Dünyanın yaşı – yaşımız...

Gərək ki, 1980-ci il idi, otuz bir il bundan irəli. Füzuli rayonunun Böyük Bəhmənli kəndindən qara saçlarına təzə-təzə dən düşən 25 yaşlı bir gənc o zamanın “Sovet kəndi” adlanan qəzetinin redaksiyasında, mədəniyyət şöbəsində əyləşib, o zamanın dili ilə desək məktublar üzərində işləyirdi. O, mən idim. İsti hava idi. Bayaqdan açıq olan qapının ağzında gur qara saçlarına dən düşməyən, 18-20 yaşlarında bir gənc göründü və hədsiz bir utancaqlıqla otağa girdi. Bu, indi saçında dərman üçün bircə dənə qara tük olmayan Umud Mirzəyev idi – Umud Rəhimoğlu. Tanışlığımızdan bəlli oldu ki, o da Füzuli rayonundandı Aşağı Abdurrəhmanlı kəndindən. Dedi ki, şeir yazır. Üzərində işlədiyim məktubları qırağa qoyub Umudun şeirlərini oxudum. Ona nə dedim, nə demədim, şeirlərin bir oxucu kimi məndə oyatdığı təəssürat necə idi, yadımda qalmayıb. Yadımda qalan odur ki, bu qapıdan girən doxsan doqquz faiz müəllifdən fərqli olaraq o şeirlərinin qəzetdə dərc olunmasından yana bir kəlmə də işlətmədi. Bu təmənnasızlıq mənim xoşuma gəldi. Deyəsən elə belə də demişdi: “İstədim bu cızma-qaralar haqqında fikrini bilim, qardaş”. O qardaş, bu qardaş, otuz bir ildir ki, biz qardaşıq. Və mən fəxr eləyirəm ki, Umud Rəhimoğlu adında qardaşım var. Umud müəllimlə fəxr eləyən təkcə mənəmmi? Onun ömür yolunun yarıdan da çox hissəsi gözlərimin qarşısından ötüb. Əslində bizim, yəni dostların gözündən yayınan irəliki illər elə hamımızınkı kimidi; filan ildə doğulub, filan kənd orta məktəbini bitirib, ordu sıralarında xidmət eləyib, fəhlə işləyib...

Əlbəttə, Umudun addımlarının bərkiməsində tərbiyə aldığı halal ailə mühiti, yenə də o zamanın dili ilə desək, nümunəvi şagirdlik dövrü təsirsiz deyil. Onun dünyaya göz açdığı evin bünövrəsi də, divarı da, çardağı da zəhmətdir. Zəhmətkeşlik Rəhim dayının içi Umud qarışıq bütün övladlarına ata qanı, ana südüylə keçib. Heç kəsin şübhəsi olmasın ki, ağılı, mərifəti, ləyaqəti, vicdanı, nəhayət xeyirxahlıq və mərhəməti də zəhmət formalaşdırır. Mən Umud Rəhimoğlunun mənsub olduğu nəsli bunun ən bariz nümunələrindən biri hesab eləyirəm.

– Sonra... Sonra təpədən dırnağa şairlər yurdu olan bir məmləkətdə bədii sözün sehrinə düşən Umud çoxlarının arzuladığı, amma əli yetmədiyi bir şans qazandı. O, Azərbaycan Yazıçılar İttifaqının tövsiyəsi və qatıldığı müsabiqənin nəticələrinə görə 1982-87-ci illərdə Moskvada, M. Qorki adına Dünya Ədəbiyyatı İnstitutunda təhsil aldı.

– Ustad şairlər, yazıçılar, ədəbiyyatşünaslar, jurnalistlər çevrəsində, yaradıcı mühitdə, kitablar arasında, yazı masası arxasında keçən beş il Umudun peşəkar bir qələm sahibi və yetkin ziyalı kimi yetişməyində şəriksiz rol oynadı. Umudun uğurlarında aldığı təhsil indi də hərəkətverici qüvvə, intellektual mənbədir.

– Sonra... Sonra o təyinatla sevilən ustad şairimiz Nəriman Həsənzadənin redaktorluğu ilə çıxan “Ədəbiyyat və İncəsənət” qəzetinə göndərildi, orada elm, publisistika və məktublar şöbəsinə rəhbərlik etdi.

