“Azərbaycan-Türkiyə münasibətlərinin
inkişafı xalqlarımızın mənəvi
sifarişidir”
Azərbaycanın İstanbul (Türkiyə)
şəhərindəki baş konsulu, fövqəladə və
səlahiyyətli səfir Həsən Zeynalovun müsahibəsi
Həsən
müəllim, İstanbul dünyanın ən fəal həyat
və iş rejiminə malik şəhərlərindəndir.
Baş konsulluğumuzun buradakı fəaliyyəti və
iş təcrübəsini bizimlə bölüşməyinizi
istərdik...
-
Türkiyə regionun və dünyanın sürətlə
inkişaf edən ölkələrindən, ticarət-iqtisadi,
nəqliyyat, turizm və maliyyə sahələrində önəmli
mərkəzlərindəndir. Bu ölkə ilə
Azərbaycan arasındakı qardaş əlaqələr iki
ölkə arasında əməkdaşlığın
bütün sahələrdə inkişaf etdirilməsini zəruri
edir. Bundan əlavə, Türkiyə və Azərbaycan
üçün olduğu qədər dünyanın digər
dövlətləri və bölgələri
üçün də mühüm əhəmiyyət kəsb
edən və Azərbaycanın təşəbbüskarı
olduğu bir sıra layihələr bizi daha sıx bağlarla
birləşdirir, gələcəkdə də bu əlaqələrin
uğurla davam etdirilməsinə sağlam zəmin yaradır. Müstəqil Azərbaycanın Türkiyə ilə
əlaqələrinin strateji məcrada inkişafının
bünövrəsi ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən
“bir millət, iki dövlət” təfəkkürü ilə
möhkəm təməl üzərində qoyulub. Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev həmin
strateji xətti uğurla davam etdirir. Azərbaycan-Türkiyə
münasibətlərinin inkişaf tendensiyası xalqlarımızın
mənəvi sifarişidir.
Baş Konsulluğumuzun yerləşdiyi İstanbul şəhəri
isə Türkiyənin ən intensiv inkişaf edən və
yaşayan şəhəridir. Şəhərin inkişaf göstəriciləri
- əhalisinin sayı, siyasi, ticarət-iqtisadi, tarixi-mədəni
və s. anlamda əhəmiyyəti, İstanbul və ətraf
vilayətlərdə xeyli soydaşımızın
yaşaması işimizin məsuliyyətini artıran amillərdəndir.
Təbii ki, burada işlərin intensivliyi bizdən
çevik, təşəbbüskar və effektli fəaliyyət
tələb edir. Baş Konsulluğumuzun
konsul dairəsinin fəaliyyəti İstanbulla bərabər
30-a yaxın vilayəti əhatə edir və bu,
özü-özlüyündə, işimizə əlavə
həcm verməklə yanaşı, ölkəni daha
yaxşı tanımağa, prosesləri yaxından izləməyə
əlavə imkan yaradır. Bir qayda olaraq yerli KİV-lərin,
qanunvericilikdə, regionlarda baş verən dəyişikliklərin
gündəlik əsasda izlənməsi, yerlərə səfərlərin
həyata keçirilməsi, iki ölkə arasında
qarşılıqlı səfərlərin təşkil edilməsi,
vətəndaşlarımızın qəbul edilməsi,
onlara mümkün köməkliyin göstərilməsi,
görüşlərin keçirilməsi, tədbir və
toplantılarda iştirak, İstanbulda yerləşən beynəlxalq
təşkilatlarda respublikamızın təmsil edilməsi,
maraqlarının qorunması və s. kimi məsələlər,
eyni zamanda iki ölkə arasındakı əməkdaşlığı
daha da dərinləşdirə biləcək məsələlərin
üzə çıxarılması və bununla bağlı
təkliflərin hazırlanması işimizin ayrılmaz hissəsi,
önəmli parçasıdır. Bildiyiniz
kimi, mən on ildən artıqdır Türkiyədə
çalışıram. Əvvəlcə
Azərbaycanın Qarsda (2004-2010), 2010-cu ildən etibarən isə
İstanbulda baş konsuluyam. Hələ gənclik
illərindən Türkiyənin tarixinə, mədəniyyətinə,
ictimai-siyasi həyatına marağım olub. Türkiyədə çalışdığım
illər isə qardaş ölkəyə aid biliklərimi daha
da zənginləşdirib, bu ölkəyə
marağımı daha da artırıb. Bu marağım
mənə Türkiyənin ictimai-siyasi həyatında,
iqtisadiyyatında və s. sahələrdə gedən prosesləri
daha aydın şəkildə anlamağa, işimizin necə
qurulmasının müəyyən edilməsinə yardım
edir. Təbii ki, çoxşaxəli işimizin
idarə edilməsində, ölkə rəhbərliyi tərəfindən
qarşımıza qoyulan vəzifələrin layiqincə həyata
keçirilməsində idarəçilik təcrübəsi
və biliklərlə yanaşı, peşəkar və vətənpərvər
kadrlar da mühüm rol oynayır.
