Qan qorxusu

Almaniya dəftəri

(Hekayə)

İnsan azad və sağlam bir vəziyyətdə təbiətin qoynunda addımlayanda, yolla yeriyəndə nə yerə sığır, nə göyə, elə bilir yer də, göy də özüdür. Elə bilir yer də, göy də, yeridiyi yol da onun dədəsinə borcludur. Elə ki, xəstəlik başının üstünü kəsir, onda ayılır, yerlərə, göylərə daha çox baxmaq istəyir. Həm özünə, həm təbiətə daha çox həssaslıqla yanaşmağa can atır. Həyatın üzündən daha çox astarını görür. Gördüklərini fikrindən, xəyalından, kövrək xatirələrindən keçirib yenidən dərk edir ki, bir insan kimi var olduğuna, yaşadığına, sevdiyinə, sevildiyinə görə təbiət ona yox, o təbiətə borcludur. İndi Allah xəstəyə xəstəxana pəncərəsinin gözü boyda bir baxış meydanı verir. Baxa bildikcə bax deyir. O sən, o xəstəxana çarpayısı, o da pəncərə.

Mən də yer üzündə olan milyonlarla xəstələrdən biri kimi pəncərədən diqqətimi çəkən bir mənzərəyə baxıram. Səhərdən bir parça kimi donub qalmış, rəngi qapqara qaralmış, yağmaq istəyən ancaq yağa bilməyən qara buluda baxıram. Az qala yarım gündü bir qarış da olsun yerindən tərpənmir. Birdən onun hərəkətsiz, donub qalmış vəziyyətini başa düşdüm. Onu yerindən tərpətmək üçün üfüqlərdən əsən dəli küləklər lazımdı. Külək buludu hərəkətə gətirən eşqdir. Xəstənin üzünə sevdiyi insanın nəfəsi dəyəndə insan necə cana gələr, dirilərsə, küləyin gəlişi də buludu eləcə sevindirər, yerindən tərpədər. Mən də öz küləyimi, havamı, suyumu, həyat eşqimi, məni yerimdən tərpətməyə gücü çatan öz həyat eşqimi gözləyirəm. Çünki mən də həyat eşqimi gözləyirəm. Çünki mən də bu halımla o qara bulud kimi tərpənmərəm. Mən öz küləyimi gözləyirəm. Hələlik qanım qaradır. Əgər qan qaradırsa insanın gözündə heç nəyin əhəmiyyəti, mənası yoxdu.

XX əsrin tam ortasında dünyaya gəlmişəm. XXI əsrin on ilini yola salıb, on birinci ilinin ilk aylarını xatırlayıram. Bu il Azərbaycana yaz gec gəlmişdi. Fəsil xeyli ləngimişdi. Niyə gecikirdi, kimin xeyrinə idi, kimin ziyanına idi, bu sirri bir yaz fəsli bilirdi, bir də onu gecikdirən Allah. O gecikmişdi, amma mən onu bu dəfə daha tez görmək istəyirdim. Özümdən xəbərsiz nə isə ürəyimə danmışdı. Ona görə altmış dəfə mübarək üzünü gördüyüm yaz fəslini altmış birinci dəfə daha tez görməyə can atırdım. Bu canatmada qəribə duyğular baş qaldırmışdı içimdə. Ən azı yaşıl çəmənlərin qoynuna səpələnmiş qan kimi qıpqırmızı lalələri görmək istəyirdim.

...Ürəyimə danan başıma gəlmişdi. Bu yaz mənimki qanla gəlmişdi. İllərlə ruhumdan, qəlbimdən süzülüb axan heç kəsin görmədiyi, görə bilmədiyi qan indi hər kəsin görə biləcəyi şəkildə ürəyimdən, bədənimdən axıb, göz yaşı kimi suları qıpqırmızı qana bələmişdi. Ömrüm boyu sevdiyim yaşıl rəng olub, qırmızı rəng məni həmişə qorxudub. Yamyaşıl zəmidə qıpqırmızı lalə olsa belə. Harda qırmızı rəngi görmüşəmsə həmişə qorxmuşam. Bu rəngdən mənim üçün həmişə qan iyi gəlib. Həyatda heç nə səbəbsiz olmadığı kimi, mənim qanla bağlı qorxum da səbəbsiz deyildi.

