Qürbətdə vətən və millət təəssübü,

YAXUD “BU XALQ, TƏKCƏ, KONSERT VERMƏYİ BACARMIR...”

Çoxdan bəri məni narahat edən bir vacib məsələyə nəhayət ki, bu günlərdə, səthi də olsa, televiziya verilişlərinin birində toxunuldu.

Mən də milyonlar kimi televiziya verilişlərinə baxan bir Azərbaycan vətəndaşıyam. Və sözsüz ki, teleməkanda mənim də zövqümü oxşayan və yaxud tamamilə əksinə olan müxtəlif verlişlər yer almaqdadır. Hələlik onları müzakirə etmək və yaxud bu barədə fikir söyləmək niyyətim yoxdur. Lakin bir məsələ ilə bağlı fikrimi sizinlə bölüşmək qərarına gəlmişəm.

Bugünlərdə İctimai Televiziya kanalında çoxsaylı baxımlı verilişlərdən biri olan “Qərib axşamlar” proqramı canlı efirdə idi. Bir neçə qonaq da dəvət olunmuşdu. Onların sırasında hələ “Meydan” hərəkatından qeyrətinə bələd olduğum və bugünədək də böyük hörmət bəslədiyim Sabir Rüstəmxanlı da var idi. Çox maraqlı söhbətlər gedir, şeir oxunur, mahnı səslənir, efirə zənglər olurdu. Aparıcı Yusif Günaydın verilişi formatına uyğun, səviyyəli bir şəkildə aparırdı. Efirə növbəti zəng oldu. Xəttin o başında Ukraynadan olan bir həmvətənimiz idi. O qardaş hamıya salamlarını yetirib onların ürəklərinin həmişə Azərbaycanla döyündüyünü bildirdi. Və buna sübut olaraq, yaşadığı ölkəyə tez-tez tanınmış müğənnilərimizi dəvət etmələrini, hətta bu yaxınlarda Ağadadaş Ağayevin onların qonağı olduğunu böyük iftixar hissi ilə qeyd etdi.

Bu, bir yenilik deyil. Belə zənglər mütəmadi olaraq bütün kanallara, çal-çağırlı canlı efir zamanı gəlir və təxminən eyni söhbətlər də olur. Görünür, həmvətənlərimiz ürəklərinin Azərbaycanla döyünmələrinin məğzini bunda görürlər.

Həmvətənimizin söhbətini eşitdikdən sonra Sabir bəy elə efir vasitəsilə ona olduqca dərin mənaya və çəkiyə malik olan bir tövsiyə etdi: “Qardaş, bu xalq təkcə konsert verməyi bacarmır, siz arabir oraya ziyalılar da dəvət edin. Qoy, sizlərə tarixdən, başımıza gətirilən müsibətlərdən, problemlərimizdən də danışsınlar”.

Hörmətli şairimizin mənim ürəyimdən xəbər verən bu fikrini alqışladım.

Qərib eldə konsertlər də təşkil etmək olar, toy etmək də, adət-ənənələrimizi təbliğ etmək də. Bunlar çox gözəldir. Çünki xalqın adət-ənənəsi, musiqisi də onun tarixi zənginliyindən xəbər verən amildir. Ancaq hələ bu, hələ, hər şey demək deyil. Xüsusən də torpağı işğal olunmuş və bir milyondan çox qaçqını olan ölkə üçün.

Bəli, lap çoxdan – əsrlər boyu həllinə ehtiyac olan bir milli məsələ.

Bu məsələ xalqın lazımi səviyyədə maariflənməsi məsələsidir. Bu ölkə hüdudlarından kənarda yaşayan həmvətənlərimiz üçün ikiqat vacibdir. Çünki onlar savadlarından, təhsillərindən, dünyagörüşlərindən və s. asılı olmayaraq, taleyin hökmü ilə yaşadıqları yerlərdə bizi – Azərbaycanımızı təmsil edirlər. Həm millət kimi, həm də vətəndaş kimi. Hətta yaşadığı ölkənin vətəndaşı olsa belə, başqa millətlə ailə qursa belə. Onun yaşadığı ölkədə vətəndaşlıq hüququ olsa da, bu, onu heç cür azərbaycanlılıqdan azad etmir. Yaxşı və ya pis hərəkəti onun özündən daha çox təmsil etdiyi millətə aid edilir. Ya baş ucalığı, ya da başı aşağılıq gətirir. O, heç özü də bunu dərk etmədən bütün varlığıyla olduğu hər yerdə bu milləti, bu ölkəni təmsil edir və onun nümayəndəsidir.

Mən bunu Rusiya şəhərlərinin birində uzun müddət oxuyub, işləyən bir adam kimi öz təcrübəmdən bilirəm. Bizlərin hər bir uğurlu və ya uğursuz addımımız millətin ayağına yazılır və olduğumuz əhatədə millətimiz barədə fikir formalaşdırır. Bu da ümumilikdə bilavasitə dövlətimiz haqqında ictimai rəyin formalaşmasına səbəb olur. Əgər bu rəy mənfi olursa, onda dövlətin daxili və xarici siyasətində nə qədər uğurlu addımları olursa olsun, onlar kölgədə qalır və sıravi insanlar arasında nüfuz toplaya bilmir. Nəticədə isə bütün bunlar millətin və böyük hesabla dövlətin beynəlxalq imicinə mənfi təsir göstərir.

