Yaxşılığın,
ucalığın əbədi ünvanı
Mərhum yazıçımız
İsi Məlikzadəni mayın 1-də tamam olacaq 78 illiyi ərəfəsində
ehtiramla anırıq
İnsan
çox fikirləşir. Elə hey, özü-özündən
soruşur: “Görəsən, yaxşı adamlar nə
üçün həyatda az yaşayır, bir
çoxları öz istək və arzularına çatmadan
həyatdan vaxtsız gedirlər?!”
Bəs,
yaxşı adamları necə tanımaq olar, onları
başqalarından fərqləndirən cəhətlər nədən
ibarətdir? Belə qənaətə gəlmək olar ki, hər
şeydən əvvəl, yaxşı adamlar öz əməllərinə
görə fərqlənirlər. Bu o deməkdir ki,
yaxşı adamları doğma xalqına, ana vətəninə
və müqəddəs torpağına olan sonsuz məhəbbətinə,
yaradıcılıq qabiliyyətinə – elmə, mədəniyyətə,
incəsənətə, ədəbiyyata, təhsil və tərbiyənin
başqa sahələrində qazandığı
uğurlarına görə daha yaxşı tanımaq olar. Bəs,
yaxşı adamların həyatdan vaxtsız getmələrinə
səbəb nədir? Bəlkə, onların dünyada baş
verən siyasi və iqtisadi çətinliklərə,
sosializmdən kapitalizmə keçid dövrünün
törətdiyi sarsıntılara dözə bilməmələridir?
Ola bilsin ki, bəziləri rast gəldikləri
əsassız təqib, təhqir və böhtanlardan təngə
gəlirlər. İnkaredilməz bir həqiqət də
vardır ki, erməni işğalçılarının
öz xarici havadarlarının köməyi ilə vətənimizə
basqın etməsi, torpaqlarımızın 20 faizini
işğal etməsi, milyondan artıq
soydaşlarımızın öz doğma yurdlarından didərgin
düşməsi, minlərlə qeyrətli oğulların
döyüşlərdə şəhid olması,
qaçqın və məcburi köçkünlərin
keçirdikləri ağır həyat şəraiti, 20 ildən
çox davam edən müharibə şəraiti adamların
ömrünü azaldır. Bütün bunlarla yanaşı,
adamı düşündürən sualın həqiqi
cavabını düzgün tapmaq olmur. Lakin belə bir həqiqət
də vardır ki, yaranan hər bir insan gec-tez bir gün həyatdan
axirət dünyasına köçməlidir. Xoşbəxt
o insandır ki, özü həyatdan vaxtsız köçsə
də, onun adı qədirbilən insanların qəlbində daim
yaşayır. Mənim yaxşı tanıdığım,
yazmaq və yaratmaq eşqi ilə yaşayan qeyrətli vətən
oğullarından biri də həmyerlimiz, istedadlı
yazıçı İsi Məlikzadə idi. İsi də
yaradıcılığının parlaq çağında həyatdan
vaxtsız getdi. İstək və arzularına tam çata
bilmədi.
O, indi sağ olsa idi, bir neçə
gündən sonra – mayın 1-də 78 illiyini keçirər,
dost və doğmalarını başına yığıb,
onları yeni əsərləri ilə tanış edərdi.
İsi Abbas oğlu Məlikzadə 1934-cü il may
ayının 1-də Ağcabədi rayonunda sənətkar ailəsində
anadan olmuş, orta təhsilini Ağcabədidə Xəlfərəddin
kənd orta məktəbində, ali təhsilini indiki Azərbaycan
Neft Akademiyasında almışdır. Əmək fəaliyyətinə
neft mədənlərində operator kimi başlamış, 10
il neft-qaz mədən idarələrində mühəndis
işləyə-işləyə ədəbi yaradıcılıqla
da məşğul olmuşdur.
