Göylər şairlərindi!
QƏLƏM
DOSTUM FƏRQANƏ MEHDİYEVAYA, DOĞUM GÜNÜNÜN
50-Cİ İLDÖNÜMÜ MÜNASİBƏTİLƏ!
Afaq Şıxlı
Vətənimdən qürbətə
dönərkən, yüküm
kitab olur hər zaman - dostlarımın hədiyyə
etdiyi və öz seçib aldığım kitablar...
Bir yana
baxanda, bundan gözəl nə ola bilər ki?! - Hər bir kitab onu
yazanın ən əziz könül varıdır, bu sarıdan, mən özümlə əzizlərimin
əziz tohfələrini
götürürəm qürbətə.
Onlardır, qışı bitib
tükənməyən məmləkətdə
mənə qüvvət
verən, isindirib yaşadan.
Son səfərimdəki dəyərli yüklərimdən
biri, şairə Fərqanə xanım Mehdiyevanın mənə hədiyyə etdiyi "İkimiz darıxsaq..."
şeir toplusu oldu.
Fərqanə Mehdiyeva - 1964-cu il fevralin 19-da Salyan rayonunun Ərəbqardaşbəyli kəndində
anadan olub. Mədəni
Maarif texnikumunun rejissorluq fakültəsini
fərqlənmə diplomu
ilə, sonra Azərbaycan dövlət Pedoqoji universitetinin filologiya fakültəsini bitirib.
Əsərləri 1981-ci ildən respublikamızın
ədəbi-bədii orqanlarında
dərc olunur.
Azərbaycan Yazıçılar və
Jurnalistlər birliklərinin
üzvüdür.
"Ulduz" jurnalının
poeziya şöbəsinin
redaktorudur.
Prezident təqaüdçüsüdür.
"Çəkdiklərim mənə
bəsdi!", "Deyirlər
şirindi dünya",
"Payızın yanında
gözlərsən məni",
"İkimiz darıxsaq..."
kitablarının müəllifidir.
Radio və televiziya
verilişlərində mütəmadi
çıxış edir.
Şeirləri dünyanın bir neçə dilinə tərcümə olunub.
Şeirlərinə musiqi bəstələnib.
Fərqanə xanımı facebook
sosial şəbəkəsində
xeyli zamandır tanısam da, real həyatda bu ilin noyabr ayında
AYB-də yeni kitabım "Ömrümün
beşinci fəsli"nin imza günü keçirilərkən
görüşdük.
Mən bu xanımı ilk dəfə
"Qızları qoymayın
şeir yazmağa"
şeirilə sevmişdim. Fərqanə xanım görər-görməz
bağrıma basdım,
sanki illər dostuyuq kimi isti
və səmimi söhbətimiz oldu.
Xoşladığım şeirini oxumasını
rica etdim. Məni qırmadı, oxudu. Hətta şeirinə olan sevgimdən dolayı təşəkkür etdi,
buna bənzər daha bir şeirinin
olduğunu deyərək,
onu da mənə
əzbər söylədi.
Bu şeir - bir qadın ürəyinin zərif arzusuna, duasına və hətta deyərdim ki, yalvarışına bənzəyirdi:
Şairlər bölünməz, bütün
olurlar,
Tüstüsü çıxmayan tütün
olurlar,
Şair
balaları yetim olurlar,
Siz məni
qoymayın şair olmağa.
Şairəni dinləyərkən, düşündüm
ki, qadın taleləri, xarakterləri nə qədər müxtəlif olsa da, şair qadınların
taleləri, ruhları,
düşüncələri bir-birinə çox bənzərdir. İyirmi yaşlı oğlum
Nicat, bir gün "Mən öz həkim anamdan ötrü darıxmışam", - demişdi
mənə. O zaman
mən şeirlərimə
və kitablarıma ayırdığım zamanın,
övladlarıma verdiyim
Ana sevgisinin əksildiyinin
fərqinə vardım.
Oğlumun həsrət
və nisgillə dediyi, mənə çox təsir edən bu cümləsi,
sanki Fərqanə xanımın şeirinin misralarından çıxıb
gəlmişdi: "Şair
balaları yetim olurlar..."
