Pərvin:
"Mükafatlar yaradıcı adam
üçün stimuldu...
Bu günlərdə ölkə Prezidentinin sərəncamı
ilə bir neçə gənc müxtəlif sahələr
üzrə Gənclər mükafatına layiq
görülüb. Ədəbiyyat, incəsənət və
mədəniyyət sahəsi üzrə gənc yazıçı,
"525-ci qəzet"in əməkdaşı, Azərbaycan
Yazıçılar Birliyinin üzvü Pərvin
mükafatlandırılıb. Bu uğuruna görə
onu təbrik etmək və
yaradıcılığındakı yenilikləri öyrənmək
üçün Pərvinlə görüşüb söhbətləşdim...
- Pərvin, Prezidentin sərəncamı
ilə Gənclər Mükafatına layiq görülməyin
münasibətlə səni təbrik edir, yeni-yeni
yaradıcılıq uğurları arzulayıram. Söhbətimizə elə bu istiqamətdə
başlamaq istərdim. Yaradıcı insan
üçün mükafatların önəmi nədir?
- Təşəkkür
edirəm, Sevinc. Mükafatların
yaradıcı adama təsiri mövzusu həmişə
müzakirə olunan məsələlərdən biridi. Yadındadısa, elə biz də səninlə əvvəlki
söhbətimizdə bu haqda danışmışdıq.
O zaman da bunu demişdim ki, mükafatlar yaradıcı adam üçün stimuldu. Özünə,
gördüyün işə inamı möhkəmləndirir.
Amma əlbəttə ki, bu
arxayınlaşdırmamalı, fikri
yayındırmamalıdı. Xüsusən,
gənclik illərində bu məqam daha "təhlükəli"di.
Özümə gəldikdə isə deyə bilərəm
ki, aldığım mükafatlar və təkcə
mükafatlar deyil, həm də sözünə, zövqünə
inandığım insanların haqqımda yazıları, mənə
inamları, göstərdikləri etimad məsuliyyət hissimi
artırır. Başa düşürəm ki,
arxayınlaşmaq, gördüyüm işə səthi,
qeyri-ciddi yanaşmaq qətiyyən olmaz. Yalnız və
yalnız çalışmaq, işləmək, oxumaq
lazımdı.
- Ötən
ilin sonunda Riqaya, Moskvaya səfərlər etmisən, ədəbi
tədbirlərə, festivallara qatılmısan.
Oradakı görüşlərlə
bağlı təəssüratlarını oxucularla
böluşməyini istərdim.
- Moskvada
Xaricdə Yaşayan Yazıçılar Forumu hər il keçirilir. Ötən ilin
dekabr ayında həmin foruma növbəti dəfə dəvət
olunmuşdum. Forum çərçivəsində
müasir rus ədəbi mühiti ilə tanışlıq
baxımından çox faydalı görüşlərimiz
oldu. Siyavuş Məmmədzadə tərəfindən
ruscaya tərcümə olunmuş "Balerina" povestim rus ədəbi
mətbuatında,
proza almanaxında işıq üzü
gördü. Seminarda Azərbaycan ədəbiyyatı,
müasir ədəbi mühit haqqında məruzə də
etdim. Həmin səfərdən bir neçə gün
sonra isə Riqada "Beynəlxalq Proza Festivalı"na qatıldım...
-
Ümumiyyətlə, mənə başqa şəhərlərə,
ölkələrə getməyinin sənə
yazıçı kimi təsiri maraqlıdı. Moskva səfəri haqqında danışdın.
Amma bu, məsələnin işgüzar tərəfi... Bəs getdiyin şəhərlər, orda
gördüyün yeni simalar necə təsir edir sənə?
- Onu deyim
ki, təəssürat adamıyam... Yəni
gördüyüm, baxdığım hər bir detalla, hadisəylə
bağlı çoxlu təəssüratlarım, fikirlərim
olur. Bəzən hətta itib-batıram
assosasiyaların içərisində. Səfərlərdə
tədbirlərlə yanaşı şəhərlərin,
ordakı adamların təsiri, düşündürməsi məsələsini
isə dəqiq deyirsən. Məsələn, elə bu
son Riqa səfərim haqda deyə bilərəm; hardasa, il
yarım öncə Dialoq Avrasiya Platformasının
Litvanın paytaxtı Vilnüs şəhərində
keçirdiyi "Gənclər və Sosial Media Forumu"nda
iştirak edirdik. Yolüstü bir neçə
saat Riqada olmuşduq. Şəhərin qədim
hissəsini, tarixi yerlərini gəzmək imkanımız
yaranmışdı. Məndə hər an
belə hiss vardı ki, bu şəhərdə olmuşam.
