“Daş”
Qanının
tərkibi dəyişib çoxdan –
Axar damarımda hansı genim var?
Yoxam,
varlığım da yaranıb yoxdan,
Ayrı
kimsəm yoxdu, mənim, mənim var!
“Cinli adam”
Şairin “mən”i şeirində toxdu, söz heç
bir halda dünya malına gözünün ucuyla da baxmır. Həmin “mən”bilir
ki, “tamahdı çevirən çəpə gözləri”
(“Bəd”). Hər bir “mən” özü ilə gözəgörünməz
Tanrı arasında “pərdə” olduğunu hiss edir. O ədəb,
o əxlaq, o mərifət pərdəsi böyüklə
kiçik arasında, ata-ana ilə övlad arasında
mövcuddur. Lakin “Qurani-Kərim”in surələrinin birində
Allahın möcüzəli müraciəti var: “Ey İnsan, mən
sənə şah damarın qədər yaxınam”. Deməli, ortada nə boyda “pərdə” olsa da, Allah
“hamı”nı – “mən”i, “sən”i, “biz”i, “siz”i görür,
elədiklərimiz “O”ndan gizlin deyil. Əsl şair
Allahın fitrən vergili şəxsidi, “pərdə”nin hər iki tərəfi əslində ona bəllidi.
“Nəsə bir pərdə var Allahla mənim aramda, qoymur
açılışmağa...” (“Pərdə”).
Yaxşı şeirin kökündə mütləq mətləb
dayanır. Ancaq bu o demək deyil ki, şair irəlicədən
qarşısında bir məqsəd qoyur və yaxud bir mətləb
qoyur, sonra o haqda başlayır yazmağa. Əslində
mətləb poetik sözdən, obrazlı ifadədən
doğur. Ovqat bir anın içindəcə
nəyəsə köklənir, o haqda şeir yaranır.
Bəzən biganə dünyada şair də
biganəlik, laqeydlik azarına tutulur. “Hamı”nı,
hər şeyi unutmaq gərək –şadiyanə badələri,
adiləri, sadələri, zadələri, qadələri,
xançal-bıçaq yanlıları, şansızları,
şanslıları...” – deyir. Axı,
dünya – “hamı”nındı, təkcə söz adamına
məxsus deyil. (“Unutmaq”) Elə “Ehmal” şeirinin sonunda
şair bu etirafını ortaya qoyur:
Can ki var
zərdi məndə,
hökm
alar nərdi məndən –
qalxdığım nərdivandan
düşərəm ehmal-ehmal.
“Şəhər”,
“İl”, “Qoca”, “Kor”, “Yatıb”, “Qoşma”, “Yaşamaq”, “Gərək”
şeirlərindəki “mən”, “Nə axşam var, nə səhər.
Zamandan və məkandan xəbərsiz”dad-fəryad qoparır:
“üstümə bir zərrə gün işığı
düşmədi ki, süd kimi solğun yarpağım
yaşıla çalsın bir az...” Müəllif
isə tale payından, ömrün-günün möhlət
payından razıdır: “Nə olar... qoy belə bitsin bu ilim,
belə bitsin”. Axı, nə edəsən ki,
“korolmuş güzgü soxur gözümə təvəllüdümü
– yaşımı göstərir”.
“Sən” boy sırası ilə kitabda
üçüncü bölmədi. Əsasən sevgi-məhəbbət
notları, həyat sıxıntıları, ailə-məişət
münasibətləri üstə köklənən şair
ilhamı bu istiqamətdə gah dəliqanlı kişnəyən
at kimi şahə qalxır, gah da
pıçıltı-pıçıltı arzu-istəklərini
səhərin xəfif mehinə, bakirə sulara, ulduzlu göylərə
söyləyir. Bütün hallarda Vaqif
sözə qarşı həssadır, onunla rəftarında
səmimidir. Bu silsilə şeirləri
oxuyarkən ilk baxışdan ən intellektual oxucuya da elə
gəlir ki, onlar çox asanca yazılıb. Lakin “Sən”də toplananları tam həzm etmək,
məna-məzmun qatlarına enmək, şairin sözlə
davranışının şahidi olmaq üçün gərək
əməlli-başlı tər tökməyi bacarasan.
Necə deyərlər, “asan” beytlər, misralar üstdə
baş sındırmağa imkan tapasan, bu fürsəti isə
qaçırmağa dəyməz!
