Misir Mərdanov: “Azərbaycanın təhsil tarixində 2011 uğurlu il kimi yer alıb”

“2011-ci il ölkəmizin və xalqımızın həyatında bir sıra əlamətdar hadisələrlə yadda qalıb. Əsası ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən qoyulan müdrik daxili və xarici siyasət, nəhəng quruculuq işləri onun layiqli davamçısı olan Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla inkişaf etdirilib. Prezidentin rəhbərliyi altında ölkə həyatının bütün sahələrində düşünülmüş və planlı şəkildə aparılan islahatlar, müxtəlif sahələr üzrə həyata keçirilən çoxsaylı dövlət proqramları və genişmiqyaslı infrastruktur layihələri nəticəsində Azərbaycan nəinki bölgədə, habelə bütün dünyada özünün dinamik inkişaf edən güclü və demokratik ölkə imicini, iqtisadi artım tempinə görə lider mövqeyini qoruyub saxlayıb və daha da gücləndirib. Ötən il dövlət müstəqilliyinin bərpasının 20 illiyi yüksək səviyyədə qeyd edilib, zaman baxımından o qədər də böyük olmayan bu müddət ərzində qazanılan böyük uğurlara, müstəqillik yollarında atılmış inamlı addımlara bir daha nəzər salınıb. Azərbaycan ölkə vətəndaşlarının əzmkarlığı, yüksək intellektual qabiliyyəti və qurub-yaratmaq həvəsi sayəsində əldə olunan möhtəşəm nailiyyətlərini, dövlətimizin ölkənin daha da möhkəmləndirilməsi və vətəndaşların rifah halının yüksəldilməsinə yönəlmiş siyasətində iqtisadi kapitalın insan kapitalına çevrilməsinin prioritet istiqamət təşkil etdiyini bir daha bütün dünyaya nümayiş etdirib. 2011-ci ildə keçirilən nüfuzlu beynəlxalq mədəniyyət yarışması olan “Eurovision-2011”də ölkəmizi təmsil edən nümayəndələrin qələbəsi Azərbaycanın dünyada tanınmasına, dövlətimizin nüfuzunun daha da yüksəlməsinə əvəzsiz töhfə verib. 2011-ci ildə xalqımız üçün böyük əhəmiyyətə malik hadisələrdən biri də ölkəmizin Birləşmiş Millətlər Təşkilatı Təhlükəsizlik Şurasının qeyri-daimi üzvü seçilməsi olub. Ölkəmizin beynəlxalq aləmdəki yüksək nüfuzunu nümayiş etdirən bu hadisə, həm də dünya birliyinin Azərbaycana olan hörmət və inamını bir daha sübuta yetirir. İnanırıq ki, 2011-ci ilin sonlarında Prezident İlham Əliyev tərəfindən “Azərbaycan 2020: gələcəyə baxış” İnkişaf Konsepsiyasının hazırlanması haqqında imzalanmış sərəncam qloballaşan dünyada ölkəmizin qazandığı nailiyyətlərin daha da möhkəmləndirilməsi və davamlı inkişafının təmin olunmasında mühüm rol oynayacaq”.