Xüsusilə qeyd etmək istəyirəm ki, bu
yaxınlarda Azərbaycanın xarici ölkələrdəki
diplomatik xidmət orqanları rəhbərlərinin beşinci
müşavirəsi zamanı Azərbaycan prezidenti İlham
Əliyev tərəfindən diplomatik nümayəndəliklərin
rəhbərləri qarşısında bir sıra təxirəsalınmaz
tapşırıqlar verilib. Müşavirə
zamanı ölkə başçımız və digər
yüksək vəzifəli şəxslər tərəfindən
səsləndirilmiş fikirlərdən nəticə
çıxararaq işimizin daha da təkmilləşdirilməsinə,
iki ölkə arasında əlaqələrin daha da möhkəmlənməsinə
bütün kollektivimizlə əzmlə səy göstərəcəyik.
- İstanbul dünyanın ticarət-iqtisadi mərkəzlərindən
birinə çevrilib. Bu istiqamətdə iki ölkə
arasında əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsi
üçün hansı işləri
görürsünüz?
- Qeyd
etdiyim kimi, İstanbul regionun və qloballaşan
dünyanın önəmli ticarət-iqtisadi, maliyyə mərkəzlərindən
biri kimi tarixi şöhrətini qorumaqdadır. Bu
gün dünyanın sosial-iqtisadi (ticarət-iqtisadi) xəritəsini
İstanbulsuz təsəvvür etmək
mümkünsüzdür. Bu şəhər
strateji önəmə malik layihələrin, təşəbbüs
və tədbirlərin həyata keçirilmə yerinə
çevrilib. Ölkənin ən iri və mühüm
şirkətləri, holdinqləri, sənaye müəssisələri
burada yerləşir, görkəmli iş adamları, dünya
şöhrətli insanlar burada yaşayır. Bu səbəbdən
İstanbulda olduqca güclü işgüzar mühit yaranıb, iş adamları müxtəlif sahələri
əhatə edən birliklər, ixtisaslaşmış qurumlar
təsis ediblər. Baş konsulluq olaraq biz daim bu birliklərlə,
qurumlarla, ayrı-ayrı iş adamları ilə müxtəlif
formatlarda görüşür, Azərbaycan həqiqətləri
- sağlam işgüzar və sərmayə mühiti, əməkdaşlıq
imkanları haqqında onları məlumatlandırır,
insanları Azərbaycanla sıx əməkdaşlıq etməyə,
ölkəmizə sərmayə yatırmağa
çağırırıq. Bununla yanaşı, Azərbaycan
iş adamlarının və şirkətlərinin də
maraqlarının konsul dairəmiz çərçivəsində
təmin edilməsinə çalışır, iş
adamlarımız üçün maraq kəsb edə biləcək
sahələr üzrə araşdırmalar apararaq mövcud
imkanlar barədə ölkəmizin aidiyyəti
qurumlarını məlumatlandırırıq.
-
Türkiyədə çalışan iş
adamlarımızın fəallığı, onlarla əlaqələriniz
hansı səviyyədədir? Xatırlayıram ki, bir
neçə il əvvəl Türkiyədəki
Azərbaycanlı İş Adamları Birliyi (TAİAB) təsis
edilmişdi. Bu təşkilatla işgüzar
münasibətlərinizi necə qurmusunuz?