Şair
analar daha kövrək, daha narahat, daha yaralı
olurlar, onların ədəbiyyat sevgisinin daha güclü olduğunu duyan isə hamıdan öncə balalar olur... Amma bu gerçəyin
bir bəraəti var - şeir və söz sevgisinin nə qədər ülvi və qaçılmaz olduğunu gələcəkdə
övladlar mütləq
anlayacaqlar. Biləcəklər ki, bu bir
alın yazısı və qara sevdadır.
İzahata ehtiyac yoxdur. Şairlər heç kəsə bənzəməzlər. Hər kəs
cümlələrlə şairlər
isə misralarla danışar. Hər kəsin
kimdənsə gizli bir sirri var,
şairlərsə şeirlərində
ürəklərini bütünüklə
açan qəribə
insanlardır. Hər kəs
dünyaya övlad gətirib böyüdər,
şairlərsə həm
də söz gətirərlər dünyaya.
Fərqanə xanımın sözlərilə
desək - göylər
şairlərindi!
Bu yer ki var
- dərindi,
Yerləşmisən - yerindi.
Göylər - şairlərindi!
Göynən oynama, bala!
Bir sevimli qələm dostum var - Elman Tovuz. Bakıya gəldiyimdə
dəfələrlə ziyarətinə
gedirəm və hər dəfə eyni taksi ilə
evə qayıdıram.
Bu taksinin sürücüsü
- Elman bəyin qonşusu
Cavanşir əmi çox səmimi və bir qədər
də baməzə adamdır. Hər dəfə məndən "Qızım, Elman şairgildən
gəlirsən yenə?
Kefi-halı necədir?" - deyə soruşur,
sonra isə yolboyu maraqlı, məntiqli söhbətlər
edir. Bir dəfə belə bir söhbət etdi: " Qızım,
siz şairlər söz yükü daşıyırsınız. Bunun məsuliyyəti
birisən necə böyükdü? Bax, Qurani-Kərimdə
"Şairlər" surəsi
var. Amma gör bir, daşdaşıyan surəsi varmı? Halbuki daş daşımaq neçə çətindi?
Deməli, söz yükü
daşdan da ağırdı. Onu
daşıyanlar isə,
Allahın sevimli, sayılan-seçilən bəndələridir
ki, onların adına surə
yaranıb müqəddəs
kitabda!"
Cavanşir əminin bu müdrük kəlamını
dinlədikcə yadıma
ölməz şairimiz
Əli Kərimin əvəzsiz misraları gəlirdi:
Yollar kənarında pinəçilər
var,
Alim təfəkkürlü, şair
xəyallı...
Beləcə yeri gələndə bəzi adamların yuxarıdan aşağı
baxdığı sürücünün
sözlərindəki məntiq
məni çaşdırdı. Yaşı yetmişə
çatan bu arıq, çəlimsiz, sadə geyimli, orta savadlı kənd adamının işlətdiyi cümlələri
yaddaşıma həkk
etdim və bir gün bu
kəlmələri qələmə
alacağımı düşündüm.
Bunu Cahangir əminin özünə də dedim. "Etirazım yoxdur" - deyə güldü.
Fərqanə xanım haqqında
yazarkən nədənsə
bu məqamları xatırladım və oğlu Ülfətə xitabən"Göylər şairlərindi"
deyən bacıma
"Çox güman
ki, haqlısan" - demək istədim. Çünki biz bu dünyadakı
ömrümüzü, ruhumuzu
göylərə kökləyərək
yaşayırıq. Əslində şeir yazarkən, yerin cazibəsindən çıxmış oluruq.
Çəkdiyimiz zillət
və iztirab - hər
nə cür olsa da - bir şeirin yaranmasına zəmin yaradır. O üzdən, biz şairlərin
həyatımızdan narazılıq
etməyə haqqımız
yoxdur bəlkə də; bunu yalnız,
misralarda, şeirlərdə
edə bilərik.
Çəkdi ürəyimi şişə
ayrılıq,
Sındı çilik-çilik şüşə
ayrılıq.
Yaraşdı bəxtimə qəşəng
ayrılıq...
Mən sənin ömrünə çata bilmədim!
