İbadət
Təndirdən qalxan od kimi
Söz
vururdu
yanağıma,
yoncaya
cuman at kimi
cumdum
yazı otağıma.
Yazı
otağıma girdim;
masamın üstünə sərdim
təzə biçilmiş ağ südlü
ağ
buğumlu ot misalı
bir qucaq
ağ kağızı,
üç dəfə alnıma qaldırıb,
endirib
üç dəfə öpdüm
hələ qələm qanatmayan
sinəsi
sağ kağızı.
Söz -
Allah, kağız ətəkdi,
ağ
ağardar ağ niyyəti
məncə, ağ kağız öpməkdi
şairlərin ibadəti.
Bu ibadət
gizli qalsın,
düşməsin dilə, ağıza.
Şair
odu, sözə dalsın
Heç
nə yazmadan kağıza...
Dəqiq
təvəllüd
Eeey,
Göy üzü,
1955-ci il may ayının
ya
23-ü, ya da 24-ü ilk dəfə
mən
səni anamın
bətnindəykən gördüm -
həm
də, lap düzü,
görməzə-bilməzə
aşiq
oldum sənə,Göy üzü!
Göy
üzü,
öz
gözüm
yumuluydu
hələ,
anamın
hədəqəsindən çıxan
gözüynən baxdım
sənə ilk dəfə.
İsti,
işığı özündən bir yer idi
olduğum yer,
dar divar
arasında
işığa qardaş idim,
dar divar
hörgüsündə
sanki
xırdaca kərpic,
qırmızı bir daş idim.
Kərpic
idim, daş idim,
ləng
idim,yavaş idim,
bir azca
ağıldan kəm,
bir qədər
malbaş idim!
...Dar
divarlar
sıxdı məni, Göy üzü,
təpiklədim dar divarı;
o
dünyada bu dünyanı,
bu
dünyada o dünyanı
görüb çıxdım,Göy üzü!
Məni
doğmaq
istəmirdi fağır anam,
dar
divarı təpiyimlə
yarıb
çıxdım...
sənin
xatirinə, Göy üzü!
Biz gedən
yol
Nə
olar,
qoy baxım
ayrı baxımdan -
daş
dələn nəzərlər daşıma batmır.
Allah,
ağzımı
əy, keç günahımdan;
o dünya
söhbəti başıma batmır.
O
dünya söhbəti başıma batmır -
bəlkə, mətləb iri, başım xırdadı?
Mənim
axirətə qüdrətim çatmır;
Kotanım
ilişir...
şum
axırdadı!
Hanı
süd arxı ki, deyim:
-Buyur
iç...
hürküt taleyini,
tut
arığından,
cəhənnəm alovu püskürdümü heç
məzar
uçuğundan,
gor
yarığından?
Cəhənnəm
peçinə yarmaça basan
şeytanı, qulu da görən olmayıb.
Hanı əhlət daşı, hanı qır qazan? -
Körpü heç, qılı da görən
olmayıb.
Möminlər
qaçdımı pisin yanından
behiştdə əl-ayaq yuyan çıxdımı?
Çürümüş
sür-sümük, cism yanından
heç
denən bircə yol tiyan çıxdımı?
Qoca can
can atmaz
boş əmək üçün,
Suyun ortasına
od əkim,
olmaz!
Əsl həqiqəti
tərpətmək üçün
məzar
açmalıyam, oda ki, olmaz!
Yaşasın
Peyğəmbər, sağ olsun molla -
insan
oğlu, qardaş,
öl
oğlu öldü.
İki məntəqə
var, biz gedən yolda -
cənnət - içimizdi,
cəhənnəm
- çöldü!
Səni
anlamaq üçün
Anlamadım
səni -
əsnəyə-əsnəyə,
yaşına-yaşına,
boşuna-boşuna
getdi illər,
əsasən də hədər...
Muğamat
kimisən;
səni
anlamaq üçün
yaşa
dolmaq,
qocalmaq
gərəkdi
kifayət qədər...