-
Heç kimə sirr deyil ki, hazırda Türkiyədə həmvətənlərimiz
irili-xırdalı yüzlərlə şirkət təsis
edib, çoxlu sayda azərbaycanlı iş adamı
işgüzar fəaliyyətə cəlb olunub. Onların
arasında Türkiyə və dünya miqyasında
sayılıb seçilən həmyerlilərimiz də var. Təbii
ki, bizimlə səmimi münasibətlərdə olan, dəvətlərimizi
qəbul edərək tədbirlərimizdə,
toplantılarımızda yaxından iştirak edən, matəm
və əlamətdar günlərimizdə bizimlə bərabər
olan çoxlu şirkətlərimiz və iş
adamlarımız var. Yeri gəlmişkən, qeyd etmək istəyirəm
ki, baş konsulluq bütün tədbirləri yalnız daxili
imkanlar hesabına keçirir. Bunu deməkdə məqsədim
odur ki, kimsə iş adamlarımızla, şirkətlərimizlə
münasibətlərimizdə təmənna olduğunu
düşünməsin. Əksinə, biz
baş konsulluq olaraq hər zaman onların arxasındayıq və
lazımi dəstəyi verməyə hazırıq. Amma təəssüf ki, bəzi insanlarımız hələ
də “köhnə psixologiya” ilə, stereotiplərlə
yaşayır və xarici ölkələrdəki diplomatik
nümayəndəliklərin adı gələndə xof
içində onlardan uzaqlaşmağa
çalışır. Biz onlarla işləyərək,
yaxınlaşaraq onlara dəstək ola biləcəyimizi
aşılamağa çalışsaq da, bu, həmişə
gözlənilən effekti vermir.
Səmimi
etiraf edim ki, harada işləməyimdən, hansı ölkədə
olmağımdan asılı olmayaraq, hər zaman azərbaycanlı
iş adamlarının, onların şirkətlərinin
uğurlu və güclü olmasını istəmişəm.
Bunun üçün onların öz
aralarında da əlaqələrinin, şəbəkə və
birliklərinin olması vacib şərtlərdəndir.
Lakin əfsuslar olsun ki, bu anlamda vəziyyət hələ də
o qədər ürəkaçan deyil və iş
adamlarımızın real olaraq təşkilatlanması prosesi
olduqca zəif gedir. Türkiyədəki Azərbaycanlı
İş Adamları Birliyinin yaranmasından xeyli müddət
ötməsinə baxmayaraq, birlik hələ də iş
adamlarımızı öz ətrafında toplaya biləcək
işlək mexanizm təklif edə bilməyib. Bizdən
tez-tez soruşurlar ki, bu qurum nə işlə məşğuldur,
fəaliyyəti varmı, baş konsulluqla əlaqələri
hansı səviyyədədir?
Açığını deyim ki, 2012-ci ildə
Çırağan sarayında keçirilmiş təsis
iclasından indiyədək birliyin azərbaycanlı iş
adamlarını kütləvi şəkildə öz ətrafında
birləşdirməsi, onlarla bağlı hər hansı
toplantı keçirməsi haqqında məlumata rast gəlməmişəm.
Hətta Türkiyədə çalışan iş
adamlarımızın əksəriyyətinin bu birlik
haqqında məlumatlı olmasına da əmin deyiləm. Amma ümidvaram ki, yaxın zamanlarda vəziyyət dəyişər
və biz bu birlik haqqında qürurla danışarıq.
Əslində TAİAB-in potensialı var və
Türkiyə kimi qardaş ölkədə real olaraq
maraqlı işlər, birgə layihələr, toplantılar
həyata keçirmək, qarşılıqlı səfərlər
təşkil etmək olar.
- Siz həm
də Azərbaycanın Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq
Təşkilatında daimi nümayəndəsisiniz. Təşkilat çərçivəsində
işlər necə gedir?
