"Uğurlu
dövlət siyasəti vətəndaş cəmiyyətinin
möhkəmlənməsi və inkişafı üçün zəmin yaratdı"
RAUF
ZEYNİ: "AZƏRBAYCANDA QƏBUL EDİLƏN QANUNLAR
VƏTƏNDAŞ CƏMİYYƏTİNİN
İNKİŞAFI ÜÇÜN VACİB BİR PLATFORMA,
QANUNVERİCİLİK BAZASI FORMALAŞDIRDI"
Çağdaş dövrümüzdə ictimai
həyatın demokratikləşdirilməsi,
insan hüquq və azadlıqlarının
qorunması, cəmiyyətin
harmonik və sabit inkişafının təmin edilməsi, hüquqi dövlət quruculuğunun əsas istiqamətlərindən biri
kimi vətəndaş
cəmiyyətinin inkişaf
etdirilməsi, dəstəklənməsi
cəmiyyətin əsas
hədəf və vəzifələrindən biri
kimi çıxış
edir. Müstəqillik əldə etdikdən
sonra Azərbaycanda da vətəndaş cəmiyyəti institutlarının
inkişafı dövrü
başlayıb. Bu yol heç də hər zaman rahat deyil,
bir çox hallarda enişli-yoxuşlu
olub. Üçüncü sektor təmsilçiləri
öz inkişafında
ən müxtəlif çətinliklərlə üzləşmələrinə
baxmayaraq, nəticə
etibarı ilə cəmiyyətdə özlərini
təsdiqləyə biliblər.
Vətəndaş cəmiyyəti institutları
bu gün Azərbaycanda tərəqqi
proseslərinin, novatorluğun,
modernləşmə təşəbbüslərinin
lokomotivi kimi qəbul edilirlər.
Artıq
vətəndaş cəmiyyəti
institutları cəmiyyəti
irəli aparmaq, dövlətin həyata keçirdiyi siyasətə,
atdığı addımlara
ən müxtəlif formada dəstək vermək potensialına malikdirlər. Şübhəsiz
ki, vətəndaş
cəmiyyəti institutlarının
bu səviyyəyə
gəlib çıxmasında
Azərbaycan dövlətinin,
xüsusilə ulu öndər Heydər Əliyevin və Prezident İlham Əliyevin həyata keçirdiyi əməli tədbirlərin müstəsna
əhəmiyyəti var. Bütün
bu müsbət məqamların fonunda müəyyən problemlər
və həllini gözləyən məsələlər
var ki, bunlar
da hələ ki, üçüncü sektorun qarşısında
qət ediləcək
yolun çox olduğunu deməyə əsas verir. Milli Qeyri-Hökumət Təşkilatları
Forumunun prezidenti Rauf Zeyni ilə
söhbətimizi də
bu istiqamətdə qurduq.
- Rauf müəllim, regionlarda QHT fəaliyyəti
hansı səviyyədədir?
Əgər öncəki illərlə
müqayisə aparsaq,
hansı mənzərənin
şahid olarıq?
- Əvvəllər regionlarda
QHT fəaliyyəti, sözün
həqiqi mənasında,
son dərəcə acınacaqlı
vəziyyətdə idi. On beş il bundan qabaq heç
regionlarda vətəndaşlar
QHT-nin nə olduğunu başa düşmürdülər. QHT
dedikdə hər kəs onun hakimiyyətin
əleyhinə olan, müxalifət təşkilatı
kimi başa düşürdü. Amma hazırda
o illərə baxanda indi vəziyyət müsbət istiqamətə
doğru xeyli dəyişib. Lakin vətəndaş
cəmiyyətinin ümumi
inkişafı bir təşkilatın yaranması
və ya bir neçə tədbirin keçirilməsindən
ibarət deyil. Vətəndaş cəmiyyəti geniş,
fundamental məfhumdur. Ona görə də bununla əhəmiyyətli
şəkildə, ciddi
mənada məşğul
olmaqdan ötrü konsepsiyadan irəli gələn müddəaları
həyata keçirmək
lazımdır. Regionlarda güclü
QHT hərəkatını başlamaq üçün
resurs və təlim mərkəzləri,
QHT evləri inşa etmək vacib məsələlərdəndir. Bu mərkəzlərdə əlaqədar qurumların
yerləşməsini təmin
etmək lazımdır.
