ORALARDA KİMLƏR VAR: YAZAR AİLƏLƏR
Yazıçı-publisist Qulu Məhərrəmli-Yazıçı-publisist
Zemfira Məhərrəmli –1
Bu işin
müxtəlif tərəfləri var.Bir ailədə eyni sənət
və eyni iş adamlarının öz aralarında dil
tapması və sakit günlər yaşaması məncə
bir o qədər də asan iş deyil.Çünki
ayrı-ayrı sənət sahibləri olanda yanlışlar o
saat aradan götürülə bilir.Vay o gündən ki, bizim
bu günlərin yazar ailələri kimi olasan və işlərin
də yağ kimi gedə.Ən azından mənəvi təsəlli
tapmasanız da, maddi durum heç zaman yetər dərəcədə
ola bilməyib məncə. Bunu mən apaydın
bilirəm. Amma bir-birini başa düşmək
baxımından bunun həm də zor tərəfləri də
var.Xatırlayıram : dünyaca məşhur
yazarlardan birindən soruşublar ki,sizin üçün ən
acı,ən ağır olan nədir? Deyib :
ən çox ona yanıram ki, mənim bu uzun ömrüm boyu
nə işlə məşğul olduğumu anam bilmədi. Soruşublar niyə? Deyib : çünki mən
ingilis dilində yazdım anam isə ingilis dilində heç
bilmədi.Şükürlər Allaha ki, mənim bu proyektimin
sahibləri nə işlə məşğuldular özləri
də bilirlər.Və düşünürəm ki, bu yazar
ailələr həm də mehriban ailələrdir.Amma
bunların da ən qorxulu tərəfi, birinin
yazısını o birisi bəyənməməsi və
inkarlığıdır.Ailədə iki uşaq var.
–
İlk uşağınız olana qədərki dövrlə
uşaq doğulandan sonrakı vaxt nə ilə fərqlənir?
Z.M.: Təbii
ki, ilk dövr daha çox sərbəstliklə yadda qalıb,
sonrakı mərhələ isə körpənin
doğulması və sağlam böyüməsi ilə əlaqədar
yaranan qayğılarla bağlıdır.
Q.M.: Burada
xeyli psixoloji məqamlar var. Amma təbii ki, uşaq
doğulandan sonra artıq ailənin nə demək olduğunu
bütün məsuliyyətinlə dərk edirsən. Qarşılıqlı münasibətlərdə bəzi
çətinliklər də bu dövrdən başlayır,
bizim bu çətinlikləri dəf etməyə
gücümüz çatıb.
– Çox
vaxt siz ikiniz də evdə olmursunuz. Belə vaxtlarda
uşaqlarınıza kim baxıb və ya
bununla bağlı vaxtı necə bölmüsünüz?
Z.M.:
Yaradıcılıq ezamiyyəti, hər hansı bir
mühüm beynəlxalq tədbirin
işıqlandırılması üçün tez-tez xarici
səfərlərdə olmuşuq. Qarabağ
müharibəsinin davam etdiyi illərdə ön xəttə
yollanırdıq. Belə səfərlər
zamanı kiçikyaşlı qızlarımızı bir qədər
əvvəl dünyasını dəyişmiş,
sağlığında balalarımızın əziyyətini
çox çəkmiş, ixtisasca müəllim olan
anamın ümidinə qoyurduq. O isə
uşaqlarımıza bizdən də yaxşı
baxırdı. Özümüzə gəlincə
isə, uşaqlara vaxt ayırmaq baxımından, təbii ki,
güc daha çox anaya düşür. Amma həyat
yoldaşımın da bu cəhətdən köməyini daim
hiss etmişəm.
Q.M.: Uzun illər
orta məktəbdə dərs demiş rəhmətlik
qayınanam ziyalı bir qadın idi, o, bizim üçün
böyük fədakarlıq etdi. “Təcili
yardım” kimi həmişə nəvələrinin dadına
çatırdı.
– Ən
incik gününüz nə üstündə olub? Küsəndə necə
barışırsınız?
Z.M.: Belə
bir məsəl var: “Ev sözsüz olmaz, gor əzabsız”. Bir-birimizdən razı qaldığımız kimi,
incidiyimiz günlər də olub. Çalışmışıq
ki, ikincisi birincini üstələməsin. Küsəndə barışmağa yer qoymuşuq,
çünki güzəştə getmədən yaşamaq
mümkün deyil.
Q.M.: İlk
vaxtlar tez-tez küsüşmələr olurdu (yaxşı ki,
belə şeylərin statistikası aparılmır, yoxsa
biabır olardıq), amma zaman keçdikcə, deyəsən,
müdrikləşdik. O ki, qaldı barışmağa, bunun
xüsusi texnologiyası yox idi, hər dəfə gərək
bir variant düşünüb tapaydım.
–
Yaradıcılığınızı və
uşaqlarınızın tərbiyəsini necə qurmusunuz? Uşaqlarla çoxmu vaxt keçirirdiniz?
