Sabir Rüstəmxanlı: “Nostalji
duyğularımın böyük hissəsi doğulduğum
ocaqla bağlıdır”
Sevinc Mürvətqızı
Keçmişlə,
yaşanmış xatirələrlə ruhən
görüşməkdir nostalgiya... Amma bu dəfə
keçmişimizə təkcə ruhumuzla yox, fiziki anlamda da səyahət
elədik. Çünki “Nostalji”nin
budəfəki qonağı millətimizin keçmişi,
xüsusən son dövr tarixi ilə sıx bağlı bir
insandır. Bəlkə elə buna görə də
bu müsahibədə şəxsi və milli nostalgiya bir-birinə
qaynayıb-qarışmış,
çulğaşmış şəkildə
özünü göstərib.
Gözümüz
önündə sadəcə bir nəfərə məxsus
şəxsi yaşantı silsiləsindən daha çox,
bizim hamımızın Keçmişimiz, İndimiz və Gələcəyimizlə
yer aldığımız bir “Ömür kitabı” vərəqləndi:
“...Ara-sıra öz uşaqlıq dünyasına dönə
bilmək, ruhun, ürəyin durulması üçün ən
səmimi etiraflarını anaların südü və
laylası ilə qanımıza işləmiş doğma təbiətə,
gözümüzü açanda ilk gördüyümüz
göylərin mavi sonsuzluğuna, köksümüzü ilk
ötürəndə udduğumuz havanın candərmanı ətrinə
söyləyə bilmək böyük xoşbəxtlikdir. Mənə elə gəlir ki, uşaqlıq xatirələri
idillik bir dünyanın şəklini çəkmək deyil,
əksinə, xalq tərbiyəsinin köklərini göstərib,
nəyi harda itirdiyimizi araşdırmaqdır. Hər
yerin öz nişanəsi, öz əlaməti var...”
Meydan hərəkatının
banilərindən biri, millət vəkili, Xalq şairi Sabir
Rüstəmxanlı ilə söhbətimiz boyu vaxtı və
zaman anlayışını itirməməyə
çalışdıq...
“...Mənə
elə gəlir ki, öz ömrümdə həm də
yurdumun tarixini yaşayıram. Doğulandan ölənə,
öz neçə min illik yolu, təcrübəsi, dərdi,
qələbə və itkiləri ilə Vətən bizim
içimizdən, ömrümüzdən keçir...”
(“Ömür
kitabı”)
“Atam mənə həyatı sevdirmişdi,
ölümü də sevdirdi. Beləcə günlərin birində
ömür boyu “yoruldum, bezikdim” demədən
çalışan, müharibənin sızıltılı
“yadigarlarına” və taleyin vurduğu yaralara baxmayaraq
övladlarını sınmağa qoymadan mərd,
gözütox böyüdən, atam olduğuna görə
yox, ağlasığmaz nəcibliyinə görə də
çox istədiyim bir adamın qaçılmaz
ayrılığını seyr etməli, başının
üstündə ölümlə nəfəs-nəfəsə
dayanmalı oldum...”
(“Atamın
ruhu”)
“Türkün bir tapınağı da dağlardı. Onu qoruyub
ölümdən qurtardığına görəmi,
ucalığına, göylərə, Tanrıya
yaxınlığına görəmi? Kim
bilir...Çox-çox əski çağlara
dayandığından, örtülü, açılmaz bir
gizlindi...”
(“Göy
Tanrı”)
“Atamın canı ağzından çıxanda
üzümü qarsalayan hava dalğası yenə az qala səsi
duyulacaq bir sürətlə başıma dolandı,
dolandı və qüsulun sonuncu kəlməsiylə birdən-birə
məndən ayrıldı, uçub getdi. Bu, atamın
ruhuydu...Zərrə-zərrə havaya qarışdı.Sonra o
yenə gələcək, yuxuma, həyatıma...amma belə
bütöv yox, zərrələr şəklində. Görünür, bədən torpağa
qarışdığı kimi, ruh da bəlli vaxt ərzində
əriyib, zərrə-zərrə bizi bürüyən havaya
çevrilir. Dünyanı qoruyan hava ölənlərimizin
ruhundan başqa bir şey deyil!..”
