Moskvada Məmməd İsmayıl
yaradıcılığı ilə bağlı mühüm hadisələr
Həmyerlimiz şair Məmməd İsmayıl Rusiya Yazarlar Birliyinin Sergey
Yesenin ordeninə və
diplomuna layiq görülüb. Diplom qərarında deyilir: Rusiya Yazarlar Birliyinin Moskva Təşkilatının S.A.Yesenin
"Qızıl payız"
ordeni və diplomu ədəbi sözə böyük xidmətinə görə
Məmməd İsmayıla verilsin.
Bu münasibətlə Moskva Yazarlar Birliyinin binasında fevralın 18-də təqdimat
mərasimi keçirilib. Mərasimdə
çıxış edən
Rusiya Yazarlar Birliyinin Moskva şəhər təşkilatının
sədri Məmməd
İsmayılın tərcüməçisi
Vladimir Boyarinov şair
dostunun rus və türk ədəbiyyatları qarşısındakı
böyük xidmətlərindən
danışıb, Aleksandr
Kuşnerin tərcüməsində
M.İsmayılın 1974-cü ildə yazılmış
və S.Yeseninə həsr olunmuş şeirini səsləndirib.
"Belə bir
şeirin müəllifi
çoxdan bu mükafata layiq görülməli idi, amma biz bir az
gecikdik"- deyib.
M.İsmayıl öz çıxışında
S.Yeseninin onunçün
nə qədər önəmə sahib olduğunu
vurğulayıb və
təqdim olunan mükafat üçün
təşəkkürünü bildirib.
Moskvada olduğu
müddətdə şairimiz
daha bir diploma layiq görülüb. Moskvada yerləşən "Şəhriyar
Ədəbi Mədəni
Cəmiyyəti" Məmməd
İsmayılı Azərbaycan,
eləcə də Şərq və rus ədəbiyyatlarının,
mədəniyyətlərinin inkişafında
önəmli xidmətlərinə
görə diplomla təltif edib.
Rusiyanın M.Qorki adına
Ədəbiyyat İnstitutunda
Məmməd İsmayılla
görüş keçirilib.
Görüş haqqında
Rusiyanın internet saytlarında
rus şairi Sergey Karatovun hazırladığı
məqaləni oxucularımızın
diqqətinə çatdırırıq:
"Böyük Azərbaycan şairi Məmməd İsmayıl Moskvaya yaşadığı və çalışdığı
Türkiyədən gəlmişdi.
Moskvaya gəlişində əvvəlki
illərdə olduğu
kimi onu yeni görüşlər
gözləyirdi. İlk
görüş M.Qorki
adına ədəbiyyat insitutunda gerçəkləşdiriləcəkdi. Bu görüş ünlü
tənqidçi İnna
Rostovsevanın poeziya seminarı tələbələri
ilə olacaqdı.Görüşdə
şairin dostu və tərcüməçisi
Mixail Sinelnikov da iştirak edirdi. Görüşü İnna Rostevseva
açaraq hörmətli
qonağı tələbələrinə
dövrümüzün ən
orijinal şairlərindən
biri kimi təqdim edib onun yaradıcılığından
söhbət açdı.
Mixail Sinelnikovun tərcümələrindən
söz açıb xüsusilə "Yatan mənalar" şeiri üzərində dayandı.
Şeirin tərcüməsi tələbələr arasında
böyük canlanmaya səbəb oldu.
Məmməd İsmayıl 2 il burada Ali ədəbiyyat
kurslarında təhsil
alıb və Moskvaya gəncliyinin şəhəri kimi baxır. Bəlkə buna görə də Türkiyədə Çanaqqala Univerisitetinin
professoru olsa da, Moskvaya buradakı
dostlara nostalgiyası onu zaman-zaman bu yerlərə səsləyir. Budəfəki gəlişinin məqsədi
yaxın dostu, rəhmətlik şair
Yuri Kuznetsova vəfa borcu üçün onun yaradıcılığı
ilə bağlı konfransa qatılmaq olsa da, çağrılan
görüşləri də
geri çevirmir.
Bugünkü görüş də
onlardan biri idi. Artıq o yalnız Azərbaycanın,
Türkiyənin məşhur
sənətkarı deyil.
Onun şeirləri rus dilinə A.Kuşner, Y.Kuznetsov və Mixail Sinelnikov tərəfindən elə
yüksək səviyyədə
tərcümə olunmuş
ki, bu əsərlər
artıq rus ədəbiyyatının da
faktına çevrilmiş
və rus oxucuları tərəfindən
də böyük bir maraqla oxunur.Şeirləri
dünya ədəbiyyatının
ən önəmli antologiyalarında yer alıb müəllifinin adını yer kürəsinə yayır.