Nəhayət... Nəhayət 1992-ci ildə müstəqil dövlətin Qeyri-hökumət təşkilatlarının qaranquşlarından olan Beynəlxalq Avrasiya Mətbuat Fondunu yaratdı. O vaxta qədər bu dünyaya gəlməyinin və nə üçün yaşadığının məğzini kövrək, isti, zərif bəzən kədərli misralarda deyən Umud Rəhimoğlu vətəndaş mövqeyini ortaya qoydu. Məncə, insan varlığının ən ali dəyəri, bəlkə sözdən də irəli olan dəyəri vətəndaşlıqdır. Umud Rəhimoğlu vətəndaş olmağı bacardı. Şair ürəyi ilə, duyğusallığını hifz edərək...

30 il bundan öncə “Sovet kəndi” qəzetində mədəniyyət şöbəsinin taybatay açıq qapısından utana-utana keçən Umud Rəhimoğlu 20 il ara vermədən çoxlarının döyməyə ürək eləmədiyi qapıları cəsarətlə açdı. Bu qapılar beynəlxalq statuslu qapılardır.

Bu il fevralın 1-də xəbər-ətər eləmədən, xarakterinə uyğun bir sakitliklə 50 yaşa yetişən Umud Rəhimoğlu təvazökar yubileyinə əliboş gəlməyib. Cenevrə Konfransının (MDB üzrə) konfliktlərin idarə olunması və qarşısının alınması işçi qrupunun, habelə “Marşal” mərkəzinin Cənubi Qafqazda konfliktlərin idarə olunması və aradan qaldırılması üzrə tədqiqat qrupunun üzvü kimi gəlib. Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü olan Umud Rəhimoğlu həm də Mətbuat Şurası idarə heyyətinin, QHT Forumu idarə heyyətinin üzvü, Azərbaycan Jurnalistlər Konfederasiyasının vitse-prezidentidir.

Onun mühüm ictimai vəzifələrindən biri də budur – Mətbuata Dövlət Dəstəyi Fondunun İdarə Heyətinin sədri.

Umud Rəhimoğlunun rəhbərlik etdiyi Beynəlxalq Avrasiya Mətbuat Fondu dünyanın ən nüfuzlu beynəlxalq təşkilatları ilə (BMT, ABŞ Dövlət Departamenti, Avropa Komissiyası, Amerikanın Tədqiqat Əməliyyat Mərkəzi, Beynəlxalq Mətbuat İnstitutu, Beynəlxalq Jurnalistlət Federesiyası, Sərhədsiz Reportyorlar, Jurnalistləri Müdafiə Komitəsi, Dünya Mətbuat Azadlığı Komitəsi, Beynəlxalq Azad Fikir mübadiləsi İnstitutu...) əməkdaşlıq edir.

Ola bilsin ki, sadalananlar kiməsə sadəcə təşkilat adı kimi görünsün. Lakin bu əməkdaşlığın qurulması təşkilatçı insandan davamlı fəaliyyət, dözüm, qətiyyət, intellekt tələb edir.

Mən bir dəfə xırda bir yazıda onun Azərbaycan amalı ilə ortaya qoyduğu aramsız cəfakeşliyə işarə edərək söyləmişdim: “Onu tanıdığım 30 il ərzində Umud Rəhimoğlu öz yazılarını, ədəbi fəaliyyətini kəsinliklə pərdə arxasında saxlayır, vətəndaş mövqeyini önə çəkərək öz xalqına məhz ikinci yolla xidmət göstərmək istəyir. Xalqa xidmət müqəddəsdir, istəyir sözlə, qələmlə olsun, istəyir işlə, əməllə.

Umud Rəhimoğlu əməl adamıdır. Şairlərin şeirdə vəsf elədiyi yaxşılıqları o əməli ilə həyatda insanlara bağışlayır. O qurur, yaradır, əl tutur, xalqın, dövlətin ali maraqlarının müdafiəsində tərəddüdsüz, sabit dayanır. Umud şair olaraq yaxşılıqlar haqqında yazmaqdansa, yaxşılıqları yaratmaq yolunu tutub, vətəndaşlığı önə çəkib. Əlbəttə haqq eləyib, çünki yeni mərhələdə xalqımızın intellektual, istedadlı, qurub yaratmağı bacaran xeyirxah insanlara təbii sərvətlər qədər, bəlkə bundan da artıq ehtiyac var.”