(“Atamın
ruhu”)
Yaşanan
duyğuları qəzet səhifələrinə gətirməyin
həm yaxşı, həm də bir az
çətin tərəfləri var. Əslində,
yazıçı bütün ömrü boyu
yaşadığı nostalgiyanı, xiffəti yazır. Şeirlərimin də, nəsrimin də
böyük əksəriyyəti həm millətimizin
keçdiyi tarix baxımından, həm də şəxsi
ömür yolumun xiffəti ilə doludur, hər yerdə o
nostalgiyanın ifadəsi var.
“Ömür kitabı” əslində mənim ömür
kitabım olmaqdan əlavə, həm də Azərbaycanın
ömür kitabıdır.
Orada mənim öz uşaqlığımla
yanaşı, Azərbaycanı anladan, Vətənin taleyi ilə
bağlı olan hissələr, millətin keçmişinə
tarixdən üzübəri şaquli bir baxış var və
o keçmişlə bağlı uydurmalara cavablar verilib. Bir də
üfüqi baxış var- Azərbaycanın
coğrafiyası vizual şəkildə olsa da gözdən
keçirilir. Sondakı “Dəniz damla olub
buluddan keçir” fəslində Azərbaycan adlı
böyük okeanın bir balaca damlası olan mənim ocağım,
evim, doğulduğum kənd, dağlar barəsində söz
açılır. Əslində, o hissə
daha çox şəxsi nostalgiya duyğusu ilə
yazılıb. İnsan kasıb, yaxud bəsit
bir həyat yolu keçsə belə, müəyyən
yaşa dolduqdan sonra ailə, böyüklər, ata-babalar yada
düşdükcə yaşadıqları hamısı insana
dəyərli və zəngin görünür. Mən balaca bir evdə dünyaya gəlmişəm,
uşaqlığım çətin keçib. Təsəvvür edin, doğulduğum kəndə
asfalt yolunun çəkilişi bugünlərdə başa
çatıb. İşıq, radio,
televiziya kimi bugünkü dünya üçün adi olan bir
çox texnoloji yeniliklər o kəndə çox gec
çatıb və çoxu da bizim gözümüzün
qabağında olub. Amma buna baxmayaraq, bəlkə
də o kənd mənim üçün dünyanın ən
zəngin bir guşəsi, insanları da dünyanın ən
nəhəng, ən böyük adamları idi. Kasıb idilər, amma bu millətin xarakterini,
simasını qoruyub saxlayırdılar. Mənim
ocağım, doğulduğum yurd Azərbaycanın sifətini,
ruhunu qoruyan, neçə minillik gələnək-görənəklərini,
adət-ənənələrini qoruyan bir məkandı. Ona görə də
nostalji duyğularımın böyük hissəsi
doğulduğum ocaqla bağlıdır.
Bütövlükdə “Ömür kitabı”
özü artıq mənim üçün xiffət mənbəyinə
çevrilib.
Kitabın yazıldığı günlərdə biz hələ
Sovetlər Birliyində yaşayırdıq və məndə
o ittifaq üçün qətiyyən, zərrə qədər
də darıxma, xiffət, nostalgiya yoxdu, çünki
ağlım kəsəndən onun dağılmasını
arzulamışam. 16-17 yaşlarımda yazdığım
balaca bir şeir dəftəri bu günlərdə rayona gedəndə
anamın köhnə sandığından çıxdı,
qoruyurmuş. Orada “Qalx üsyana, ey millət!”
tipli şeirlərim var. Bizim içimizdə o üsyankar ruhu,
milli şüuru müəllimlərimiz, oxuduğumuz kitablar
oyatmışdı. Sərhəd bölgəsində
yaşamaq da öz təsirini göstərmişdi.