Bunu ötən ilin yekunlarını dəyərləndirərkən təhsil naziri Misir Mərdanov deyib. Nazir bildirib ki, 2011-ci il ölkəmizin təhsil tarixində də uğurlu il kimi yer alıb. Çünki məhz yola salmağa hazırlaşdığımız 2011-ci ildə təhsil quruculuğu sahəsində aparılan işlər müvəffəqiyyətlə davam etdirilmiş, bir sıra sanballı uğurlara imza atılıb. Xüsusən məktəb infrastrukturunun yeniləşdirilməsi sahəsində tədbirlər ardıcıl surətdə aparılıb, il ərzində Bakı şəhərində 70-ə yaxın məktəb əsaslı təmir edilib və yeni korpuslar tikilib, bölgələrdə 60-a yaxın məktəb təmir edilib. Bütövlükdə isə son illər Azərbaycanda 2161 yeni məktəb binası tikilib, əsaslı təmir olunub və müasir avadanlıqlarla təchiz edilib ki, bu da təhsil tariximizdə ən əlamətdar hadisələrdəndir: “Təhsilli vətəndaşlar hər bir ölkənin milli sərvətinin mühüm hissəsidir. Təhsil insanı cəmiyyətin məhsuldar qüvvəsinə çevirən başlıca amildir. Hamımıza məlumdur ki, təhsilə, təhsilli insanlara ciddi önəm verilən ölkələrdə bütün sahələr üzrə, o cümlədən iqtisadiyyatda davamlı inkişafa nail olunur, təhsil insan həyatının keyfiyyətini yaxşılaşdırır, ona daha sağlam, məhsuldar, xoşbəxt həyat qurmağa imkan verir. İnkişafa, lider mövqeyə önəm verən ölkələr dövlət büdcəsində təhsilə ayrılan xərcləri prioritet kimi nəzərdə tuturlar. Tədqiqatlar göstərir ki, büdcədə təhsil xərcləri 1 faiz artırıldıqda bu, son nəticədə ÜDM-in 0,35 faiz artımına gətirib çıxarır. Təhsil insanların daha müdrik qərarlar vermək, texnologiyaları daha çevik mənimsəmək və inkişaf etdirmək, sosial – iqtisadi həyatda baş verən təlatümləri daha hazırlıqlı qarşılamaq və ətraf mühitə münasibətdə daha sağlam mövqe tutmaq imkanlarını xeyli artırır. Daha yüksək təhsilli olmaq daha çox işə qəbul imkanı deməkdir. Əksinə, təhsil səviyyəsi aşağı olan ölkələrdə isə texnoloji geriləmə, yoxsulluq, qeyri-stabil ictimai-siyasi vəziyyət hökm sürür. Təhsilli olmaq daha çox işə qəbul imkanı deməkdir. Yüksək təhsilli insanlar cəmiyyətdə nüfuzli şəxslər kimi qəbul olunduğundan onların digərlərinə təsir imkanları da böyük olur. Belə insanlar ətrafdakılar üçün təhsillənməyə, sağlam həyat tərzi keçirməyə, mənəvi dəyərlərə yiyələnməyə, bir sözlə, inkişafa yönəlmək baxımından nümunə rolunu oynayır. Obrazlı desək, yüksək təhsilli insanlar tərbiyə məktəbidir. Təcrübə göstərir ki, təhsilin inkişafı cəmiyyətdə siyasi, sosial sabitliyin təmin edilməsində mühüm rol oynayır. Yüksək təhsilli insanlar siyasi həyatda daha sağlam, daha konstruktiv mövqe tutur, asanlıqla konsensus əldə etməklə münaqişələri daha asan həll edirlər. Təhsilsiz və ya aşağı təhsilli insanlar isə vətəndaş mövqeyini dərk etmədiklərindən ayrı-ayrı qrup maraqlarının alətinə çevrilirlər. Bir sıra ölkələrdə uzunmüddət davam edən vətəndaş müharibələrinin, münaqişələrin başlıca səbəblərindən biri təhsilsiz və ya təhsili aşağı olan insanların çoxluğudur. PİSA və TİMSS nəticələri ilə iqtisadi artım arasında yüksək asılılıq mövcuddur. PİSA üzrə nəticənin 15 faiz yüksəlməsi iqtisadi artım tempinin (ÜDM-in) iki faiz artmasını şərtləndirir. Dünya ölkələri üzrə PİSA və TİMSS nəticələrinin təhlili göstərir ki, ölkələr arasında təhsilin keyfiyyəti ilə bağlı böyük fərqlər mövcuddur. PİSA və TİMSS üzrə yüksək nəticə əldə edən ölkələr ən son texnoloji yenilikləri sürətlə tətbiq edən, mürəkkəb texnoloji məhsulları istehsal və ixrac etməyə başlayan və bununla yüksək iqtisadi artım tempi əldə etmiş ölkələrdir. Bu sıraya, Çin, Sinqapur, Hon-Konq, Koreya, Finlandiya, Çili kimi ölkələr aiddir.

