Sevgi əl üzməsin təki
ömürdən!- "Yüz Gözəl
Sevgi Şeiri"
PƏRVİNin təqdimatında
Təbiətin insan ovqatına, hisslərinə
təsiri qəribədi. Məncə, həssas insanın göz, qoxu yaddaşı olduğu kimi təbiət yaddaşı da var. Və bir yaşdan
sonra ona artıq təbiət deyil, xatirələri təsir edir. Meşə, çəmən,
dəniz, dağ, yaxud hər hansı təbiət hadisəsi – yağış,
qar, külək, göy qurşağı müxtəlif xatirələri
oyatdığı üçün
təsirli olur. Zamanla bunlar hamısı yaşadıqlarınla, hisslərinlə
qarışır və
sən nəyin reallıq, nəyin xəyal, nəyin arzu olduğunu ayırd edə bilmirsən.
...Üzünə toxunan xəfif gilavar beyninin lap uzaq bir küncündə mürgüləyən xatirəni
oyadır... Gözünü yumub unudursan
indini, ora, keçmişə qayıdırsan,
daha doğrusu can atırsan. Onda çox qayğısızdın,
yerin çirkabından
da xəbərin yox idi. Başın sevgiyə qarışmışdı.
İndi də ilıq havanı ciyərlərinə
çəkib rahatlıq
tapırsan sanki.
Gilavar deyil səni sakitləşdirən, gözəl
günlərinin xatirəsidi.
Kəndinizdəki balaca evin eyvanından
gördüyün mənzərə
heç getmir gözündən. Səhərin alaqaranlığında bumbuz bulaq suyuyla
üzünü yuyub oturardın eyvanda, saatlarla baxardın dağlara, bir tənhalıq havası duyardın onlarda. Yalqız hiss edərdin özünü. O qızın
xəyalı heç
çıxmazdı başından.
Meh gəldikcə yarpaqların xışıltısı
da bir yandan
alışdırardı hisslərini,
darıxmaqdan tənginəfəs
olardın, ürəyin
sıxılardı... Gücün sözə
çatardı yenə.
Tez qələmi kağızı
götürüb bir şeir qaralayardın.
Yaxşı ki şairsən!
Zəlimxan Yaqubun “Bu yaşıl ağacın altı bizimdi” şeirində də bu hal,
ovqat duyulur. Aşıq şeiri
üslubunda, qoşma janrında yazılmış
şeirin hər misrasının sonundakı
təkrirlər xüsusi
bir ritm yaradır. Saz havası eşidilir
kəlmələrdən. Şeirin elə ilk bəndlərində
dərin bir həsrət, gözlənti
ifadə olunub. Aşiq bir yaşıl ağacın altında sevgilisini gözləməkdən,
özləməkdən usanıb
sanki. Və burada zamanın
özü də şairin hissləriylə
təsvir olunur. Aşiq o qədər gözləyib
ki, kök üstə budağın,
budaqda yarpağın sayını da əzbərləyib artıq.
Və bu ötüb keçmək bilməyən
vaxt, ürəyini sıxan həsrət ağacı da doğmalaşdırıb, həmdəm
edib ona. Amma o qızın gəlişiylə
şeirdəki ovqatın
dəyişilməsi anındaca
duyulur. Bir işıq, bir
ümid yaranır misralarda. Aşiq “Nəyimizə lazım
ev-eşik bizim” deyəndə tək deyil artıq. Çünki insan yalnız
sevdiyi ilə birləşəndə, onunla
bütöv, tam bir varlığa çevriləndə
yer işlərini, məişəti, ehtiyacı
unudur. Adi bir ağac altı da ona
cənnət kimi görünür. Və xoşbəxtlik
üçün “Bir sən, bir mən,
bir yaşıl ağac”dan savayı nə lazımdı ki? Heç nə! Sevirsənsə, heç nə!
Mənə görə, şeirin ən isti, həssas
məqamı şairin
Allahın səxavətindən
söz açdığı
bənddi. Axı doğrudan da,
atəş, isti, ocaq Allaha məxsusdu.
Və yəqin ki, sevmək üçün,
daha doğrusu sevməyi bacarmaq üçün Allaha yaxınlaşmağın, onun
odundan, atəşindən
pay götürməyin lazımdı.
Elə yaşıl ağacın altı da Allahın lütfüdü, bəxşişidi...
Şeirin
sonuncu bəndində çılğın, bir
az da
eyforik hal duyulur. Aşiqin məhz “anın
ləzzətindən” danışması
dəli bir sevginin əlamətidi.
Dəlicəsinə aşiq
olan adam
heç vaxt sabaha qoymaz, sonraya saxlamaz o anı... Çünki sabah Sabahdı,
orda da başqa
an, başqa məqam yaşanacaq, ayrı ləzzət çəkiləcək.
... Zəlimxan Yaqub qələminə xas təbiət-insan harmoniyasıdı bu şeirin əsas üstünlüyü. Burda
təkcə aşiq, məşuqə yox, ağac özü də bir obrazdı,
canlıdı... Amma sadəcə
bir bitki, ağac kimi yox, yaddaşı, xarakteri, xatirələri olan canlıdı. Ən əsası xoşbəxtdi ağac... Çünki hələ bundan sonra çoxu
deyəcək ki, bu yaşıl ağacın altı bizimdi!
Zəlimxan Yaqub: “Bu yaşıl ağacın altı bizimdi...”
Kök üstə budağı neçədi, bildim,
Budaqda yarpağı neçədi,
bildim,
Salxımı, saçağı neçədi,
bildim,-
Bu yaşıl ağacın
altı bizimdi.
Saçağı tərpənir tellərin kimi,
Yarpağı oynaşır əllərin kimi,
Düyməsi açılıb tüllərin kimi,-
Bu yaşıl ağacın altı bizimdi.
Bu sevgi, bu layla,
bu beşik bizim,
Çəkər növbəmizi bu
keşik bizim,
Nəyimizə lazım ev-eşik
bizim,-
Bu yaşıl ağacın
altı bizimdi.
Su içər sevginin kökü ömürdən,
Sevgi əl üzməsin təki ömürdən,
Xoş bir xatirədi iki ömürdən,-
Bu yaşıl ağacın
altı bizimdi.
Könlümüz havalı, gözümüz
də ac,
Gəncliyin havası başımızda
tac,
Bir sənsən, bir mənəm, bir yaşıl ağac,-
Bu yaşıl ağacın
altı bizimdi.
Atəş Allahındı, isti
Allahın,
Ocaq Allahındı, tüstü
Allahın,
Bu yaşıl ağacın üstü Allahın,-
Bu yaşıl ağacın
altı bizimdi.
Dən kimi səpələ, toxum kimi ək,
Zəlimxan, bu anın ləzzətini çək,
Hələ bizdən sonra çoxu deyəcək:
Bu yaşıl ağacın
altı bizimdi.
PƏRVİN
525-ci qəzet.-
2014.- 1 fevral.- S.21.