Azərbaycanda Üzeyir Hacıbəyli təntənəsi

DAHİ BƏSTƏKARIN 130 İLLİYİ VƏ ÜZEYİR MUSİQİ GÜNÜ SİLSİLƏ TƏDBİRLƏRLƏ QEYD OLUNUR

18 sentyabr - dahi bəstəkar Üzeyir Hacıbəylinin dünyaya göz açdığı gün Azərbaycanda Milli Musiqi Günü kimi qeyd olunur. Bu il görkəmli bəstəkarın anadan olmasının 130 illiyidir.

Üzeyir Hacıbəyli bəstəkar, alim, yazıçı, publisist, ictimai və siyasi xadim kimi çoxşaxəli fəaliyyəti ilə yanaşı, Şərqdə ilk operanın banisi kimi də məşhurdur. Məhz onun sayəsində Azərbaycan milli opera sənətinin tarixi Üzeyir Hacıbəylinin 107 il bundan öncə tamaşaya qoyulan “Leyli və Məcnun” operası ilə başlanıb. Dahi Azərbaycan şairi Məhəmməd Füzulinin eyniadlı poeması əsasında hazırlanmış “Leyli və Məcnun” yalnız Azərbaycanın deyil, həm də Şərqin ilk operasıdır. Şərqdə ilk operetta janrının yaranması da Üzeyir Hacıbəylinin adı ilə bağlıdır. Dahi bəstəkarın “Arşın mal alan” operettası 70-ə yaxın xarici dilə tərcümə edilib, 100-dən çox teatrın səhnəsində oynanılıb, beş dəfə ekranlaşdırılıb.

Üzeyir Hacıbəylinin ədəbi irsi çox zəngin və qiymətlidir. Bütün ömrü boyu Azərbaycan mədəniyyətinə, musiqisinə xidmət edən bu unudulmaz şəxsiyyət 300-dən çox xalq mahnısını nota salıb, marş, kantata, fantaziya, mahnı və romanslar, kamera və xor əsərləri yazıb. Həm Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin, həm də Sovet Azərbaycanının himnləri dahi sənətkara məxsus olub. Üzeyir Hacıbəyli təkcə musiqi bəstələmirdi, həm də xalq musiqisinin nəzəri əsaslarını gələcək nəslə çatdırmaq üçün müxtəlif vəsaitlər hazırlayırdı. 1945-ci ildə nəşr edilmiş “Azərbaycan xalq musiqisinin əsasları” adlı elmi əsəri Üzeyir Hacıbəylinin musiqişünas-alim olaraq mükəmməl fəaliyyətinin yadigarı kimi bu gün də musiqi dərsliyi kimi istifadə edilir.

Heydər Əliyev Fondunun və Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə Azərbaycanda sentyabrın 18-də başlanan Üzeyir Hacıbəyli VII Beynəlxalq Musiqi Festivalı sentyabrın 28-dək davam edəcək.

Ötən gün mədəniyyət və incəsənət xadimləri, musiqisevərlər Fəxri Xiyabana gedərək dahi bəstəkarın və digər görkəmli mədəniyyət, incəsənət xadimlərinin məzarlarını ziyarət ediblər. Daha sonra Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin nümayəndələri, tanınmış mədəniyyət və incəsənət xadimləri, musiqiçilər Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyinin bağındakı “Güllələnmiş heykəllər” abidəsini ziyarət edib, burada Üzeyir Hacıbəylinin, Bülbülün və Xurşidbanu Natəvanın heykəlləri önünə tər qərənfillər düzüblər.

Dünən həmçinin Üzeyir Hacıbəyli adına Bakı Musiqi Akademiyasının qarşısında Üzeyir Musiqi Gününə həsr olunmuş tədbir keçirilib.

Tədbiri mədəniyyət və turizm nazirinin müavini Ədalət Vəliyev açaraq ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin “Üzeyir Musiqi Gününün keçirilməsi haqqında” 1995-ci il 18 sentyabr tarixli Fərmanına uyğun olaraq hər il ölkəmizdə ənənəvi Milli Musiqi Gününün keçirildiyini diqqətə çatdırıb: “2009-cu ildən etibarən ölkəmizdə hər il sentyabrın 18-dən başlanan və dahi bəstəkar, Azərbaycan professional musiqisinin banisi Üzeyir Hacıbəyliyə həsr olunan Beynəlxalq musiqi festivalları böyük əks-səda doğurub. Bütün musiqi müəssisələrində dahi Üzeyir Hacıbəylinin doğum günü qeyd olunacaq”.

Diqqətə çatdırılıb ki, festivalla bağlı Mədəniyyət və Turizm Nazirliyində müvafiq əmr imzalanıb və sənəddə tədbirlər planı, eləcə də digər məsələlər əksini tapıb. Qeyd olunub ki, ümumilikdə 30-dan artıq tədbirin reallaşacağı festivalda bir sıra ölkələrdən musiqiçi və solistlər də iştirak edəcək. On gün ərzində M. Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasında, kamera və orqan musiqisi zalında, Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrında, Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqında, Bakı Musiqi Akademiyasında və digər konsert salonlarında dahi Üzeyir Hacıbəylinin, Azərbaycan klassik musiqisinin digər nümayəndələrinin, dünya şöhrətli bəstəkarların əsərləri həm yerli, həm də xarici ölkələrinin musiqiçilərinin ifasında təqdim olunacaq.