Özü də şəhər mənə məkan kimi, yer
kimi deyil, insan, özü də mənə çox doğma
insan kimi görünürdü... Bilmirəm, bəlkə
şəhərdə qədimliyin maksimum qorunması,
latışların təmkininin, rahat, sakit ünsiyyətinin,
davranışının mənim bəyəndiyim obraza uyğun
olması idi səbəb... Bir neçə
saatlıq "görüşümüz"dən xeyli zəngin
təəssüratlar yaranmışdı məndə.
Ona görə haqqında danışdığım "Proza festivalı" həm
də bəyəndiyim şəhəri daha yaxşı gəzib
baxmaq imkanı yaratdı...
- Xəyal
qırıqlığı olmadı ki ikinci və daha uzun səfərindən
sonra?
- Yox, qətiyyən.
Əksinə! Həm də
qatıldığım festival son dərəcə maraqlı,
yüksək səviyyədə təşkil olunmuşdu.
Burada Amerikadan, İngiltərədən, Kanadadan, Avstraliyadan,
Yunanıstan, Rusiyadan, Türkiyədən
yazıçılar iştirak edirdilər. Məşhur
poliqlot tərcüməçi, şair, türkoloq, Latviya
Elmlər Akademiyasının fəxri akademiki Uldis Berzinş
"Çarəsiz yalan" hekayəmi latışcaya tərcümə
etmişdi və nəsr qiraəti günlərində həmin
hekayə latış və rus dillərində oxundu.
Başqa hekayələrimi də Zane Bruvere tərcümə
etmişdi, amma Uldis məhz "Çarəsiz yalan"ın
təqdimatını məsləhət gördü,
çünki bu hekayə Qarabağ, Şuşa
mövzusundadı. Hekayənin oxunuşundan sonra
mənə Qarabağ haqqında çoxlu suallar verildi, bu
mövzuda çıxış elədim.
- Belə
ağrılı, xeyli dərəcədə siyasi mövzu səni
sıxmırdı ki? Xüsusən də yad adamların
içərisində...
- Hələlik,
bu mövzu hər yerdə ağrılıdı. Amma mən
orada siyasətçi kim faktlarla, sitatlarla
yox, daha çox yazıçı kimi öz
ağrılarımı, baş verən faciənin
ayrı-ayrı insan talelərinə təsirini çatdırmağa
çalışdım. Hekayəmin qəhrəmanının
misalında...
- Bəs
getdiyin yerlərdə gəncləri necə gördün? Bizlərlə fərqləri çoxdu?
- Məncə,
xeyli fərqlər var. Hadisələrə yanaşmada, ən
adicə qonaq qəbul etmə adətlərində maraqlı məqamlar
müşahidə edirdim. Amma gənclərlə ünsiyyət
baxımından "Ədəbiyyat laboratoriyası"nın üzvləri ilə görüşlərim
çox qeyri-adi gəldi mənə. "Ədəbiyyat
laboratoriyası" bizim Gənc Ədiblər Məktəbi
formatında bir yaradıcılıq mərkəzidi. Müqaviləylə iki gün dərs keçdim
orda. Həm də onların bizim ədəbiyyatımıza
aid suallarını cavablandırdım. Onu
deyim ki, Sovet dövründə ədəbiyyat, repressiya
qurbanlarının taleləri o auditoriyaya çox maraqlı
idi, bu haqda daha çox soruşurdular.
- Pərvin,
hiss olunur ki, doğrudan da zəngindi təəssüratların.
Amma istərdim lap bu, yaxın günlərdə
və daha yaxına etdiyin "səfər"dən
danışaq. Türkan qəsəbəsində
"Gənclər gələcəyimizdir" adlı ədəbi-bədii
gecənin qonağı oldun. Yeniyetmə ədəbiyyatsevərlərlə
görüşdən hansı təəssüratlarla
ayrıldın?
- Sənin
təbirincə desəm, bu "səfər"i zamanla da, məsafəylə
də ölçmək olar. Çünki bu, həm
mənim uşaqlığıma, həm də Bakının
bir kəndinə gedişim oldu. Uşaqlıqda
hər yay Türkandakı bağımızda dincəlirdik.