...9 yaşım vardı. O gün məndən çox sevinən, oynayan, uşaq sevinciylə atılıb düşən bəlkə də təkcə mən idim. Mən özün toyda bir toya dönmüşdüm.

Toy, nə toy! Gündüzdən evimizin qabağındakı yekə xırman boyda həyət silinib-süpürülmüş, güləşçilər yıxılanda ağrımasın deyə xırmana saman dağıtmışdılar. Çalan çalmış, oynayan oynamış, güləşən güləşmişdi. Yavaş-yavaş şər qarışırdı. Sən demə bu axşamın gəlişi bizə xeyir yox, doğrudan da şər gətirirmiş. Ancaq bu şərin nə olduğunu heç kəs bilmirdi. Hərə öz dünyasında, öz aləmində idi. Şıdırğı güləşəngi havaları öz yerini yavaş-yavaş “Tərəkəmə”yə, “Heyvagülü”yə, şux, oynaq rəqs havalarına verir, cavan oğlanların yerini daha çox gündüzdən oynamaq sümükləri göynəyən qızlar, gəlinlər, muraz üstə olan gözəllər alırdı. Qara Hümmətin qara zurnasının səsi bütün Lök dağını başına götürmüşdü. Bəzənən şaxları, alışan şamalları, şamalların dibinə bağlanan nişanları vurmaq üçün atılan güllələri, hay vuran oğulları, haray vuran qızları gördükcə özümü yerdə yox, göyün yeddinci qatında hiss edirdim. Həm də ona görə hamıdan çox sevinirdim ki, toy bizim həyətdə çalınırdı. İyirmi beş yaşlı Təyyar əmimə toy olurdu. Könül coşduran çal-çağırları ruhu sakitləşdirən həzin və rahat bir sakitlik əvəz edirdi. Ana balasına, quş yuvasına çəkilən kimi hər kəs öz ocağına, bəy də gəlin otağına çəkilmişdi. Adət-ənənə, intizarlı gözləmə dəqiqələri, göyərçin qanadı kimi çırpınan ruhlar gecənin ilahi bir mənzərəsini yaratmışdı. Birdən-birə gecənin şirin və dərin sükutunu pozan güllə səsi eşidildi. Toy gecəsi əmim özünü güllələmişdi. Özümü dəhşətli çığırtılar selinin içinə atdım. Bəylə gəlini görmək əvəzinə evin ortasında qan gölünü və o qanı tökən qoşalülə tüfəngi gördüm. Bəy qan içində, gəlin qan içində, haya gələnlər, yıxılanlar, özündən gedənlər qan içində. Mənim qanla tanışlığım və qorxum belə başladı. Sonralar bütün ömrüm boyu qan qoxusu və qan qorxusu məndən əl çəkmədi, qarabaqara məni izləməyə başladı. Bu gün də izləməyinə davam edir. Şər-böhtan şəklində, paxıllıq və rəzillik şəklində, təhqirlər və tənələr şəklində. Yuxuda da, həyatda da! Bu yerdə misalsız keçinə bilmədim. Məşhur yazıçı A.Şmoklinin “Cordano Bruno” kitabından taleyimlə səsləşən bir fikri xatırlatmaq istəyirəm. “Əgər mən kotan sahibi olub onu işlətsəydim, heyvan sürüsü otarsaydım, bağ becərsəydim, paltar yamasaydım, heç kəs mənə fikir verməzdi, çox az adam mənim dalımca göz qoyardı, çox az hallarda məni danlayardılar və mən asanlıqla hamını yarıdardım. Amma mən təbiət tarlasını ölçürəm, ruhları otarmağa çalışıram, beyinləri becərmək xəyalındayam və insan ağlının adətlərini tədqiq edirəm. Elə buna görə də mənə baxanlar məni hədələyir, mənim dalımca göz qoyanlar mənə hücumlar edir, daldan mənə çatanlar məni dişləyir, məni tutanlar məni yeyir, həm də edənlər tək-tək adamlar deyil, bir çoxlarıdır, demək olar ki, hamıdır”.