“Ömür kitabı”nın
yarandığı dövr üçün qətiyyən
xiffət keçirmirəm, çünki o dövr bitməli,
imperiya dağılmalı idi. Amma kitabın
yarandığı dövrdə içimdə bəslədiyim
ümidlərin xiffətini çəkirəm. Mən
gözləyirdim ki, sovet ideologiyasından qopmuş, yeni yaranan
milli ədəbiyyatımız ən qısa bir müddətdə
millətin ümumi xəttinə, düşüncə tərzinə
çevriləcək və tezliklə o ədəbiyyat millətin
köhnə sovet ənənələrinin
çökdüyü şüurlarda bir inqilab eləyəcək,
yeni yanaşma tərzi olacaq, tariximizin yeni dərki
başlayacaq, uşaqlarımızı yeni ruhla böyüdəcəyik...
“Ömür kitabı” bu ümidlərlə-
qatı pərdəni cırmaq, qara buludları
dağıtmaq, keçmişin üstündən dəmir
qapağı götürmək məqsədilə
yazılmışdı. İstəyirdim
millət görsün ki, kimdir, haradan gəlir, ona
qarşı hansı böhtanlar var, onu necə kiçiltməyə
çalışırlar, hansı faciələri
yaşayıb...Və bundan sonra öz həyatını
ayrı cür qursun, ayrı cür yaşasın. O
dövr böyük ümidlərlə dolu idim, Güney Azərbaycana
gedib oranı gəzə-gəzə o kitabın ikinci hissəsini
yazmağı da düşünürdüm. O, bəlkə də
ömrüm boyu yazacağım bir kitab olacaqdı... Və
sonrakı dövrlərdə bəzən axıra kimi
duruş gətirə bilməyib torpaqlarımızı
qorumağı bacarmayanda, dövlət
başçılarının millətə xəyanət elədiyini-əhalinin
əlindən ov tüfənglərini də
yığdığını, kəndləri
başsız-yiyəsiz qoyduğunu, Rusiyadan gələn
istintaq işçilərinin basqılarını,
özüm haqqında qəsdən uydurma cəfəngiyyatları
yaydıqlarını görəndə, arxadan atılan
güllələrə tuş gələndə bildim ki, o
kitabı yazarkən bəslədiyim ümidlərimin bir hissəsinin
doğrulmağına hələ çox qalır...
Amma bununla yanaşı, 1988-ci ilin erməni xəyanəti,
torpaq iddiaları başlananda o kitabın təsirini də
gördüm.
O vaxt həmin kitab bütün metro
çıxışlarında satılırdı. Birinin evində 4 qızı vardı, cehiz vermək
üçün hərəsinə birini alırdı.
Sonra boynumuza kəfən geyib getdiyimiz Meydan Hərəkatında
“Ömür kitabı”nın oradakı
insanların çoxunun meydana gələn yolunu
açdığının, onlara təkan verdiyinin şahidi
oldum. Onda zavodlarda, fəhlə yataqxanalarında, universitetlərdə,
ail məktəblərdə, bölgələrdə
kitabın müzakirələri bəzən bir gündə
2-3 yerdə keçirilirdi. Min nəfərin
toplaşdığı salon bir şeirimizlə, bir
sözümüzlə ayağa qalxırdı...Hər halda
xalq Meydana öz haqqını müdafiə eləməyə
və bir də o haqqı müdafiə eləyən
sözün işığına gəlmişdi. O
tribunada, o kürsüdə dayananda pilləkən olmaya-olmaya
uşaqların necə atılıb dırmanmaları, avtoqraf
istəmələri, sonra kitabı əllərində bayraq
kimi tutmaları bir yazıçının ömrü boyu
yaşayacağı ən böyük xoşbəxtlikdir və
mən bu xoşbəxtliyi Meydana gələn yollarda
yaşamışam. Bir kitabın o boyda təsirini
görmək bir yazıçı üçün əslində
bütün ömrü boyu nostalgiya hissi yaşamağına
bəs eləyir. Kitab mağazalarından ermənilər
o kitabdan onlarla alıb Yerevanda Teatr Meydanında, Xankəndində
tonqal çatıb yandırır, güllələyirmişlər...