- Azərbaycan Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq
Təşkilatının qurucu üzvlərindəndir. Ölkəmiz
bu təşkilat çərçivəsində gedən
proseslərin fəal iştirakçısı, Qara dəniz
regionunda əməkdaşlığın, pozitiv dəyişikliklərin
həyata keçirilməsi istiqamətində səy göstərən
tərəfdaşdır. Azərbaycan
günü-gündən inkişaf etdikcə, qüdrətləndikcə
onunla əməkdaşlığa maraq daha da artır. Respublika rəhbərliyinin yorulmaz səyləri nəticəsində
bu gün ölkəmiz bütün dünyada, o cümlədən
də QDİƏT çərçivəsində etibarlı
tərəfdaş kimi tanınmaqdadır.
Ermənistanın
da üzv olduğu bu təşkilat çərçivəsində
aparılan işi, həyata keçirilən əməkdaşlığı,
irəli sürülən təşəbbüsləri Azərbaycanın
QDİƏT yanında daimi nümayəndəsi olaraq bilavasitə
nəzarətdə saxlayır, Azərbaycan Xarici İşlər
Nazirliyi və respublikamızın digər dövlət
qurumları ilə əlaqələndirmə yolu ilə
ölkəmizin təşkilatdakı fəaliyyətinin
koordinasiyasında iştirak edir, bununla bağlı təklif və
təşəbbüslərlə çıxış edirəm.
Qeyd etmək istərdim ki, indiyədək respublikamız
QDİƏT çərçivəsində onlarla təklif və
təşəbbüs irəli sürüb, onların həyata
keçirilməsi üzrə danışıqlar
aparmış və uğurlu nəticələr əldə
edib. Ən
son təşəbbüslər bir ay öncə təşkilat
çərçivəsində “Gömrük işi” və “Elm və texnologiya” sahələrində
əməkdaşlıq üzrə iki işçi qrupunda əlaqələndiriciliyin
respublikamıza keçməsi ilə nəticələnib.
Əminəm ki, iki il davam edəcək bu
fəaliyyət zamanı müvafiq nazirlik və dövlət
qurumlarımızla sıx işbirliyində təşkilat
çərçivəsində konkret sahələr üzrə
əməkdaşlığı daha da inkişaf etdirəcək
təkliflər irəli sürüləcək və həyata
keçiriləcək.
-
Türkiyədəki fəaliyyətiniz dövründə
Qarsda ölkəmizin baş konsulluğu üçün
ayrıca bina, daha sonra isə İstanbuldakı baş konsulluq
üçün yeni inzibati bina inşa edilib. Bu
işlər böyük zəhmət, enerji, vaxt və vəsait
tələb edir. Bu işlərdə Sizə Türkiyədəki
iş adamlarımızın, şirkət və
qurumlarımızın dəstəyi nədən ibarət
olub?
- Azərbaycan
müstəqillik qazandıqdan sonra xarici ölkələrdə
diplomatik missiyalarını açmağa başladı. Müstəqilliyimizin ilk illərində bu sahədə
çoxlu çətinliklər - maliyyələşmə,
uyğun bina tapılması kimi problemlər olduğunu
hamımız bilirik. Amma şükürlər
olsun ki, artıq müstəqilliyimizdən 23 ilə yaxın
vaxt keçib və bu müddət ərzində ölkə
rəhbərliyinin səyləri nəticəsində dövlətimiz
inkişaf edib, qüdrətlənib və geniş maliyyə
imkanlarına malikdir. Bu gün Azərbaycanın xarici
dövlətlərdə 78 diplomatik nümayəndəliyi var.
23 il öncə rəhbərlik tərəfindən
qarşımıza qoyulan məqsədlərlə indikilər
fərqlənir. Dövlətimizin rifahı
yaxşılaşdıqca imkanları genişlənir. Bu səbəbdən də xaricdəki təmsilçiliklərimizin
istər öz işi ilə, istərsə də yerləşdiyi
məkan və bina ilə Azərbaycanın real vəziyyətini
və imkanlarını əks etdirməsi labüd və zəruri
hal alıb.