Veteran, qadın, gənclər və digər bütün QHT-lərin təşkilatlanmasını,
yerləşməsini, ofislə
təmin olunmasını
həyata keçirmək,
onların fəaliyyət
göstərməsi üçün
geniş imkanların yaradılması vacib məqamlardandır. Bu işləri mərkəzdə,
xüsusən regionlarda
həyata keçirmək
dövlət qurumlarının
üzərinə düşən
məsələdir. QHT-lər maddi-texniki baza ilə, ofislə təmin edilməlidir ki, onlar normal fəaliyyət göstərə bilsin.
Hazırda bizim forumun ən böyük problemlərindən biri məhz maliyyə təminatının olmamasıdır.
Məhz bu problemə görə biz sıralarımıza
daimi kadrlar cəlb edə bilmirik. Təbii ki, daimi maliyyə imkanlarına
sahib olsaq, elanlar verərək foruma daimi işçilər cəlb edə, onları əmək haqqı ilə təmin edə bilərik. Könüllü xidmət müvəqqəti
xarakter daşıyır.
Tələbəni, gənci biz könüllü
olaraq bir müddət işlədə
bilirik. Bir müddətdən sonra o şəxs iş taparaq başqa yerə gedir. Təbii ki, biz də o şəxsə aylıq məvacib verə bilmədiyimizə görə
onun başqa işə getməsinin qarşısını ala bilmirik.
Həqiqətən də daimi fəaliyyətimizi təmin
etmək üçün
davamlı maliyyənin
olmaması bizim üçün böyük
çətinliklər yaradır.
Azərbaycan milli maraqlarını,
dövlətçiliyini qoruyan
bir təşkilat olduğumuz üçün
beynəlxalq donorlar da bizə maraq
göstərmirlər. Onlar əsasən müxalifət
yönümlü təşkilatlara
donorluq edirlər.
Bunun da səbəbləri hər kəsə bəllidir. Hesab edirəm ki, regionda yaranan yeni QHT-lər maliyyə yardımı alana, öz
işini qurana qədər ona fəaliyyəti üçün
müəyyən dəstək
verilməlidir.
- QHT-lərin potensialının
artırılması üçün
nə etmək lazımdır?
- Bunun üçün ilk növbədə beynəlxalq
təcrübəni öyrənməli,
bilik və bacarığımızı, kadr
potensialımızı artırmalıyıq.
Bütün vasitələrdən istifadə edərək çalışmalıyıq ki,
maddi-texniki bazamızı
gücləndirək. Məhz bütün bunlar gələcəkdə
daha güclü inkişafımızı təmin
edə bilər. Hesab edirəm ki, inkişaf etmiş ölkələrdən mütərəqqi
təcrübələri mənimsəməli
və bunları öz cəmiyyətimizə
tətbiq etməliyik.
Bununla yanaşı özümüzün
milli-mənəvi dəyərlərimizi,
xeyriyyəçilik ənənələrimizi
yaşatmalıyıq. Çünki cəmiyyətimizdə yüzillər boyu vətəndaş cəmiyəti
olub. Məşvərət Şurası, Ağsaqqallar
Şurası və digər qurumlar məhz o zaman vətəndaş cəmiyyətinin
rolunu oynayıblar.
Həm tariximizi öyrənməli,
həm də maarifçilik işini gücləndirməliyik. Vətəndaş cəmiyyəti həm də bütün vətəndaşlarımızın maariflənməsi deməkdir.
Belə olan təqdirdə insanlar güclü vətəndaş cəmiyyətinin
vətəndaşına çevrilir.
Həmçinin insanlar da hüquqlarını bilməlidir.
Heç
şübhəsiz ki,
hüquqlarını bilən,
savadlı şəxs
güclü vətəndaş
olur. Təbii ki, güclü
vətəndaşın da
güclü dövləti,
güclü vətəndaş
cəmiyyəti olur.