Şöhrətdən də, məhəbbətdən də, siyasətdən də qan iyi gəlir, qan!

Qan çəkir adamı həyata doğru,

Qan çəkir adamı ölümə doğru.

Qanın da çox qansız yolları varmış,

Ömrü aparırmış zülümə doğru.

Kəndimizin qocalarından atçılıqla, ovçuluqla, comərdliklə ad çıxarmış söhbətcil bir kişi tanıyırdım. Məni öz doğma nəvələrindən seçməzdi. Atın dilini, itin dilini, ceyranın, cüyürün dilini, təbiətin dilini az qala təbiətin özü qədər gözəl bilirdi. Bildiklərini çox şirin bir dillə mənə nağıl eləməkdən yorulmaz, mən də uşaq heyrəti, körpə marağı ilə dinləməkdən doymazdım.

Onun danışdığı bir hadisə nədənsə əlli ildən sonra yenə xəyalıma gəldi. Ovçunun dilindən: Günlərin bir günü Osmanlı beşaçılanı çiynimdə yenə ova çıxmışdım. Lök dərəsinin yolları, izləri, aşırımları, bələnləri ovcumun içi kimi mənə bəlli idi. Dağları məhlə-məhlə, binələri yurd-yurd, çəmənləri çiçək-çiçək əzbər bilirdim. Onun üçün də ova çıxanda çətinlik çəkmirdim. Dəqiq bilirdim ki, ayın-günün hansı vədəsi cüyürlər hansı talada, hansı döşdə, hansı dərədə daha çox dolaşır. Yolu, izi, cığırı, çəhlimi, ləpiri ovcumun içindəki damarlar kimi tanıyırdım. Ömrüm boyu heç vaxt ovdan əliboş qayıtmamışdım. İndi də həmin ümidlə ovdaydım. Uzaqdan göy talada heç nədən xəbərsiz dünyanın ən bəxtəvər varlığı kimi otlayan, oynayan, atılıb-düşən cüyür sürüsü gözümə sataşdı. Osmanlı beşaçılanının Allahı-vallahımı var güllə açılan kimi cüyürün biri yıxıldı. Yıxıldığı ilə qalxdığı bir oldu. Axsaya-axsaya qaçmağa başladı. Bildim ki, vursam da sərrast ata bilməmişəm. Gəldim cüyür vurulan yerə. Tökülən qanın izini tutub qanun izinə düşdüm. O yerdə yetirdim ki, cüyür başını dizlərinin üstünə qoyub. Sağ budundan qan axırdı, gözlərindən yaş. Əlimi çənəmə qoyub cüyürün axan qanından daha çox gözündən sel olub axan yaşlara baxırdım. Nə qədər ov eləmişdim, heç belə sarsılmamışdım. Qəfil qulağıma bir səs dəydi: –Ay eloğlu, nə fikrə getmisən? Başımı qaldıranda bir orta boylu, nazik bədənli bir kişinin başımın üstündə dayandığını gördüm. Mənim bu halımı görüb heç nə demədən birbaşa bədahətən şeirə keçdi.

Nahaq düşdün sən bu qanın izinə,

Güllə dəyib şikarının dizinə.

Qan salmısan gözəlliyin gözünə,

Bu qan səni başqa qana salacaq.

Sən demə ovçuya rast gələn məşhur Faxralı Nəbi imiş. O sözü boşuna demirmiş. Haqq şairi olduğu üçün haqqın sözünü ovçuya çatdırırmış. Həmin ovçunun iki oğlu dünyaya gəlmişdi, ikisi də ömürlük şikəst. Qanla oynamaq olmaz. Mən qandan qorxuram.