Sonra sıra Məmməd İsmayıla çatır. Onun uşaqlığı, anası, gəncliyi, Moskva təhsil illəri ilə bağlı parlaq və duyğusal çıxışı tələbələr arasında böyük həyəcana səbəb olur. Onun həyatını qısaca olaraq tərif etsək, buna əzmin zəfəri deyə bilərik. Uzaq dağ kəndində yetim böyüyən, anasının umuduna həyata tutunmağa çalışan bir uşaq və bu uşağın dünya ədəbiyyatına uzanan inanılmaz inadkar həyat və yaradıcılıq yolu yenicə ədəbiyyat dünyasına yol açmağa çalışan tələbələrə inam və həyat dərsi idi. Şair həyat yollarındakı mücadilələrindən elə həvəslə danışırdı ki! Və o yolun ən önəmli mərhələsinin Moskvadakı təhsil illəri olduğunu söyləyirdi. Buna görə də heç zaman ədəbiyyat institutunu unutmadığını deyirdi. Onu da deyirdi ki, görünür ədəbiyyat institutu da məni unutmayıb. Unutsaydı, institutun şərəf lövhəsində mənim portretim bu təhsil ocağını bitirmiş ən məşhur yazıçı və şairlərin arasında yer alardımı? Sanki tələbələr indi-indi onu yaxından tanımağa və oxuduqları binanın şərəf lövhəsindəki o qara qaşlı, qara bığlı gənc oğlanı indi saçına-saqqalına Şimal qarı səpələnmiş qarşılarında duran adamın içərisindən çıxarmağa çalışırdılar.
Sonra Məmməd İsmayıl bir neçə şeirini həm öz dilində, həm də tərcümələrini səsləndirdikdən sonra zarafatından da qalmadı:-İndi də gəlin Mixail İsaakoviçi dinləyək və əgər oxuyacağı tərcümələr xoşunuza gəlsə mənim xidmətimdi, gəlməsə günahı tərcüməçidə görün, - dedi.
M.Sinelnikov Məmməd İsmayılla ilk tanışlıqlarından geniş söhbət açıb dedi ki, elə ilk baxışdanca onda ötkəmlik və öz istedadından güc alan bir əmin-arxayınlıq vardı.Və o mənə təkcə özünü və şeirlərini yox, həm də canı qədər sevdiyi Azərbaycanını, onun qədim ədəbiyyat və mədəniyyətini də sevdirəcəkdi.Sonra bir-birindən gözəl şeirlərin tərcüməsini səsləndirib tələbkar tələbələrin böyük bəyənisini topladı.Axırda mənə söz verildi.Mən də gücümün yetdiyi qədər Məmməd İsmayılın yaradıcılığından söhbət açıb sonunda türk şairi Mustafa Bərçinin M.İsmayıla həsr etdiyi şeirinin tərcüməsini oxudum.
Tələbələr şairdən ayrılmaq
istəmir, onu sual
yağışına tutur, Dünya ədəbiyyatı, həyatın
keşməkeşlərindən danışmasını istəyirdilər.
O da
yorulmadan hər suala bir filosof
kimi cavablar verirdi. İki saatın necə
keçib getdiyi bilinməmişdi.
Görüşün sonunda seminar rəhbəri
İ.Rostovseva heyrətini
gizlətmədi. M.İsmayılı
müharibənin odun-alovun
içərisindən sağ-salamat
çıxaran o fədakar
qadına rəhmət
oxuyub: "Yalnız elə analardan belə oğullar doğula bilərmiş"
- deyib bu gözəl görüş
üçün M.İsmayıla
tələbələri adından
təşəkkürünü bildirdi. Üstəlik,
"son illərdə tələbələrin
bu qədər diqqətini çəkəcək
ikinci bir görüş xatırlamıram"
- dedi. Bu həqiqət
sonrakı tədbirlərdə
də özünü
doğruldacaqdı. İnstitut
binasında Y.Kuznetsov konfransının davam etdiyi 2 gün ərzində həm şairin görüşündə
iştirak edən tələbələr, həm
də onların dostları M.İsmayılın
yanından əl çəkməyəcək ona
müxtəlif suallar verəcək, elektron adresini alıb yazışmaq istəyəcəkdilər.
Qarlı Moskvadan fırtınalı bir şair keçib gedəcəkdi! Bütün bu tədbirlərlə
şairin qarşıdan
gələn 75 illik yubileyinin startı verilmiş olacaqdı.
S.ABDULLAYEVA
525-ci qəzet.-
2014.- 27 fevral.- S.7.