M.Mərdanovun dediyinə görə, məktəb infrastrukturunun yeniləşdirilməsi sahəsində Heydər Əliyev Fondunun müstəsna xidmətlərini xüsusilə qeyd etmək lazımdır. Fond 2005-ci ildən başlayaraq bu istiqamətdəki fəaliyyətini bu il də davam etdirilib. Fondun təşəbbüsü ilə il ərzində xeyli yeni məktəb, bağça binası tikilib, yenidən qurulub və təmir olunub. Təhsildə məzmun islahatları davam etdirilib, ibtidai təhsil pilləsinin sonuncu – IV sinfində yeni fənn kurikulumlarının tətbiqinə başlanıb, beləliklə təhsilin bu pilləsində məzmun islahatları başa çatıb. V-XI siniflər üçünsə eyni məzmunlu sənədlərin hazırlanması istiqamətində son illər aparılan gərgin iş yekunlaşıb, nəticədə həmin siniflər üzrə fənn proqramları (kurikulumlar) hazırlanıb müzakirədən keçirilərək 2011-ci ilin iyununda təsdiq edilib. Bu il 102 adda 3463170 nüsxə dərslik, metodik vəsait çap olunub. Tam orta təhsilin təmayüllər üzrə təşkili istiqamətində mühüm addımlar atılıb, Təhsil Nazirliyinin müvafiq əmri ilə bu məqsədlə paytaxtdakı 6 təhsil ocağı pilot müəssisə kimi seçilib, onlarda təhsilin təmayüllər üzrə təşkilinə başlanıb: “Müstəqil ölkəmizin 20 illik təhsil tarixində ilk dəfə olaraq 2011-ci ildə təhsildə xüsusi nailiyyətlər qazanan tam orta təhsil üzrə məzunlar qızıl və gümüş medallarla təltif olunan, 53 şagird qızıl və gümüş medallara layiq görülüb. Şagirdlərin biliyinin yoxlanılması, ölkədə informatika fənninin tədrisi vəziyyətinin öyrənilməsi, şagirdlərin İKT üzrə bacarıqlarının müəyyən edilməsi və gələcəkdə müqayisəli təhlillər üçün bazanın yaradılması məqsədi ilə 2011-ci ildə ölkə üzrə 200 orta məktəbin IX siniflərində Azərbaycan dili, riyaziyyat və informatika fənləri üzrə Milli Qiymətləndirmə tədqiqatı həyata keçirilib və onun nəticələri təhlil olunub. Kadr təminatı sahəsində də aparılan işlər davam etdirilən, 2010-cu ildən başlayaraq həyata keçirilən və həmin ildə ancaq paytaxt məktəblərini əhatə edən, müəllimlərin işə yeni qaydada – mərkəzləşdirilmiş şəkildə üçmərhələli müsabiqə yolu ilə qəbulu mexanizmi daha da təkmilləşdirilib və bütün ölkə üzrə tətbiq olunub. Nəticədə 2011-ci ildə ölkənin ümumi təhsil məktəblərindəki 2177 vakant yerə 1230 nəfərdən çox müəllim işə qəbul edilib”. Nazir qeyd edib ki, hər il olduğu kimi bu il də Azərbaycan təhsili, çoxminli təhsil işçiləri dövlətin davamlı qayğısı ilə əhatə olunub, təhsil işçilərinin sosial rifahının yüksəldilməsi istiqamətində zəruri addımlar atılıb. Prezidentin sərəncamları ilə xeyli sayda təhsil işçisi yüksək dövlət təltiflərinə və fəxri adlara layiq görülüb, artıq dördüncü ildir ki, keçirilən “Ən yaxşı ümumtəhsil məktəbi” müsabiqəsinin 50, “Ən yaxşı müəllim” müsabiqəsinin isə 100 qalibinə müvafiq olaraq 10 min və 5 min manat məbləğində birdəfəlik pul mükafatı verilib. Prezidentin bu günlərdə imzaladığı sərəncamla isə təhsil sahəsində çalışanların əməkhaqqı dekabrın 1-dən orta hesabla 10 faiz artırılıb.

