Əxlaq siyasətin girovuna çevrilir (davamı)

Bircinsli nikaha daxil olanlar da öz ştatlarında qanunun himayəsi altında sərbəst olduqları halda, bu qaydanı qəbul etməmiş ştatın ərazisinə keçdikdə, onların təqib olunması ehtimalı artır və buna görə problemlərlə üzləşə bilərlər. Belə vəziyyəti aydınlaşdırmaq üçün yeni məhkəmə prosesləri işə düşəcəkdir, onlar da yəqin ki, ştatdakı mövcud münasibətə uyğun olaraq qərar çıxarmağa üstünlük verəcəklər. Femida bu vaxt gözlərindəki pərdəni kənara atacaqdır.

“Washinqton Post” qəzeti isə yazırdı ki, bircinsli nikahlar qələbə çalmışlar, ləğv edilmiş qanunlar isə diskriminasiyaya xidmət edən sənədlər idi. Artıq 13 ştatda bircinslilər öz nikahlarını qeyd etdirə bilərlər. Avqustun 1-dən isə bircinsli nikahlar ABŞ-ın daha 7 ştatında da qanuni hesab ediləcək, həmin regionlarda isə bir il əvvəl buna icazə verilmirdi. Kalifoniya, Delaver, Men, Merilend, Minnesota, Rod Aylend, Vaşinqton ştatları yeni qanunu qəbul edənlərin siyahısına daxil olacaqlar. Bu yeddi ştatda isə 59 milyona qədər adam yaşayır.

Bu vaxtadək çox sayda amerikan özü ilə bir cinsdən olan əcnəbi partnyorları üçün vətəndaşlıq və ya yaşamaq hüququnu ala bilmirdi. ABŞ Ali Məhkəməsinin son qərarı belə ayrı-seçkiliyə birdəfəlik son qoyur.

Ən mühüm cəhətlərdən biri də odur ki, Ali Məhkmə Kaliforniya məhkəməsinin qeyri-konstitusional hesab etdiyi 8-ci düzəliş barədəki qərarını ləğv etdi. Beləliklə, Kaliforniya ştatı yenidən bircinsli nikahları qeydə alacaqdır. Qəzet yazır ki, “Nikahın müdafiəsi barədə Akt” və 8-ci Kaliforniya düzəlişi homofob təşəbbüslərinin bəhrəsi olmaqla, onların eyni vaxtda ləğv edilməsi homofoblar üçün nəhəng məğlubiyyətə çevrildi. Hələ 2003-cü ildə ABŞ Ali Məhkəməsi qəti surətdə qərara almışdı ki, homoseksuallığın cinayət xarakterli olduğu barədə ştatlarda nə vaxtsa qəbul olunmuş bütün qanunlar qeyri-konstitusionaldır. Buna görə dövlət bütün ştatlarda bircinsli nikahları hüquqi cəhətdən eibarlı hesab edəcəkdir. İyunun sonunda San-Fransisko meriyasında iki lesbiyankanın nikahı qeydə alındı. Fransadakı oğlan cütlüyü, burada isə qadın cütlüyü qanuni nikah bağlanmasına yol açdılar.

Artıq İngiltərə də bircinsli nikahları qanuniləşdirmək ərəfəsindədir, daha doğrusu, parlamentin hər iki palatası, əvvəlcə Lordlar Palatası, sonra isə İcmalar Palatası belə qanunu qəbul etmişlər, indi yalnız kraliçanın qanunu imzalaması qalır, bunda isə heç bir şübhə ehtimalı olmamalıdır.

Cari ildə bircinsli nikahlar həmçinin Braziliyada qanuni elan edilmişdir. Belə qanunun həmçinin bu ilin avqustunadək Uruqvayda və Yeni Zelandiyada qüvvəyə minməsi planlaşdırılmışdır.

Qeyri-ənənəvi cinsi orientasiya heç də XX əsrin ikinci yarısının və ya XXI əsrin başlanğıcının problemi deyildir. Deməli, bircinslilərin intim yaxınlığı qədim dövrlərdə də mövcud olduğundan, Bibliya bunu insan təbiətinə zidd olan bir eybəcərlik kimi təsvir etmiş, gələcək nəsillərə ibrət dərsi vermək üçün Sodom və Qomorra simvollarını meydana gətirmişdir. Bibliya homoseksuallığı günah adlandırır (Başlanğıc,19:1-13, Levit 18:22). Bircinsli intim yaxınlığın İncil də xristianlıqda günah olmasını qeyd edir. İslam bilicilərinə görə homoseksuallıq cinayətini törətməkdə təqsirkar olan daş-qalaq edilməli idi, istəyir o, evli, ya subay olsun.

