“Milli
maraqlar ətrafında birləşərək,
dövlətçiliyimizin möhkəmlənməsi üçün bir hədəfə
yönəlməliyik”
NİYAZİ HACIYEV: “ESTONİYADA
AZƏRBAYCAN DİASPORU İKİ ÖLKƏ ARASINDA
KÖRPÜ ROLUNU OYNAYIR”
Qarşıdan
Azərbaycanın dövlət müstəqilliyini elan etməsinin
20-ci ildönümü gəlir. Ötən illər digər
sahələrdə olduğu kimi diaspor quruculuğu işində
də bir sıra uğurlarla yadda qalıb. 90-cı illərin əvvəllərində
formalaşmağa başlayan Azərbaycan diasporu bu gün
özünəməxsus bir inkişaf yolu keçib. Estoniya-Azərbaycan
icmasının sədri, “Aydan” Mədəniyyət Mərkəzinin
rəhbəri Niyazi Hacıyev “525”ə müsahibəsində
bu inkişafdan danışıb.
–Niyazi
müəllim, Azərbaycanın ötən 20 ildə
keçdiyi yolu necə xarakterizə edərdiniz?
–Müstəqillik elan etmək asandır, amma onu qoruyub saxlamaq, möhkəmləndirmək çox çətindir. Azərbaycan 20 il əvvəl öz müstəqilliyini çətin və ağır bir şəraitdə elan etdi. Bu o dövrə təsadüf edirdi ki, biz həm də Ermənistanın işğalı ilə qarşılaşmışdıq. Daxili və xarici çətinliklərə, təzyiqlərə baxmayaraq müstəqilliyini elan edən Azərbaycan bu yolda inamla və mətinlə addımlayaraq, bütün çətinliklərə sinə gələrək öz müstəqilliyini nəinki qoruyub saxladı, həm də günü-gündən möhkəmləndirdi. Azərbaycan sübut etdi ki, onun müstəqilliyini əlindən almaq bir daha heç kimə nəsib olmayacaq. Ötən 20 ildə ölkəmizin surətli siyasi və iqtisadi inkişafı, əldə etdiyi irimiqyaslı nailiyyətlər əlbəttə ki, xaricdə yaşayan biz azərbaycanlıları da həmişə sevindirir və qürurlandırır. Biz müstəqilliyimizin 20 illiyi ilə bağlı danışanda dövlətimizin keçdiyi həm faciəli, həm də şərəfli yolu mütləq vurğulamalıyıq. Çünki müstəqillik bizə heç də asan başa gəlməyib. Ona görə hər birimiz dövlət müstəqilliyimizin daha da möhkəmləndirilməsi və gücləndirilməsi üçün çalışmalıyıq.
–Sizin fikrinizcə, müstəqillik illərində Azərbaycanın ən böyük nailiyyəti nə olub?
–Əlbəttə ki, uğurlarımız çoxdur. Amma düşünürəm ki, ən böyük uğurumuz müstəqilliyin ilk illərində baş vermiş vətəndaş müharibəsinin qarşısının alınması idi. O zaman milli lider Heydər Əliyev xalqın tələbi və istəyi ilə hakimiyyətə gəlməsəydi, nə baş verəcəyini təsəvvür etmək belə çətin idi. Məhz bundan sonra xalqda bir inam, sabaha ümid yarandı. Ona görə də daxildə baş qaldırmış üsyanın qarşısı alındı. Eyni zamanda bu sıraya iqtisadi, siyasi uğurlarımızı əlavə etmək olar. Azərbaycanın bu gün dünya birliyində özünəməxsus yer tutması, regionun lider dövləti olması təbii ki, uğurların ən başında dayanır. Bu yerə çatmağımız isə bir-iki ilə baş verməyib. Məhz düşünülmüş, ölçülüb-biçilmiş siyasət nəticəsində indiki mərhələyə çatmışıq.
–Bəs ötən 20 ili diaspora quruculuğu baxımından necə xarakterizə edərdiniz?
–Bayaq qeyd etdiyim kimi müstəqilliyimizin ilk illərində qarşılaşdığımız problemlərin tədricən aradan qaldırılması bizə digər sahələrdə də uğurlar əldə etməyə imkan verdi. Diaspora quruculuğu prosesinin başlanılması çox vacib və önəmli addımlardan biri idi. Bilirsiniz ki, milli lider Heydər Əliyev o zaman xaricə etdiyi səfərlərin hər birində həmin ölkələrdə yaşayan soydaşlarımızla görüşür, onlara öz məsləhət və tövsiyələrini verirdi. Sonrakı illərdə isə bu istiqamətdə mühüm addımlar atılmağa başladı. Diaspora Komitəsinin yaradılması bu işə daha böyük dəstək oldu. Dünya Azərbaycanlılarının indiyə kimi 3 qurultayı keçirilib. Avropa Azərbaycanlıları Konqresi və digər qurumlar fəaliyyət göstərir. Bu gün azərbaycanlıların dünyanın hər yerindən səsi gəlir.