İsi Məlikzadə orta məktəbdə
oxuyarkən məktəbdə təşkil edilmiş dram dərnəklərində
fəal iştirak edərkən bir çox dram əsərlərində
obrazlar ifa etmiş, bədii yaradıcılıq gecələrində
şeirlər söyləmişdi. Onun ədəbiyyata
böyük marağı olmuşdur. İsi Məlikzadə
1960-cı ilin əvvələrindən taleyini yeniyetmə
dövründən həsrətini çəkdiyi ədəbiyyata
bağlamışdı. Onun ilk kitabı “Həsrətin sonu”
1964-cu ildə nəşr olunmuşdu. Sonrakı illərdə
“Özgə anası” “Kövrək qanadlar”, “Küçələrə
su səpmişəm”, “Yaşıl gecə”, “Günəşli
payız”, “Dədə palıd”, “Gümüşgöl əfsanəsi”,
“Şehli çəmənlərin işığı”,
“Dolaşaların novruz bayramı” və sair kitabları nəşr
olunmuşdu. İsi Məlikzadənin bir sıra əsərləri
rus və bir çox xarici ölkə xalqlarının dillərinə
tərcümə olunaraq oxuculara
çatdırılmışdır. İsi Məlikzadənin
ssenariləri əsasında bir çox bədi filimlər:
“Evin kişisi”, “Gümüşgöl əfsanəsi”,
“Kişi sözü”, “Pəncərə” və s filimlər
çəkilmiş, pyesləri Azərbaycan teatrlarının
səhnələrində tamaşaya qoyulmuşdur. Onun “Evin
kişisi”, “Dədə palıd”, “Yeddi ocaq”, “Günəş
harda gecələyir”, “Çəhrayı dəftər”,
“İki günün qonağı” və şair əsərləri
orta yaş nəslinin yüzlərlə oxucusunun
masaüstü kitabına çevrilmiş və bu gün də
həvəslə oxunur. İsi Məlikzadənin
komediyaları tamaşaçılar tərəfindən maraqla
qarşılanır. Təsadüfi deyildir ki, “Gəl qohum
olaq” komediyası və “Qatarda” televiziya tamaşasını dəfələrlə
seyr etmiş insanlar bu tamaşaları yenidən seyr etməkdən
zövq alırlar. İsi Məlikzadə harada işləməsindən
asılı olmayaraq həmişə öz işinə
böyük məsuliyyət hissi ilə yanaşardı.
“Ulduz”, “Azərbaycan”, “Mozalan” jurnallarında şöbə
müdiri, C.Cabbarlı adına “Azərbaycanfilm”
kinostudiyasında baş redaktor olan dövrdə də belə
işləmişdir.
İsi
Məlikzadə Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin fəal
üzvlərindən biri idi. Sözün həqiqi mənasında
müasir Azərbaycan ədəbiyyatının
inkişafında və təbliğatında onun misilsiz xidmətləri
olmuşdur. Amansız ölüm qüdrətli qələm
sahibi, atasının yeganə oğul varisi, yeddi
bacının bircə qardaşını həyatdan çox
tez apardı. İsi Məlikzadə 1995-ci ilin 5 dekabrında 61
yaşında vəfat etdi və öz ata-baba yurdunda Ağcabədidə
dəfn edildi. Onun məzarı üstündə
bacarıqlı heykəltaraş tərəfindən
hazırlanmış başdaşının arxa hissəsində
qollu-budaqlı nəhəng bir palıd ağacının cəlbedici
görkəmi təsvir edilmişdir. Bu, İsi Məlikzadənin
ilhamla qələmə aldığı “Dədə palıd”
povestini daha çox sevdiyini və həmişə onunla
birlikdə olmaq arzusunu ifadə edir. Ağcabədi şəhərində
boya-başa çatdığı küçəyə
yazıçı-dramaturq İsi Məlikzadənin adı
verilmişdir. İndi hər gün bu küçədən
keçən yüzlərlə insan onu həsrətlə yad
edir və ruhuna dualar oxuyurlar. Müasir gənclərin İsi
Məlikzadəni yaxından tanımaları üçün
onun kitablarının latın əlifbası ilə yenidən
nəşri çox vacib bir məsələdir. Eyni zamanda
onun doğulub boya-başa çatdığı Ağcabədi
şəhərindəki evi İsi Məlikzadənin
adını daşımaqla ev muzeyinin bərpası
üçün aidiyyatı təşkilatlar
qarşısında məsələ qaldırmaqda hər bir
Azərbaycan vətəndaşının yekdil olması
çox möhtəşəm olardı.
Aylar-illər gəlib keçəcək
və respublikamızda yüzlərlə yeni yaradıcı gənclər
meydana çıxacaq. Lakin İsi Məlikzadənin parlaq xatirəsi
onu yaxından tanıyanların,
yaradıcılığına dərindən bələd
olanların yadından çıxmayacaq və onların qəlbində
daimi yaşayacaqdır.
Allah
ona rəhmət eləsin, ruhu şad olsun! Mahir
AĞAYEV Mahir
Ağcabədi
525-ci qəzet.- 2012.- 27 aprel.- S.7.