Mən
sənin
ucalığına qalxa,
Sən
mənim
alçaqlığıma
yenə
bilmirsən.
Yaxşı
ki, belədi –
yoxsa
hər
şey bitərdi,
diriykən
bütün
istəklərə çatmaq
ölümdən də
betərdi...
“İkihədli”
Bu sərbəst forma, bu genişlik, sonsuzluq, aludəçiliyi
Vaqifin potensial istedadının tükənməzliyindən
poetik ruhunun sərhədsizliyindən,
axtarışlarının sərbəstliyindən xəbər
verir. İlk baxışdan balaca şeirdə istifadə
edilən sözlərə, ustad şairin yonub-yontaladığı,
rəndələdiyi “tikinti materiallarına” nəzər yetirək.
Bütün sözlər adidi, heç bir
qeyri-adi ifadə, kəlmə yoxdu. Bəs
mahir ustalıq nədədir? Misraların
ard-arda yerləşməsində, “sapa düzülən
muncuqların” mirvarisayağı parlaqlığında, məzmuna
uyğun pal-paltarın, “geyimin” tapılmasında, “əyin-başın”
biçilməsində. Sözsüz, bu
möcüzəni yaradan, harmoniyanı, ahəngi təlqin edən
güclü şair fəhmi və bənzərsiz şair nəfəsidir.
Elə bir özünəməxsus nəfəs
ki, “qırx ildi” püxtələşə-püxtələşə,
sapra-sapa, özünü tapa-tapa yol gəlir. Bu nəfəs təngiyib, tıncıxıb, əbədiyyət
yolunun yolçusu kimi dayanmayıb, sabahlara doğru
addımlarını yeyinlədib, bərkidib, indiki səviyyəyə
çatıb.
Köhnə
dərdin adın nağıl qoyuram –
Tutidənmi alıb dili ürəyim?
Qırx
ildi başına ağıl qoyuram,
Hayıf, ağıllanmır dəli ürəyim.
“Söz”
“Hamı”nın
“Biz” və “Siz” yarımbaşlıqları altında gedən
yazıları yalnız forma etibarı ilə bir-birindən fərqləndirmək
olar: daha doğrusu, müəllif “Biz”də şeirlərini,
“Siz”də müxtəlif məsələlər barədə
lirik-fəlsəfi düşüncələrini toplayıb. Şeirdə şair köhnə ənənəsinə
sadiqdir, əvvəlkilərin bitkin, mükəmməl
davamını yaradan müəllif yenə rəngarəng
üslubda sözə ilmə vurur, bu “yalan” dünyada
“Uşağı dindirəndə dilini əymə, ata! Ötəri həzzə görə uşağa dəymə,
ata!” (“Uşaq”) qınağıyla özünü
danlayır, gücü özünə çatır.
Vaqif Bəhmənlinin lirik-fəlsəfi fikir və
düşüncələri, esseləri (bunların bəziləri
bir cümlədən ibarətdir) yığcamlıq,
bütövlük baxımından maraqlıdır. “Nəinki yer
üzündə yaşayan bütün insanlara, (cümlənin
bu hissəsi mübahisəlidir, şairin söylədiyi kimi
bütün insanlara yox, ayrı-ayrı seçmə fərdlərə
vəhy gələ bilər – A.H.) hətta suya, küləyə,
daşa, qarışqaya da vəhy gəlir. Di gəl ki, o ifrat dərəcədə
qeyri-idrakıdır. Üstəlik, bitki,
su, külək, daş, qarışqa... tərəfindən
Onun ifadəsi təkrardır. Çünki
vəhy son dəfə Peyğəmbərimiz Məhəmməd
tərəfindən kəşf olunub!”
Şərhə
ehtiyac yoxdur!
“Allah “ol”
deyir, Ana doğur, İnsan özü-özünü
yaradır...”
Sərrast, şairanə, filosofyanə deyimdir. Bu cür bitkin ifadə tərzi
müəllifin bu bir cümləlik fikirlərini zərb-məsəl,
aforizm səviyyəsinə qaldırır...
“Qorxma, gözün kor olunca oxu, ayrı bir gözün
açılacaq”.
Və
yaxud:
“Başqasının
söz bostanına oğurluq girən şairin dili topuq
çalar...”