Z.M.: Bir ailədə
atanın və ananın eyni sənət sahibi olmasının
narahat tərəfləri də var. Təsəvvür edin,
gündəlik çıxan mətbuat orqanında, yaxud TV-də
çalışan, operativ yazılar yazan və ya verilişlər
aparan həmin jurnalistlər (onlar həm də valideyndir) təbii
ki, iş saatından artıq çalışmalı olurlar. Bizim ailədə də uşaqlarımız
kiçik yaşlarından belə situasiya ilə
qarşılaşıblar. Buna baxmayaraq, nə
yaradıcılığımızdan, elmi fəaliyyətimizdən
keçmişik, nə də övladlarımızın tərbiyəsindən.
Qulu müəllim namizədlik və ya doktorluq
işi yazanda, jurnalistikanın nəzəriyyə və təcrübəsinə
dair monoqrafiyalarını və digər elmi əsərlərini
çapa hazırlayanda onu ev-ailə qayğılarından
mümkün qədər azad etmişəm. Qarabağ mövzusunda silsilə kitablarımı və
digər bədii-publisistik qələm nümunələrimi
yazanda isə həyat yoldaşımın
qayğısını, maddi və mənəvi dəstəyini
daim hiss etmişəm. Onun zarafatla dediyi bir sözü
var: “Qadın kitab yazanda evin kişisi çaysız-xörəksiz
qalır”. Buna baxmayaraq, qarşılıqlı
köməyimizi bir-birimizdən əsirgəməmişik.
Bütün bunlarla yanaşı,
uşaqların da təlim-tərbiyəsinə vaxt
ayırmışıq. Qızlarımızı
üzgüçülüyə və musiqi məşğələlərinə
aparmışıq.
Q.M.: Təəssüf
ki, mənim buna vaxtım az qalırdı,
amma anaları qızlarımıza kifayət qədər vaxt
ayırırdı. Mən də
çalışırdım ki, şənbə və ya bazar
günlərini onlara sərf edim. Bu baş
tutanda ailədə əsl bayram olurdu.
– Həyat
yoldaşınızdan bir ata və qələm sahibi kimi
razısınızmı?
Z.M.: Əlbəttə.
O, bir ata olaraq, övladları üçün çox
şey edib, çox səmimidir, zəhmətkeşdir, bizə
tez-tez sürprizlər etməyi xoşlayır. Bir
qələm sahibi, mənəvi siması olan peşəkar
kimi ondan öyrəniləsi çox şey var. Bəlkə
çoxları onun jurnalistikamız üçün göstərdiyi
xidmətlərin, daşıdığı mənəvi
yükün miqyasını təsəvvür etmir. Amma bu bir həqiqətdir ki, Qulu müəllimin
jurnalistikadakı yeri çox yüksəkdir.
Q.M.: Təbii
ki, razıyam. Uşaqlarına yaxşı tərbiyə verə
bilib, qələm sahibi kimi də xeyli iş görüb. Hələ tələbəlik illərindən
imzası qəzetlərdən düşmürdü. “Bakı” və “Baku” qəzetlərində təhsil,
ədəbiyyat və incəsənət mövzularında qələmə
aldığı, dili və üslubu səlis, rəvan olan
yazıları, o cümlədən tənqidi materialları
yüksək qiymətləndirilirdi. Zemfira
xanım Qarabağ mövzusunda davamlı yazan ən
yaxşı jurnalistlərimizdən biridir, mən onun
“Döyüşə qızlar gedir” sənədli oçerklər
kitabını və digər əsərlərini
çağdaş publisistikamızın çox parlaq
uğuru hesab edirəm. O eyni zamanda pedaqoji sahədə tərbiyə
mövzusunda tədqiqatlar aparan araşdırmaçı
alimdir.
–Ailə
qayğılarınızı necə
bölüşdürürsünüz?
Z.M.: Məncə,
əvvəldə söylədiklərimdə bu sualın da
cavabı var.
Q.M.:
Qızlar köçəndən sonra qayğılar bir az azalmış kimi görünürdü,
amma az keçmədən məlum oldu ki, ortaya yeni
qayğılar çıxır. Nəvələr
situasiyanı xeyli dəyişib, indi biz könüllü “əsir
düşmüş” adamların vəziyyətindəyik.
Təbii ki, balacalara da vaxt ayırırıq.
Nəvəsi olanlar bizi daha yaxşı başa
düşərlər.
–
İkili imza ilə yazınız çıxıbmı və
bu hansı yazıdır?
Z.M.: Hələ
tələbəlik illərində “Azərbaycan gəncləri”
qəzetində və “Müxbir” jurnalında sənət
adamları barədə qoşa imza ilə
yazılarımız dərc olunmuşdu. Sonralar
da bir neçə belə müştərək imzalı
yazının müəllifi olmuşuq.
Q.M.: Belə
yazılar çoxdan çıxıb, daha çox tələbəlik
dövründə. Bir-iki jurnalda birgə
imzamız olub, sonra hərə öz “cəbhə”sində
çalışıb.