Ölkədə informasiya cəmiyyətinin qurulmasının və biliklərə əsaslanan iqtisadiyyata keçidin yeni təhsil modelinə tələbatı nəzərə alınaraq Prezident İlham Əliyev tərəfindən “2011-2021-ci illərdə Azərbaycan təhsilinin inkişafı üzrə Milli Strategiya”nın hazırlanması haqqında” sərəncam imzalanıb. İnanırıq ki, hazırlanmaqda olan yeni proqram sənədi inkişafın innovasiya mərhələsinə keçilməsini, rəqabətə davamlı milli iqtisadiyyatın formalaşdırılması və inkişaf dinamikasının sürətləndirilməsini, başlıca olaraq insan kapitalı ilə bağlı bir çox məsələlərin həllini tapmasını, o cümlədən Azərbaycan təhsilinin dünya standartlarına cavab verməsini təmin edəcək.

Təhsil naziri bildirib ki, ötən il “Xüsusi istedada malik olan uşaqların (gənclərin) yaradıcılıq potensialının inkişafı üzrə Dövlət Proqramı (2006-2010-cu illər)” çərçivəsində mühüm işlər görülüb. “Azərbaycanda gənc istedadlara dövlət qayğısı haqqında” fərmanla istedadlı gənclər üçün “Qızıl kitab” təsis edilib. “İstedadlı gənclər üçün xüsusi təqaüdlərin təsis edilməsi haqqında” fərmanla isə istedadlı gənclər üçün xüsusi təqaüdlər təsis olunub. Təhsil Nazirliyinin “İstedadlı uşaq və şagirdlərlə aparılan işlərin daha da yaxşılaşdırılması tədbirləri haqqında” əmrinə əsasən “İstedadlı şagirdlərin aşkara çıxarılması tədbirləri haqqında” əmr hazırlanıb.

Ölkənin ümumtəhsil məktəblərindəki istedadlı uşaq və gənclər haqqında məlumat bankının yaradılması, istedadlı uşaq və gənclərin aşkara çıxarılması sahəsində qabaqcıl təcrübələrin öyrənilməsi və tətbiqi, istedadlı uşaq və gənclərlə iş sahəsində səmərəli fəaliyyət mexanizminin yaradılması, bu sahədə elmi-tədqiqat işlərinin genişləndirilməsi, istedadlı uşaq və gənclərlə aparılan işlərin səmərəliliyini artırmaq üçün psixoloji xidmət kadrlarının hazırlanması qərara alınıb. İstedadlı uşaq və gənclər üçün yeni tipli təhsil müəssisələrinin şəbəkəsinin genişləndirilməsi, həmin müəssisələrlə ali məktəblərin işgüzar əla-qələrinin yaradılması, istedadlı uşaq və gənclərin aşkara çıxarılmasına xidmət edən olimpiada hərəkatının gücləndirilməsi, onların rəğbətləndirilməsi üçün müvafiq tədbirlərin həyata keçirilməsi, istedadlı uşaq və gənclərlə işin aktual məsələ-lərinə həsr olunan ədəbiyyatların, habelə nümunəvi test toplularının, olimpiada tapşırıqlarının hazırlanıb çap edilməsi, ümumtəhsil məktəblərinin pedaqoji işçiləri üçün istedadlı uşaq və gənclərlə fəaliyyətin xarakterik xüsusiyyətlərinə həsr olunmuş ixtisasartırma tədbirlərinin həyata keçirilməsi, istedadlı uşaq və gənclərin təhsil aldıqları yeni tipli təhsil müəssisələrinin maddi-texniki, tədris bazasının möhkəmləndirilməsi də planlaşdırılıb. Dövlət Proqramının təsdiqi ilə