Təhsil Nazirliyində daha bir hesabat iclası olub
BU TOPLANTIDA DE-İNSTİTUTLAŞMA VƏ UŞAQLARIN
MÜDAFİƏSİ İDARƏSİLƏ DƏRSLİK VƏ
NƏŞRİYYAT ŞÖBƏSİNİN ÖTƏNİLKİ
FƏALİYYƏTİ NƏZƏRDƏN
KEÇİRİLİB
Dünən Təhsil
Nazirliyində De-institutlaşma və Uşaqların Müdafiəsi
İdarəsi və Dərslik və nəşriyyat
şöbəsinin 2010-cu il ərzində görülən
işlərə dair hesabat iclası keçirilib. İclasda təhsil
naziri Misir Mərdanov, nazir müavinləri və Təhsil
Nazirliyinin mərkəzi aparatının struktur bölmələrinin
müdir və əməkdaşları iştirak ediblər.
İclasda çıxış edən De-institutlaşma və
Uşaqların Müdafiəsi İdarəsinin rəisi Məlahət
Hacıyeva deyib ki, Nazirlər Kabinetinin 2010-cu il 13 yanvar tarixli
qərarına əsasən “Azərbaycan Respublikasında
dövlət uşaq müəssisələrindən
uşaqların ailələrə verilməsi
(De-institusionalizasiya) və alternativ qayğı Dövlət
Proqramı (2006-2015-ci illər)”nın səmərəli idarə
olunmasının təmin edilməsi məqsədi ilə Təhsil
Nazirliyinin nəzdindəki İşçi Qrupunun bazasında
Təhsil Nazirliyinin nəzdində De-institutlaşma və
Uşaqların Müdafiəsi İdarəsi yaradılıb.
İdarənin əsas vəzifələrii Dövlət
Proqramında nəzərdə tutulan tədbirlərin
icrası ilə bağlı aidiyyəti dövlət və
qeyri-hökumət təşkilatları arasında
koordinasiyasını təmin etmək, nazirliyin sistemində
olan dövlət uşaq müəssisələri və
alternativ qayğı müəssisələrinə təşkilati-pedaqoji,
tədris-metodiki rəhbərliyi həyata keçirmək, bu
tipdən olan müəssisələrin fəaliyyətlərini
Dövlət Proqramının tələblərinə
uyğun qurulmasını təmin etmək, dövlət
uşaq müəssisələrindən uşaqların bioloji
və ya alternativ ailələrə verilməsini təmin etmək
və onların vəziyyətinin dövri monitorinqini
keçirməkdir. Dövlət uşaq müəssisələrində
olan uşaqların sayının artmasının
qarşısını almaq məqsədilə risk qrupundan
olan uşaqlar və ailələr arasında sistemli şəkildə
preventiv tədbirlər həyata keçirmək,
övladlıq, qəyyumluq, himayədarlığa verilmə
prosedurlarının icrasında birbaşa iştirak etmək,
hüquqları pozulan, valideyn himayəsindən məhrum olan,
sağlamlıq imkanları məhdud olan uşaqların
müdafiəsi, inkişafı, təhsilə cəlb
olunması ilə bağlı tədbirlər görməkdir.
Onun sözlərinə görə, idarə tərəfindən
“Hər kəs üçün icma təşəbbüsü
–Azərbaycan”, “Uşaqların ailələrə verilməsi
və alternativ qayğı ilə əhatə olunması
mexanizminin yaradılması”, “Yerli hakimiyyət orqanları ilə
qeyri-hökumət təşkilatları arasında himayədar
(foster) qayğı və ailə əsaslı xidmətlər
üzrə əməkdaşlıq modelinin işlənib
hazırlanması” və sair layihələr həyata
keçirilib. Şöbə müdiri bildirib ki, artıq
“De-institutlaşma və alternativ qayğı Dövlət
Proqramı” çərçivəsində uşaqların
ailədə yaşamaq hüququnun təmin edilməsi və
uşaqların müdafiəsi ilə bağlı iri həcmli
layihələrin icrasına başlanmışdır ki,
bunlardan biri də Təhsil, Əmək və Əhalinin Sosial
Müdafiəsi nazirlikləri, Ailə, Qadın və Uşaq
Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi və
YUNİSEF tərəfindən birgə həyata keçirilən
“Uşaqların ailələrə verilməsi və alternativ
qayğı ilə əhatə olunması mexanizminin
yaradılması” layihəsidir. Layihənin həyata
keçirilməsi üçün qeyd olunan təşkilatlar
arasında imzalanan birgə əməkdaşlıq haqqında
“Anlaşma Memorandumu” ötən ilin mayında prezidentin sərəncamı
ilə təsdiq edilib. Layihənin məqsədi pilot
seçilən rayonda uşaqların bioloji və ya alternativ
ailələrə verilməsi və alternativ qayğıya cəlb
edilməsi, risk qrupuna daxil olan uşaqların müəssisəyə
düşməsinin qarşısının alınması
üçün yerli səviyyədə uşaqların
müdafiəsinin təmin edilməsidir. Eyni zamanda, Dövlət
Proqramı çərçivəsində ailəni əvəz
edən alternativ xidmətlərin yaradılması işinə
başlanıb. 2010-cu ilin martında Təhsil Nazirliyi ilə
Avstriyanın “Hilfsverk Avstriya” beynəlxalq təşkilatı
arasında “Yerli hakimiyyət orqanları ilə qeyri-hökumət
təşkilatları arasında himayədar (foster)
qayğı və ailə əsaslı xidmətlər üzrə
əməkdaşlıq modelinin işlənib
hazırlanması” layihəsinin həyata keçirilməsi məqsədilə
qrant sazişi imzalanıb. Qrant sazişi Nazirlər Kabinetinin sərəncamı
ilə təsdiq edilib. Layihə Avropa Komissiyası və
Avstriyanın “Hilfsverk Beynəlxalq” təşkilatının
maliyyə dəstəyi ilə həyata keçirilir.