Yəni o kitabın düşmənləri də
var idi. Əslində elə o da mənim məqsədlərimdən
biri idi ki, ermənilər orada özlərini görsünlər,
güzgünü sındırmaq əvəzinə özlərini
düzəltsinlər, öz yazdıqları kitabların nə
qədər mənfur xislətli olduğunu, yalan mənbələrə,
uydurma tarixlərə söykəndiyini nəhayət, dərk
etsinlər. Şübhəsiz, o dövrün həm
sevincini, həm ağrısını ömrümüz boyu
yaşayacağıq...
“Ömür kitabı” mənim şəxsi
həyatımın nostalgiyasıdır...
Məndə milli tariximizin nostalgiyası da var. Yəqin
ki, bütün xalqlar öz keçmişi üçün həsrət
çəkir, həmişə o keçmişi
ideallaşdırmağa, böyütməyə
çalışır.Bu, bəlkə də normal bir
şeydir.
Dünya ədəbiyyatına da nəzər salsaq, Homerin
poemalarında da, 3 min il bundan əvvəlin
yazılarında belə onlar da özlərindən əvvəlki
dövrün həsrətini çəkirlər. Qədim
Misir və Şumer yazılarında da zəmanədən,
gənclərin yaşlıları bəyənməməyindən
şikayətlənirlər. İndi də belə
deyirlər, görünür bu, daima belə olacaq.İnsan gələcəyini
bilmir, amma keçib gəldiyi keçmişi, onun
yaxşısını-pisini görür və həmişə
yaxşıların həsrətini çəkir.
“Göy Tanrı” millətin milli nostalgiya
kitabıdır.
Orada
oğuzların bir cahan dövləti qurduqları və
Doğudan, Çindən başlayıb mərdliklə,
kişilklə, ağılla Avrasiyanı bürüdükləri
bir vaxt təsvir edilib.Onlar sehirli, göydən gələn bir
qüvvə, Allahın yer üzündə ordusu kimi hər
yerə ədalət, düzlük, haqq aparıblar. Ona görə də oğuzları hər yerdə
sevinclə qəbul ediblər.Onların bildikləri ədaləti,
qurduqları dövlət sistemini o biri xalqlar bilmirdilər.
O kitabda adı çəkilən Yağmur Daşı
türklərin mifologiyasında çox böyük yeri olan
bir anlayışdır. O daş Ərdəbildə də
olub. Yağış yağmayanda onu meydana
çıxarıb döyəcləyib xüsusi mərasim
keçirirmişlər, ondan sonra yağış
yağırmış.Sözarası deyim ki, bu sirlər hələ
də açılmayıb. Bu sirlə bağlı bir
nostalgiyam var... Kəndimiz Ağçayla
Qaraçayın ortasında yerləşir.Kəndin
arxasında da Qoşunyurdu deyilən böyük bir yurd var.
Şah İsmayıl ova gələndə qoşununun
oturduğu bir yerdi.Kəndimizin yanında bir Heyvan piri var.