əlaqədar prezidentin sərəncamı ilə Təhsil Nazirliyinin müvafiq şöbələrinə Dövlət Proqramına əsasən Fəaliyyət Planı hazırlanması tapşırılıb. Təhsil Nazirliyinin müvafiq əmri ilə Dövlət Proqramında nəzərdə tutulmuş tədbirlərin icrası üzrə geniş Fəaliyyət Planı təsdiq edilib. Dövlət Proqramının icrasına maarifləndirmə tədbirləri ilə başlanılıb, bu məqsədlə yerlərdə Dövət Proqramının mahiyyəti, əhəmiyyəti və bu sahədə qarşıda duran vəzifələr haqqında müşavirə, seminar və “dəyirmi masa”ların təşkili təmin olunub. Dövlət Proqramının icrasının başlanğıc dövründə ölkənin ümumtəhsil məktəblərindəki fundamental fənlər üzrə istedadı ilə fərqlənən 3000-dən artıq şagird haqqında məlumat bankı yaradılıb, sonrakı illərdə bu siyahı dəqiqləşmə aparılaraq təkmilləşdirilib: “İstedadlı uşaq və gənclərlə aparılan işin tənzimlənməsinə, bu sahədə səmərəli fəaliyyət mexanizmi yaradılmasına köməklik göstərmək, onlarda tədqiqatçılıq qabiliyyətinin formalaşdırılması ilə bağlı tədbirlərin sistemli həyata keçirilməsini təmin etmək məqsədi ilə yerlərdə Təhsil Nazirliyinin əmrinə əsasən “Kiçik Akademiya”ların təşkilinə başlanıb. “Kiçik Akademiya”nın Əsasnaməsi 2007-ci ilin dekabrında Təhsil Nazirliyi və AMEA ilə birgə təsdiq edilib. Hazırda əksər rayon və şəhərlərin ayrı-ayrı məktəblərində “Kiçik Akademiya”lar fəaliyyət göstərir. 2008-2009-cu illərdə ölkənin müxtəlif bölgələrindən seçilmiş 95 nəfər istedadlı şagird üçün Bakı şəhəri Xəzər rayonunun Şüvəlan qəsəbəsində təlim-istirahət düşərgəsi təşkil edilib. İstedadlı uşaq və gənclərin nailiyyətlərini və onlarla aparılan işləri əks etdirən “İstedad” adlı jurnal 2008-ci ildə təsis edilib, hazırda nəşr olunur. 2007-2010-cu illərdə Azərbaycan Müəllimlər İnstitutu tərəfindən təsdiq olunmuş 4 illik qrafikə uyğun olaraq ölkənin müxtəlif bölgələrini əhatə edən 6370 müəllim istedadlı uşaq və gənclərlə işin xarakterik xüsusiyyətlərinə həsr edilmiş ixtisasartırma kurs-larından keçirilib. Dövlət Proqramının icrası müddətində Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunda, Naxçıvan Müəllimlər İnstitutunda, AMİ-nin Quba filialında 100 nəfərdən artıq pedaqoji işçinin məktəb psixoloqu ixtisası üzrə yenidənhazırlanma təhsili alması təmin olunub. İstedadlı uşaq və gənclərin aşkara çıxarılması prosesinin elmi-psixoloji problemlərinə həsr edilmiş tədqiqatların aparılması üçün praktik baza yaratmaq və nəticələri sınaqdan keçirmək məqsədi ilə ölkənin 21 bölgəsində 32 pilot məktəbi müəyyənləşdirilib. Bu istiqamətdə tədqiqatlar Təhsil Problemləri İnstitutu tərəfindən aparılıb. Pedaqoji ali və orta-ixtisas təhsili müəssisələrində ilkin müəllim hazırlığının məzmununda istedadlı uşaqlarla işin