Gözəl şeir - bir hədiyyədir. Gözəl şeir eşitmək insanın ruhunu elə oxşayır ki, onun verdiyi həzzi heç nəylə əvəz etmək olmaz.
Çox qəribədir, hər bir içdən gələn, candan yazılan qəmli şeir, nə qədər qəmli olur-olsun, ürəyin yanğısını soyudur, yaralı qəlbə məlhəm olur. Və bu möcüzənin sirri hələ açılmamışdır. Şeir - ümumiyyətlə tayı-bərabəri olmayan möcüzələrin başında gəlir! Ona, nəinki bir ömür, yüz ömür belə olsa qurban etməyə dəyər!
"Kişilər yazarkən Tanrıya, qadınlar isə kişiyə baxarlar", - demişdir Blok. Amma hər məşhur adamın dediyi söz yüz faiz həqiqət ola bilməz. Kişilər inciməsin, amma siz öz prizmanızdan baxıb çoxguşəli qadın qəlbinin neçə bərq vurduğunu tam dəqiqliyilə görə bilmirsiniz. Fikir yürütməyə tələsməyin, çünki sizə ən adi gələn bir şey, qadın qəlbində fırtına yarada bilir. Qadınlar yazarkən ürəklərinin içinə diqqət edərlər! Xoşa gəlmək üçün yazmazlar qadınlar, dünyanı daha incə və daha saf duyduqları üçün dürüst yazarlar - uydurmasız. Bəzən səslərini eşitdirə bilmək üçün, bəzən acılarını soyutmaq üçün. Nifrətləri də bir sevgidir əslində - kama çatmayan sevgi. Qadınları anlaya bilmək üçün, yalnız qadın olmaq gərəkdir.
Şair ürəyi yanmalıdır ki, qələm közərsin! Bu halda, qadın ürəyindən də çox alışan, daha nə ola bilər? Şair qadınların fədakarcasına yandırdıqları bu məşəlin oduna isinənlərin xeyir-duası onların övladlarına da yetər, artıq da qalar. Və bu övladlar, dünyaya onlar üçün Söz adlı yüzlərlə bacı-qardaş gətirən analarıyla fəxr etməlidirlər!
"Gözəlliyi görmək və duymaq bacarığını qoruyub saxlayanlar, heç zaman qocalmırlar", - deyib Kafka. Fikrimcə, belə insanlardandır Fərqanə xanım. Şairənin məndə yalnız bir kitabı var - bir gecədə oxuduğum və vurulduğum şeirlər toplusu - "İkimiz darıxsaq..." Amma inşaallah onun digər kitablarını da sevə-sevə oxuyacam.
İnanıram ki, mənə həmişə "Vətən bacım" deyib əzizləyən dəyərli qələm dostumla, "Ulduz" jurnalında həqiqi bir ulduz kimi parlayan, "gecənin özünü də tək qoya bilməyən", "yıxılsa belə, özünə dağılmayan", sevənlərə "darıxmaq öyrətmək" istəyən bu gözəl insanla - Fərqanə Mehdiyeva ilə səmimi görüşlərimiz və kitab mübadilələrimiz hələ bundan sonra çox olacaqdır.
Doğum günün mübarək olsun bacım! Yeni şeirlərini səbirsizliklə gözləyirəm!
Kitabındakı şeirlərdən birinə yazdığım bu cavab misralarımı isə hədiyyə olaraq qəbul et:
"Sən darıxmadın!
Qismətim gen gəzdi, daraldı getdi...
Bir ümid ocağı qaraldı getdi...
Güvənli dağları qar
qaldı getdi,
Ömrümə çən düşdü,
sən darıxmadın!
Həyat
qəm yükünü
yaman abartdı,
Nisgilin bitmədi, artdıqca artdı...
Saçlarım dərdimi açıb-ağartdı,
Dən üstə dən düşdü, sən darıxmadın!
Çilən bitən deyil, qalsa yüz ilə...
Yaramın üstünə gəl
də duz ələ!
Dedim ki, "darıxsaq dünya düzələr",
Bu bəndə mən düşdüm, sən darıxmadın!
Fevral
2014
Moskva
Afaq Şıxlı
525-ci qəzet.- 2014.- 19 fevral.- S.8.