“APA çoxvərəqli
kitab kimidir”
VÜSALƏ MAHİRQIZI: “ÖTƏN
MÜDDƏT ƏRZİNDƏ MÜSTƏQİLLİYİMİZİ,
ETİBARLILIĞIMIZI VƏ YALNIZ DOĞRU XƏBƏR VERMƏK
MEYARIMIZI QORUYUB SAXLAYA BİLMİŞİK”
Bu
gün Azəri-Press Agentliyinin (APA) fəaliyyətə
başlamasının 7 ili tamam olur. Ötən müddət ərzində
Azərbaycanın informasiya məkanında
sayılıb-seçilən media qurumuna çevrilən
agentliyin baş direktoru Vüsalə Mahirqızı “525-ci qəzet”ə
müsahibəsində APA-nın yaranma zərurəti,
keçdiyi inkişaf yolu, gələcək planları barədə
danışıb.
–APA
ideyası hansı zərurətdən yaranıb?
–APA-nın
yaradılması ideyası mənə məxsusdur. Hələ
“Xalq cəbhəsi” qəzetinin baş redaktoru işlədiyim
dövrdə belə bir fikrim var idi. Görürdüm ki, o
zaman Azərbaycanda böyük bir informasiya agentliyi
boşluğu var. Çünki həmin illər Azərbaycana
internetin yeni gəldiyi dövr idi. Hiss olunurdu ki, bu texnologiya
ölkənin içində sürətlə yayılacaq.
Eyni zamanda həmin illərdə bir qəzet baş redaktoru
kimi duyurdum ki, hardansa toplu halda xəbər almaq
qıtlığı yaşanır. Məlumdur ki, qəzetlərdə
kollektiv adətən o qədər də böyük olmur. Belə
kollektiv əsasən məqalələrlə, müsahibələrlə,
maraqlı mövzularla, projelərlə məşğul olur.
Amma bununla yanaşı, bir xəbər təminatına da
ehtiyac duyulurdu. Düzdür, o zaman bəzi xəbər
agentliklərindən biz informasiyalar alırdıq. Buna
baxmayaraq, yenə də bu sahədə boşluğun
olduğu sezilirdi. Tutaq ki, siyasi xəbərlər
aldığımız halda digər sahələrdən xəbərlər
ala bilmirdik. Konkret siyasi düşərgələrlə
bağlı xəbərlər gəlirdi. Digər sahələrdən
isə xəbərlər gəlmirdi. Elə oldu ki, mən bir
müddət işlədiyim qəzetdən ayrılası
oldum. Bundan sonra yeni agentlik ideyası barədə ciddi
düşündüm və APA-nı 2004-cü il yanvarın
8-də Ədliyyə Nazirliyində qeydiyyatdan keçirtdim. O
zaman mənə bu layihədə dəstək verənlər
indi də mənim müavinim işləyən Nurşən
Quliyev, Vüqar Hüseynov, İxtiyar Əsgərov,
Gülşən Hacıyeva, Elbrus Seyfullayev, Kamil
Abışov, Seymur İsmayılov oldu. Biz bir yerdə bu layihəni
daha çox Nurşənlə müzakirə etsək də,
adlarını sadaladığım digər jurnalistlər də
bizimlə bərabər idilər. Beləliklə, 2004-cü
il noyabrın 16-da 7 nəfərlik kiçik kollektivlə APA fəaliyyətə
başladı. Qısa zamanda müstəqil, özəl və
beynəlxalq arenada tanınmış informasiya agentliyinə
çevrilən qurum Azərbaycan, rus və ingilis dillərində
xəbər yayımına başladı. Sonradan isə
fransız və ərəb dilləri də bu sıraya əlavə
olundu. Hazırda APA 5 dildə “on-line” xəbər xidməti
göstərir.
–Agentlik
yarandığı gündən qarşısına hansı məqsədləri
qoyub?
