Azərbaycanlı cərrahın uğurları

 

Tural Paşa oğlu Qəlbinur Rusiyada yaşayıb çalışan, ölkəmizi layiqincə təmsil edən istedadlı soydaşlarımızdan biridir. O, Nobel mükafatı laureatı, bakılı fizik Lev Landaudan sonra 13 yaşında universitetin tələbəsi, intellektual dünyası zəngin olan nadir gənclərimizdən biridir. Tural Bakı Özəl Türk Liseyində təhsil almış və 1995-ci ildə 286 nömrəli məktəbi ekstern yolu ilə bitirmişdir. Elə həmin ildə Azərbaycan Tibb Universitetinin müalicə-profilaktika fakültəsinə qəbul olunmuş, 2001-ci ildə ali məktəbi fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. Ulu babaları İsveçrədə, Belçikada ali təhsil alan Tural Qəlbinur onların yolunu şərəflə davam etdirir. 2001-2005-ci illərdə İstanbulun SSK Vakif Gureba tədris xəstəxanasının göz xəstəlikləri kafedrasında göz xəstəlikləri ixtisası üzrə böyük təcrübə keçən gənc mütəxəssis 2006-2008-ci illərdə İsraildə, Hadassah-Hebrev Universitetinin vitreoretinal cərrahiyyə şöbəsində medikal və cərrahi vitreoretinal üst ixtisasını bitirmişdir. 2009-cu ildə isə böyük rəqabətlə Kanadanın Toronto Universitetinin göz xəstəlikləri kafedrasına qəbul edilərək, vitreoretinal cərrahiyyə üst ixtisasını davam etmiş, 2010-cu ildə universitetin məzunu olmuşdur.

Onun uğurlarından ilk dəfə AzərTac-ın 25 noyabr 2009-cu il tarixli məlumatından, Azərbaycan televiziyasının “Xəbərlər” proqramından xəbər tutmuş, qəzetlərdən oxumuşam. Dünyanın ən gənc azərbaycanlı vitreoretinal cərrahı Tural Qəlbinurun “British Journal Ophthalmology” jurnalının son nömrəsində isə son dərəcə maraqlı elmi işi çap olunmuşdur. Oftalmoloqların diqqətini cəlb edən bu elmi iş dünyada korluğun əsas səbəblərindən biri olan yaşa bağlı makula degenerasiyası olan xəstələrin müalicə probleminə həsr olunmuşdur. San-Fransisko şəhərində Amerika Oftalmologiya Akademiyasının konqresində gənc alimin elmi işi yüzlərlə tədqiqatın içərisində seçilən ilk orijinal əsər kimi təqdim olunmuşdur.

2004-cü ildə professor Paşa Musayevin elmi rəhbərliyi altında “Neovaskulyar qlaukomalı xəstələrin yeni kompleks müalicə üsulu” mövzusunda namizədlik dissertasiyasını müdafiə etmişdir. Hazırda doktorluq dissertasiyası üzərində çalışmaqdadır. 29 yaşlı gənc alim 5 dil bilir (onların sırasında İvrit dili də var), oftalmologiyada çox sayda nadir ağır cərrahiyyə əməliyyatları həyata keçirmişdir. O, dünyanın bir çox ölkələrində keçirilən beynəlxalq elmi konfranslara dəvət olunur. Məqalələri maraqla qarşılanır. Azərbaycanda gözdibi xəstəliklərinin dərin bilicisi kimi daha çox onun adı hallanır. Tural Qəlbinur hazırda Moskvada, S.Fedorov adına çoxsahəli tibb mərkəzində çalışır. Dünyanın bir çox ölkələrindən, keçmiş MDB məkanından onun yanına xəstələr gəlir. Azərbaycana gələndə xəstələrlə görüşür, məsləhətlərini verir, əməliyyatlar aparır.

