Seyid Əzim Şirvaninin qəbirüstü
abidəsinin açılışı olub
ELXAN SÜLEYMANOV: “SEYİD ƏZİM ŞİRVANİ
VƏ ONUN QOYUB GETDİYİ ZƏNGİN İRS İNDİ DƏ
DİLLƏRDƏ YAŞAYIR”
Mayın 21-də XIX əsrdə
yaşamış Azərbaycanın görkəmli şairi və
mütəfəkkiri Seyid Əzim Şirvaninin Şamaxının
Şahxəndan qəbiristanlığında qəbirüstü
abidəsinin əsaslı yenidənqurmadan sonra
açılış mərasimi keçirilib. Qəbirüstü
abidənin yenidən qurulmasının təşəbbüsçüsü
və dəstəkçisi, millət vəkili Elxan
Süleymanov mərasimi giriş sözü ilə açaraq
bildirib ki, Şamaxı Şərq dünyasına bir çox
dahi bəxş edib. O, belə insanlardan birinin XIX əsrin
görkəmli şairi Seyid Əzim Şirvani olduğunu diqqətə
çatdırıb: “Seyid Əzim hər zaman millətin tərəqqi
etməsini və cahillikdən uzaqlaşmasını maarifpərvər
bir insan kimi özünün qarşısında əsas məqsəd
qoymuşdur. O, əsərlərində İslamı öz mənfur
məqsədləri naminə istifadə edən mollaları tənqid
edir və əhalini onların fitnələrinə qulaq
asmamağa çağırırdı. Seyid Əzim məhz
belə fikirlərinə görə yalançı ruhanilərin,
insanların savadsızlığından istifadə edən o
dövrdəki məmurların qəzəbinə tuş gəlirdi.
Hətta onun müəllimlik etməsinə imkan vermirdilər.
Amma ona təzyiq edənlərin, “Allahsız”
adlandıranların adı indi heç bir yerdə çəkilmədiyi
halda Seyid Əzim Şirvani və onun qoyub getdiyi zəngin irs
indi də dillərdə yaşayır. Bu gün onun əsl
iman sahibi olduğu təsdiqlənir”.
Tədbir zamanı E.Süleymanov bərbad
vəziyyətdə olan orta məktəblərdən birinə
Seyid Əzim Şirvaninin adının verilməsi və həmin
təhsil müəssisəsini öz hesabına təmir etdirməsi
barədə təklif irəli sürüb. Eyni zamanda
deputat mərasimdə şairin qəzəllərini səsləndirən
iki məktəbliyə Seyid Əzim Şirvani
mükafatının veriləcəyini bəyan edib.
Şamaxı rayon icra hakimiyyətinin başçısı
Asim Məmmədov bildirib ki, şairin abidəsinin yenidən
qurulması sevindirici haldır. S.Ə.Şirvaninin qəbirüstü
abidəsinin açılışını edən akademik Bəkir
Nəbiyev bildirib ki, bu tədbir onun üçün gözlənilməz
olub. Onun sözlərinə görə, Füzulidən sonra
Azərbaycan qəzəlinin yüksək zirvəsində
dayanan şairlərdən biri təqribən 175 il bundan
öncə Şamaxıda dünyaya göz açmış
S.Ə.Şirvanidir: “Şairin əsərləri dönə-dönə
nəşr edilib, qəzəlləri geniş yayılır,
yaradıcılığı barədə tədqiqatlar
aparılır. Çox ürəkaçan bir faktdır ki,
prezident İlham Əliyevin xüsusi sərəncamı ilə
25 min nüsxədə nəfis şəkildə nəşr
edilib ölkəmizin kitabxanalarına hədiyyə edilən
klassik əsərlərimiz arasında S.Ə.Şirvaninin
ikicildlik, sanballı kitabları da var. Bizim üçün
xoş və fərəhlidir ki, artıq gözəl bir ənənəyə
çevrilmiş Azərbaycan muğam müsabiqələrində
Seyid Əzimin qəzəlləri xanəndələrin
ifası ilə tamaşaçılara
çatdırılır. Ədəbiyyatımızın yeni
intibah mərhələsi olan XIX əsrdə Mirzə Fətəli
Axundovun Azərbaycan dramaturgiyası və ümumən ədəbi-ictimai,
fəlsəfi fikir tarixində Həsən bəy Zərdabinin
Azərbaycan mətbuatı tarixində yerinə yetirdikləri
taleyüklü, şərəfli missiyanı həmin əsrin
ortalarında Hacı Seyid Əzim Şirvani yerinə
yetirmişdir.