Layihənin məqsədi Azərbaycanda
alternativ qayğı növü olan himayədar (foster) ailə
sisteminin yaradılmasıdır. Layihə çərçivəsində
himayədar ailələrin və uşaqların seçim
meyarları, himayədar ailələrin maliyyələşdirmə
mexanizmləri hazırlanacaq. Xəzər rayonu ərazisindəki
internat məktəblərində yaşayan və
övladlığa verilməsi mümkün olmayan, himayədar
ailələrə veriləcək 50 nəfər uşaq və
50 himayədar ailə seçiləcək. Bununla
yanaşı, övladlıq, qəyyumluq və ya himayədar
ailələrə verilməsi mümkün olmayan uşaqlar
üçün ailə tipli kiçik qrup evi həmçinin
övladlığa, qəyyumluğa, himayəyə veriləcək
uşaqlar və bununla bağlı namizəd ailələr
üzrə məlumat bankı yaradılacaqdır. Hal-hazırda
bu məqsədlə məlumatlar toplanılır. Layihə
çərçivəsində “Hilfsverk Avstriya” təşkilatı
tərəfindən cəlb edilmiş beynəlxalq ekspertin
iştirakı ilə “Himayədar (foster) qayğı xidmətlərinin
standart və qaydaları”, “Ailə tipli kiçik qrup evlərinin
standart və qaydaları” adlı sənəd layihələri
hazırlanıb. Hazırlanan sənədlərin layihələri
ilə bağlı müzakirələr aparılır. M.
Hacıyevanın dediyinə görə, Dövlət
Proqramının Tədbirlər Planına əsasən
qarşıda duran vəzifələrdən biri də dövlət
uşaq müəssisələrində çalışan
işçi heyətinin peşə yönümünü dəyişməklə
onların sosial işçi kimi hazırlanmasıdır. Bu məqsədlə,
2010-11-ci tədris ilində Bakı Pedaqoji Kadrların
İxtisasartırma və Yenidənhazırlanma İnstitutunda
“Sosial iş” ixtisası üzrə 9 aylıq kurs təşkil
edilib. Dövlət uşaq müəssisələrində tərbiyəçi
vəzifəsində çalışanlar içərisindən
16 nəfər seçilərək kursa cəlb olunub. İnkluziv
təhsil sahəsində görülən işlərdən
söz açan M.Hacıyeva vurğulayıb ki, ötən il
Təhsil Nazirliyinin əmri ilə Azərbaycanda İnkluziv Təhsilin
İnkişafı Proqramının hazırlanması üzrə
İşçi Qrupu yaradılıb. Sağlamlıq
imkanları məhdud olan uşaqların inkluziv təhsilə
cəlb olunmasına hüquq verən xəstəliklərin
siyahısı və inkluziv təhsilə cəlb olunma
imkanlarının aşkar edilməsi üçün qiymətləndirmə
meyarları hazırlanmış və təsdiq
üçün Nazirlər Kabinetinə təqdim olunub. 2010-11-ci
tədris ilində sağlamlıq imkanları məhdud olan 9 nəfər
uşaq inkluziv təhsilə cəlb edilərək I sinfə,
17 nəfər isə məktəbəqədər müəssisələrə
qəbul edilib: “Ötən il idarə tərəfindən
“Uşaq Qaynar Xətt” xidmətinin təqdimatı
keçirilib. “1 iyun-Uşaqların Beynəlxalq Müdafiəsi
Günü” münasibətilə tədbir və “Azərbaycan
Respublikasında dövlət uşaq müəssisələrindən
uşaqların ailələrə verilməsi
(De-institusionalizasiya) və alternativ qayğı Dövlət
Proqramı” çərçivəsində “2010-cu ilin
yekunları və qarşıda duran vəzifələr”
mövzusunda beynəlxalq konfrans keçirilib”. M. Hacıyeva qeyd
edib ki, rəhbəri olduğu idarə Avropa Komissiyası tərəfindən
maliyyələşdirilən Avropa Sosial Şəbəkəsinin
üzvüdür və Şəbəkəyə üzv olan
bütün təşkilatlarla əməkdaşlıq edir. Türkiyənin
Sosial Xidmətlər və Uşaq Müdafiəsi
Müdirliyi, Şimali Kipr Türk Respublikasının Əmək
və Sosial Xidmətlər Nazirliyinin Sosial Xidmətlər
Müdirliyi və Gürcüstan Respublikası Əmək, Səhiyyə