–Bizim
başlıca məqsədimiz sözün əsl mənasında
yaxşı bir agentlik yaratmaq, özümüzü təsdiq
eləmək idi. Çünki həmin dövrdə siyasi bir
qəzetdən çıxıb gəlmişdik. İnsanlarda
belə bir fikir formalaşmışdı ki, biz ancaq siyasi
yöndə fəaliyyət qurmaq istəyirik. Amma mənim
üçün heç zaman mediada siyasi yön cəlbedici
olmayıb. Media mənim üçün xəbər
baxımından cəlbedicidir. Xəbərlə işləyəndə
özümü çox rahat hiss edirəm. Mənimlə bərabər
bu agentlikdə ilk fəaliyyətə başlayan insanlar da eyni
fikirdə idilər. Hamımızın içərisində
bir həvəs var idi. Biz sübut etmək istəyirdik ki, Azərbaycanda
yaxşı bir xəbər agentliyi yaratmaq olar. Təbii ki, hədəfimiz
və iddiamız bundan ibarət idi. Həmin vaxt mətbuata
verdiyim müsahibələrdə də bildirmişdim ki, APA
Qafqazın ən böyük agentliklərindən biri olacaq.
Fikrimcə, APA hazırda buna nail olub. Biz Azərbaycanın ən
böyük agentliklərindən biriyik. İşçi
qüvvəmizin sayına, xəbər
satışımıza, populyarlığımıza və
bir çox kriteriyalarımıza görə regionun ən
böyük agentliklərindən biriyik. Mən demişdim ki,
Azərbaycanın lider agentliklərindən biri
olacağıq. Hesab edirəm ki, buna da nail olmuşuq, müstəqilliyimizi
qoruyub saxlaya bilmişik. Əgər bu gün ən radikal
müxalifət qəzeti, hökumətə yaxın olan və
ya rəsmi dövlət qəzeti, eləcə də müstəqil
media APA-nın xəbərlərini verirsə, bizə istinad
edirsə, deməli, müstəqilliyimizi, obyektivliyimizi və
yalnız doğru xəbər vermək meyarımızı
qoruyub saxlaya bilmişik. Bütün bu palitra bizi qəbul
edir, bizə müsahibə verir, materiallarımıza istinad
edir. Hədəflərimizdən biri də
etibarlılığımızı qoruyub saxlamaq idi. Biz
buna da nail olmuşuq. APA Azərbaycanda
azsaylı media qurumlarından biridir ki, biz yazanda hər
hansı sorğu-sual eləmirlər. Xəbərimizin
arxasından, doğurdanmı belədir? şübhəsi
yoxdur. APA yazıbsa düzdür ifadəsi var və
bu mənə çox ləzzət eləyən bir məqamdır.
Bunlarla yanaşı, bizim qarşımıza
qoyduğumuz digər hədəflər də var. Bu hədəflərə
APA təzə yarananda çatmaq olmazdı. Çünki APA yarananda internet Azərbaycana yeni-yeni
gəlirdi. İndi üstündən 7 il
keçib. Bu illər ərzində internet
texnologiya çox böyük inkişaf yolu keçib. Xeyli irəliləyiş var bu sahədə. APA yaranan vaxt mənim də bilmədiyim bir çox
məsələlər var idi ki, indi artıq bunları bu sahənin
mütəxəssisi olaraq yaxşı bilirəm. Bizim qarşımızda internet televiziya və
radionun yaradılması ideyası, APA-nın daha çox əcnəbi
dildə xəbər yayması fikri, transmilli media ilə
inkişaf əlaqələrinin qurulması istiqamətində
işlərin görülməsi barədə planlar və
sair var. Ümumiyyətlə, internetin imkanları və
inkişafı hər gün yeni ideyaların yaranmasına səbəb
olur. Əgər zamanla ayaqlaşmaq, texniki
dəyişikliklərdən bəhrələnmək istəyirsənsə,
öz sahəndə yeniliklərin tətbiq edilməsinə
çalışmalısan. Bunun
üçün də kadrların peşəkarlığının
artırılmasına, müxtəlif seminarlara
qatılmasına ehtiyac var. Çünki bura qaynar və daim
inkişafda olan mexanizmdir.