Bildiyiniz kimi, Azərbaycandan başqa Qarsda heç bir
dövlətin baş konsulluğu yoxdur. Biz orada fəaliyyətimizin
ilkin mərhələsində nisbətən kiçik bir bina
icarəyə götürmüşdük. Lakin işin həcminin və təbii olaraq əməkdaşların
sayının artması ilə daha geniş, baş
konsulluğun funksiyalarını tam mənada həyata
keçirməyə imkan verəcək binaya ehtiyac
duyulmağa başladı. Biz də
dövlətimizin imkanlarından istifadə edərək orada
tarixi bina aldıq, onu təmir edərək Azərbaycanı təmsil
etməyə layiq bina şəklinə gətirdik.
İstanbulda
fəaliyyətə başladığım ilk günlərdən
hiss etdim ki, baş konsulluq üçün icarəyə
götürülmüş bina müasir tələblərə
cavab vermir. Bina xeyli vaxt əvvəl icarəyə
götürülmüşdü və artıq baş
konsulluğun tələblərinə cavab vermirdi. Türkiyənin döyünən ürəyi olan
İstanbulda Azərbaycanın baş konsulluğunun ölkəmizə
layiq məkana, binaya və təchizata malik olması zərurəti
kəskin duyulurdu. Ölkə rəhbəri
qarşısında təkliflə çıxış etdik
və İstanbulda uyğun ərazi alaraq baş konsulluğun
binasını inşa etdik. Bu gün Azərbaycanın
mülkü olan baş konsulluğun yeni binasında
çalışır, qonaqlarımızı qəbul edir, qəbullar,
tədbirlər, konfranslar, dəyirmi masalar keçirə
bilirik.
Minnətdarlıq
hissi ilə bildirirəm ki, həm Qarsda, həm də
İstanbulda baş konsulluqların yerləşdiyi ərazilərin
və binaların alınması, inşası və təmir
edilməsi, müasir texnika ilə təchiz edilməsi və
s. işlər ölkə başçısı cənab
İlham Əliyevin qayğısı ilə dövlətimiz tərəfindən
ayrılmış vəsait hesabına həyata keçirilib.
Bu işlərdə Türkiyədəki heç bir azərbaycanlı
iş adamı, Azərbaycan şirkəti və ya dövlət
qurumu iştirak etməyib.
- Ermənistan-Azərbaycan
münaqişəsi ilə bağlı fəaliyyətinizi necə
qurmusunuz? Qondarma “erməni soyqırımı”nın
100-cü ildönümü ilə əlaqədar bəzi
narahatlıqlar var, bu barədə nə deyə bilərsiniz?
-
Diplomatik fəaliyyətimizin önəmli bir hissəsi Azərbaycanın
bir nömrəli problemi olan Ermənistan-Azərbaycan
münaqişəsinin tarixi, reallıqları, nəticələri,
münaqişənin həlli istiqamətində atılan
addımlar və görülən işlər haqqında yerləşmə
ölkəsinin rəsmi, işgüzar və ictimai dairələrinin
doğru və dolğun məlumatlarla təmin edilməsindən
ibarətdir. Bu səpkidə İstanbul və ətraf
vilayətlərdəki dövlət qurumları, yerli
özünüidarəetmə orqanları, dərnəklər
və birliklərlə, təhsil ocaqlarında, KİV-lə
baş konsulluq arasında səmimi işgüzar əməkdaşlıq
əlaqələri mövcuddur. Düzdür,
Türkiyə-Azərbaycan qardaşlıq əlaqələrinin
səciyyəsi baxımından münaqişə ilə
bağlı təbliğat məsələləri üzrə
bizim işimiz respublikamızın digər dövlətlərdəki
diplomatik nümayəndəlikləri ilə müqayisədə
bir qədər fərqli, bəlkə də asan görünsə
də, əslində iki ölkə arasındakı əlaqələrin
səviyyəsi işimizin məsuliyyətini daha da
artırır. İl ərzində, xüsusən əlamətdar
tarixlər yaxınlaşdıqca şəxsən mən və
baş konsulluğun məsul əməkdaşları konsul
dairəmizdə onlarla toplantılarda, konfranslarda, dəyirmi
masalarda Ermənistanın işğalçı mahiyyətini,
Azərbaycana qarşı həyata keçirdiyi təcavüzkar
siyasətini, torpaqlarımızın iyirmi faizinin işğal
altında olmasını, bir milyondan artıq qaçqın və
məcburi köçkünümüzün olmasını
anladır, sərgilər, film və digər əyani və
audio-vizual materiallardan istifadə edərək təbliğat
işi aparırıq. Məsələn, bu il
yaddaqalan ən əlamətdar hadisə Uşak vilayətində
“Xocalı soyqırımı” abidəsinin
açılışı olub. Uşak Bələdiyyəsi
hesabına qoyulmuş abidənin açılışında
Azərbaycan Prezident Administrasiyasının nümayəndəsi,
Milli Məclisin deputatları, Milli Elmlər
Akademiyasının Tarix İnstitutunun rəhbərliyi, digər
rəsmi şəxslər və QHT, KİV nümayəndələri,
yerli ictimaiyyətin görkəmli təmsilçiləri
iştirak ediblər.