Tədbirdə Xalq artistləri - Üzeyir Hacıbəyli adına Bakı Musiqi Akademiyasının rektoru Fərhad Bədəlbəyli, Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının sədri Firəngiz Əlizadə və Azərbaycan Milli Konservatoriyasının rektoru Siyavuş Kərimi çıxış edərək bayram münasibətilə musiqisevərləri təbrik edib, festivalın əhəmiyyətindən, bu tədbirin ölkəmizin dünyada həm də musiqi diyarı kimi tanınmasındakı rolundan danışıblar.

Çıxış edənlər, həmçinin dahi bəstəkarın zəngin həyat və yaradıcılığından söhbət açıb, milli Azərbaycan musiqisinin inkişafında Üzeyir Hacıbəyli məktəbinin rolunu xüsusilə vurğulayıb və musiqiçilərə bu ənənələrə sadiq qalmağı tövsiyə ediblər.

Üzeyir Musiqi Günündə Müdafiə Nazirliyinin nümunəvi hərbi orkestrinin və Azərbaycan Dövlət xor kapellasının ifasında klassik musiqi nümunələri təqdim olunub.

Dahi bəstəkar Üzeyir Hacıbəylinin anadan olmasının 130 illiyi münasibətilə Azərbaycanın Macarıstandakı səfirliyinin təşəbbüsü ilə sənətşünaslıq doktoru, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü Zemfira Səfərovanın “Üzeyir Hacıbəyli və davamçıları” kitabı Budapeştdə macar dilində nəşr edilib. Əsərin tərcüməçisi indiyə qədər Azərbaycan ədəbiyyatından bir sıra nümunələri tərcümə edən Tamaş Varhegidir.

Azərbaycanın Macarıstandakı səfiri Vilayət Quliyev kitaba “Dahi bəstəkar. Böyük vətəndaş” adlı geniş müqəddimə yazıb.

Əsərin “Əlavələr” bölməsində Azərbaycan musiqi alətləri və Azərbaycan xalq musiqisinin əsas janrları haqqında məlumatlar yerləşdirilib. Kitab təmənnasız şəkildə Ferens List Musiqi Akademiyasına, habelə musiqi məktəblərinin kitabxanalarına hədiyyə edilir.

Üzeyir Hacıbəylinin anadan olmasının 130 illiyi ilə bağlı Budapeştdə başqa bir mühüm tədbir də hazırlanır. Bu da “Dunay” simfonik orkestrinin ifasında Azərbaycan bəstəkarının əsərlərindən ibarət konsertdir. Dekabrın ilk ongünlüyündə keçiriləcək konsertin dirijoru Azərbaycanın Xalq artisti, professor Yalçın Adıgözəlov olacaq.

Qeyd edək ki, Üzeyir Hacıbəylinin 130 illik yubileyi ilə əlaqədar ABŞ-da xüsusi poçt markası buraxılıb. Markaların buraxılması Azərbaycanın Los-Ancelesdəki baş konsulluğunun təşəbbüsü və dəstəyi ilə baş tutub.

ABŞ-n Federal Poçt Xidməti tərəfindən təsdiq olunmuş və bütün ölkə ərazisində istifadə gücünə malik poçt markalarının üzərində hər iki musiqi xadiminin şəkillərinin müşayiəti İlə “Üzeyir Hacıbəyli (1885-1948): Azərbaycan klassik musiqisinin banisi, 130 il” yazılıb, Üzeyir Hacıbəyliyə həsr olunmuş markanın üzərində dahi bəstəkarın “Koroğlu” operasından notlar yerləşdirilib.

Sentyabrın 19-da əfsanəvi “Arşın mal alan” filminin Hollivudda premyerası keçiriləcək. Film, Hollivudun ən qədim kinoteatrlarından olan, tarixə ilk avtomatlaşdırılmış kinoteatr kimi düşmüş “Ricardo Montalban” kinoteatrında nümayiş olunacaq.

Həmçinin, Kaliforniya ştatının tanınmış şəhərlərindən olan Santa-Monika şəhəri bəyannamə qəbul edərək, sentyabrın 18-nin şəhərdə Üzeyir Hacıbəyli Günü kimi qeyd olunacağını təsdiqləyib.

Üzeyir Hacıbəylinin ev-muzeyində də bəstəkarın anadan olmasının 130 illik yubileyinə həsr olunmuş tədbir keçirilib.

Ev-muzeyinin direktoru, Əməkdar incəsənət xadimi Sərdar Fərəcov bəstəkarın yubileyi münasibətilə ölkəmizdə silsilə tədbirlərin keçirildiyini deyib. Mədəniyyət və turizm nazirinin müavini Sevda Məmmədəliyeva Ü.Hacıbəyli irsini təkcə Azərbaycanın deyil, bütün dünyanın nadir incisi olduğunu bildirib, Üzeyir Hacıbəyli yaradıcılığını Azərbaycan xalqının milli mənəvi sərvəti adlandırıb.

S.ABDULLAYEVA

525-ci qəzet.- 2015.- 19 sentyabr.- S.11.