Yazın gəlhagəl çağlarıydı. Ruhumun çox duru vaxtıydı. Xeyli vaxtdır yazmağa başladığım “Mövlanadan Şəmsə doğru” əsərində “Şəmsin ölümü” fəslini işləyirdim. Gecənin tən ortasında, zil qaranlıqda yeddi qatilin yeddi qılıncı elə bil Şəmsi yox, məni doğramışdı. Birdən-birə qanım möhkəm qaraldı. İldırım vurmuş ağaca döndüm. Elə bil hadisələrin içində Şəmsin yanında idim. Mövlana dərgahına qan tökülmüşdü. Dərgaha tökülən qan elə bil mənim bəxtimin, qismətimin üstünə tökülmüşdü. Nə isə daxilən çox narahat idi. Beş-on gün aradan keçmiş mənim də qanım tökülməyə başladı. O qan ciyərimdən gəlir, qəlbimdən axırdı. Dişim dodağımı, ağrılar içimi doğrayırdı. Çalışırdım ki, doğmalarım duyuq düşməsin. Ancaq gördülər, bildilər, ağrımı kəsməyə, qanımı dayandırmağa həkimin, dərmanın gücü çatmırdı. Qatil olmaq istəyirdim, ölümün, əcəlin qatili. O məni öldürməmiş, mən onu öldürmək istəyirdim.

Ağrıların əlindən baş götürüb ağrısız bir yerə getmək istəyirdim. Hara gedim? Elə bir yer varmı orda ağrı, azar olmasın? Elə bir kənd varmı bir tərəfi qəbiristanlıq olmasın? Elə bir şəhər varmı dedi-qoduları insanları xərçəngə, vərəmə, ürək ağrılarına düçar eləməsin. Varmı? Yoxdu, yoxdu! Heç vaxt olmayacaqdı. Elə bu vəziyyətdə ağrılarımı başıma, dərdlərimi qollarımın üstünə alıb uzaqlara, çox uzaqlara çıxırdım. Evdən çıxanda anam, həyat yoldaşım, bacım, övladlarım, nəvələrim məni yola salırdı. Bacım lala əlində bir qabda su tutmuşdu arxamca atmaq üçün. Qəfildən qab əlindən düşüb sındı, su yerə töküldü. “Aydınlıqdır! aydınlıqdır!” – desələr də içimə bir qaranlıq çökmüşdü. Axı mənim arxamca atılmalı su niyə yerə tökülməliydi. Onsuz da qara olan qanım bir az da qaraldı. İş tərsinə gələndə sudan da qan iyi gəlirmiş.

Bir şair dərdindən söhbət açıram. Hüseyn Arifin oğul dərdindən. qanlı-qadalı bir hadisədən. Hər dəfə qanım qaralanda, işim düz gətirməyəndə başımı götürüb onun yanına qaçırdım. Bir gün də belə oldu. Gördü fikirliyəm, səbəbini soruşdu. Dedim əşi, nə bilim, ustad, bir az qanım qaradı. Birdən elə bil kişini ildırım vurdu. Qapqara qaraldı. Fikirli-fikirli “hər xırda şeydən ötrü qan sözünü dilinə gətirmə!” – dedi. Allah göstərməsin, mən qanı görmüşəm, mən bilirəm qan nə deməkdi”, deyib başına gələn faciəni tüstülənə-tüstülənə, korun-korun yanan ocaq kimi danışmağa başladı: “Günlərin bir günü Şah dağının ətəyində dostumun maşını ilə gəzməyə çıxmışdım. Yolun sağında güllü-çiçəkli bir yamac diqqətimi çəkdi. Sürücüyə maşını ora sürməyi xahiş etdim. Beş-on addım getmişik ki, tük ürpədən səs eşitdik. Səsin haradan gəldiyini bilmək üçün səsimizi içimizə çəkdik. Maşının arxasına boylandıq. Nə görsək yaxşıdı. Ana-bala iki cüyür qan içində çabalayırdı. Maşının təkəri təzəcə balalamış ana-bala ceyranların üstündən keçmişdi. Başımın tükü biz-biz olmuşdu. Əllərimi dizimə çırpdım. Mən şair yox, təbiətin qoynunda özümdən xəbərsiz iki dünya gözəlini qana bələmişdim. Ana cüyür balasını ağlayırdı, bala cüyür anasını, mən də hər ikisini. Üçümüz də baş-başa verib ağlayırdıq.