“Söz də bir nemətdir” yazır Vaif Bəhmənli. “Onlar” silsiləsinin
lap başlanğıcında və bu fəlsəfəsini
“fikrin ağ ununda boz kəpək yoxdu” bədii detalı ilə
gücləndirir. (“Var”). Şeirdə klassik aşıq ədəbiyyatının
oynaq qoşma janrından istifadə olunsa da, “Var” qoşma,
deyil. Müəllif yalnız formanı
yaradıcılıqla dəyişdirib, özünəməxsus
şəkildə “əl gəzdirib”. Bu
parçalama əməliyyatı qətiyyən süni
xarakter daşımır. Ona görə bəndlər
məzmuna uyğun düzgün biçilib, hər biri həm
diləyatımlı, oynaqdır, həm də fikirlər
tutumlu və rəngarəngdir. Bu bənd isə şah
misralardan ibarətdir:
Haqq yolu
yaxşıya tanış küçədi,
Mənzildən mənzilə məsafə yoxdu.
Baxır
içindəki hava necədi,
Vallah, bu dünyada pis hava yoxdu.
Əlbəttə,
“Haqq yolu” möminə, yalnız o yolu qət etməyi
qarşısında məqsəd qoyana “tanış
küçədi”, şairin işlətdiyi “içindəki
hava” ifadəsi ən uğurlu tapıntıdır, insan
ovqatını, insan əhvalını gözümüzün
önündə canlandıran bütöv lövhədir. Hər bir halal qələm sahibinin öz içində
havası var, o hava bircə andaca dəyişib tufan da qopara bilər,
narın yağış da, soyuq qar da yağdıra bilər.
Göründüyü kimi ikicə kəlmənin
yaratdığı böyük assosiasiya olduqca əhatəlidir,
xəritəsi genişdir.
“Mən
bilirəm; qocaman keçmişi var indinin” (“Qiyamət”) deyən
şair “Balıq”, “Şüşə”, “Təzad”, “Xəyanət”,
“Hədd”, “İkiüzlü”, “Sanama” (şair təxəyyülünün
tapmacası) kimi sərbəst yazılarında məntiqini
xeyli gücləndirir. “Okean
balığının aşdığı su prospekti ilə
getməyi xoşlayıram mən”, çünki “Şəhərmi,
bu guşə – şübhələnirəm, ya meşə
şəhərdir, ya şəhər meşə. Gün düşüb meşəyə,
alışıb meşə, gün düşüb
şüşəyə, alışıb şüşə”.
Əbu Dabi təəssüratının
doğurduğu “Şüşə” şeiri həqiqətən
öncə kövrək şüşəni
xatırladır. Elə bilirsən indicə
əlindən düşüb çilik-çilik olacaq.
Şair ustalıqla “ş” samitindən istifadə
edib, bütün sözlər gözəgörünməz
“naqil kimi” adını çəkdiyimiz samitlə yüklənir,
tarıma çəkilir. “Onlar”ın
yaratdığı ahəng, musiqi sayəsində
“Şüşə” birbaşa kövrək yaddaşa hopur.
“Qara bürüngəkçi ərəb
qadını qara torpağın rəmzidir” (“Təzad”) yeni,
obrazlı deyim tərzi də avanqard şairin
yaratdığı yüzlərlə metaforanın
seçilmiş nümunələrindəndir və bu təzə-tər
ifadələr insan ruhunu dirildir, hissiyyatı artırır,
sövq-təbii zəngin məcraya yönəldir.
“Hamı”
insanın əslində cəm obrazıdır: Bəs nədəndir
şairin insanı sorğu-suala tutması, ondan ən
böyük tələbi və istəyi?
... Nə
madmazel, canım,
canım,
nə madam;
adam de:
adam,
adam,
adam...
Dodağı
püstə,
gözləri badam –
elə
bir adam ki,
dünyanın
sökülən şalvarını
tikib-gözəyir;
başının üstündə
əbədi bir dam!
Vaxtilə Şeyx Nizami insanı dünyanın əşrəfi adandırırdı. Lakin insanla əks qütbdə dayanan bir məxluq da mövcuddur: yəni “şeytan”. (eyniadlı nümunə). Bu mücərrəd obraz hər kəsin öz içindədir. Ümumiyyətlə götürdükdə, istər klassik ədəbiyyatda, istərsə də çağdaş şeirdə kifayət qədər şeytana yer verilib. Bu mənada Vaqif də dünya və qədim Şərq poeziya ənənələrinə söykənə-söykənə şeytanın – insan xislətinə bu yad, şər qüvvənin iç üzünü misra-misra açır. “İnsan” şeiri insanlığa, aliliyə, xeyirxahlığa doğmalığa çağırışdı.
