“Minsk qrupu öz missiyasını yerinə yetirə bilmir”

MİLLİ MƏCLİSİN İNSAN HÜQUQLARI KOMİTƏSİNİN SƏDRİ RƏBİYYƏT ASLANOVA: “HƏMSƏDRLƏRİ DƏ ETİRAF EDƏRLƏR Kİ, MÜNAQİŞƏNİN HƏLLİ İSTİQAMƏTİNDƏ HANSISA CİDDİ ADDIMLARI OLMAYIB”

– Rəbiyyət xanım, Macarıstanda həbsdə olan Azərbaycan zabiti Ramil Səfərovun azadlığa buraxılması ilə bağlı beynəlxalq ictimaiyyətin təzyiqlərinin artdığı bir məqamda hakim partiya rəsmiləri müxalifətlə bir masa arxasında əyləşdi. Niyə, bəs hakim partiya indiyə qədər bundan heç də az önəmli olmayan məsələlər, məsələn, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli sahəsindəki vəziyyət, çıxış yolu ilə bağlı müzakirələr üçün müxalifətlə bir araya gəlməyib?

– Mənə elə gəlir ki, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli prosesi ilə bağlı müxalifətlə hakimiyyət arasında prinsipial fikir ayrılığı yoxdur. Hakimiyyət və müxalifət bu münaqişənin danışıqlar yolu ilə həllini istəyir. Azərbaycan üçün milli məsələ olan bu mövzuda fərqli mövqe nümayiş etdirilməsi doğru olmazdı. Ramil Səfərovun azadlığa buraxılmasına edilən etirazlar da milli maraqlarımıza yad bir çağırışlar idi. Bu məsələdə də birgə mövqe ortaya qoyulması milli maraqlarımıza uyğun bir addım oldu.

– Bu məsələdə də fikirlər birmənalı deyil. Bəzi müşahidəçilər hesab edir ki, əslində hakim partiya müxalifəti “Dəyirmi masa”ya dəvət etməsi beynəlxalq ictimaiyyətin sərt tənqid hədəfinə tuş gələn Azərbaycan hakimiyyətini vəziyyətdən çıxarmağa hesablanıb...

– Hələ xarici medianı bir kənara qoyaq. Elə Azərbaycan mətbuatının özündə də Ramil Səfərovla bağlı fərqli mövqelər olub. Amma İlham Əliyevin ölkə başçısı olaraq, atdığı addım vətənpərvər bir addım olub. Hər bir vətəndaşın da bunu dəyərləndirməsi təbiidir. İlham Əliyev bu addımı atmaqla hansısa səhvə yol verməyib. Əvvala, Azərbaycan hüquqi dövlətdir. Bu məsələ də hüquq müstəvisində həll edilib. Məsələsinin siyasi tərəfinə gəlincə, burada ermənilərin hay-küy salması, özlərini məzlum xalq kimi göstərmək istəyi ortaya çıxdı. Amma dünya ictimaiyyəti ermənilərin Xocalıda nələr etdiyini gözəl bilsə də, bu ölkəyə qarşı ciddi tədbirlər görülmür. Bu baxımdan Azərbaycan prezidentinin qərarı xalqın və dövlətin maraqlarına cavab verən bir qərar oldu. Müxalifətin də cənab prezidentin addımını dəstəkləməsi vahid mövqeyimizi ortaya qoydu. Beynəlxalq qurumlardan gələn tənqidləri isə müvəqqəti hal hesab edirəm.

– Amma belə iddialar da var ki, bu olay danışıqlar prosesində Ermənistanın mövqeyini gücləndirdi...

– Minsk qrupu həmsədrləri vasitəçi olaraq, hansısa bir nəticəyə gəlməmişdilər ki, Ramil Səfərovun azadlığa buraxılması bu nəticəyə kölgə salsın. İllərdir ki, vasitəçilər öz üzərlərinə düşən missiyanı yerinə yetirə bilmirlər. Onların buna görə də bizi tənqid hədəfinə çevirməsi yanlışdır. Minsk qrupu həmsədrləri də etiraf edərlər ki, münaqişənin həlli istiqamətində hansısa ciddi adımları olmayıb. Azərbaycan Prezidentinin bu deyilənlərə hüquqa söykənən cavabı olub. Bəli, bunu kimlərsə qəbul etməsə də, xalqımız Ramil Səfərovu qəhrəman kimi qəbul edir. Münaqişənin həllinə gəlincə, mövqeyimizə sadiq qalırıq. Biz qan tökülmədən, sülh şəraitində münaqişənin həllinə tərəfdarıq. Minsk qrupu öz fəaliyyətsizliyinə bu kimi məsələlərlə haqq qazandırmamalıdır. Ermənistanı sülhə gətirmək üçün fəaliyyət göstərməlidir.