Qondarma “erməni soyqırımı” ilə bağlı
isə hər zaman qardaş türk xalqının
yanındayıq və tarixi faktların belə bir
soyqırımın olmadığını, əksinə, ermənilərin
türklərə qarşı vəhşiliklər törətdiklərini,
soyqırımı həyata keçirdiklərini söyləyirik. Cəmi 22-23 il öncə
Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ bölgəsinin Xocalı
və bir sıra digər şəhərlərində
silahsız mülki əhalini, qoca, qadın və
uşaqları amansızca, xüsusi qəddarlıq və vəhşiliklə
qətlə yetirən ermənilərin türklərə və
Türkiyəyə qarşı soyqırımı iddiası
ilə çıxış etməsi əsrimizin paradoksudur, məncə.
Odur ki, Azərbaycan və Türkiyədə, habelə xaricdə
yaşayan soydaşlarımız və diaspora nümayəndələrimiz
Ermənistanla münasibətlər və “erməni məsələsi”ndə
sıramızı düz və sıx tutmalı,
mövqeyimizi qorxmadan və yüksək səslə
açıqlamalı, ermənilərin yalançı və
uydurma “faktlarına” qarşı Xocalı həqiqətlərini,
Dağlıq Qarabağda yaşanan vəhşətləri
dünya ictimaiyyətinə davamlı şəkildə
çatdırmalı, bu istiqamətdə birgə təbliğat
fəaliyyəti göstərməliyik. Bu yolda
istər siyasi, istər ictimai, istərsə də
bütün digər qanuni vasitələrdən istifadə
edilməlidir.
-
Türkiyədə uzun illərdən bəri yaşayan Azərbaycan
əsilli ziyalılarımızın nəslinin
davamçıları, nəvə-nəticələri ilə
əlaqə saxladığınızı, şəxsən
maraqlandığınızı bilirəm...
-
Türkiyə ilə Azərbaycan arasında tarixi
qardaşlıq bağlarının möhkəmliyini isbat edən
məqamlardan biri də bir çox azərbaycanlı mütəfəkkirin
taleyinin bu və ya digər mərhələdə Türkiyə
ilə sıx bağlı olmasıdır. Ötən əsrin
əvvəllərində bir çox ziyalımız Türkiyədə
təhsil almış, yaşayıb-yaratmış,
özündən sonra yüz illərlə davam edəcək irs qoyub getmişlər. Bundan əlavə,
keçən əsrin əvvəllərində
xalqımızın ağrılı-acılı ilərində
bolşevik təqibləri və repressiyaları ucbatından Vətənini
tərk edərək Türkiyəyə pənah gətirmiş,
buranı özünə ikinci vətən seçərək
yeni həyat qurmuş soydaşlarımız da olub. Onların arasında xeyli sayda
ziyalılarımız, qəhrəmanlarımız, vətən
aşiqlərimiz vardır. Böyük ustadlar və
mütəfəkkirlər Hüseyn Cavid, Əhməd Cavad,
Almas Yıldırım, Əlibəy Hüseynzadə,
torpaqlarımızı erməni-bolşevik
işğalından qəhrəmancasına qoruyan Kərbəlayi
İsmayıl və başqaları bu qəbildən olan dəyərlərimizdəndir.