–
Dünya ölkələrində, o cümlədən də
Azərbaycanın bölgələrində müxbir məntəqələriniz
varmı?
– Azərbaycanda
müxbirlər bölgə üzrə təyin olunur. Bildiyiniz kimi rayonlarımız çoxdur və hər
rayonda ayrıca müxbir təyin eləmək çox çətindir.
Rayonlar bir-birinə çox yaxın
olduğundan bölgələr üzrə müxbirlər təyin
eləmişik. Digər tərəfdən,
rayonlarımızın hamısı siyasi cəhətdən
heç də aktiv deyil. Bu səbəbdən hazırda
Azərbaycanın 8 bölgəsində müxbirimiz var. Bu da
imkan verir deyək ki, agentliyin bütün ölkəni əhatə
edən büroları var. Bununla yanaşı APA-nın
dünya siyasətinə təsir edən dövlətlərdə
və Ermənistan istisna olmaqla, bütün qonşu ölkələrdə
təmsilçilikləri fəaliyyət göstərir. Keçmiş Sovetlər İttifaqından Avropa
Şurasının baş ofisində müxbiri olan yeganə
qurum bizik. Demək olar ki, Azərbaycan
üçün mühüm olan bütün yerlərdə
müxbirlərimiz fəaliyyət göstərir. APA
Türkiyə, Yaxın Şərq, Rusiya, Ukrayna,
Gürcüstan, Mərkəzi Asiya respublikaları,
Baltikyanı ölkələr, Moldova, Avropa dövlətləri
və ABŞ-ın aparıcı kütləvi informasiya vasitələri,
telekanallar, elektron yayım quruluşları və mətbuat
orqanları ilə əməkdaşlıq edir. Agentliyin
müştəriləri arasında Azərbaycanda fəaliyyət
göstərən diplomatik missiyalar, beynəlxalq təşkilatların
nümayəndəlikləri, dövlət strukturları, nazirliklər,
maliyyə qurumları, beynəlxalq maliyyə təşkilatlarının
ölkəmizdəki təmsilçilikləri, xarici şirkətlər,
yerli və xarici biznes strukturları var. Ümumilikdə Azərbaycanda
və xaricdə nəşr olunan və yayımlanan 150-dən
çox Kütləvi İnformasiya Vasitəsi APA-nın abunəçisidir.
Beynəlxalq reytinq cədvəllərinin
statistikasına görə, APA Azərbaycanın ən
çox istinad edilən və oxunan informasiya agentliyidir.
–Azərbaycanın
informasiya məkanında APA-nın rəqibi kimlərdir?
–Azərbaycanın
informasiya məkanında olan ən kiçik agentlikdən
başlamış, özünü ən böyük hesab eləyən
agentliyə qədər hamısı bizim rəqiblərimizdir.
– Bəzi
mətbuat orqanı rəhbərləri ilk mənbədən
informasiya almaq problemindən gileylənirlər. Sizdə
necə, informasiya almaq problemi varmı?
– Əslində bu sahədə əsas problem
APA-nındır. Çünki başqa mətbuat
orqanlarında xəbər olmayanda APA-dan xəbər istəyirlər.
Bizdə də xəbər olmayanda vəziyyət
gərginləşir. Bu səbəbdən
biz işimizi, bu məsələ ilə bağlı məsuliyyətimizi
bilirik. Ona görə bizim işimiz daha
çətindir. Söylədiyim kimi, qəzet,
televiziya və digər saytlar informasiya tapmayanda, informasiya verəcək
mənbəyə birbaşa çıxışları
olmayanda rahatlıqla APA-ya müraciət edib buradan istədiklərini
alırlar. Buna görə də agentliyimiz
birinci mənbə ilə işləmək məcburiyyətindədir.