Seyid Əzim Şirvaninin ədəbiyyatımız
qarşısında ən böyük xidmətlərindən
biri də budur ki, Mirzə Ələkbər Sabir kimi, Yaxın
Şərqdə satirik poeziyanın ən qüdrətli
nümayəndəsinin müəllimi olmuş, onun bədii
zövqünün inkişafına çox ciddi təsir
göstərmişdir. Azərbaycan poeziyası ədəbiyyatşünaslıq
elminin tarixində ən sanballı, mükəmməl təzkirələrindən
birini Seyid Əzim Şirvaninin qələmilə
tapmışdır. Bu təzkirə İran, Türküstan,
Rum şairlərindən, onların
yaradıcılığından da bəhs etsə də, əsərdə
əsas yeri elə bizim Şirvan şairlərinin irsi tutur”. S.Ə.Şirvaninin
may ayının 20-də dünyasını dəyişdiyini
dilə gətirən millət vəkili Sabir Rüstəmxanlı
bildirib ki, şairlər, yaradıcı insanlar heç vaxt
ölmür, əsərləri oxunduqca, onlara yaşayır:
“Çox sevinirəm ki, bu, Seyid Əzimin adına yaraşan
bir abidəsinin açılışıdır və buradan
hər dəfə keçəndə ona salam verib keçəcəyik.
Görülən işlərə görə Şamaxı
rayon ictimaiyyətinə və təşəbbüs göstərən
adamlara, eyni zamanda həmkarım Elxan Süleymanova xüsusi təşəkkürümü
bildirirəm. Çünki millət vəkili olaraq, onun
gördüyü iş təkcə Şamaxı camaatına
xidmət deyil, həm də böyük Azərbaycan ədəbiyyatına
xidmətdir”. S.Rüstəmxanlı fikrincə, Şirvan hələ
layiqli qiymətini almamış bir yerdir. O, şair Əli Kərimlinin
şeirindən sitat gətirərək, Şirvanın pinəçisinin
də alim təfəkkürlü, şair xəyallı
olduğunu diqqətə çatdırıb: “Təsadüfi
deyil ki, Şirvan təxminən 1500 il ərzində təkcə
Azərbaycan ədəbiyyatına və mədəniyyətinə
yox, bəlkə də ümumislam və türk ədəbiyyatına,
mədəniyyətinə bir-birindən qiymətli şəxsiyyətlər
verib”.
Milli Məclisin üzvü Qənirə
Paşayeva bildirib ki, S.Ə.Şirvanin yenilənmiş gözəl
abidəsi gənclərin ziyarət yeri olmalı, buradan
keçən hər bir azərbaycanlı buranı ziyarət
etməyi özünə borc bilməlidir: “Böyüyən
gəncliyimiz Seyid Əzim Şirvanini, Mirzə Ələkbər
Sabiri təkcə anmamalıdır, həm də
anlamalıdır. Çünki Şirvani dünən də,
bu gündə, sabah da özünün gözəl şeirləri
ilə deyil, özünün düşüncəsi, fəlsəfəsi,
millətin inkişafı ilə bağlı tutduğu yolu ilə
hər zaman bizim müasirimiz olacaq. O, hər zaman milləti elmə,
təhsilə səsləyirdi, millətin ən böyük bəlasının
cahillikdən, xurafatdan qaynaqlandığını deyirdi. Dini
xurafatdan ayırırdı və xurafatın arxasınca getməməyə
çağırırdı. Eyni zamanda qadının əsarətinə
qarşı çıxırdı, onların
inkişafına, təhsilə sahib olmasına səsləyirdi”.
Tədbirdə millət vəkilləri
Xanhüseyn Kazımlı, Qüdrət Həsənquliyev,
İqbal Məmmədov, Ərəstun Cavadov, Rövşən
Rzayev, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin katibi Rəşad
Məcid, yazıçı-dramaturq Əli Əmirli, bədii
qiraət ustası Ağalar Bayramov, şair Arif Səfa və
digər tanınmış ziyalılar iştirak ediblər.
BƏXTİYAR
525-ci qəzet.- 2011.- 24 may.- S.7.