Moskvada olarkən gənc yaşlarından məşhurlaşan həmyerlimizlə görüşdük. Söhbətimiz çox maraqlı oldu. Tural oftalmologiyanın qarşısında duran problemlərdən, öz uğurlarından söhbət açdı:

–Oftalmologiyanın əksər sahələrində elmi tədqiqatlarımı davam etdirirəm. Ancaq cərrahiyyəsi ilə və araşdırmaları ilə məşğul olduğum sahə vitreoretinal cərrahiyyədir. Bu sahədə mütəxəssislərin azlığı, postsovet məkanında tarixi ənənənin məhdudluğu, oftalmologiyada ağır rast gəlinən patologiya olması səbəbindən, mən dünyanın böyük dövlətlərindən biri olan Rusiyada fəaliyyətimi davam etdirmək qərarına gəldim. Tez-tez Azərbaycanda keçirilən elmi toplantılara qatılıram. Və harada olmağımdan asılı olmayaraq oftalmologiyanın həm praktiki, həm elmi sahəsinin inkişafı üçün səylərimi əsirgəmirəm.

Xəstələrdə müşahidə olunan nadir göz xəstəliklərinin qəribəlikləri, audio-video görüntülər, slaydlar, şəkillər, diaqnozun düzgün qoyulmasında önəmli məqamlar, müalicə və cərrahiyyədəki kənara çıxmalar mənim elmi arxivimdə xüsusi yer tutur. Və mən bu elmi tibbi əhəmiyyəti olan hadisələri zaman-zaman oftalmoloqların diqqətinə çatdırıram. Keçənilki iki böyük elmi toplantıda məruzəm xüsusi olaraq bu mövzuda idi. Belə məruzələr adətən oftalmoloqların daha çox diqqətini çəkir və maraqlı, canlı diskussiyalara səbəb olur. Mənim təhsil aldığım, çalışdığım dünyanın uzaq ölkələrindəki klinikalarda həkim-xəstə münasibətlərində, məsələn, xəstənin düşdüyü vəziyyəti izah edəndə və ya əməliyyatlardan sonrakı durumu ilə bağlı söhbətlərdə qarşılıqlı səmimi münasibət var. Ən ağır göz xəstəliklərində belə hər şey xəstənin özünə bəlli olur. Əlbəttə, bəzən nə qədər üzücü hallar olsa da, xəstə reallığı bilməklə qalan az vaxtda gələcək planlarını qaydaya salır. Azərbaycanda isə bir başqa mənzərədir. Heç kəs reallıqla barışmaq istəmir. Həkimlər də məcbur olub belə hallarda yalana üz tutur. Başqa bir halı qeyd etmək istərdim, Azərbaycanda xəstələrin çoxu “Həkim, mən 100 faiz yaxşı olacağam?”-sualını verirlər. Hətta bu sualı ziyalı təbəqə də verir. Hətta mən xəstəyə təcrübəmə və elmi işlərə istinad edərək 90-95 faiz hallarda əməliyyatın uğurlu olacağını dedikdə belə xəstə bəzən əməliyyata razı olmur. Çalışdığım digər ölkələrdə belə hallara rast gəlməmişəm. Yaponiyada baş verən təbii fəlakətlərdən gördüyümüz kimi, insanlar daha fərqli, nisbətən “sakitbir reaksiya içində olurlar.

Oxumağı çox sevirəm. Həm yeni əsərlər, həm zaman keçdikcə klassikləri yenidən oxumaq zövq verir. Son oxuduğumMurakami-Norvejskiy Les” əsəridir. İdmana böyük həvəsim var. Kiçik yaşlarımdan karate, atçılıq, üzgüçülük və tennislə məşğul olmuşam. Hazırda fitneslə məşğul oluramtennis oynayıram, qış tətillərində isə xizək sürməyi çox sevirəm.

Bütün oftalmoloqlar insanları dünyanın ən gözəl neməti olan işığa, nura qovuşdurmağa çalışırlar.

 

 

Pəri SOLTANQIZI

 

525-ci qəzet.- 2011.- 19 noyabr.- S.8.