– Yeri gəlmişkən, Azərbaycan üçün yeni bir siyasi mərhələ-prezident seçkiləri mərhələsi başlayır. Azərbaycan hakimiyyəti seçkilərə necə və hansı şəkildə gedəcək? Beynəlxalq mediada hakimiyyətin islahatlara getməyəcəyi təqdirdə, “ərəb baharı”nın bizə çatacağı barədə də iddialar səslənir...

– Azərbaycanı tənqid edənlər hələ də fərqinə varmır ki, bizim ölkəmizdə demokratik dövlət qurulub. Bu sahədə uğurlarımız ildən-ilə artır. Azərbaycanda demokratik islahatlar aparılıb və aparılır. Ölkə başçısının qərarları, qəbul olunan dövlət proqramları, parlamentin yaratdığı qanunverici baza, bəs nədir?

Eyni zamanda, Azərbaycanda keçirilən hər bir seçki xalqın iradəsini ifadə edib. Bizim ölkədə qanun çərçivəsində seçkilər olur. Xalqın iradəsi də bu seçkilərdə ifadə olunur. Ayrı-ayrı beynəlxalq qurumların fikirləri bizim üçün önəm daşımır. Biz hansısa beynəlxalq qurum üçün deyil, xalqımızın gələcəyi üçün bunu edirik. Azərbaycanda hələ seçkinin birinci mərhələsi olmayıb, artıq nəticələr barədə danışılır. “Ərəb baharı” barədə deyilənlərə gəlincə, zaman göstərdi ki, bəzi ölkələrdə demokratikləşmə adı ilə gündəmə gələn proseslərin arxasında nələr dururmuş. Bir məsələni də vurğulayım ki, heç də Azərbaycandakı seçkilərin nəticələrindən beynəlxalq qurumların narazı qalması barədə fikirlər doğru deyil. Bir çox qurumlar bizdə keçirilən seçkilərin nəticələri barədə müsbət fikirlərdə olublar...

– O da var ki, ATƏT-in Müşahidə Missiyası isə hər zaman Azərbaycandakı seçkiləri sərt tənqid edib...

– Bunu bəlkə də şişirdirlər. Mən ATƏT-in Parlament Assambleyasındakı müzakirələrdə oluram. Azərbaycan iddia etmir ki, ideal seçki keçiririk. Nöqsanlar olur. Amma bu nöqsanlar seçkilərin nəticələrinə təsir edəcək səviyyədə olmur. Azərbaycanda bu nöqsanların araşdırılması ənənəsi də yaradılıb. Bir şey idə vurğulamaq istəyirəm. Nədənsə, Azərbaycanda beynəlxalq təşkilatların dedikləri əsas fikir kimi cəmiyyətə təqdim olunur. Hansısa bir xarici təşkilatın dediyi fikir nəyə görə, mənim ölkəmdə hakim fikir olmalıdır? Bu məsələdə mətbuatın da üzərinə böyük məsuliyyət düşür. Beynəlxalq qurum və hansısa ölkə bizim daxili işimizə qarışa bilməz. Müşahidəçi kimi fikir bildirə və tövsiyə ilə çıxış edə bilər. Amma bizimlə ultimatum dilində danışmaq yersizdir.

– Demokratiya, insan hüquqları bir ölkənin daxili işi olmaqdan çıxıb. Bəlkə, hakimiyyət beynəlxalq ictimaiyyətin mövqeyi ilə razılaşsa, uğurlar daha çox olar?

– Mən razıyam ki, insan hüquqları daxili məsələ deyil. Amma bizimlə hakim dilində danışmağı qəbul etmirik. ABŞ-da keçirilən seçkiləri o qədər də çoxsaylı beynəxalq müşahidəçilər izləmir. Eyni fikirləri Böyük Britaniya ilə bağlı da demək olar.