Üstündə niyyət tutub heyvan kəsildiyinə görə
belə adlanırdı. Yadıma gəlir,
5-6 yaşım olanda uzun müddətdi kəndə
yağış yağmırdı.Yağışın
yağması üçün camaat orda qurban kəsməyi
niyyətlədi.Gənc, igid bir dayım vardı, kəndin əks
istiqamətinə özlərinin və bizim
qoyunlarımızı otarmağa aparırdı. Həmin
dayım dedi ki, gəl, bir yerdə gedək qoyunları
otarmağa. Hətta əlimdən də
yapışdı. Getmədim,
çünki qurban kəsilməsi mənim üçün
maraqlı idi, ona baxacaqdım, yoxsa gedərdim. Anam da
dayıma dedi ki, işin olmasın, getmirsə, aparma,
özün get. Dayım tək getdi...Qurban kəsilib
paylanandan təxminən 1 saat sonra göyün üzünə
qara bulud gəldi və görünməmiş bir leysan
başladı. Təxminən saatyarımdan sonra da xəbər
gəldi ki, dayımı sel aparıb...
Adını
çəkdiyim o Heyvan pirində də daşlar var. O
daşlar nədirsə, onlarda bir sirr var və o, yağmur
yağdırır...
Həm
“Ömür kitabı”, həm də “Göy Tanrı” elə nostalgiya
kitablarıdır. Biri uzaq keçmişin, o
biri də Azərbaycanın, böyük
türkçülüyün nostalgiyasıdır.
Mənim ruhumu ən çox tərpədən
dağlardır.
İçimdə bir dağ kultu, dağa sitayiş var.
Dağlara gedəndə hansı bulağın başında
hansı arzularla oturduğum da yadımdadır...Bəzən
gedib o yerləri axtarıram.Elə bilirəm, heç nə dəyişməyib,
hər şey öz qaydasında qalıb. Nə vaxtsa yaşadığım,
çoxdan tərk elədiyim bir evə girəndə elə
vaxt olub ki, görmüşəm, divarlar başıma
dolanır... Ümumiyyətlə, göz
yaddaşım və yaşadığım hisslərin
yaddaşı çox güclüdür. 30 il əvvəl keçdiyim cığırla
addımlayanda o vaxt hansı hisslər keçirdiyimi, hansı
duyğular yaşadığımı xatırlayıram. Mənim üçün nostalgiya məkanla
yanaşı, həm də insanlarla ehtiva olunur.Həsrətini,
xiffətini çəkdiyim adamlar var...Adam həmişə
öz valideynlərinin həsrətini çəkir.
Valideynlərin
sözü, nəfəsi, bəzən hətta tənbehi
üçün darıxırsan...
Biz
onların tayı ola, onlar kimi yaşaya
bilmərik. Onlar tamam ayrı bir həyatdan gəlmişdilər...
Kəndin icma həyatı,
bütövlüyü üçün darıxıram.Kənddə
birlik havası vardı.Camaat birgə çalışırdı,
xeyir-şər bir yerdə olurdu.İndi gedəndə o
icmanı çox axtarıram.Ata-ana ilə birgə onların
bir çoxunun sehri dağılıb gedib. O sehr gedib,
ancaq gərək
növbəti nəsillər üçün o
sehri biz özümüz yaradaq. Yadıma gəlir, kənddə
xalq teatrı vardı, bayramdan bayrama teatrlar olardı, camaat
üz-gözünü qaralayıb geyimini dəyişib müəyyən
süjetlər ətrafında tamaşalar göstərərdi.Kəndin
özünə Bakıdan ilk kinonun, ilk teatrın gəldiyini
xatırlayıram.Çox gözəl məktəbimiz
vardı, 30-cu illərin yadigarı olsa da, bölgədə o
cür gözəl məktəb yox idi...Yardımlıda elə
kəndlər vardı ki, Sovet İttifaqı
dağıldı, amma o kəndlərdə bilmədilər,
sovet hökuməti gəlmişdi ya gəlməmişdi?
Dostluqlar
vaxtın qədrini bilmədiyimiz dövrlərdə
yaşanıb...
Dostlar
azalıb...Rayonda çox az dostum qalıb.
Bir yerdə oxuduğum dostlardan ədəbiyyat
müəllimi İbad müəlim var, o həm də gözəl
müğənnidir, indi də yanıma gəlib-gedir.