Dövlətin diaspora quruculuğunda əsas rolu koordinasiya etməkdir. Məsələn, Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsi yaranmazdan əvvəl bizim əlaqələrimiz özfəaliyyət
səviyyəsində idi.
İndi isə münasibətlərimiz
tamamilə başqa səviyyədədir. Azərbaycana Estoniya dövlət qurumlarının, parlament
üzvlərinin, digər
qurumların qarşılıqlı
səfərləri oldu.
Diaspora Komitəsi və icma bu
münasibətlərdə körpü rolunu oynayır.
–Sizin fikrinizcə, Azərbaycan diasporu hansı inkişaf mərhələlərindən keçib və bu gün hansı
mərhələdədir?
–Baltikyanı ölkələrdə
diaspora fəaliyyətindən
danışarkən onu
deyə bilərəm
ki, 1988-ci ildən başlayaraq biz bu sahədə bir inkişaf yolu keçmişik və yerli ictimaiyyətə tam inteqrasiya olmuşuq. Baltikyanı Azərbaycan Cəmiyyətləri
Konqresi fəaliyyət
göstərir. Hazırda
Litva milli azlıqlar birliyinin rəhbəri Mahir Həmzəyev, , Latviya milli azlıqlar şurasının sədri
Roman Əliyev, Estoniyada
Eldar Əfəndiyev keçmiş milli münasibətlər naziri,
hazırda parlament üzvü, Zaur Abbasov isə Kohtla Jarve şəhəri
bələdiyyə üzvüdür.
Bütün bunlar onu göstərir ki, Azərbaycan cəmiyyətləri
artıq yaşadıqları
ölkələrdə bir
tərəfdaş, həmkar
kimi fəaliyyət göstərir, dövlətin
daxili və xarici siyasətində fikirimiz nəzərə alınır.
–Sizcə, bu gün diaspor qurumlarının əsas vəzifələri nədən
ibarətdir?
–Əlbəttə ki,
başlıca vəzifəmiz
ümumi milli maraqlar ətrafında sıx birləşərək
dövlətçiliyimizin möhkəmlənməsi, həqiqətlərimizin
dünya ictimaiyyətinə
çatdırmaq, bir hədəfə yönəlməkdir. Eyni zamanda
səfirliklərimiz olan
ölkələrdə birgə
fəaliyyət göstərməliyik.
Bildiyiniz
kimi bu ilin
fevral ayında Estoniyada Azərbaycan səfirliyi açılıb,
çox təcrübəli
diplomat Tofiq Zülfüqarov
səfir təyin olunub. Bu qısa
müddətdə səfirliklə
birgə bir neçə tədbir keçirmişik və çox gözəl işbirliyi yaranıb.
– Hazırda Azərbaycanın
ən böyük problemi Qarabağ münaqişəsidir. Bu istiqamətdə fəaliyyətiniz
barədə nə deyə bilərsiniz?
–1988 ci ildə Sovetlər
birliyində Estoniyada
ilk yuridik Azərbaycan
icmasının yaranması
bilavasitə Qarabağ
münaqişəsi nəticəsində
baş verdi.
Artıq
1991-ci ildə Estoniya ictimaiyyətində doğru
fikri, rəyi Azərbaycan tərəfə
keçirə bildik və bu gün
Estoniya Azərbaycanın
ərazi bütövlüyünü
tanıyır, bütün
beynəlxalq təşkilatlarda
ölkəmizin mövqeyini
dəstəkləyir.
–Rəhbərlik etdiyiniz qurumun fəaliyyəti barədə nə deyə bilərsiniz?
–Bu gün Estoniya-Azərbaycan
icmasının bazar günü məktəbi,
gənclər idman mərkəzi, Kukla teatrı, Zərifə Əliyeva adına
uşaq bağçası,
Gənclər Mərkəzi
fəaliyyət göstərir.
Eyni zamanda Eston Dövlət
radiosunda “OCAQ” verilişi
yayımlanır, ümumən
təşkilatımız hər
imkanı olan və Eston ictimaiyyəti
tərəfindən tanınan,
özünə hörmət
qazanan bir qurumdur.
P.SULTANOVA
525-ci qəzet.- 2011.- 4 oktyabr.- S.5.