Müəyyən yaşa dolan, təcrübəli şəxsiyyət haqqında təməl fikirlərin üst-üstə düşməsi təbiidir. Umud haqqında yuxarıda oxuduqlarınız yalnız bir şəxsə aid deyil əslində. Mən ondan yazarkən fövqəladə bir gözlənilməzliklə bu dünyadan gedən və bu dünyada yaşayan yaxın, dost insanların simaları gözün önündə sıralanır. Sabir Əhmədov, Cabir Novruz, Aydın Səlimzadə, Vidadi Məmmədov, Aydın Məmmədov, Vaqif İbrahim, daha neçə-neçə itirdiklərimiz...

Umudla bu gün də çörək və fikir bölüşənlər; Musa Yaqub, Nəriman Həsənzadə, Fikrət Qoca, Teymur Əhmədov, Zakir Fəxri, Hətəm Quliyev, Seyran Səxavət, Rəşad Məcid, Arif Əmrahoğlu, Cahangir Məmmədli, Azay Quliyev, Əflatun Amaşov, Azər Həsrət, Qulu Ağsəs... daha neçələri...

Məncə, əziz dostumuzun əziz günündə ölkəmizin tanınmış ziyalılarının söylədiklərindən bəzi cümlələri misal gətirsək Umud Rəhimoğlunun da ürəyincə olar.

Fikrət Qoca:

– Umudu mən həmişə sözünün sahibi olan bir insan kimi tanıyıram. O, əxlaq sahibidir. Adamlar həm savadlı olur, həm də əxlaqlı. Bunların ikisi də bir yerdə olanda güclü olur. Bütün vəziyyətlərdə Umud öz mövqeyini qoruyub, bu günə qədər əsən küləklərin heç biri onu yolundan döndərməyib, öz tərəfinə çəkə bilməyib. O bütün vəziyyətlərin içərisindən olduğu kimi keçib. Bu kişi sifətidir

Hacı Sabir Həsənli:

– Umud Rəhimoğlu adında Rəhimliliyin, Rəhmanlığın, insanlara köməkdarlığın əlamətləri olduğu qədərdə, onun əməllərində də bu xarakterlər öz əksini tapıb. Umud Rəhimoğlu Böyük ürək sahibi olaraq Azərbaycan jurnalistlərinin ictimai müəllimi, təşkilatçı lidedir. O, ictimai fikrimizə ləyaqət, fədakarlıq, məsuliyyət gətirib. Haqlarımızın, insan hüquqlarının dünya arenasında yorulmaz müdafiəçisi, qaçqın-köçkün dərdinin yükünü öz dərdi qədər daşıyan şəxsiyyətdir.

Hətəm Quliyev:

– Umud Rəhimoğlu Azərbaycan müstəqilliyinin bərpa olunduğu ilk illərdə Respublika ətrafında düşmənlərimiz tərəfindən yaradılmış informasiya blokadasının aradan qaldırılmasında ciddi əməli işlər görən, xalqını, vətənini sevən, bacarıqlı bir insandır. Ölkədə qeyri-hökumət təşkilatlarının formalaşmasında, Azərbaycanda dayanıqlı inkişaf edən vətəndaş cəmiyyətinin qurulmasında, təcavüzə məruz qalmış ərazilərimizin hərbi sursatlardan təmizlənməsində və bir sıra digər sahələrdə onun görkəmli xidmətləri var. Umud Rəhimoğlu insanlara qarşı qeyri-adi dərəcədə diqqətlidir, çoxlu dostları var. Mən də onun dostlarından biriyəm. O təvazökar, işgüzar, səmimi, ailəsini və uşaqlarını sevən bir azərbaycanlıdır. Belə insanlar ətrafa nur saçır, xeyirxah işlər görürlər, xeyir-şərdə imkansız adamların harayına çatırlar.

Azay Quliyev:

– Umud Rəhimoğlu mənim tanıdığım çox az adamlardandır ki, öz fəaliyyətində ləyaqət və əxlaqını qoruyub saxlamağı bacarsın. O, çox dürüst adamdır, obyektivdir, həmişə sözünün sahibi olub, haqqı-ədaləti sevən adamdır. O, ictimai fəaliyyətində, təşkilati işlərindəki addımlarında, dövlətçilik hisslərində ədalət prinsiplərini qoruyan, nahaqqa rəvac verməyən bir insandır.

