Serbiya səfiri: “Erməni qoşunları Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərini tərk etməlidir”

“AZƏRBAYCAN VƏ SERBİYA ÖZ MÜSTƏQİLLİYİNƏ DƏYƏR VERƏN DÖVLƏTLƏRDİR”

Serbiyanın Azərbaycanda fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Zoran Vayoviçin APA-ya müsahibəsi

– Cənab səfir, Serbiyanın Azərbaycandakı səfirliyi bir müddət əvvəl fəaliyyətə başlayıb. Əvvəllər Azərbaycanda olmusunuz?

– Serbiyanın Azərbaycanda səfirliyi bu ilin martında açılıb. Mən mayda Bakıya gələrək etimadnaməmi Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevə təqdim etmişəm. Çox şadam ki, səfirliyimiz UNESCO-nun siyahısına daxil edilmiş İçərişəhərin mərkəzində yerləşir. Bura mənim çox xoşuma gəlir, səfirlik üçün binanın axtarışı ilə şəxsən məşğul olmuşam. Səfirliyimizin rəsmi açılış mərasimi keçirilməyib, açılış mərasiminin gələn il keçiriləcəyini gözləyirik. Lakin səfirlik fəaliyyət göstərir, biz həmçinin konsulluq şöbəsi açmağa hazırlaşırıq. Bundan əvvəl Bakıya bir neçə dəfə səfər etmişəm. Çünki əvvəllər Serbiyanın Türkiyədəki səfirliyində işləyirdim, Azərbaycanla münasibətlərə dair məsələlər səfirliyimizin səlahiyyətinə daxil idi. Sonra Serbiyanın Azərbaycanda fövqəladə və səlahiyyətli səfiri vəzifəsinə təyin olunduğumu eşidəndə çox sevindim. Hələlik Azərbaycanın regionlarında olmamışam, amma deyə bilərəm ki, ölkəniz 20 illik müstəqilliyi ərzində fantastik nəticələrə nail olub. Bu nəticələri hər addımbaşı his etmək olar – yeni yollar tikilir, irimiqyaslı infrastruktur layihələri gerçəkləşdirilir, sosial obyektlərin tikintisinə böyük diqqət ayrılır, yeni neft və qaz yataqları kəşf olunur, hər il ölkənin valyuta ehtiyatları artır, bütün bunlar bir daha Azərbaycanın malik olduğu böyük potensialı göstərir.

– Azərbaycanla Serbiya arasında ikitərəfli münasibətlərin inkişafını necə dəyərləndirirsiniz?

– Ölkələrimiz arasında ikitərəfli münasibətlərin səviyyəsi artan xətlə inkişaf edir və tərəfdaşlığımız yeni strateji səviyyəyə çıxır. Hazırda Serbiya ilə Azərbaycan arasında fikir ayrılığı yoxdur, əksinə həm ikitərəfli münasibətlərdə, həm də beynəlxalq səviyyədə qarşılıqlı anlaşma var. Çox şadam ki, Serbiya ilə yaxşı siyasi münasibətlərə malik olan ölkədə işləyirəm. Ölkələrimiz bir-birini beynəlxalq arenada və bütün beynəlxalq təşkilatlarda müdafiə edirlər.

– Serbiya Azərbaycanla hansı sahələrdə əməkdaşlığı inkişaf etdirməkdə maraqlıdır?

– Siyasi münasibətlərimiz ən yüksək səviyyədədir. Son bir il ərzində bir sıra qarşılıqlı səfərlər həyata keçirilib. Serbiya prezidenti Boris Tadiç ötən ilin mayında Azərbaycana, prezident İlham Əliyev isə bu ilin iyununda Serbiyaya rəsmi səfər edib. Xarici işlər nazirləri Vuk Yeremits və Elmar Məmmədyarovun görüşləri mütəmadi və intensiv xarakter daşıyır. Serbiya iqtisadi əməkdaşlıqda və iqtisadi-ticari münasibətlərin inkişafında son dərəcə maraqlıdır. Təəssüf ki, bu əlaqələrin səviyyəsi siyasi münasibətlərin səviyyəsinə uyğun deyil.

– Bu ilin payızında Belqradda Serbiya-Azərbaycan hökumətlərarası komissiyanın ilk iclası keçirilməlidir. İclası tarixi və gündəliyi dəqiqləşib?

– Qeyd olunan komissiyaya Serbiya tərəfdən həmsədrlik edən xarici işlər nazirimiz Vuk Yeremitsin avqustun 31-də Azərbaycana iki günlük rəsmi səfəri zamanı komissiyanın ilk iclasının noyabrın 3-4-də Belqradda keçirilməsi barədə razılıq əldə olunub. İclas çərçivəsində həmçinin ilk biznes-forum da keçiriləcək. Ümidvarıq ki, bu forum çərçivəsində iqtisadi sahədə əməkdaşlığa dair saziş və biznesin inkişafında maraqlı olan iş adamları arasında bəzi müqavilələr imzalanacaq. Serbiya öz iqtisadiyyatına Azərbaycan sərmayəsinin cəlb olunmasında maraqlıdır, Azərbaycan tərəfi də Serbiyada infrastruktur layihələrində iştiraka, o cümlədən yolların, limanların tikintisi kimi layihələrə qoşulmağa marağını ifadə edib. Hesab edirəm ki, hökumətlərarası komissiyanın ilk iclası iqtisadi əməkdaşlığı daha da möhkəmlətmək istiqamətində mühüm addım olacaq.

– Serbiyada Azərbaycan firmaları fəaliyyət göstərirmi? Ölkəmizdə serb şirkətlərinin sayı çoxdur?