Yuxarıda hakimiyyətin seçkini xalqın firavan gələcəyi üçün keçirdiyini bildirirsiniz. O zaman niyə ictimai etimada əsaslanan seçki komissiyaları yaradılmır ki, heç kəsin də nəticələrə şübhəsi qalmasın?

– Sizinlə razılaşa bilmərəm. Azərbaycanın Seçki Məcəlləsi mütərəqqi bir sənəddir. Seçki komissiyaları da tam ictimai etimada əsaslanaraq, formalaşıb.

– Amma ölkənin real aparıcı siyasi qüvvələri – AXCP və Müsavat bu komissiyalarda yoxdur...

– Bu, qanunun tətbiqi ilə bağlı məsələdir. Bir partiyanın nümayəndəsi komissiyada yoxdursa, başqa bir partiyanın nümayəndəsi orada təmsil olunur.

– Seçkilər ilində bu məsələyə baxıla bilərmi?

– Məncə buna ehtiyac yoxdur. Hər seçkidən-seçkiyə məcəlləni dəyişmək də doğru deyil. Mövcud qanunvericiliklə ədalətli seçkilərə tam təminat var.

– Məqamı düşmüşkən, ölkədə vətəndaşların sərbəst toplaşmaq azadlığı tanınırmı?

– Niyə tanınmır, tanınır. Azərbaycanda “Sərbəst toplaşmaq azadlığı haqqında” qanun qəbul edilib. Həmin qanuna uyğun olaraq da bu məsələ tənzimlənir. Kimlərsə, ayrılan yerlərdən narazılı qalırsa, oraya getmirsə, bu artıq başqa məsələdir. Səbail rayonu Bakının mərkəzi rayonlarından biridir. Müxalifətə həmin rayonun ərazisində yer ayrılıb. İki dəfə getdilər, gördülər ki, istədikləri nəticə yoxdur və imtina etdilər. Əgər sənin sözünün qüdrəti varsa, sözün eşidilirsə, onu dinləmək istəyən hara desən gələcək. İndi biz neynəyək ki, müxalifətin arxasınca gələnlər olmur?

– Mövcud qanuna istinad etdiniz, elə isə niyə Bakının hər bir rayonunda bu yerlər ayırılmır?

– Bu gün Bakıda böyük abadlıq-tikinti işləri gedir. Əlbəttə ki, qarşıdakı dövr ərzində hər bir bölgədə, şəhərdə müvafiq yerlər ayrılacaq. Necə ki, bu, ötən seçkilərdə də olub. Amma yenə deyirəm, müxalifət ictimai dəstəyə arxayındırsa, Bayıla gedə bilər. Bu gün YAP da öz tədbirlərini həmin ərazidə keçirir.

– Azərbaycanda mülkiyyət hüquqları sahəsində vəziyyət göz önündədir. Bu gün yüz minlərlə insan Bakı və ətraf ərazilərdə yaşadıqları evlərində mülkiyyət hüquqlarına sahib çıxa bilmir. Bu sahədəki vəziyyət necə, dəyişəcəkmi?

– Bu məsələ ilə bağlı çox müzakirələr aparılır. Vətəndaşların mülkiyyət hüquqlarının təmin olunması vacib şərtlərdən biridir. Bu məsələ elə bir məsələdir ki, cənab prezidentin də diqqətindədir. Bilirsiniz ki, prezidentin sərəncamı ilə müvafiq komissiya yaradılıb və bu sahədəki vəziyyəti öyrənir. Mən əminəm ki, qarşıdakı dövr ərzində bu komissiya lazımı araşdırmalarını başa çatdırıb, bir nəticəyə gələcək. Ancaq burada hər şeyi dövlətin üzərinə atmaq da doğru deyil. Vətəndaşlar da fərqində olmalıydılar ki, evi harada tikirlər, bu evi tikməyə hüquqları varmı... Təəssüflər olsun ki, bu sahədə vəziyyət heç də asan deyil. Bu gün elə yerlərdə evlər tikilib ki, orada yaşayan vətəndaş ünvanını belə bilmir.

KAMİL

525-ci qəzet.- 2012.- 21 sentyabr.- S.4.