Bir məqamda üç çağlayan görmüşəm,

Biri mizrab, biri pərdə, biri sim.

Bir məqamda üç ağlayan görmüşəm,

Biri mənəm, biri sənsən, biri kim?

Bu şeiri mənə həmin sarsıntılarım yazdırmışdı. Bilirdim ki, bu qan məni tutacaq. Aradan heç üç ay keçməmiş gözümün ağı-qarası tək oğlum Arif balam 24 yaşında maşın qəzasında qanına qəltan oldu. Həmin o yaralı ceyranın halında Arif balamı evə gətirmişdilər.

Ey Hüseyn, müxtəsər et sözünü,

Bu qan səni tutmalıydı, tutdu da.

Şairin bu şeiri məni haralara aparmışdı, İlahi! İndi qanımın mənə namərd çıxdığı bu vaxtda öz-özümə fikirləşirəm. Mən ki, heç kimin toyuğuna daş atmamışam, bir quş dimdiyi qanatmamışam, bir kəpənək qanadı əzməmişəm. Bəs məni hansı qan tutub? Bu sualın cavabını axtarıram. Axtarmaqdan yorulmuşam, tapa bilmirəm ki, bilmirəm. Görünür bu suallara cavab axtara-axtara bu dünyadan gedəcəyəm, qanlı-qadalı sualları, qanın suallarını...

Ağrılar üstümə qəfil və gözlənilməz hücumlara başlayana qədər mən qanın bu qədər hökmlü olduğunu bilməzdim. Ürəyim ağrıyır, başım ağrıyır, gözüm ağrıyır deyənləri çox eşitmişik. Heç qanım ağrıyır deyənə rast gəlməmişik. Sən demə qan ağrımırmış. Qan ağrıdır, qan öldürür, qan dirildir, qan yaşadır, qan çürüdürmüş. Bədən üzvlərinin hansında ağrı varsa sən demə orda qanın barmağı varmış. Bu vaxta qədər qanın bircə sifətini görmüşdüm. Qanın neçə üzü, neçə rəngi, neçə sifəti, neçə oyunu varmış, İlahi! Qırmızı qan, ağ qan, qara qan, göy qan. Qan! Qan! Qan!

Qırmızı qar ola bilərmi? Olar! Qırmızı qar yağa bilərmi? Yağa bilər! o günü qırmızı qan bizim səhərimizə yağmışdı:

O gün qan üstündə açıldı səhər,

O gün Xocalıda qan qırmızıydı.

Qırmızı-qırmızı üzümə durdu,

İblis görkəmində şər qırmızıydı.

İyirmi il əvvəl Xocalıda axan qanlar iyirmi il sonra mənim bədənimdən, damarımdan, çəkdiyim nəfəsdən axıb çıxmışdı. Doğrudur, fışqıran təkcə mənim qanım deyildi. Mənim qanımla bir yerdə başqa adamların qanı da fışqırırdı. Çünki mənim bədənimdə qan köçürmə əməliyyatı aparmışdılar. Mənim damarlarımdan axsa da, başqalarının qan haqqını danmaq olmaz!

Görəsən bəşəriyyət elə bir dahi yetirə biləcəkmi ki, o damlasından zərrəsinə yer üzündə axan qanları birdəfəlik dayandıra bilsin. “Kəssə hər kim tökülən qan izini, qurtaran dahi odur yer üzünü” deyən qanın və qansızlığın bütün sifətlərini gördüyünə görə ən böyük dahiliyi bəşəriyyəti qandan xilas edən adamın şəxsində görürdü. Hələ ki, ilk qan tökən və ilk qanı tökülən Habil və Qabil qardaşlarından bu günə kimi bu müqəddəs işin öhdəsindən gələn olmamışdır. Bəlkə elə ona görə S.Vurğun demişkən – “Dünya qan üstündə bir xanimandır!”. Bəlkə də doğurdan da dünya bir qan çanağıdı. Kələntər dayının gülləsi heç vaxt boşuna getməyəcək. Cəlalın qanı həmişə töküləcək, aşıq Vəli də “Yanıq Kərəmi” çalacaq.