Əgər homoseksualizm indi xeyli sayda xalqları və dövlətləri düşünməyə, yeni qanunlar çıxarmağa sövq edirsə, bu hadisənin mahiyyətinə nəzər salmaq pis olmazdı. Homoseksualizm normal seksual münasibətin dəyişilməsi adlanmaqla, eyni cinsdən olan adamın başqa birisinə cinsi cazibə hiss etməsidir. Yunan dilində homo – “eyni” deməkdir, bu, heç də latın dilindəki “homo”-dan – “insan” sözündən əmələ gəlməmişdir. Homoseksualizm, həm heteroseksualizm (başqa cinsdən olana) münasibətlərinə görə homoseksualizmə üstünlük verilməsini,həm də homoseksual və heteroseksual praktikanın növbələşməsini (bioseksuallığı) əhatə edir. Bu normadan kənara çıxma heç də həmişə fiziki kontakta aparıb çıxarmır.

Qadın homoseksuallığı isə çox vaxt lesbiyanizm adlanır, bu da Egey dənizindəki Lesbos adasının adından götürülmüşdür, həmin adda şairə Sapfo bir qrup qadına liderlik edirdi. Homoseksuallıq barədə, seksual normadan kənara çıxmanın qədim və ümumi praktikası haqqında müəyyən məlumat verilməsinə baxmayaraq, XX əsrə qədər bu məsələnin elmi cəhətdən öyrənilməsinə diqqət verilmirdi. Bu da müəyyən qədər onunla əlaqədardır ki, onlara çox hallarda qanuni və mənəvi biabırçılıq əlaməti kimi baxılırdı. Yalnız İkinci Dünya müharibəsindən sonra, islah-əmək düşərgələrinin etiraflarından kənarda baş verən məlumatlar əsasında bu məsələ öyrənildi.. İri miqyaslı homoseksuallıq hadisələrinin və sosial əlaqələrinin korrelyasiyası A.K.Kinsey tərəfindən 1948-ci və 1953-cü illərdə öyrənilmişdi. ABŞ-da kişilərin 37 faizinin, qadınların isə 13 faizinin ən azı bir dəfə homoseksual təcrübəyə meyl edən əlamət nümayiş etdirdiyi barədə o, məlumat vermişdi.

Digər ölkələr barədə müvafiq statistik məlumatları müqayisə edə bilmədiyindən və yararlı məlumata malik olmadığından, onun bu fenomeni öyrənməsi ümumən homoseksual fərdlərlə və kiçik qruplarla məhdudlaşmışdı. Birləşmiş Ştatlardakı digər başqa bir antropoloq və fizioloq sadə cəmiyyətləri öyrənmiş, 190 cəmiyyətdən 76-da homoseksuallıq yararlı kimi qəbul edilmiş, onlardan 49-da (64 faizində) bu praktikanın normal hal sayıldığı məlum olmuşdur.

Ölüm təhlükəsi də daxil olmaqla, hətta sərt cəzaların olduğu cəmiyyətlərdə də homoseksuallıq hələ də baş verir. Bu, çox hallarda kişilər və qadınlar arasında meydana çıxır, qadınlara nisbətən, kişilərdə normardan kənara çıxma qaydasındakı belə cinsi fəallıq və ya stabil əlaqələr boşanmaya gətirib çıxarır.

Homoseksuallıq hallarına görə dörd hipoteza irəli sürülür:

1. Genetik azmadan əmələ gələn və ya bəzi irsən götürülən bircinsli əlaqə əvvəlcədən olan bir meyl kimi belə cinsi davranışa adamı anadan doğulan vaxtdan istiqamətləndirir. Bu nəzəriyyə yüngül eksperimentlərdən və əsasən heyvanlar arasında olan əlaqələrdən çıxarılmışdır.

2. Homoseksual obyektin seçimi tədricən fərd-cəmiyyət münasibətlərinin fərdi əlaqələrində mövcud olan xüsusi şəraitlərin nəticəsi olur və bu, adamın özünü homoseksual kimi tanımasında fərdin xeyrinə olur. Bu qarşılıqlı əlaqəyə görə normadan kənara çıxma yalnız 1970-ci illərdə öyrənilmə obyektinə çevrilmişdir.