– Ailəvi
bayramlarınız hansılardı və bu əlamətdar
günləri kimlərlə keçirirsiniz?
Z.M.:
Övladlarımızın, nəvələrimizin ad günləri,
həyatımızın ən şad günləri kimi ailə
bayramımıza çevrilir, onları yaxınlarımız
və dostlarımızla birgə qeyd edirik.
Q.M.: Ailəvi
bayramlarımız indi uşaqların və nəvələrin
ad günləri ilə bağlıdır.
– Xanım əfəndi,
siz həyat yoldaşınızdan nə soruşmaq istərdiniz?
–
İşlərin azalsa, bizə daha çox vaxt ayıra bilərsənmi?
– Bəy əfəndi,
siz xanımınızdan nə soruşmaq istərdiniz?
– Adətən,
suallarım olanda xanımıma özüm birbaşa verirəm.
ONLAR DAHA NƏ DEYİBLƏR:
(müxtəlif zaman kəsiyində
söylədiklərindən)
Zemfira Məhərrəmli
Biz
bir-birimizin yaradıcılığına heç vaxt
müdaxilə eləmirik. Hərəmizin öz
üslubu, yaradıcılıq yolu var. Hadisələrə
münasibət baxımından bir-birimizə köməyimiz
dəyir. Nəyisə təhlil eləyirik.
Çox vaxt fikirlərimiz üst-üstə
düşür. Qulunun hansısa kitabı
çap olunanda onun başqa redaktora ehtiyacı olmur. Bu işi mən eləyirəm və s.
...Bəsit,cılız
qəzetlərə,özəl teleradio şirkətlərinə
səpələnmiş cılız müxbirlər, doğma
ana dilində düşünməyi,danışmağı
bacarmayan,dilimizi korlayan reportyorlar,təəssüf
ki,sağımızı-solumuzu bürüyüb.Peşəkar
jurnalistikadan uzaq olan belələri əsəblər,zövqləri
korlayırlar.
....İsti
ocaqları soyuq səngərlərə əvəz edən
qızlarımız əldə silah ölüm-dirim
savaşına qalxdılar,şəfqət
bacıları yaralı əsgərləri odun-alovun içindən
çəkib çıxardılır.Onlar təkcə
döyüşçü oğulların yaralarına yox,Vətəninin
hələ qasaqlanmayan yaralarına sarğı qoyur,məlhəm
edirlər. Özləri də düşmən gülləsindən
yan ötməyib şəhid olur,ölümün
ucalığına qovuşurdular.Təki Vətən
yaşasın.
...Ailənin,
uşaqların yükü ən çox mənim
üstümə düşür. Lap əvvəldən Qulu
bir kitab yazanda, ya işdə olanda qızların
qayğısına mən qalmışam. Düz beş il onları üzgüçülüyə
aparmışam, valideyn iclaslarına qaçmışam. Eyni zamanda, özüm də
yaradıcılığımdan qalmamışam. Gündəlik qəzetdə işləmişəm.
Bütün bunlara baxmayaraq, bizim evdə
söz-söhbət olmayıb. Həmişə
Qulu deyir ki, “uğurlarıma görə həyat
yoldaşıma minnətdaram”. O, namizədlik
dissertasiyasını müdafiə eləməyə
hazırlaşırdı. Televiziyaya başı
qarışdığından işi ləngidirdi. Az qala onunla davaya qalxırdım ki, bu işi
başa çatdırmaq lazımdır. O vaxt sovet
dövrü idi. Moskvada Lenin adına
kitabxanada işləmək lazım gəlirdi. Qulu
dörd dəfə Moskvaya getdi. Hər dəfə
uşaqlarla tək qalırdım. Uşaqlar balaca
olduğundan anam gəlib kömək eləyirdi
lll
Qulu Məhərrəmli
“Həbslər
istənilən effekti vermir. Bunlar göz qorxutmur. Əksinə, insanlarda daha çox qıcıq
yaradır. Daha böyük etiraz
dalğası yaradır”.
“Azərbaycan
televiziyalarında və mətbuatında çoxlu sayda Azərbaycan
ədəbi dilini bilməyən, dilin normalarına məhəl
qoymayan insanlar var”.
“İctimai
tribuna, qəzet, radio, televiziya sözlərin diqqətlə
seçilməsini tələb edir”.
“İdarəçiliyə
ləyaqətli adamları gətirmək lazımdır”.
“Düşüncəsi
geniş olan adam dünyaya bir az geniş
baxmalıdır”.
“Hakimiyyətdə
indi təmsil olunan bəzi istedadsız, iddialı, rüşvətxor,
korrupsioner məmurlarla korrupsiya ilə mübarizə aparmaq
mümkün deyil”.“Ehtiyaclar bizim jurnalistləri
vurub sıradan çıxarır. Biz
çox istedadlı jurnalistlərimizi arzu olunmayan gəminin sərnişini
kimi görürük. Bunlar mənim
üçün faciədir”.
Abdin Tofiq
525-ci qəzet.- 2011.- 24
sentyabr.- S.23.