və Sosial Problemlər Nazirliyinin Sosial Xidmətlər
Agentliyi ilə əməkdaşlıq edir: “Məlumat
üçün bildirim ki, ötən il təbliğat məqsədilə
Avropa Sosial Şəbəkəsinin internet saytında yerləşdirilən
“Azərbaycanda De-institusionalizasiya səylərinə dəstək”
adlı məqalə təşkilatın 28 üzv təşkilatına
göndərilib. Uşaqların müəssisələrə
düşməsinin qarşısının alınması məqsədilə
3 reklam çarxı çəkilib və “Uşaqlar ailədə
böyüməlidir”adlı buklet çap olunub”. Qarşıda
duran vəzifələr haqqında danışan idarə rəisi
bildirib ki, bu il idarə tərəfindən normativ-hüquqi
baza təkmilləşdirilməsi, dövlət uşaq müəssisələrindən
uşaqların ailələrə verilməsi, onların
hüquqlarının qorunması və sosial müdafiəsinin
işlək mexanizmləri tətbiq edilməsi,
uşaqların müəssisələrə düşməsinin
qarşısının alınması məqsədilə risk
qrupundan olan uşaqlar və ailələr arasında preventiv tədbirlər
görülməsi nəzərdə tutulub.
Bununla yanaşı ailələrə verilən uşaqların vəziyyətinin dövri monitorinqinin aparılması, 2009-2015-ci illər ərzində transformasiyası nəzərdə tutulan müəssisələrin tipinin dəyişdirilməsi ilə bağlı tədbirlər həyata keçirilməsi planlaşdırılır.
Dərslik və nəşriyyat şöbəsinin müdiri Fail Şahbazlı isə bildirib ki, rəhbəri olduğu şöbə tərəfindən bu il ümumtəhsil məktəb dərsliklərinin nəşrə və çapa hazırlanması məqsədilə fənlər üzrə işçi qruplarının yaradılması, işin təşkili, məktəb dərsliklərinin nəşri, çapı, yerlərə çatdırılması üzrə satınalma müqavilələrinin hazırlanması, onların icrasının təmin edilməsinin təşkili, dərslik və dərslik komplektlərinin bölgüyə uyğun ünvanına çatdırılması işinin təşkili, 2011-2012-ci tədris ilinə ümumtəhsil məktəblərinin IV sinifləri üçün kurikulum əsasında dərslik komplektlərinin hazırlanması məqsədilə tədbirlərin görülməsi nəzərdə tutulub. Həmçinin dərslik komplektlərinin tələb olunan meyarlar üzrə qiymətləndirilməsinin şəffaf,obyektiv aparılması üçün DQŞ-nin üzvlərinin, ekspert qruplarının seminar-treninqlərinin təşkili, ümumtəhsil məktəblərinin III sinifləri üçün kurikulum əsasında dərslik komplektlərinin “Əsas şərtlər toplusu”na uyğun hazırlanması və tender təkliflərinin təqdim edilməsi üzrə nəşriyyatlarla seminar-müşavirələrin keçirilməsi, məktəb kitabxanalarının fəaliyyəti, dərslik kitabxana fondlarınını yaradılması, istifadəsi vəziyyətinin yerlərdə öyrənilməsi,əməli köməklik göstərilməsi, nəticələrin müzakirəsi, təkliflərin hazırlanması, Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət Komissiyasının ayrı-ayrı fənlər üzrə hazırladığı test, digər vəsaitlərin mövcud proqram,dərsliklərə müvafiqliyinin araşdırılması, təhlili, onlara qrif verilməsi planlaşdırılır: “5-ci sinif dərsliklərinin 2012-ci ildə kurikulum əsasında hazırlanacağı, 7-ci sinif dərsliklərinin ehtiyatda kifayət qədər olduğu nəzərə alınaraq çap olunması planlaşdırılır. I, VI və VIII-XI siniflər üçün 70 adda dərsliyin nəşri və çapı nəzərdə tutulub”. F.