Mən bilirəm ki, istər qəzet, istərsə
də televiziyanın informasiya almasında çətinliklər
özünü göstərir. Bəzən
bu çətinliklər bizdən də yan keçmir. Əslində bu, bizlik də deyil. Çünki informasiya verəcək adamın
özünün bu işdə nə dərəcədə
marağının olması da nəzərə
alınmalıdır. Bəzən onlar
yalnız bir quruma informasiya verirlər. APA-ya
bayaq qeyd etdiyim kimi Azərbaycandakı bütün media sektoru
abunədir və müxtəlif qurumlar bu agentliyə informasiya
verməklə bütün cəmiyyətə, eləcə də
xarici ölkələrdəki mətbuat orqanlarına da məlumat
vermiş sayılırlar. Bu milə
görə əksər qurumlar bizimlə işləməkdə
maraqlı görünürlər. Onlar bir müxbirlə
təmasda olmaqla məlumatın geniş şəkildə
yayılmasına nail olurlar. Ona görə də
bu gün APA informasiya almaqda o qədər də ciddi problemlərlə
üzləşmir. Amma ayrı-ayrı
vaxtlarda bizim də üzləşdiyimiz çətinliklər
olub. Əgər biz xəbər yazmaqla
deyil, həmin çətinlikləri yazmaqla məşğul
olsaq, o zaman informasiya blokumuzun yarısını nazirliklər,
dövlət qurumları ilə olan çəkişmələrimiz
tutar. Lakin biz hesab edirik ki, bu bizim
işimizin bir parçasıdır. Oxucuya, müştərimizə
xəbəri alan zaman üzləşdiyimiz
problem deyil, nəticə, həmin qurumların hər hansı
məsələyə münasibəti, yaxud da bəyanatı
maraqlıdır. Biz də bunu başa
düşüb çalışırıq ki, müxtəlif
imkanlardan istifadə edib informasiyanı alaq. Azərbaycanda elə bir rəsmi qurum yoxdur ki, biz
onunla informasiya almaq məsələsində hər hansı
problem yaşamayaq.
– İnternet media olaraq APA öz kadr ehtiyacını təmin
edə bilirmi?
Maddi və iş imkanları baxımından jurnalistlər
üçün cazibədar olan bu agentlikdə əməkdaşlar
hansı şərtlərlə işə qəbul olunur,
onlardan nə tələb edilir?
– Bu sual mənə
APA təzə yarandığı illərdə peşəkar
kadrlara olan ehtiyacımızı yada saldı. O zaman bizimlə
əməkdaşlıq barədə kiməsə müraciət
edəndə bəzən ağız büzənlər
tapılırdı. Amma sonralar hər şey
öz axarına düşdü. Demək
olar ki, son bir neçə ildir biz kadr axtarmaq kimi problemlə
üzləşmirik. Agentlikdə hazır
CV-lər var. Həmin CV-lərin müəllifi ölkəmizdə
tanınan jurnalistlər, reportyorlardır. APA
qrupa daxil olan qurumlarda yeni kadra ehtiyac duyulduqda redaktor heyətinin
iştirakı ilə vakansiyaya uyğun namizədlərin
müzakirəsi aparılır. Müzakirələrin
nəticəsi olaraq səs çoxluğu ilə kiminsə
işə qəbulu mümkün olur. Yeni
işçi hansı sahədən yazacaqsa həmin sahəyə
cavabdeh olan redaktorun fikri isə əsas
götürülür. Özəl
yanaşmama görə, işə redaktorları mən
götürməliyəm. Amma müxbirlərin
seçimi zamanı onlarla işləyəcək redaktorun
fikir önəmli olmalıdır. İş şəraitinə
gəlincə, burda hər bir kəs iş saatında
işinin başında olmalıdır. Bizdə qonarrar deyil, maaş sistemidir. Burda da
insanların vicdanlılıq prinsipi əsas
götürülüb. Hər bir
işçi öz öhdəsinə düşən vəzifənin
məsuliyyətini dərk eləməlidir. Bununla bərabər, redaktorlar tərəfindən hər
ay monitorinq aparılır. Müxbirlərin
fəaliyyəti müzakirə olunur. Əgər
hər hansı müxbir yarıtmazlıq edibsə, fəaliyyətində
boşluğa yer veribsə, onunla vidalaşırıq. Həmin işçi ilə müqaviləmiz birtərəfli
qaydada dayandırılır. İşçilərimizin
qarşısında başlıca şərt budur ki, hər kəs
öz vəzifəsinə uyğun olan işini görməlidir.