Belə şəxslərin xatirəsinin daim
yaşaması, onların irsinin qorunmasının və təbliğ
edilməsinin məsuliyyəti sonrakı nəsil olan bizlərin
üzərinə düşür. Hesab
edirəm ki, bu cür şəxsiyyətlərin həyat yolu,
fikirləri və əməlləri, ana torpaq Azərbaycana
olan sevgiləri dünya durduqca yaşamalı, gələcək
nəsillərə vətənpərvərlik örnəyi
olaraq ötürülməlidir. Bu məqsədlə
baş konsulluq öz fəaliyyəti çərçivəsində
müxtəlif tədbirlər, toplantı və gecələr
təşkil edir, sərgilər həyata keçirir,
çap materialları və nəşrlər
hazırlayır. Bu mənada bu il
İstanbul Universiteti ilə birgə təmtəraqlı şəkildə
Hüseyn Cavidə və Əlibəy Hüseynzadəyə həsr
olunmuş iki elmi konfransın keçirilməsini xüsusi
qeyd etmək istərdim.
Baş
konsulluq tərəfindən təşkil olunan müxtəlif
tədbirlərdə Şahtaxtılılar (Şahtaxtinski) nəslindən,
Məlik-Aslanov, Əlibəy Hüseynzadə, Nuru və
Ənvər Paşalar, Kazım Qarabəkir Paşa, digər
ziyalı və zadəgan ailələrin nəslinin
davamçılarının, övladlarının, nəvə-nəticələrinin
bizimlə bərabər olduğunu görmək olar. Burada haşiyə çıxaraq vurğulamaq istəyirəm
ki, ümumiyyətlə, biz İstanbul və ətraf vilayətlərdə
yaşayan alim, sənətçi və ziyalı
soydaşlarımızla baş konsulluq arasında səmimi
münasibətlər mövcuddur. Vaxtaşırı
onlarla görüşlər keçirir, onları narahat edən
məsələlərlə maraqlanır və belə məsələlər
olduqda onların həllinə çalışır, Azərbaycan-Türkiyə
əlaqələrinin daha da dərinləşdirilməsi
istiqamətində onların fikir, təklif və mülahizələri
ilə tanış oluruq. Biz
bu əlaqələrə xüsusi diqqət göstərir,
onları qoruyub daha da inkişaf etdirməyə
çalışırıq.
Bu istiqamətdə fəaliyyətimizi bundan sonra da davam
etdirəcəyimizə, milli-mənəvi dəyərlərimizin
tərənnüm etdirilməsi, mütəfəkkirlərimizin
və ziyalılarımızın həyat və
yaradıcılıqlarını, əsərlərini və
türk xalqlarının xoşbəxt gələcəyi naminə
fikirlərini təbliğ edəcəyimizə heç kimin
şübhəsi olmasın.
- İki ölkə arasında əməkdaşlıq sahəsində önəmli yerlərdən biri də elm-təhsil sahəsidir. Bu sahədə işlər necə qurulub, hansı problemlər var?
- Elm-təhsil sahəsində iki ölkə arasında kifayət qədər geniş əməkdaşlıq mövcuddur, lakin hesab edirəm ki, hər iki ölkənin bu istiqamətdə potensialı hələ də tam şəkildə istifadə olunmamış qalır. Azərbaycandan Türkiyəyə təhsil almağa gələn gənclərimiz olduğu kimi, Türkiyədən də çoxlu sayda gənc Azərbaycanda təhsil alır. Bu gün Qərb ölkələri ilə tələbə mübadiləsi üzrə müxtəlif proqramlar mövcuddur. İstərdim ki, iki ölkə arasında da belə sanballı proqramlar olsun və tələbələrimiz qarşılıqlı olaraq mübadilə fürsətlərindən yararlana bilsinlər. Eyni zamanda çalışmalıyıq ki, tələbə mübadiləsi ilə yanaşı, elmi dairələrimizin nümayəndələri arasında da əlaqələr inkişaf etsin, birgə layihələr həyata keçirilsin, araşdırmalar aparılsın. Tarixi reallıqlar səbəbi ilə uzun illər Azərbaycan alimləri Türkiyə arxivlərindən, Türkiyə alimləri isə Azərbaycan arxivlərindən uzaq düşmüşdülər. İndi bu sahədə müəyyən əməkdaşlıq nəzərə çarpsa da, yaxşı olardı ki, tarixçilərimiz, humanitar sahə üzrə təhsil alan tələbələrimiz bu məqama diqqət yetirə, birgə tədqiqat-araşdırma layihələri işləyib hazırlaya, həyata keçirərdilər və əməkdaşlığı daha da inkişaf etdirərdilər.