Hər bir şəhər uşağı
üçün ekzotik sayılan yay tətillərinə aid
bütün xatirələrim, təəssüratlarım ora
ilə bağlıdı. Bir gün
hazırda II Gənc Ədiblər Məktəbinin üzvü
olan Vəlixan Abdullayevlə söhbətimdə Türkana aid
hisslərimi, düşüncələrimi
bölüşdüm. Bu xatirələri
danışanda Vəlixan dedi ki, Türkan qəsəbə Mədəniyyət Mərkəzinin
təşkilatçılığı ilə yaradıcı adamlarla
görüşlər keçirilir. Təklif
etdi ki, növbəti görüşlərin biri mənimlə
olsun, həm də bu uzaq kənd haqda düşüncələrimi,
xatirlərimi danışım. Bu həftə
Fərid Hüseynlə birgə məktəblilərlə
görüşümüz oldu. Yəqin
ki, Fərid üçün tamam yeni bir mühit idi. Amma
mənim üçün orada hər şey doğma idi,
çoxlu xatirələrim oyandı, unutduğum nələrsə
yadıma düşdü. Adamların ləhcəsindən
tutmuş üzlərdəki ifadəyə, baxışlara
kimi hər şeydən müsbət enerji aldım, sanki
uşaqlığıma qayıtdım. Bizim
yazılarımıza - Fəridin şeirlərinə, mənim
hekayələrimə çox həssas
yanaşmışdılar. Hətta bir
neçə şagird mənim hekayələrimdən
parçaları, Fəridin şeirlərini əzbər dedilər. Bu da bizim
üçün çox sevindirici idi.
Türkandakı
görüş zamanı bunu da müşahidə elədim
ki, Azərbaycanda təkcə mərkəzdə, şəhərdə
deyil, Türkan kimi Bakıdan xeyli aralı olan qəsəbədə
də artıq gənclər, yeniyetmələr arasında ədəbiyyatın
təbliği, istedadlı gənclərin üzə
çıxarılması istiqamətində xeyli işlər
görülüb. Elə Mədəniyyət Mərkəzinin
inşa edilməsi, qısa müddətdə görülən
işlər çox sevindiricidir.
- Təəssüflər
olsun ki, ətrafdakıların insana qarşı
qısqanclıq və paxıllıq onun uğurları ilə
birgə artır... Necə mübarizə
aparırsan paxıllarla?
-
Heç bir mübarizə aparmıram. Sadəcə
görməməyə, üzümü yan tutmağa
çalışıram. Əlbəttə,
yaxın, doğma bildiyin adamların gözündə həmin
ifadəni görəndə daha pis təsir edir. Amma bu da həyatın qanunudu, olmalıdı yəqin.
Son vaxtlarda daha yaxşı başa
düşürəm ki, sadəcə işləmək
lazımdı. Fikrin işində,
yazında olanda bu şeylər təsir eləmir. Ramiz
Rövşən demiş, Allah bizim Allahdı!
- Amma
bununla yanaşı, yəqin gənc ədiblərlə
görüşdə də qazandığın
uğurların təkcə sənin üçün deyil, həm
də digərləri üçün stimul rolunu
oynadığını hiss eləyirsən?
- Əlbəttə, yəqin ki, zəhmətdən, əziyyətdən
qorxmayan, istedadlı adama daha çox stimul verir. Mən şəxsi
müşahidələrimi deyə bilərəm ki, bu gün
gənclərin yetişməsi, inkişaf etməsi
üçün hərtərəfli şərait var. Azərbaycan
Yazıçılar Birliyinin nəzdində
yaradılmış Gənc Ədiblər Məktəbi, son
günlərdə sənin də katibi olduğun Gənclər
Şurasının keçirdiyi tədbirlər hamısı
bu istiqamətdə görülən işlərdir. Mükafatlar, müsabiqələr də mühitdə
xüsusi bir ovqat, rəqabət yaradır. Mənim özümə bütün bunların
yalnız faydası olub. Bəzən Gənc
Ədiblər Məktəbinə təzə-təzə gəlib-getdiyimiz
vaxtları xatırlayanda çox təəccüblənirəm.
Qısa vaxtda ordakı mühitin, həm də
"525-ci qəzet"in gənclərin üzünə
açdığı qapıların sayəsində çox
şeylər dəyişdi. Əlbəttə
ki, bunların hamısı bu gün öz bəhrəsini
verir.
-
Qarşıda hansı hədəflər, hansı yaradıcılıq
planların var?
- Rejissor Ramiz Həsənoğlunun təklifi ilə
Çexovun "Qu quşu nəğməsi" pyesinin motivləri
əsasında yeni bir pyes yazmışam. Birpərdəli
dramdı. Hazırda redaktə işləri
gedir.
"525-ci qəzet"də "Yüz gözəl
sevgi şeiri", "Dahilərin qadınları" layihələrim
davam edir. Doktorantam, inşallah qarşıdakı aylarda
dissertasiyamı işləməliyəm. Həm
də bir roman üzərində çalışıram.
İndi daha irihəcmli, daha zəngin, dərin əsər
yazmağa ehtiyac hiss edirəm. "Yüz gözəl
sevgi şeiri" layihəsini bəzən romana
hazırlıq mərhələsi kimi də hiss edirəm. Başqa yaradıcılıq arzularım da var.
Ümid edirəm ki, zamanla bütün bu planlarım
reallaşacaq.
Sevinc MÜRVƏTQIZI
525-ci qəzet.- 2014.- 14 fevral.- S.8.