3.Uşağın inkişafının xüsusi dövrlərində, xüsusən erkən uşaqlıq vaxtı və gənclikdə həlledici rol oynayır. Bu isə daha çox dustaqxanalarda mövcud olur. Oğlanlar homoseksual fəaliyyəti icra edirlər, çünki sonralar bu, həmyaşıd qrupun təzyiqləri ilə hetoroseksual əlaqələrə gətirib çıxarır.

4. Valideynlər və uşaqlar arasındakı kəskin qaydasızlıqlar bəzi homoseksuallığı dəstəkləyən bir amil hesab edilir, çünki oğlan uşağının müstəsna qaydada özünü tanıması öz anası ilə və ya qızın isə öz atası ilə baş verir. Empirik məlumatlar hesabına homoseksualların həyat tarixçələri heteroseksuallarınkı ilə müqayisə edildikdə, həmçinin ziddiyyətli nəticələr əldə edilir. Ancaq onu da qeyd etmək lazımdır ki, azacıq öyrənmə qeyri-adi sayılan ana-oğul münasibətlərinin tanınması ilə əlaqədardır.

Axırıncı hipotezanın təsdiqi kimi onu misal gətirmək olar ki, Samoa adasında bir sıra oğlan uşaqlarını hələ körpəlikdən qız uşağı kimi tərbiyə edirlər, demək olar ki, onlar daim kişi cinsi ilə sevgi münasibətlərində olurlar. Bu vəziyyət Samoa mədəniyyəti üçün nəinki adi haldır, heç homoseksualizm də hesab edilmir.

Uşaqların erkən yaşlarda olduqları mühit də bəzən onların cinsi orientasiyasını dəyişmə meylini yaradır. Oğlan uşaqlarının ananın və ya nənənin bəzək şeyləri və kosmetikası ilə oynamaları belə nəticələrə gətirib çıxarır.

Homoseksuallığın fizioloji cəhətdən anormal hesab edilməsi “normal” adamların fizioloji təsəvvüründən, quraşdırmasından əmələ gəlir. Homoseksuallarla heteroseksuallar arasında mühüm fərq və ya bir cinsdən olanın və ya başqasının seçilməsi belə bir nəticənin obyektidir.

Bəziləri naşılıq üzündən, lazımi biliklərə malik olmadıqlarından homoseksualizmin təbiətə zidd olduğunu sübut etmək üçün heyvan aləmindən misal gətirirlər, guya ki, onlarda belə bircinsli əlaqələr mövcud deyildir. Bu yanlış fikirdir. Erkək zürafələr çox vaxt digər erkəklərlə cütləşirlər. Bir çox qruplarda homoseksual kontaktlar heteroseksual əlaqədən daha çox baş verir. Kərtənkələlərin bir çox növü heç erkəyin iştirakı olmadan, partenogenez qaydasında törəmə verirlər.

Homoseksualları fahişələrlə müqayisə etmək də ədalətsizlikdir. Fahişəlik homoseksuallıqdan fərqli olaraq qazanılır və peşəyə çevrilir, belə qadınlar çox hallarda həyatlarının mənasını öz bədənini satmaqda görürlər. Fahişələr bəzən normal cəmiyyətdən təcrid olunmaqla, öz submədəniyyətlərinə qapılırlar.

Çox sayda dövlətlərdə və millətlərdə bu peşəyə həsr edilən həyat yarlık kimi qəbul edilir, bunun bəzən cinayətlərə qədər inkişaf etməsi də təccüb doğurmur. Onlar bəzi hallarda mütəşəkkil cinayətkarlığa cəlb olunurlar.

Bibliyanın bircinsli intim yaxınlığı iki şəhərlə məhdudlaşdırmasına, lənətləməsinə baxmayaraq, qədim dünyada homoseksualizm heç də nadir hadisə hesab olunmurdu. Antik dövrün tarixi bu barədə daha geniş məlumatlar verir. Qədim Yunanıstanda bircinsli məhəbbət az qala heterocinsdən olan adamların məhəbbətinə bərabər sayılırdı. Bu ölkədə həmin dövrdə kişilər arasında məhəbbət olduqca geniş yayılmışdı, bu, hisslərin məhz normal qaydada meydana çıxması halı kimi hesab olunurdu. Əsatirə görə, məhəbbət allahı Erosun oxları təkcə kişilər və qadınlar arasında deyil, həmçinin kişilər arasında biri-birinə qarşı sevgi hissləri yaradırdı. Gənclərə məhəbbətin həm də tərbiyəvi əhəmiyyəti olduğu güman edilirdi. Belə ki, yaşlı kişi həyatda gənc oğlanın hamisi olurdu. Kişi məhəbbətinin dünyası, polislərin (şəhər-dövlətlərin) hərbi təşkilatının xüsusiyyətlərindən əmələ gəlirdi, burada veteranların himayədarlığı hərbi xidmətə yeni daxil olanlarla intim yaxınlığa çevrilirdi. Yunanlar nikahı praktiki fayda nöqteyi-nəzərindən qəbul edirdilər. Ər öz arvadında birinci növbədə uşaqlarının anasını və ocağını mühafizə edənini görürdü. Ona görə də burada iki cins arasındakı məhəbbət prioritet əhəmiyyətə malik deyildi.