Bakıya gələndən sonra dost olduğum adamlar var. Təəssüf
ki, bir hissəsi dünyasını dəyişib. Amma o dostluq mənasında ki, hər gün
göruşəsən, hər gün bir yerdə olasan- belə
dostluq bu gün mümkün deyil.İndi elə bil
insanların dostuna sərf elədiyi vaxta heyfi gəlir.
Sonrakı dövrlərdə biz dost oluruq,
yaxınlığımızı, hisslərimizin
doğmalığını bilirik, amma dost kimi hər gün
bir yerdə olmağa vaxt çatmır. Artıq
dünyasını dəyişmiş Siyavuş Sərxanlı,
Fərman Kərimzadə, Nüsrət Kəsəmənli,
Eldar Baxış ilə dostluğum olub.1-ci kursdan bəri Ramiz
Rövşən, Çingiz Əlioğlu, Rustəm Behrudi,
Kamal Abdulla, İntiqam Mehdizadə, Hidayətlə dostluq eləyirəm.
Yaşda məndən böyük olsa da həmişə bir
yerdə olduğumuz Söhrab Tahiri, Musa Yaqubu, Məmməd
Aslanı özümə dost bilirəm. Lənkərandan Musa
Babayev, Əli Bayramlıdan şair Tofiq Hüseynov kimi
dostlarım var. Baxmayaraq ki, çox tez-tez
görüşmürük, amma dostlarımla o illərin havasını
qoruyub saxlaya bilirəm. Elə dostlarım var ki,
40-50 ildir dostuq, aramızda zərrə qədər inciklik
olmayıb.
Nə
vaxtsa uzaqlaşdığım adamlar, tərk elədiyim
xanımlar var...
Onlar
inciyib küsüb getməliydilər bəlkə, amma illər
keçib, 20-30 il üzünü görməsəm
də, o illər ərzində harda olsam, axtarıb tapıb
davamlı mənə zəng ediblər. O cəhətdən mən
özümü dostluqda, yoldaşlıqda etibarlı adam hesab edirəm. Mərhum Fərman Kərimzadə
sağ olanda hər gün onunla bir yerdəydik. Az
qala bütün Azərbaycanı onunla birgə gəzib dolaşmışdıq.
“Ömür kitabı”nda da bu var. Çingiz Əlioğlu,
Nüsrət Kəsəmənli və mənim az
qala mifik bir dostluq qrupumuz vardı. Bizə bəzən
Yazıçılar Birliyində “velikolepnaya troyka” deyirdilər.Günlərlə
bir yerdə olurduq, boş vaxtlarımızı birgə
keçirirdik, şahmat oynayırdıq,
yazılarımızı bir-birimizə oxuyurduq,
yaradıcılıq evlərinə bir yerdə gedirdik.Bunlar
hamısı o günlərin acılı-şirinli xatirələrindəndir.
Sonra Nüsrət aramızdan getdi, o mifik üçlük, o
birgəlik dağıldı...
Çox təəssüf ki, sonradan qazandıqlarımız
itirdiklərimizin heç də hamısının yerini
doldurmur.
Zaman ötdükcə itirilən gəncliyin yerini
qocalıq, kənd həyatının təmizliyinin yerini
şəhərin mürəkkəb havası, polad kimi
sağlamlığın yerini yanından yel keçəndə
xəstələnmək, uşaqlıq dostlarının yerini
mənfəətpərəst, öz gəlirini-çıxarını
düşünən bic-vələdüzna yoldaşlar,
ümidlərin yerini acı reallıqlar alır. Bəzən itirilən bir
gün həftə qədər, aylar il qədər
uzun görünür, amma onun yerinə ay qədər sürətlə
keçib gedən illər gəlir-yəni, çox təzadlı
bir itirmə-qazanma prosesi gedir... Mən 13
yaşında evimizdən çıxıb rayon mərkəzinə,
17 yaşında da ordan Bakıya gəlmişəm. Elə
o vaxtdan üzü bəri bu sıxıntılar- evsizlik,
ehtiyac, ana xörəyi yeməmək, doğma üzləri
görməmək, şəhər həyatı, buranın
bizim yerlərin havası, suyu ilə müqayisə olunmayan
havası, suyu, adamlarının münasibətləri
ömrümüzü baltalamaqla məşğuldu...Hələ
ki, o ilk illərin, o kəndin verdiyi sağlamlığın,
bəlkə də genetik sağlamlığın hesabına
duruş gətiririk.