Əgər “Vətənim” şeirində “Nə suyam, nə dənəm, bilmirəm nədənəm?” sualını müəllif həm özünə, həm də oxucusuna ünvanlayırsa, axırda “ən uzun tarixəm, ən qədim türbətəm, ən yaxın, qürbətəm! Əlyetən qürbətəm, dilyetən qürbətəm” cavabı ilə yenə özünü ovundurur, oxucusunu arxayın salır. “Bayraq”, “Marş” (M.Ə.Sabirə xitabən), “Qurban”, “Pis”, “Öküz”, “Həyət”, “Külək”, “Plan”, “Guya”, “İmtiyaz”, “Ad”, “Dirilmə”, “Dil” nümunələri bu və ya başqa mənada “Vətənim”lə səsləşir. “Pis” sərbəst şeirində yenə müəllif “İnsan”a aşkar sədaqətini nümayiş etdirir: “mənə görə ən pis insan mənasını kəsb eləyən, özü öz canına qəsd eləyən insandı” anlamını təkrarlayır. “Görürəm ki, bir gövdədən ayrılan on budaq varsa, onu da qılınc çəkib bir-birinin üstünə” (“Külək”) fəlsəfəsindən bir daha bəllidir: “beş barmağın beşi də eyni deyil”. Əslində yaranışın da fəlsəfi mahiyyəti budur: biri yaranmasa, digəri məhv olmaz, biri əzilib sıradan çıxmasa, digəri həyatda yaşamaz...
... Ağla, şair,
Böyükşora yox,
dəryalara dönsün göz yaşların.
Daha
bir kimsə sənə əmr edə bilməz əsla
cümlə yazdıqlarını yerə yaz, göyə yaz –
Qələmi göz yaşlarına batır, şair,
yazdıqlarını suya yaz!
“Gözyaşı”
“Yazılar içində qan yazısını sevirəm. Qanınla yaz: görərsən ki, qan ruhdur” (Fridrix Nitşe. “Zərdüşt belə dedi” kitabından). Müqəddəs qələm əldə təkcə texniki bir vasitə deyil, onu şair demişkən, göz yaşına batırıb yazmaq da olar, ürək qanına batırıb yazmaq da. Təki içində vulkan püskürsün, qəlbində söz bulağı qaynasın. Təki ilhamın həmişə coşub kükrəyən, kişnəyən dəli-dolu kəhərin belindən düşməsin. Və mərdi-mərdanə oxucuna üz tutub deyə biləsən: “Bərə tutub dayanıram, söz dalınca yüz söz gəlir” “Şükran”.
Vaqif Bəhmənlinin poeziyası çağdaş, insanı düşünməyə vadar edən, “yaxasından tutub silkələyən”, hiss və duyğularından təkrar-təkrar keçən, onu ən ali mərtəbəyə qaldıran, görüş dairəsinin xəritəsini genişləndirən, ürəyini təlatümə gətirib təzələyən, zənginləşdirən poeziyadır. Bu poeziya həqiqətən müasir dünya şeir təcrübəsinə əcaslanan, ona söykənən, klassik Azərbaycan Oğuz şeirinin çoxəsrlik, çoxşaxəli ənənələrindən yaradıcılıqla qidalanan, qaynaqlanan, faydalanan poeziyadır. Bütün bunlara görə mən bir daha geri boylanıb bu qeydlərimin başlanğıcında şairdən gətirdiyim bir sitatı təkrarən nəzər-diqqətə çatdırır və müəllifə haqq qazandırıram: “Mən hamı üçün yazıram... Hamı susur... Axı niyə hamı susur? Axı mən hamı üçün yazıram”.
Xoşbəxtlikdən bu laqeydlik, bu biganəlik və soyuqluq da şairi kökdən salmır, o, böyük, “Söz”ün ətəyindən səbrlə bərk yapışıb, “Nöqtə” qoymağa tələsmir. Daxilində saxladığı ehtiyat “İşıq” “Hamı”ya yetirmi, nəsə pıçıldayırmı?:
Əslində, mən
balaca
bir adamam,
amma
çox nəhəngdi kölgəm,
çünki kürəyimi
işığa söykəmişəm.
Nigarançılığa dəyməz, şair! Şeirin ... “Hamı”nın şeiridir.
Ağacəfər
HƏSƏNLİ
525-ci qəzet.-
2011.- 10 dekabr.- S.20.