Bir məsələni də qeyd etmək istəyirəm. Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevin Azərbaycan gənclərinin inkişafına, savadlı və bacarıqlı mütəxəssislərin hazırlanmasına, gənclərimizin dünyanın qabaqcıl ali məktəblərində təhsil almasına göstərdiyi qayğı və diqqət nəticəsində təhsil sahəsində qabaqcıl sayılan bir sıra ölkələrdə, o cümlədən Türkiyədə təhsil müşavirliyi təsis edilib. Lakin hesab edirəm ki, təhsil müşaviri 20 il bundan öncənin metodları ilə işləməməli, müşavirliyin işində köklü dəyişiklik edilməli, fəaliyyətin koordinasiyası həyata keçirilməlidir. Baş konsulluq bu istiqamətdə hər zaman lazımi dəstək göstərməyə hazırdır.
Bundan əlavə, ərazimizdə fəaliyyət göstərən bir sıra qeyri-hökumət təşkilatlarının fəaliyyətinə də toxunmaq istərdim. Müşahidələrimiz onu göstərir ki, bəzi dərnəklər və QHT-lər tələbələrlə ünsiyyətini müəyyən ideoloji xətt üzrə qurmağa, öz işini bu prinsipə uyğun olaraq təşkil etməyə çalışır. Hesab edirəm ki, bu yanlış mövqedir və doğru nəticələrə gətirib çıxarmayacaq. Dərnəklər tələbələrimiz arasında ayrı-seçkilik salmadan, hər kəslə eyni məsafədə durmaqla, tələbələrimizi öz ətrafına toplamaqla fəaliyyət göstərməli, tələbələrin bu və ya digər problemlərinin həllində iştirak etməli, zərurət olduğu təqdirdə isə baş konsulluqla sıx əlaqədə olmalıdır.
Bununla yanaşı, Türkiyədəki iş adamlarımızın da tələbələrlə maraqlanmasını, dərnəklərlə sıx təmasda olmasını, tələbə gənclərimizin tədrisi və məişəti ilə əlaqədar yaranan və yarana biləcək çətinliklərin aradan qaldırılmasında iştirak etmələrini istərdim, amma görünür, bu təfəkkürün formalaşması üçün yaxşı zamanları hələ gözləmək lazımdır.
Mənə yaratmış olduğunuz bu imkandan istifadə edərək İstanbul və ətraf vilayətlərdə yaşayan və təhsil alan soydaşlarımıza demək istərdim ki, Azərbaycanın daha da güclənməsi, daha da qüdrətlənməsi, Azərbaycan-Türkiyə qardaşlığının bundan sonra da möhkəmlənməsi naminə öz işlərində, təhsillərində, həyatlarında fəal olsunlar. Əmin olsunlar ki, qardaş Türkiyədə birgə amalımız, məqsədimiz naminə onların arxasında doğma Azərbaycanı ləyaqətlə təmsil edən baş konsulluq var.
Sözsüz ki, baş konsulluğumuzun geniş bir coğrafiyanı əhatə edən çoxistiqamətli fəaliyyəti barədə bir müsahibədə ətraflı təsəvvür yaratmaq mümkün deyil. Gələcəkdə baş konsulluğumuzun fəaliyyətinin ayrı-ayrı istiqamətləri barədə çox hörmətli oxuculara daha geniş məlumat verməyə şərait yaratmağınızı diləyir və ona görə də əvvəlcədən səmimi təşəkkürümü ifadə edirəm.
525-ci qəzet.- 2014.- 27 avqust.- S.1;3.