QHT-lərin potensialının
artırılmasına xidmət
edən bu məqamlar təkcə bununla yekunlaşmamalıdır.
Biz paralel olaraq
sosial şəbəkələrdə,
mediada daha da fəallaşmalı, dövlət qurumları, özəl sektorlarla əlaqələrimizi genişləndirməli
və maliyyə qaynaqlarımızı artırmalıyıq.
Dövlət orqanları ilə
əməkdaşlığımızı
elə səviyyəyə
çatmalıdır ki,
biz üçüncü sektor
olaraq daha böyük dövlət proqramlarında iştirak edə bilək.
Bildiyiniz kimi, Azərbaycan dövləti QHT-lərə
Dövlət Dəstəyi
Şurasının dəstəyi
ilə artıq xarici ölkələrdəki
üçüncü sektor
təmsilçilərinə qrantlar verir. Bu, təbii ki, bizi sevindirir və bunu etməliyik.
Azərbaycançılığın, həqiqətlərimizin, təbliği, erməni vəhşiliyinin ifşası
üçün bu çox vacib məqamdır. Amma bununla yanaşı biz Azərbaycan QHT-lərinin də təminatını,
imkanlarını artırmalıyıq.
Çalışmalıyıq ki, Azərbaycan
dövlətinin inkişafında
öz töhfəsini
verən vətəndaş
cəmiyyətinin imkanlarını
genişləndirək.
- Üçüncü sektora
ictimai etimadla bağlı nə deyə bilərsiz?
- Vətəndaş cəmiyyəti
institutlarının, QHT-lərin
fəaliyyətinə, həyata keçirdiyi layihələrə, beynəlxalq,
eləcə də dövlət təşkilatları
ilə əlaqələrinə
uyğun olaraq cəmiyyətdə böyük
nüfuzu var. QHT-lər
bir çox mühüm tədbirlərdə
iştirak edirlər ki, məhz bunlar
da üçüncü
sektora etimadı artıran məqamlardandır.
Əvvəlki illərə
nisbətən hazırda
vətəndaşlar QHT-ləri
nə olduğunu, hansı iş apardığını yaxşı
dərk edir və onların fəaliyyətinə geniş
imkanlar yaradırlar. Telekanallarımız da aktual sosial problemlərin müzakirəsi ilə bağlı proqramlar yayınlamaqla, eləcə
də QHT-lərin bu sahədə gördükləri işləri
gündəmə gətirməklə
bir növ vətəndaş cəmiyyəti
institutları ilə bağlı maarifçilik
aparmış olurlar.
Amma telekanallar sosial məsələlərə daha
geniş yer verməlidirlər. Hesab edirəm
ki, televiziyalarla vətəndaş cəmiyyəti
institutları arasında
əlaqələr daha
genişlənməli, əməkdaşlığın
səviyyəsi artırılmalıdır.
Əgər üçüncü sektora kifayət qədər vaxt ayrılsa, insanlar bu sektorun fəaliyyəti
ilə bağlı daha qısa zaman ərzində maariflənmiş olarlar.
Düzdür QHT-lərin hazırkı
səviyyəyə gəlib
çıxmasında, cəmiyyət
tərəfindən tanınmasında
medianın böyük
rolu olub. Lakin daha inkişaf etmiş vətəndaş
cəmiyyətinin olması,
insanların QHT-lərə
böyük etimad göstərməsi baxımından
media ilə əlaqələri
bir qədər də artırmalıyıq.
İşlərimizin dünya ictimaiyyətinə
çatdırılması da prioritet məsələlərdəndir.
Çünki QHT-lərimiz artıq
dünyanın müxtəlif
ölkələrində mühüm
tədbirlər həyata
keçirirlər. Məhz dünyanın
aparıcı media qurumlarına
geniş çıxış
imkanlarımızın olması
fəaliyyətimizin, beynəlxalq
aləmə çatdırılmasında
müstəsna rol oynaya bilər.
(Ardı var)
Aqil LƏTİFOV
525-ci qəzet.-2014.-
21 may. - S.6.