– Belqradda artıq Serbiya-Azərbaycan Ticarət Palatası fəaliyyət göstərir. Əsas fəaliyyət sahəsi tikinti və xarici ticarət olan bəzi Azərbaycan şirkətləri artıq Belqradda öz nümayəndəliklərini açıblar. Bakıda da tikinti biznesinə cəlb olunmuş bəzi Serbiya şirkətlərinin nümayəndəlikləri var.

– Serbiya Azərbaycanla energetika sahəsində əməkdaşlığı inkişaf etdirməkdə maraqlıdır?

– Serbiya öz ərazisindən keçə biləcək istənilən enerji layihəsində iştiraka maraq göstərir. Serbiya ərazisində keçəcək istənilən kəmər ölkəmiz üçün sərfəli ola bilər.

– Səfirliyiniz ölkələrimiz arasında elmi və mədəni əlaqələri inkişaf etdirmək üçün hansı addımları atmağı düşünür?

– Bu məsələ də Serbiyanın xarici işlər naziri Vuk Yeremitsin Bakıya səfəri zamanı müzakirə olunub. Biz tələbə və müəllim heyəti arasında mübadilə aparmaq, müxtəlif sərgilər təşkil etməyi planlaşdırırıq. Belqrad Filarmoniyasının Qəbələ festivalında iştirak etmək üçün Azərbaycana səfərini təşkil etmək istərdim. Serbiya təmsilçiləri həmçinin Azərbaycanın müstəqilliyinin 20 illiyi yubileyi ilə əlaqədar keçiriləcək Ümumdünya Gənclər Forumuna da qatılacaqlar.

– Ölkənizə vizanı necə almaq olar?

– Serbiyanın viza siyasəti kifayət qədər liberaldır. Serbiya Türkiyə ilə viza rejimini ləğv edib, ötən il isə Azərbaycanla viza rejimini ləğv etmək təşəbbüsü ilə çıxış edib. Bu hər iki ölkənin vətəndaşlarına sərbəst səyahət etmək və mədəniyyət və turizm sahəsində ikitərəfli əlaqələri daha da inkişaf etdirməyə imkan verərdi. Lakin hazırda ölkələrimiz arasında viza rejimi mövcuddur. Biz ilin sonuna kimi konsulluq şöbəsi açmaq və Serbiyaya səfər edəcək Azərbaycana vətəndaşlarına viza verməyi planlaşdırırıq.

– Ölkələrimiz arasında ticarət dövriyyəsinin həcmi nə qədərdir?

– Təəssüf ki, ticarət dövriyyəsinin həcmi çox da böyük deyil, bu, ölkələrimiz arasında siyasi münasibətlərin səviyyəsinə uyğun deyil. Ötən il ticarət dövriyyəsinin həcmi 10 milyon dollara yaxın olub. Ticarət dövriyyəsinin əsasını kənd təsərrüfatı, ərzaq məhsullarının idxalı təşkil edir. Serbiyanın energetika layihələrin aktiv qoşulmasını istəyərdik. Neft və qaz Azərbaycanın ixracatının əsas hissəsini təşkil edir, biz bu sahədə də iştirak payımızı artırmağı arzulayardıq. Əminəm ki, hökumətlərarası komissiyanın ilk iclası ölkələrimiz arasında ticarət dövriyyəsinin inkişafına təkan vermiş olacaq. Biz energetika sahəsində əməkdaşlığı dərinləşdirməkdə, xarici ticarət sövdələşmələrinin sayını artırmaqda və Azərbaycana kənd təsərrüfatı məhsulları ixrac etməkdə maraqlıyıq. Hazırda Azərbaycanda serb şirkətlərinin layihəsi əsasında akkumulyator zavodunun layihəsi üzərində iş gedir. İqtisadi münasibətlərin möhkəmləndirilməsi iki ölkə arasında qarşılıqlı münasibətlərin inkişafının əsas prioritetlərindən biridir və səfirlik dövlət qurumları və özəl sektorla əlaqə qurmaqla bu prosesdə aktiv rol oynayır.

– Serbiyanın Dağlıq Qarabağ münaqişəsində mövqeyi necədir?

– Serbiyanın bu məsələdə mövqeyi dəyişilməz qalır. Serbiya Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü, müstəqilliyini və suverenliyini dəstəkləyir. Münaqişəni sülh yolu ilə həll etmək vacibdir. Erməni qoşunları Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərini tərk etməlidir, çünki bütün beynəlxalq təşkilatlar, o cümlədən BMT-nin məlum 4 qətnaməsi Azərbaycan ərazilərinin işğal altında olduğunu təsdiqləyir. Serbiya beynəlxalq arenada bu məsələdə Azərbaycanı aktiv şəkildə dəstəkləyir.

Biz öz müstəqilliyimizə dəyər verən kiçik dövlətlərik və XXI əsrin beynəlxalq münasibətlərində mövcud olan ikili standartlar siyasətinə qarşıyıq. Hərdən bu ikili standartlar Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli məsələsində də hiss olunur. Dünyanın aparıcı siyasi oyunçularının iştirakı ilə belə Azərbaycan hələ də ədalətin zəfər çalmasına, ərazilərini geri qaytarmağa, məcburi köçkünlərin öz evlərinə dönməsinə nail ola bilmir. Azərbaycan da Kosovo məsələsində Serbiyanı dəstəkləyir. Serbiyanın cənub hissəsi, Kosovo Muxtar Vilayəti və Metoxiya birtərəfli qaydada müstəqilliyini elan edib ki, Serbiya bunu qəbul etmir.

525-ci qəzet.- 2011.- 4 oktyabr.- S.3.