– Apa.az,
Lent.az, Vesti.az, Deputat.az, Kulis.az. Bu sıranı
gələcəkdə çoxaltmaq barədə
düşünürsünüzmü? Ümumiyyətlə,
gələcək planlarınız nədən ibarətdir?
– Əlbəttə, gələcək üçün
müəyyən layihələrimiz var. Amma indiki halda həmin
layihələrin nədən ibarət olması barədə
danışmaq istəmirəm. Çünki əvvəlcədən
açıqladığımız layihə rəqiblərimiz
tərəfindən mənimsənilə bilər. Belə hallar vaxtilə olub. Əslində
rəqabət mühitində bunu normal qarşılayıram.
Gələcək işlərimiz barədə
tam açıqlığı ilə danışmaq istəməsəm
də, yalnız onu deyə bilərəm ki, 2012-ci ildə
bizim böyük bir layihəmiz olacaq.
– Gələcəkdə
ayrıca televiziya kanalı yaratmaq barədə də
düşünürsünüzmü?
– Bizim
media qrupunun tərkibində nə vaxtsa müstəqil
televiziya kanalının yaradılmasını arzulayıram. Bunun nə vaxt reallaşacağını zaman və
imkanlarımız müəyyənləşdirəcək.
Hər halda belə bir layihəni APA qrupun tərkibində
görürəm.
– APA Azərbaycan jurnalistikasına, agentlik modelinə
hansı yenilikləri gətirib?
– Bu suala ətraflı
cavabı gələcəkdə APA-nı tədqiq edəcək
həmkarlarımız verə biləcəklər. Amma mənim fikrimcə, APA Azərbaycan mediasında
yeni bir mərhələ, yeni bir səhifədir. APA Azərbaycan mediasına, xüsusən də
internet mediasına, agentliyinə normal xəbər yazmaq
yeniliyini gətirib. APA-ya qədər olan
informasiya agentlikləri standart siyasi-iqtisadi xəbərlər
yayıb. APA öz gəlişi ilə bu
standartı dağıdıb. Bir çox
sahələri əhatə edən xəbərləri oxuculara
təqdim edib. Cənubi Qafqazda ilk dəfə
videogörüntülü xəbəri APA yayıb, ölkədə
ilk dəfə “APA-SPORT” idman agentliyi yaradıb. Bundan başqa, agentliyin “APA-ECONOMICS” və “APA-Photo”
bölmələri fəaliyyət göstərir. APA-nın saytında kredit kart sistemi tətbiq olunub.
Agentlik gün ərzində ümumilikdə 400-450
xəbər yayır. Bütün həftə boyu 5 dildə
ümumi, iqtisadi, foto və video buraxılışları,
ayda iki dəfə iqtisadi və siyasi analitika bülletenləri
hazırlayıb, yayan APA-nın əsas prinsipləri
operativlik, dəqiqlik və tərəfsizlikdir. APA-nın
Azərbaycanın xəbər məkanında lider olduğu
artıq hər kəs tərəfindən qəbul olunan
faktdır. Həmkarlarım hər zaman mənə
deyirlər ki, APA çoxvərəqli kitab kimidir. Orada hər kəs nə istəyirsə tapa bilir.
Hesab edirəm ki, bu Azərbaycan mediasında
çox yaxşı bir modeldir. Ona görə
də siyasi baxışından asılı olmayaraq istənilən
mətbuat orqanı, istənilən kəs bizim xəbərlərdən
yararlana bilir.
Rufik İSMAYILOV
525-ci qəzet.-
2011.- 16 noyabr.- S.6.