Cahangir Məmmədli:

– Umud Rəhimoğlu Azərbaycan ictimai fikrində tanınmış simadır. O, mətbuata, ədəbiyyata, ictimai fikrə qorxmadan-çəkinmədən birbaşa gəlib. O, jurnalistikada və bədii söz dünyasında, siyasətdə heç vaxt gözləmə mövqeyində durmayıb, sübut edib ki, söz sahibidir. Onu ictimaiyyət tez tanıdı, çünki Umud Rəhimoğlu mövqeyində səmimidir.

Umud müəllim təşkilatçı adamdır, ideyalarını praktik işlə birləşdirən, həyata keçirməyi bacarandır.

Onun rəhbərlik etdiyi Beynəlxalq Avrasiya Mətbuat Fondu əsl Azərbaycançılıq təşkilatıdır. Mətbuata, jurnalistikaya, ictimai fikrin inkişafına qayğı mərkəzidir. O gənc jurnalistlərimizin maddi-mənəvi qayğıkeşidir.

Umud Rəhimoğlu ədəbi söz sənətinə bələd adamdır, onun bütün cərəyanlara dəqiq, qərəzsiz, obyektiv münasibəti var. O, müstəqil adamdır, obyektivliyi dostuna da bağışlamaz. O yaxşı azərbaycanlıdır, Azərbaycan üçün dünya miqyasında işlər görmək, məmləkəti bütün dünyaya tanıtmaq onun həyat amalıdır.

Umud Rəhimoğlu ideyalar generatoru, müsbət enerji daşıyıcısı, əsl insandır.

Musa Yaqub:

– Mən ilk növbədə Umudu gözəl, qısa amma məzmunlu, işıqlı, lirik şeirlər müəllifi kimi tanıyıram. Əsl söz sənətinə yiyələnmiş qələm dostum öz poetik yazıları ilə ətrafına oxucu yığmaqla qələm adamlarının da fikirlərini cəlb edib rəğbət qazandı. Mətbuat, ədəbiyyat və müxtəlif sənət sahələrində onun qələmi eyni şirinliklə işləməyə başladı. Elə bil Umudun bütövlükdə özü də bu şirinlik və səmimiyyət tamamlayıcısıdır.

Arif Əmrahoğlu:

– Umud Rəhimoğlunu tanıyanda həmişə dostlarının, qohumlarının, eloğlularının, ümumiyyətlə, ehtiyacı olanların umud yeri kimi tanımışam. Qarabağ dərdi onun axan qanı kəsilmək bilməyən yarasıdı. Əsas fəaliyyətini, bacarığını, istedadını, bütün potensial imkanlarını bu dərdin-yaranın sağalmasına həsr edən Umud Rəhimoğlunun Pribaltika, MDB məkanında Qarabağ problemi ilə bağlı böyük-böyük qurumların öhdəsindən gələ bilmədiyi işlər gördüyünün dəfələrlə şahidi olmuşam.

Rəşad Məcid:

– Mən Umud Rəhimoğlunu lap çoxdan – hələ o, Moskvada M.Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutunda oxuduğu illərdən tanıyıram və yaradıcılığına da yaxından bələdəm. Umud Rəhimoğlu istedadlı publisist, jurnalist və şair kimi oxucuların diqqətini hələ 1980-ci illərin əvvəllərində cəlb etmişdi. Həmin vaxtlarda o, ictimai işlərdə də fəal idi. Moskva mühiti onun həm yaradıcılığına, həm də gələcək ictimai işlərdəki təcrübəsinə böyük kömək göstərdi.

Umud Rəhimoğlunun Moskvada, Ədəbiyyat İnstitutunda birgə oxuduğu dostlarının və özünün qurduğu əlaqələr vasitəsilə yaratdığı Beynəlxalq Avrasiya Mətbuat Fondunun fəaliyyətinin ilk illəri indi də yadımdadır. Umud Rəhimoğlu özünün işgüzarlığı, təşkilatçılığı, qabiliyyəti sayəsində, çətin rəqabət şəraitində həmin təşkilatı Azərbaycanda tanınan, beynəlxaq təşkilatların da hesablaşdığı və birgə işlədiyi bir quruma çevirə bildi.