Gəlişinin vaxtı, vədəsi mənə bəlli olmasa da gəlişini gözləyirdim. Bilirdim ki, qan gələcək. Amma sakit gəlməyəcək, gurultuyla, nəriltiylə, ürəyi partladıb, damarları dağıdıb gələcək. Mən öz qanımı yaxşı tanıyırdım. Ağlayanda hönkürüb ağlayan, güləndə şaqqanaq çəkən, oynayanda qartal kimi göylərə qalxan, yeriyəndə yeri tərpədən bir insanın qanı sakit axa bilərdimi?! Mənim qanım orta vəziyyətdə olmağı, birtəhər baş girləməyi, papağı günə yandırmağı sevmirdi. Yanırdı, məni də yandırırdı. Coşurdu, məni də coşdururdu. Arzu ürəyə, ruh bədənə, nəfəs cana sığmayanda, insan özünəsığmaz olanda qan Allahlıq eləyir. Əgər Allahlıq edirsə demək onun sevgisi adi sevgi deyil, ilahi sevgidir. Mənim qanım ağıllı qan deyil, dəli qandı. Məcnun qanıdı. Ahı fələkləri yandıran qandı. Heç yerdə heç zaman rahatlıq tapmayan, ancaq əbədi rahatlığı haqqa qovuşmaqda tapan həqiqət eşqinin qanıdır. İllərlə məni meydanlarda, kürsülərdə, məclislərdə, səfərlərdə havalandıran qan hökmən bu amansız ağrıları, dözülməz iztirabları, dərmansız dərdləri də gətirməliydi, sonunda yenidən böyük eşqə, Allah eşqinə qovuşmaq üçün “Ya Rəbb bəlayi-eşq ilə qıl aşına məni” deməliydi. Arzunun həqiqətə çevirməyin yolu eşqin bəlasından keçir.

Bu qədər qan hardandır insanda!

Niyə mənim qanım bu qədər axmalıdı?

– Çox üzə dirənmə, qarışma Allahın işinə, bəlkə belə məsləhətdi.

– Məsləhətinə qurban olum, nə deyirəm. Heç olmasa səbəbini bilim.

– Allah hər şeyin səbəbini açıb xırdalasa o Allah olmazdı ki, olardı sənin, mənim tayım. Allahlıq onun sirrindədi, onu da açdı, da geridə nə qaldı. O heç nəyi insana açıq danışmır, əlamətlərlə, işarələrlə insanı başa salır. Qiyamətin əlamətləri kimi.

Mən ki, atalı-analı, ürəyi bütöv, cismən-mənən sağlam mühitdə, sözün işığında, sazın laylasında, aqillərin hikmətinin nurunda böyümüşəm. Böyük sevgi, güclü işıq olan yerdə qan axmaz, orda Allah nuru, peyğəmbərin işığı, mələklərin pak və müqəddəs ruhu dolaşar.

– Mənim qanım axmamalıydı, niyə axdı bu qan?

– Cavabını bilmirsənmi?

– Yox!

– Sənin qanın axmamalıydı, sənin qanını axıtdılar. Kim axıtdı onu sən özün gözəl bilirsən. Ancaq o sirri açmaq istəmirsən. Allah sirr açmayıb, sən də açma!

– Niyə?

– Niyəsini Allahdan yox, şeytandan soruş. Bu işlərin ustası da, bənnası da odur.

– Axı mən şeytanı heç vaxt içərimə buraxmamışam.

– Elə ona görə də o sənin qan düşmənindir.

– Sən Allaha ən sadiq olduğun üçün şeytanın ən qatı düşmənisən. Bunu birdəfəlik bil.