Orduda isə homoseksualizm daha geniş yayılırdı. Tarixin ən böyük sərkərdəsi sayılan Makedoniyalı Aleksandr öz əziz dostu Hefestionla intim yaxınlıqda idi və bu əlaqə sərkərdənin baktriyalı arvadı Roksananın ciddi hiddətinə səbəb olurdu. Hefestionun ölümü Böyük Aleksandr üçün ağır zərbəyə bərabər idi.

Qədim Yunanıstanın Fiva əyalətində homoseksualizm ümumiyyətlə qəbahət sayılmırdı. Bir-birinə vurulmuş kişilərdən, sayı 300 nəfər olan elit qoşun düzəldilirdi. Bir mühüm döyüşdə onlardan heç kəs geri çəkilmədi, əksinə, ölümü, öz sevgilisi qarşısında qaçıb xilas olmaq biabırçılığından üstün hesab etdi. Bu barədə məşhur tarixçi Plutarx yazır.

Qədim Yunanıstan həm də qadınlar arasında homoseksual əlaqələri meydana çıxarmışdır. Troya müharibəsinin baiskarı füsunkar Yelenaya təkcə kişilər deyil, ətrafındakı qızlar da vurulurdular. Lesbos adasından olan görkəmli şairə Sapfo (b.e.ə. VII-VI əsrlər) gözəl nəğmələr, nikah nəğmələri sayılan epitalamyaların müəllifi olmaqla, bu şeirlərində dərs dediyi, ərə getməyə hazırlaşan qızlara mürəciət edirdi. Onun başçılıq etdiyi kult birliyi gözəllik ilahəsi Afroditaya həsr olunmuşdu. Sapfonun şeirlərində məhəbbət və həsrət motivləri çoxluq təşkil edirdi və şairənin düşüncəsində məhəbbət “şirin-acı əjdahadır ki, ondan heç bir qorunma üsulu yoxdur”. Əfsanəyə görə, şairə dərs verdiyi qızlarla intim yaxınlıq edirdi. Platon öz epiqrammasında onun mahnıları barədə demişdi: “Muzalar (ilahələr) sayca doqquz hesab olunur, lakin onlar çoxdur, axı lesbiyanka Sapfo da muzadır. Onunla birlikdə onlar on nəfərdir”. Bu sözlərlə böyük filosof, Sapfonu ilahələrə bərabər tuturdu.

Orta əsrlərdə yapon samuraylarında təcrübəli kişi ilə gənc oğlan arasında syudo – homoseksuallıq praktikası xüsusi hörmətə malik idi. Belə hesab olunurdu ki, bu, gəncdə ləyaqəti, vicdanlılığı, gözəllik hissini tərbiyə edir.

Qədim Romaya isə yunan mədəniyyətinin güclü təsiri olduğu kimi, yunanların əxlaq məsələsindəki qüsurları da bu ölkəyə asanlıqla yol tapır və orada geniş yayılırdı. Bizim eradan əvvəl II əsrdə yaşamış Qədim Romanın görkəmli dövlət xadimi Böyük Katon yunanların əxlaq pozğunluğunun təsirinə qarşı kəskin mübarizə aparırdı, hətta onların ədəbiyyatının və incəsənətinin öz ölkəsinə nüfuz etməsinə də qarşı çıxırdı. Həmin dövrdə yaşamış komedioqraf Tit Maktsi Plavt öz əsərlərində yunanların pozğunluğuna qarşı romalıların bakirəliliyini qoyurdu. Lakin sonrakı dövrlərdə bu bakirəlikdən heç bir əsər-əlamət qalmadı.

(Ardı var)

Telman Orucov

525-ci qəzet.- 2013.- 24 avqust.- S.24.