Demək o insanın ən azından öz dövlətinin və millətinin tarixindən, hazırkı problemlərindən, dostundan, düşmənindən səthi də olsa məlumatı olmalıdır ki, yeri gəldikcə heç olmasa (artıq demirəm) olanı, haqqı izah edə bilsin. Ölkəmizin cəlb edildiyi müharibənin səbəblərindən, buna görə xalqın düşdüyü bəlalardan və s danışsınlar. Bundan əlavə, düşməni ifşa etmək üçün onun saxta tarixindən məlumatları olmalıdır. Deyilənlərə görə, bizim yaxın və uzaq xaricdə təxminən 3 milyon həmvətənimiz yaşayır. Axı bu insanların hər biri düşdüyü yerdə bir informasiya – təbliğat mənbəyidir. Hələ mən Cənubi Azərbaycandan qanı qanımızdan olan 40 milyon soydaşımızı, 70 milyon türk qardaşımızı və onların içindən dünyaya yayılmış milyonları demirəm.

Biz həmişə erməni diasporunun gücündən, onlara informasiya mübarizəsində və başqa sahələrdə məşlubiyyətimizdən ürək ağrısı ilə danışır, gileylənirik. Nəyə görə?

Gah onların xaricdə sayca daha çox olmasını, gah da onların bizdən çox-çox qabaq fəaliyytə başlamalarını əsas gətirib qınaqdan qaçırıq. Fikrimcə bu heç də belə deyil. Çünki saya gəldikdə yuxarıda təxmin etdiyim rəqəm bütün dünya ermənilərini açıq-aşkar üstələyir. Onların bizdən daha fəal olmasına səbəb isə bizim xaricdə yaşayan soydaşlarımızla işin düzgün aparılmamasındadır.

Xatırladım ki, hələ ulu öndər Heydər Əliyev hakimiyyətinin ilk vaxtlarından dövlətimizin dayaqlarının dünyada möhkəmlənməsi, informasiya mübadiləsi, onun operativliyi, Azərbaycanın haqq səsinin dünyaya yayılması və nəhayət, dünya azərbaycanlılarının həmrəyliyi naminə diaspor işinə xüsusi önəm verirdi. Olduqca zəruri olan bu işin təməli onun tərəfindən qoyularaq istiqamətləndirilmişdi. Dövlət tərəfindən və yaxud onun nəzarəti ilə bir sıra işlər görülmüşdü. Xarici Ölkələrdə Yaşayan Azərbaycanlılarla İş üzrə Dövlət Komitəsi yaradılmışdı.

Hazırda bildiyimə görə, Dünya Azərbaycanlıları Konqresi və Dünya Azərbaycanlı Diasporlarıyla İş üzrə İctimai Birlik kimi qurumlar da fəaliyyət göstərir.

Bu qurumların mövcudluğu çox yaxşıdır. Ola bilər ki, onların hər biri ayrı-ayrılıqda özünə görə qənaətbəxş nəticələr əldə edir. Amma ümumilikdə bu, qarşıda duran məqsədlərə çatmaq üçün kifayət etmir. Sadəcə onların fəaliyyətinə bütün səviyyələrdə həm dəstək, həm də istiqamət verilməlidir. Çünki dövlətin siyasi xəttinə daxil olan bir sııra strateji məsələlər var ki, onlar bilavasitə bir nöqtədən və mütəşəkkil qaydada idarə olunmalıdır. Onların fəaliyyəti müstəqil və ya pərakəndə xarakter daşıya bilməz. Ayrı-ayrı qurumlar olsalar da, birgə fəaliyyət göstərməsələr də , onların hədəfi və məqsədi mahiyyət etibarı ilə eynidir.

Odur ki, diasporları “canlandırmaq”, işlərini fəallaşdırmaq istiqamətində əsaslı işlər görülməlidir. Onların arasında qeyd etdiyim maariflənmə işləri aparılmalıdır. Ən azından işğal olunan rayonlar və digər yaşayış məntəqələri və bu zaman ermənilərin törətdikləri vəhşiliklər barədə məlumatları onlara aşılamaqla heç olmasa minimum informasiya bazasına yiyələndirmək lazımdır.

Həqiqət naminə deməliyəm ki, qürbətdəki həmyerlilərimiz və müvafiq qurumlar ildə iki dəfə hərəkətə gəlirlər. Və yaydıqları məlumatlara görə bu zaman xeyli işlər görmüş olurlar. Bu 20 Yanvar və Xocalı hadisələri ərəfəsində olur. Lakin xalqımızın faciələri bunlarla bitmir axı. Bunun üçün də onların ziyalılarımızla tez-tez və səmərəli görüşlərini təşkil etmək lazımdır. Düzdür, xaricdə yaşayanlarımızın heç də hamısı savadlı deyil (xüsusən də MDB ölkələrində). Lakin onlar arasında kifayət qədər dünya görüşünə malik və savadlı olanlarımız da çoxdur. Sözsüz ki, belə görüşlərin təşkilində çox da böyük olmayan maliyyə dəstəyi də lazımdır. Bu dəstək isə həm dövlət, həm qürbətdəki soydaşlarımız, həm də yerli imkanlı insanlardan gəlməlidir. Axı necə olur ki, ən bayağı televiziya verilişlərinin hazırlanmasında, bütün dünyanı gəzib çəkilişlər etməkdə, müxtəlif əyləncə və şouların keçirilməsində iş adamları yaxından maliyyə dəstəyi göstərir, sponsorluq edirlər?

Bəs nədən bu nəcib işdə də öz köməklilərini göstərməsinlər? Fikrimcə, müraciət olunsa, onlar bu yardımı edərlər. Sadəcə olaraq bu işləri düzgün və vicdanla təşkil etmək lazımdır. Özü də çox sürətlə. Çünki bu məsələ ölkəmiz üçün vacib və gün-gündən gecikən məsələdir. Bu sahədə hər birimiz öz köməkliyimizi göstərməliyik.

Hüseyn XƏZƏR,

Hüquqşünas

525-ci qəzet.- 2011.- 10 fevral.- S.7.