– Bəs onda Allahın dostluğu, gücü harda qaldı?

– Darıxma, Allahın birinci adı səbrdir. Axırda qələbə yenə onun və sənin olacaq! Şeytanın pisliyi özünə qalacaq. Görəcəksən!!!

Şərqin ilk böyük təsəvvüf şəhidi Həllac Mənsurdan hələlik son böyük təsəvvüf türk və islam şəhidi hamısının aqibəti belə olub. Onların hamısının qanını axıdıblar.

– Səbəb?

– Səbəb – onların nuru, işığı, Allaha bağlılığı, ilahi eşqi, özünə sığmazlığı, Allahı özündə gəzmək kitablardan daha çox insanları oxumaq qabiliyyətidir. Yaradanı yaradılana görə sevmə xoşbəxtliyini dərk etmələri, haqqı yaxşı tanıdıqlarına görə heç vaxt əqidələrindən dönməməyi onların qanını axıtdı. Həllac Mənsur Allahın yer üzündə həqiqət carçısına çevrilməsəydi, Nəsimi “Allah məndədir” deməsəydi, Cavid “Hüsnü-xuda” şairi olmasaydı kimin onlarla nə işi vardı? Onlar Allahın sevilmiş və seçilmiş bəndələri olduğu üçün şeytan onların başına nə oyunları vardısa açdı.

– Axırda kim qalib gəldi?

– Şübhəsiz və birmənalı şəkildə Allah!

– Allahın çaldığı qələbəni nədə görürsən?

– Adını çəkdiyim kişilərin əbədi iriliyində, əbədi yaşarlığında. Hər gün dillərdə, dodaqlarda, könüllərdə yaşamağında! “Mənim tanrım gözəllikdir, sevgidir” deməsində. Kitab kimi əllərdə, söz kimi dillərdə, nəğmə kimi dodaqlarda, fikir kimi beyinlərdə yaşamalarında!

– Mən də tanıdığım və tanımadığım şeytanlar üzərində qələbə çala biləcəyəmmi?

– Sən o qələbəni çoxdan çalmısan, özündən xəbərin yoxdur.

– Bir-bir yadına sal xatırla!

– Sənin hər kitabın, hər şeirin, oxucularla hər görüşün, hər uğurlu yaradıcılıq səfərin, görüşlərdə başından yağış kimi yağan çiçəklər, dağların çayı kimi gurlayan alqış selləri zalları, salonları ayağa qaldıran səs qüdrəti, söz demək hünəri, xalq sevgisi, el məhəbbəti – bunların hamısı böyük şeytanın üzərində Allahın izni ilə çaldığın qələbə deyil, bəs nədir? Birmənalı şəkildə bilməlisiniz. Qansız qələbə yoxdur. Sənin bütün böyük və balaca düşmənlərin hamısı üzərində çaldığın qələbə bu qıpqırmızı qandan keçib gedir.

– Onda mən ürəklə öz qanımı öpüb, ona çox sağ ol deyib ona minnətdar ola bilərəmmi?

– Sən bunu çoxdan eləməliydin, yenə gec deyil.

– Zəlimxan Yaqubun damarından axan qan ilahi eşqin qanıdır. Onu öp, ona xoşgəldin elə. O səni yarıyolda, yarı mənzildə qoymayacaq, çox-çox uzaqlara – ömrün boyu gözlədiyin yerə – Tanrı dərgahına aparacaq!

Bütün varlığımla heyranam sənə,

Allahım, tökülən bu qana şükür.

Qan mənim qanımdı, can mənim canım,

Bu qanı qaynadan bu cana şükür.

Ağrı ha tərəfdən gəlirsə gəlsin,

Hərəni bir adla qan aparacaq.

Torpağın üstündən torpağın altda,

Hərə bir yaralı can aparacaq!

10-17 may 2011,

Almaniya, Hannover

Zəlimxan YAQUB

525-ci qəzet.- 2011.- 23 iyul.- S.24-25.