Kişi
söhbəti
Kim nə
çəkib özü bilir -
çünki çəkən düzü bilir;
Mənim
çəkdiyimi,
ayrı
kəs bilməz!
Nə
ata, nə ana,
nə
qardaş, nə bacı,
nə
dost, nə övlad,
hətta
tanrı da bilməz ki,
həyatda nə qədər alçalmış,
nə qədər
ucalmışam.
Qəzasız
ötüşüb nadinc həyatım,
Allaha
şükür ki,
yaşa
dolmuşam...
həyatıma nifrət etmirəm,
həyatımın aşiqi də deyiləm.
Ovçu
Dərd
keçən bərələr ovcumtək bəlli,
qəmə hərisliyim şirdən betərdi.
Kəməndi
hərləyib ovçutək - əlli
içimə salıram yırtıcı dərdi...
Elə
ki, sinəmə doldu qəm, qada,
Səyyad bəbəklərim yuxusuz olur.
Dərd mənim
içimdə dönür heç zada,
Qəfəsdə
şir kimi qorxusuz olur...
Çəkil!
Yığış
karvan yolundan,
can
dəvəmi, can atmı? -
Səhra
səltənətindən dənəvər qumca çəkil,
Meydan səsləmir
artıq,
can
meydana can atmır,
Ötdü
daha ömür-gün,
Bəhmənli, zəngə
çəkil!
Namərddi
səhra -
qəlbin,
gör, nə sayaq uçunur
Ehmalca qoy
boşluğa ayağının ucunu...
Qiyamət
uçqunudu sarbanların uçqunu,
Bir az ehtiyatlı ol,
bir
qədər incə çəkil!
Gör nə
qədər caninin
canı
var ortalıqda,
Şəhid
qarışqaların
qanı
var ortalıqda,
Şərəfsiz
irəlinin sonu var ortalıqda,
Çürü
qədim qın kimi,
əyri
qılınca çəkil!
Pəhləvanlar
qul oldu
sonda
gördük heç nədi,
Qolunu
qanırdılar -
qulun
kimi kişnədi.
Gərdişlə
qoz-qoz oynamaq
dikbaşların
işidi,
Bəhmənli,
baş aparma,
mülayim
dincə çəkil!
Çəkinmə
nə danışıb
nə
deyəcək sarsaqlar -
Mərd
ağac var, qış nədi,
yaza
qədər bar saxlar...
Sonradan gələnlərə
uzanmağa
yer saxla;
Ötdü
daha ömür-gün,
Bəhmənli,
küncə çəkil,
Xilas yeri
var hələ,
çəkil,
ölüncə çəkil!
Supernikbin
(qədər)
Kövrək
qamətimə - “döz”, - deyəcəyəm
Cənnət
çiçəkləri solana qədər,
Gözümü
yummadan gözləyəcəyəm
İsrafil surunu çalana qədər.
Könlüm
azad çöldü, kirayə bilməz,
böyüyən -
beşikdə
çürüyə bilməz!
Kimsə
gen yolumu dirəyə bilməz,
divarı
baş yaran dalana qədər.
Ruhum axirətə
qənim çıxacaq,
qanım
quruyacaq,
qanım
çıxacaq,
Çıxan
can yerindən canım çıxacaq
Sonuncu Əzrail qalana qədər.
Adımı
göylərə yazdıracağam,
Yerdəki ömrümə yas tutacağam.
Gözümü
Günəşdə basdıracağam
gözümə torpaqlar dolana qədər.
Qanım
qaralanda (doğru)
Birdən
elə olur,
dadım
dəyişir -
zəhər tuluğuna,
lap pisə
doğru,
Bəlkə
də mələklə aram əyişir,
bəlkə əyilirəm iblisə doğru?
Qəlbim
kömür olur,
sifətim
həbəş
canımda od sönür,
azalır
atəş...
İçini
süpürür bəlkə də Günəş
Zir-zibil tullayır çən - sisə doğru?
Boyat qan
ziyandı
təzəyə-tərə
-
Halbahal
oluram
gündə
min kərə...
it kimi
hürürəm
qısılıb
yerə
zülmətdən dikələn
yad
səsə doğru.