Şahbazlı deyib ki, satınalmalar üzrə Dövlət Agentliyi ilə razılaşdırılaraq 2010-2011-ci tədris ilinə (I,VI,VIII-XI siniflər) 70 adda dərsliyin və 1 adda müəllim üçün metodik vəsaitin nəşr və çapı üçün bu vəsaitləri xüsusi nəşretmə hüququna malik olan “Çaşıoğlu”, “Xəzər-Etiket”, “Aspoliqraf”, “Təhsil”, “Altun-Kitab”, “Bakı”, “Kövsər”, “XXI” YNE nəşriyyat-poliqrafiya müəssisələri ilə birbaşa satınalma müqavilələri bağlanılıb. Nəşriyyat-poliqrafiya müəssisələri bağlanan müqavilələrə uyğun olaraq işçi qrupları tərəfindən baxıldıqdan və təkliflər nəzərə alındıqdan sonra dərsliklərin son maketlərini nazirliyə təsdiq üçün təqdim ediblər. Müqavilə şərtlərinə, götürülən öhdəliklərə uyğun olaraq dərslik və müəllim üçün metodik vəsaitlərin çapına və onların Maddi-Texniki Təchizat İdarəsinə tam tirajla təhvil verilməsinə ciddi nəzarət olunub: “Ümumi təhsilin kurikulumu əsasında 2011-2012-ci tədris ilinə IV siniflər üçün dərslik komplektlərinin hazırlanması, çapı ilə əlaqədar müvafiq işlər görülüb. “Dövlət satınalmaları haqqında” qanuna uyğun olaraq tenderin “Əsas şərtlər toplusu” hazırlanıb, Maliyyə və İqtisadi İnkişaf Nazirliklərinin, Satınalmalar üzrə Dövlət Agentliyinin təklifləri nəzərə alınmaqla Tender Komissiyası tərəfindən təsdiq edilib. Tender yolu ilə hazırlanması və çap olunması nəzərdə tutulan VII-XI sinif dərsliklərinin Qiymətləndirmə meyarları hazırlanıb, Təhsil Nazirliyinin əmri ilə təsdiq olunub. Şöbə müdiri qeyd edib ki, 27 lot üzrə hazırlanacaq 38 adda VII-XI sinif dərsliklərinin fənn proqramlarının yenidən işlənilməsi məqsədilə ötən il nazir Misir Mərdanovun yanında Nazirliyin aidiyyəti qurumlarının əməkdaşlarının, alimlərin, Elmi-Metodik Şuranın aidiyyəti bölmə sədrlərinin, proqram müəlliflərinin, orta məktəb müəllimlərinin iştirakı ilə geniş müşavirə keçirilib, rəy və təkliflər dinlənilib, müvafiq tövsiyələr verilib. 2011-2012-ci tədris ilinə ümumtəhsil məktəblərinin VII-XI sinifləri üçün dərsliklərin hazırlanmasını və çapını təşkil etmək məqsədilə açıq tender elanına uyğun olaraq, həmin dərsliklərin proqramları yenidən işlənilib. VII-XI siniflər üzrə yenidən işlənən proqramlar, onların qiymətləndirmə meyarları təsdiq edilib və tenderdə iştirak edən iddiaçı nəşriyyat-poliqrafiya müəssisələrinə təqdim olunub. Ümumtəhsil məktəb kitabxanalarının iş fəlaiyyətinin yaxşılaşdırılması, kitabxana fondlarının zənginləşdirilməsi, nümunəvi məktəb kitabxanalarının yaradılması sahəsində müvafiq işlər görülüb: “Təhsil Sektorunun İnkişafı üzrə İkinci Layihənin 1.2-ci alt-komponenti çərçivəsində ötən il müvafiq tədbirlər görülüb. Ölkədə çap edilən bütün təlim və oxu materialları haqqında məlumatları özündə əks etdirən kataloq hazırlanıb, çap edilib. Şöbənin əməkdaşları ümumtəhsil məktəblərinin IX və XI siniflərində mərkəzləşdirilmiş qaydada keçirilən sınaq və buraxılış imtahanlarında imtahan mərkəzinin rəhbəri, “İlin müəllimi” müsabiqəsində müxtəlif fənn müəllimlərinin açıq dərslərinin təşkili, keçirilməsində iştirak ediblər”.
Sevinc QARAYEVA
525-ci qəzet.- 2010.- 8 yanvar.- S.11.