Zakir Fəxri:

Umudu çoxdan tanıyıram. Moskvada təhsilini başa vurub, “Ədəbiyyat və İncəsənət” qəzetində işə başlayan gündən. Qısa bir zamanda bizim ədəbi mühitin, ədəbi dairənin içində özünə yer tuta bildi. O zamanlar bizim çevrəyə düşmək, qəbul olunmaq çox çətin bir məsələydi. Zaman keçdikcə Umud Rəhimoğlu hamının sevimlisi, dostuna çevrildi. Umud bizlərə o qədər doğmalaşdı ki, onu görməyəndə darıxırdıq.

Tale elə gətirdi ki, bir binada qonşu olduq, 1989-cu ildə... 1990-cı ilin qanlı “20 Yanvar” faciəsindən sonra onun iç dünyasına da bələd oldum, torpağını, millətini özü qədər sevən Umudu. Umud Qarabağ yükünü çiynində daşıyan, ailəlikcə, nəsillikcə bu ağır faciəni-torpağını itirməsi, didərginlik-bu günəcən yaşamaqdadır.

Qonşu olduğumuz bu illər qonşularımızı, çox dəyərli qələm adamlarını itirdik – Aydın Məmmədovu, Eldar Baxışı, Aydın Səlimzadəni, İsa İsmayılzadəni, Nadir Cabbarovu, Səyavuş Sərxanlını... Həmin ağır günlərdə Umudun gözəl qonşu, qiymətli dost, dəyərli adam olduğunu hamılıqca hiss etdik, gördük...

Umud ruhən torpağına, suyuna bağlı adamdır. Hamıya yarıyan adam...

Qulu Ağsəs:

– Umud Rəhimoğlu yaşından çox yaşlı görünür, sonralar görmüşəm ki, o, xalqın başına gələn faciələri içindən keçirən, öz şəxsi dərdi hesab edən ziyalı olduğu üçün tez yaşlaşıb. Amma saçını əbəs yerə ağartmayıb, çox iş görüb. Rəhbərlik etdiyi Beynəlxalq Avrasiya Mətbuat Fondunun bütün fəaliyyəti bir kitaba sığmaz.

O, M.Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutunu bitirib, zəngin şeir və publisistik yaradıcılığa malikdir. “Ədəbiyyat və İncəsənət” qəzetində şöbə müdiri kimi öz sözünü deyib. O, gecəsi ilə gündüzünü qarışıq salan, vaxtı istismar edən, zamanın altını üstünə çevirən adamdır.

Nəhayət, Umud Rəhimoğlu kifayət qədər haqqı və imkanı ola-ola kitabı çıxmayan yetkin publisist və istedadlı şairdir. Əlimin altında onun bir neçə şeiri var. Umud Rəhimoğlunun “Dünya” və “Hamımız bir adamıq” şeirlərini bu yazıya daxil edirəm ki, təəssürat tamamlansın.

Hamımız bir adamıq

Dünyanın yaşı-yaşımız,

Ən qədim daş başdaşımız.

Ölən – bacı, qardaşımız...

Bir kökük, min bir budağıq.

Tanrının vaxtsız ölümü

Hamıya olan zülümü!

Öləndə, qardaş, külümü,

Ocağının başına yığ.

Bir yazıbdı tale yazan,

Yarı-canlı köçər insan.

Dərin qazma, qəbir qazan,

Elə qaz ki, qəbirdən çıx.

Dərdim oldu özgə dərdi,

Mən unutdum, o göyərdi.

Ömür birdi, ölüm birdi,

Biz hamımız bir adamıq!

Dünya

Min ildi bu yol tanışdı,

Əvvəlim daş, sonum daşdı,

Dərdim dərdlərə qardaşdı,

Məndən olmaz yetim, dünya.

Qarğışım çox, baxtım yoxdu,

Kasıb komam, taxtım yoxdu,

Ölməyə də vaxtım yoxdu

Yoxdu ölüm-itim, dünya.

Yarı haqqam, yarı nahaqq,

Qocalmışam mən haq-nahaq,

Çəkir məni qara torpaq,

Qayıdaram, – gedim, dünya.

Bütün bunlar öz yerində, məncə, Umud Rəhimoğlu haqqında ən dəyərli sözü o özü deyir. Hər gün deyir, sadəliyi, səmimiyyəti, alicənablığı, insanların yaddaşında silinməz izlər buraxan əməlləri ilə. Bizə qalan budur ki, deyək əllin, mübarək, qardaş, yüz yaşına salam olsun!

Vaqif BƏHMƏNLİ,

Şair

525-ci qəzet.- 2011.- 5 fevral.- S.20-21.