xüsusiyyətlərinə dair kursun nəzərdə tutulması, ümumtəhsil məktəblərində çalışan pedaqoji işçilər üçün istedadlı şagirdlərlə aparılan tədbirlərin səmərəliliyinin artırılması istiqamətində müvafiq ixtisasartırma kurslarının təşkili, zəruri ehtiyacı nəzərə alaraq məktəbəqədər, ümumi təhsil müəssisələrindəki uşaqların istedad və qabiliyyətinə görə qruplaşdırılmasına zəmin yaradan müvafiq Test Bankının formalaşdırılması planlaşdırılıb. İstedadlı uşaqların aşkarlanması və potensial imkanlarının inkişafı üzrə xüsusi metodikaların hazırlanması, istedadlı uşaq və gənclərin dəqiq müəyyənləşdirilməsi və “İstedad Bankı”na müvafiq parametrlərə uyğun olanların daxil edilməsi məqsədi ilə yerli təhsil orqanlarının nəzdində mütəxəssislərdən (pedaqoq, psixoloq, sosioloq, tibb işçisi və s.) ibarət qrupun təşkili, uşaqların gələcək təhsil fəaliyyəti və peşə yönümünün müəyyənləşdirilməsi ilə əlaqədar elmi-pedaqoji-psixoloji tövsiyələrin hazırlanması, istedadlı uşaqların aşkara çıxarılması prosesinin səmərəliliyini artırmaq məqsədi ilə ümumi təhsilin məzmununda diferensiallaşdırma və fərdiləşdirmə amilinin gücləndirilməsi, istedadlı şagirdlərin vaxtında müəyyən olunmasına xidmət edən əlavə tədbirlərin (fərdi layihələrin, təqdimatların, referatların hazırlanması və s.) gücləndirilməsi nəzərdə tutulub”. M.Mərdanovun sözlərinə əsasən, istedadlı uşaq və gənclərlə iş sahəsində Qazaxıstan və Belarus respublikalarının təcrübəsi öyrənilib. Qazaxıstandan gətirilən ədəbiyyatlar Azərbaycan dilinə tərcümə olunub çap edilərək yerli təhsil orqanlarına və ümumtəhsil məktəblərinə göndərilib. Qazaxıstan Respublikasının ayrı-ayrı vilayət-lərində mərkəzin yerli büdcədən maliyyələşən filialları var. Mərkəz və onun yerli filialları dövlət büdcəsi ilə yanaşı, ayrı-ayrı fondlar və təşkilatlar tərəfindən də maliyyələşdirilir. İstedadlı uşaqlar üçün test toplularının, müəllimlər üçün metodik vəsaitlərin və digər müvafiq ədəbiyyatların hazırlanması mərkəzin sifarişi əsasında müəlliflərə qonorar ödənilməklə həyata keçirilir.

Belarusun Milli Təhsil İnstitutunda erkən yaşlarından istedadlı uşaqların müəyyən olun-masına xidmət edən “Oyun və oyuncaqlar muzey-mərkəzi” fəaliyyət göstərir. Həmin institutda istedadlı uşaqların təlim problemləri laboratoriyası təşkil olunub. Burada təcrübəli psixoloq və pedaqoqların rəhbərliyi ilə istedadlı uşaqların fənn olimpiadaları, müsabiqə və digər bilik yarışlarına hazırlığı təmin edilir. Belorusun Diplomsonrası Təhsil Akademiyasında “İnkişafetdirici pedaqoji texnologiyalar mərkəzi” yaradılıb. Həmin texnologiyalar bila-vasitə istedadlı uşaqların aşkara çıxarılmasına və onların potensial imkanlarının inkişafına yönəldilir.