Keçmişi
xatırlayırsansa, ondan ibrət almalısan...
Ən azı bilirsən ki, bu gün də nə vaxtsa keçmişə dönəcək.Bir vaxt kimlərsə bu günü də o cür xatırlayacaqlar. Bu günü yaşayanda gərək keçmişdə elədiyin səhvlərə yol verməyəsən. Çalışasan ki, başqa cür yaşayasan. Öz uşaqlarımıza o keçmişi, tərk edib gəldiyi o yurdları sevdirməliyik. Azərbaycanı gəzəndə köçürülmüş köhnə yurd yerlərini, tərk olunmuş kəndləri, Ermənistanda qoyub gəldiyimiz yurdları düşünəndə, Dağıstanda azərbaycanlıların yaşadığı və indi boşalmaqda olan, yurddaşlarımızın azaldığı obaları görəndə, Gürcüstanda, Güney Azərbaycanda yaşayan soydaşlarımızla qarşılaşanda (bu yaxınlarda Doğu Türküstana-Urumçi və Kaşqara da getmişdim) ürəyim ağrıyır. Harda türkün izini görürəmsə, bu, həm qürur, həm də ağrı yerimdi... Düşünürəm ki, biz niyə bu boyda dünyamızı, bu böyük şöhrətimizi qoruya bilməmişik?Niyə Azərbaycan bu bölgənin ən böyük xalqı, o boyda tarixin sahibi ola-ola buna yiyə çıxıb saxlaya bilməyib?Orta əsrlərin fəlsəfə tarixinə, təsəvvüf ədəbiyyatına, yaranmış çoxlu cərəyanlara nəzər salanda görürəm ki, hamısının mərkəzində Azərbaycanın böyük şəxsiyyətləri dayanıb.
Azərbaycan türk dünyasının ruh mərkəzidir.
Bura qeyri-adi sehirli bir məkandır. Bir çuvaş şairəsi
ilə söhbətimiz zamanı o dedi ki, (sonralar o, mənim
qonağım olaraq Bakıya gəlmişdi) uşaqlıqda həmişə
Azərbaycan sözünün özü sehirli təsir
bağışlayırdı, məni özünə çəkirdi.
Ancaq belə bir yer bizim laqedliyimizin, öz
birliyimizi qoruya, iradəmizi ortaya qoya bilməməyimizin, qurban
getmək, şəhid olmaq vərdişlərimizi
unutmağımızın sayəsində paramparça olub,
bir parçası da bir ovuc erməni tərəfindən
işğal olunub. Həmişə bizim əlimizə
baxan, qapımızı qoruyan, zəmilərimizi biçən
erməni kilsə küncündə özünə
yalançı tarix uydura-uydura, olmayan “tarix”ləri
uşaqlarının beyninə yeridə-yeridə, dünyanı
da o yalanlara inandıra-inandıra indi gəlib Azərbaycanın
qabağında at oynadır...Bu, çox
üzücüdür...Ona görə də bundan sonra elə
yaşamalıyıq ki, sabah gələcək nəsillərimiz bizim elədiyimiz səhvlərə
görə utanmasınlar və bugünün yaxşı tərəflərinin
nostalgiyasını xatırlasınlar.
525-ci qəzet.-2014.-2
avqust.-S.20-21.