Dünya
boz-bulanıq bətndi -
xəstə! -
dörd
yanım göz dağı,
ağır
nəfəslər...
Halıma
ağlaya
bilməyən
kəslər
haqq
üçün üstümə gülməsə -
doğru!
Eşq ki
var yolunda milyonlar əsir...
kama
dartınanlar nahaq tələsir!
Eşq nədi?Hər yanı qapalı qəsr -
uçan
özü uçur qəfəsə doğru.
Heç
imiş heç demə toylar, şabaşlar -
sərvət sandığın dayazılı daş var!
Sanamaq
üçündü kəsilən başlar -
içi
sirlə dolu nəm kisə - doğru!
Çox naxoş üstünə Vaqif çəkdi
baş;
naümid
qayıtdı,gözlərində yaş...
Çünki
təsadüfdü doğulmaq, qardaş,
yaşamaq yalandı,
ölümsə,
doğru...
Qədim
çalğı alətləri
Onları...
türk mələtdi,
ağlatdı zaman-zaman -
tütək, ney və balaban...
Baldan
şirindi tütək...
üçü bir yerdə ürək -
çiçək, arı və pətək!
Qabarlı
barmaqdı ney -
gözündə qarğış, giley,
güllə batmayan köynək;
yaxası
ufultu, göynək...
Bu da ki,
balabandı -
çalınanda bilmirəm
mən
handa, balam handa -
can bəladı,
bəla candı...
cantək
əriyən şamdı
Balaban
belə
balabandı!
Sayaq, gəlmişkən
həvəs -
Hanı zurnaya əvəz?
Odda
yanmaz, suda batmaz...
Zurnanı
çalmaq nədi,
Heç
onu üfürməyə
Hər
millətdə nəfəs çatmaz!
Qonşu
qafiyələr
Bitib taraz
yerində -
ocaqdı,
oddu
qonşu.
Qohum,
dost...
öz
yerində,
ayrı
bir addı qonşu.
Toyun oldu,
o gəlir,
vayın
oldu, o gəlir;
başın üstdə dikəlir -
nə
olsun yaddı qonşu?!
Odur ən
yaxın divar -
quruyan ləkin
suvar...
əsirgəmə nəyin var
görsən bərbaddı qonşu.
Nə
sirrin var, görəndi,
Sirrə qəfəs hörəndi.
Dərdindən
dərd dərəndi,
Şadsansa, şaddı qonşu.
Allah
söyləsəm, azdı -
yaşıl
çəməndi,
ayazdı -
balta,
bıçaq,
dəryazdı,
araba-atdı qonşu.
Dırnağın
dəysə daşa
dərhal
düşər təlaşa...
Hürü,
Pəri,
Tamaşa,
Qızbəsarvaddı
qonşu!
Əzrayıl
can aparsa
qorxma,
çomaq taparsan!
Dizini qan
aparsa
tənzifdi, yoddu qonşu.
Qismətinə
şükür et -
dilək
tut, üstünə get!
Fasiləsiz
internet,
“- Facebook”, “çatdı” qonşu.
...Soruşma
nədən batdı -
bulaq
gözündən baxdı...
Qonşu
batdı - sən batdın
Sən
batdın...
batdı
qonşu!
Göydə
tıxac
Vaxtın
halına bax ki,
yola
möhtacdı göy də...
Ulduzlar elə
sıx ki,
Sanki tıxacdı göydə.
Xatirələr
Xatirələr...
Xatirələr
yada
düşmür yalnız
can
uçuqları,
bərbad
şəklində!
Xatirələr...
əyri
çəliyinə
söykənə-söykənə bir sevimli qız
gəlib
baş-başa durur səninlə
üzü qırışmış,
saçları
qurumuş,
dişləri
çürümüş,
kədərli arvad şəklində...
xatirələr...
Vaqifdən
Vaqifə
Tutub niyyətində
ən uca dağı
Nahaq
düşünürdü
yol
olar Vaqif...
Zaman
eşşəkdisə, neylər;
uzağı
gərdişin belində belində çul olar Vaqif.