Nazir vurğulayıb ki, son iki beşillikdə fənn olimpiadalarının respublika turuna dair məlumatlar bu sahədə mühüm irəliləyişlərin baş verdiyini açıq aydın sübut edir. 2002-2006 illərdə iştirakçıların sayı 4050 nəfər olub. 2007-2011-ci illərdə isə onların sayı 5424 nəfərə qədər yüksəlib. 2002-2006-cı ildə qaliblərin sayı 1003, 2007-2011-ci illərdə isə 689 nəfər olub. 1998-2011-ci illərdə dünya fənn olimpiadalarında qazanılan uğurlara gəlincə isə qizil-10, gümüş –27, bürünc isə –53. 1998-2011-ci illərdə beynəlxalq Mendeleyev olimpiadasında uğurlar qazanılıb. Qizil-4, gümüş –10, bürünc-18.

Stimullaşdırıcı tədbirlərdən söz açan M.Mərdanov deyib ki, dünya fənn olimpiadalarına namizəd iştirak-çılar hər ilin aprel-may aylarında dərs məşğələlərindən azad edilirlər. Respublika fənn olimpiadalarında I yeri tutmuş XI sinif şagirdləri buraxılış imtahanlarından azad olunurlar.

Yerlərdə müəyyən edilmiş istedadlı şagirdlər arasından ən istedadlılarını seçmək məqsədi ilə 2008-2010-cu illərdə Bakı şəhərində Təhsil Nazirliyinin müvafiq əmrləri ilə riyaziyyat, fizika, kimya və biologiya fənləri üzrə yekun seçim turları keçirilib. İstedadlı şagirdlər üçün səmərəli və keyfiyyətli təhsil şəraiti yaratmaq və onların davamlı inkişafını təmin etmək məqsədi ilə Təhsil Nazirliyinin əmrinə əsasən ölkənin 8 bölgəsində xüsusi istedada malik uşaqlar üçün bir V lisey sinfi açılıb, həmin sinfin fərdi tədris planı təsdiq olunub. Hazırda həmin müəssisələrdə V və VI siniflər fəaliyyət göstərir. Bunlar Gəncə şəhəri 27 nömrəli fizika-riyaziyyat və infor-matika təmayüllü lisey, Sumqayıt şəhəri təbiət elmləri təmayüllü gimnaziya, Mingəçevir şəhəri İ.Qayıbov adına 10 nömrəli tam orta məktəb, Şirvan şəhəri S.Hüseynov adına 1 nömrəli tam orta məktəb, Lənkəran şəhəri S.Kazımbəyov adına 6 nömrəli tam orta məktəb, Şəki şəhəri 19 nömrəli tam orta məktəb, Quba rayonu A.Məmmədov adına təbiət fənləri təmayüllü 2 nömrəli məktəb-lisey, Ağdaş şəhəri S.Vurğun adına 1 nömrəli tam orta məktəbdir: “2007-2010-cu illərdə yeni tipli müəssisələrin maddi-texniki və tədris bazasının möhkəmləndirilməsi istiqamətində də mühüm işlər görülüb. Təhsil Nazirliyində istedadlı uşaq və gənclərlə bağlı İnternet Portalının yaradılması üzrə müvafiq tədbirlərin görülməsi, mütəxəssisləri cəlb etməklə istedadlı uşaq və gənclərin müəyyən olunmasında mühüm rol oynayan diaqnostik metodikaların, xüsusi testlərin, o cümlədən psixometrik testlərin hazırlanması, eləcə də digər ölkələrdə nəşr olunmuş eyni məzmunlu vəsaitlərin Azərbaycan dilinə tərcümə olunması bu işlərdəndir. Həmçinin istedadlı uşaq və gənclərin aşkara çıxarılması və inkişaf etdirilməsi sahəsində elmi-pedaqoji tədqiqatların gücləndirilməsi, pedaqoji ali və