Şeypuru
qaldırıb carçı, car salsa,
Yağılar
üstünə ordular salsa,
Canını
arı yox, ilanlar çalsa
zəhərdən şan bağlar,
bal
olar Vaqif!
Çolaq
dirsək basıb yeri, söyləsə,
boşboğaz
natiqə,
kiri, söyləsə,
camaat
ölüyə diri söyləsə
batar
tuti dili,lal olar Vaqif.
Hamı tula sevir -
xalta
qaldırıb...
İlahi,
xış
üzü alta qaldırıb...
Görsə
ki, bir cəllad balta qaldırıb
uzanar
boğazı, qıl olar Vaqif...
Duyub
töhmətini qəbirsizliyin -
qısılar küncünə səbrsizliyin...
Asılıb,
Allahla abırsızlığın
açıq arasında tül olar Vaqif.
Düz
yola can qurban -
lənət
çəpinə...
canı
çöp eləyib yığar ipinə,
çəkilər içinin barlı dibinə
çətin, yağtikanlı çöl olar Vaqif.
Heç
kimi yatırdıb oyatmaz bir də,
İkinci
ürəyi qanatmaz bir də,
Sultan
subaylığa can atmaz bir də
Olsa, uzaq
başı dul olar Vaqif!
Yetib mətləbinə
söz deyə-deyə,
dizini bərkidib,
“döz” deyə-deyə,
yeri
eşə-eşə kök atıb göyə -
Vaqif -
balalardı, balalar - Vaqif!
Kimi
oyadım
Daş
kimi bərkiyib döşəli taxtım,
qüssə dev-dev gəlir...
necə
cəng edim?
Mən
kimi oyadım bu gecə vaxtı,
gecənin bu vaxtı kimə zəng edim?
Canım
can möhtacı,
canım
can acı;
Səbr yox üfüqün oyaq vaxtına.
Bəlkə
sevgilimə telefon açım -
gördümmü heç onun oyaq vaxtını?..
Axı nə
mənası...
durum,
geyinim
yuxudan
oyadım narı, noxudu?
mənzili çöllərdi çöl çiçəyinin,
küknar
ağacının qapısı yoxdu...
Dünyada
nə qədər giriş var - bağlı,
döyməyə bir qapı yoxdu bu gecə,
gen sinəm
açıqdı...
o
da ki, dağlı...
sinəmə sancılan oxdu bu gecə.
Qarışıq,
dolaşıq...
ruhumun
saçı!
Xirqədən içəri, dondan içəri.
Tək mənim
darvazam taybatay açıq -
bəlkə əcəl girə ondan içəri.
Ha yana yollayım didərgin baxtı,
başımı salmağa bir damım varmı?
Mən
kimə zəng edim bu gecə vaxtı,
Allahdan savayı adamım varmı?
Sözə
dair qafiyələr
Yurda
şərəf, şan gətirən,
gör
nə qədər sənətkar var.
Nəsimi
var, Füzuli var,
Seyid Əzim, Bəxtiyar var.
Sözdən
çıxıb sözə döndük,
Söz
yaşatdı cəddimizi...
Söz o
qədər doğmadı ki,
açıb yesək - ixtiyar var.
Kor da
görür nurlu sözü,
Sözdən
cığır açır şikəst...
Olmaz
sözü eşitməmək
yalan
sözdü, guya kar var.
Özbaşına
çatmır ki, söz
yeddi
qatlı göy çadıra.
Qanadlara
hünər verən
bir səbəb
var, səbəbkar var.
Söz
var acı, söz var şirin,
Söz şığıyır güllə kimi.
O güllədən
şikarları,
yana
çəkən xilaskar var.
Allahına
çatan çoxdu -
Son
sözünə çatan yoxdu...
Sözlə
insan arasında
Keçilməyən dik divar var.
Can atsa da
uca sözə
Əli
yetmir,
o səbəbdən
Bəhmənlinin
bəbəyində
sözə həsrət intizar var!
Vaqif
BƏHMƏNLİ
525-ci qəzet.- 2015.- 23 may.- S.26-27