orta-ixtisas təhsili müəssisələrində ilkin müəllim hazırlığının məzmununda istedadlı uşaqlarla işin xüsusiyyətlərinə dair kursun təşkili ilə bağlı zəruri tədbirlərin həyata keçirilməsi, ümumtəhsil məktəblərində çalışan pedaqoji işçilər üçün istedadlı şagirdlərlə aparılan tədbirlərin səmərəliliyinin artırılması istiqamətində müvafiq ixtisasartırma kurslarının təşkili həyata keçirilib. Ümumtəhsil məktəblərindəki mövcud vəziyyət baxımından məktəb psixoloqu kadrlarının hazırlanması barədə təkliflərin müəyyənləşdirilməsi, istedadlı uşaq və gənclərin dəqiq müəyyənləşdirilməsi və “İstedad Bankı”na müvafiq parametrlərə uyğun olanların daxil edilməsi məqsədi ilə yerli təhsil orqanlarının nəzdində mütəxəssislərdən (pedaqoq, psixoloq, sosioloq, tibb işçisi və s.) ibarət qrupun təşkili üzrə tədbirlərin görülməsi, Milli Elmlər Akademiyası və ali məktəblərlə yeni tipli təhsil müəssisələri arasında əlaqələrin güclən-dirilməsi, tanınmış elm, təhsil, mədəniyyət və incəsənət xadimlərinin istedadlı uşaq və gənclərlə aparılan işlərə cəlb edilməsi, növbəti dərs illərində ayrı-ayrı bölgələrdə istedad və qabiliyyəti ilə fərqlənən uşaq və gənclər üçün yeni tipli təhsil müəssisələrinin açılması barədə plan-qrafikin hazırlanması, yeni tipli təhsil müəssisələri (gimnaziya, lisey və s.) haqqında nümunəvi əsasnamə layihələrinin hazırlanması da bu sıradadır. Yerlərdə yaradılan “Kiçik Akademiya”ların fəaliyyətinin tənzim olunması və getdikcə yaxşılaşdırılması istiqamətində təşkilati tədbirlərin həyata keçirilməsi, bu sahədə rayon (şəhər) təhsil şöbələrinə müntəzəm köməklik göstərilməsi, istedadlı uşaq və gənclərin təhsil əməyinin stimullaşdırılması sahəsində əlavə tədbirlərin görülməsi, istedadlı şagirdlərin vaxtında müəyyən olunmasına xidmət edən əlavə tədbirlərin (fərdi layihələrin, təqdimatların, referatların hazırlanması və s.) gücləndirilməsi, istedadlı uşaq və gənclərlə yerlərdə aparılan işlərin vəziyyətinin öyrənilməsi və müvafiq təkliflərin hazırlanması da həmin işlərdəndir. İstedadlı uşaq və gənclərlə aparılan iş sahəsində xüsusi nailiyyətlər qazanmış təhsil şöbələrinin (idarələrin), ümumtəhsil məktəblərinin təcrübə-sinin öyrənilməsi və yayılması sahəsində tədbirlərin həyata keçirilməsi, “İstedadlı Uşaqlarla İş üzrə İxtisaslaşmış Respublika Elmi-Praktik Mərkəz”in yaradılması barədə təkliflərin hazırlanıb Nazirlər Kabinetinə təqdim olunmasını da qeyd etmək olar: “Azərbaycanda gənc istedadlara dövlət qayğısı haqqında” fərmanla istedadlı gənclər üçün “Qızıl kitab” təsis edilib, “İstedadlı gənclər üçün xüsusi təqaüdlərin təsis edilməsi haqqında” fərmanla istedadlı gənclər üçün xüsusi təqaüdlər təsis olunub”.

Sevinc QARAYEVA

525-ci qəzet.- 2012.- 7 yanvar.- S.10-11.