Ögeyliyi doğmalığa çevirən...

UNUDULMAZ SƏNƏTKAR CEYHUN MİRZƏYEVİN NURLU XATİRƏSİNƏ

Deyirlər, zaman hər şeyi unutdurur insana. Dünyasını dəyişmiş əzizlərimiz belə, illər ötdükcə xatirələrimizdə yalnız sakit və uzaq xəyal kimi yaşayırlar. Amma hansısa gün yaşadığımız sevinc və ya kədər təkcə bizim deyil, həm də vaxtın yaddaşına yazılaraq qalır.

Güllərin belə rənginə, ətrinə hopur. Bir də görürsən, kiminləsə bağlı unutduğumuz bir söhbət, mərhəm bir xatirə düşüncəmizə hakin kəsilir. Birdən də qiymətli nə isə tapmış kimi, “söz vaxtına çəkər, elə ilin bu çağları idi”- deyə xatirələri haraylayıb başımıza yığmaq, əziz bir insanı yenidən yaşatmaq istəyirik: sözümüzdə, söhbətimizdə...

Baharda dünyadan nakam gedənlərin ruhlarına şam yandırar, xatirəsinin işığına yığışarlar. İllər öncə mart ayının ilk günlərində Ceyhun Mirzəyevlə bağlı bir yazı yazacağımı qərarlaşdırdım. O vaxt belə internet imkanları yox idi. Ona görə də faktları toplamaq üçün yaxın dostları, sənət yoldaşları ilə görüşməli oldum. Sən demə, mart ayında Ceyhun Mirzəyevin bu fani dünyanı əbədi ruhlar məkanına dəyişdiyi günün gözlə görünməyən ovqatı yaşayırmış. Söz vaxtına çəkibmiş.

...Rollarını, çəkdiyi flimləri nəzərə almasaq, Ceyhun Mirzəyev ekranda az-az görünərdi. 1993-cü ilin martın 7-də AzTV kanalında onun haqqında “Anaya ögey deməzlər” verilişi getməli idi. Bu, sevimli aktyorumuzun həm keçdiyi sənət yoluna, həm də son yaradıcılıq işlərinə işıq tutmaq istəyindən yaranmışdı. (O vaxt Ceyhun Mirzəyev haqqında yazı hazırlayanda “Anaya ögey deməzlər” verilişinin müəllifi olan dəyərli diktorumuz rəhmətlik Hicran Hüseynovla görüşmüşdüm. O gün montaj zamanı Ceyhun Mirzəyevin qəfildən halının pisləşməsindən, evə bir getdiklərindən, həkim çağırsalarda bir anın içində baş verən o vaxtsız ölümün acısından danışmışdı. Ceyhun Mirzəyevin ölümündən sonra hazırladığı verilişdə Hicran Hüseynov bütün bunları qəhər içində, gözləri yaş dolu danışdığını yaxşı xatırlayırdım. Amma nədənsə mən yazıda nə bunu qeyd etmişdim, nə də onun adını çəkmişdim. Yazı qəzetdə çıxandan sonra işə gələrkən Hicran Hüseynovla rastlaşdıq. Məni görüb ayaq saxladı, salamlaşdıq. Yazını oxuduğunu, bəyəndiyini bildirdi. Bu, həm də Ceyhun Mirzəyevi yad etdiyimə görə sanki bir dost təşəkkürü idi. Amma nədən onunla olan söhbətimizi qeyd etmədiyimi soruşdu və gülümsünərək bunu mənə irad tutdu. Cox təəssüfləndim. İndi isə artıq özü də bu həyatda yoxdur. Ceyhun Mirzəyevin yaxın dostu, yaxşı insan kimi tanıdığım Hicran Hüseynovun ruhuna hörmət olaraq bu qeydləri etdim. Allah hər ikisinə rəhmət eləsin. Amin.)

Hə, harada qalmışdıq; “Anaya ögey deməzlər” verilişinin son montaj işlərində. Amma ağlına da gəlməzdi ki, bu verilişə həm də ömrünün son anları, son ağrıları hopacaqdı. Verilişin montajından sonra evlərinə qədər uzanan yolsa, sadəcə, ömründən ona qalan son fürsət idi.

“Ögey ana” filmindən “Anaya ögey deməzlər” verilişinə qədər sənətdə deyə bildiyi sözünü -filmlərini, rollarını, “Mozalan” satirik telejurnalındakı böyük inam və sevgiylə hazırladığı süjetləri onu həmişə sənətdə görmək istəyənlərə əmanət qoyub bu dünyanı birdəfəlik tərk edəcəkmiş.

Ceyhun Mirzəyevin televiziyaya gəlişi beşinci sinifdə oxuyarkən uşaq verilişlərindən başlayıb.

“Görüş” filmində epizodik rola çəkilən 7 yaşlı oğlan kinoya marağı, sualları ilə rejissorların diqqətini cəlb edir. Kinorejissor rəhmətlik Tofiq Tağızadə Ceyhun haqqında danışarkən deyirmiş ki, mən elə o vaxtlar onun nəinki bir aktyor, hətta rejissor olacağına inanırdım.

Uşaqlıqdan tanınan və sevilən Ceyhun Mirzəyev “Ögey ana” filmindən “Fəryad”a qədər yaşadığı yaradıcı ömründə bu inamı doğrulda bildi. Çətinliklərin məngənəsindən sıyrılıb çıxaraq oynadığı rolların, çəkdiyi filmlərin, “Mozalan”dakı rejissorluq fəaliyyətinin yaddaqalan cizgiləri ilə istedadını, ən başlıcası sənətə məhəbbətini göstərə bildi. Komik, satirik, tragik janrlarda sözünü deməyi bacaran sənətkar kimi seçildi, yadda qaldı. “Yenilməz batalyon”da faytonçu Teymur, “Dəli Kür”də Osman, “Lətifə” filmində Məmmədov obrazları ilə Ceyhun Mirzəyev müxtəlif xarakterlərin özünəməxsus cizgilərini çox gözəl yarada bilmişdi.

Sənət dostu, uzun illər Ceyhun Mirzəyevlə çiyin-çiyinə çalışmış səs operatoru Əsəd Əsədov söhbətlərinin birində: “Mən Ceyhun haqqında saatlarla susa bilərəm” - deyib. Bu, əslində sahilini tapmaqda çətinlik çəkdiyin xatirə dəryasında əl-qol atmadan dərinliklərə getmək, ölümün özündə gizlətdiyi insan taleyini görmək arzusudur.

Sənət dostlarının, onu yaxından tanıyan hər kəsin xatirəsində Ceyhun Mirzəyev daha çox səmimiyyəti ilə yadda qalıb. Onun özünəməxsus şən dünyası vardı. Kimisə qanı qara, sıxıntılı görsəydi, şux zarafatla məlhəm olmağı bacarırdı. Sənətdə isə özünə qarşı həmişə ögey münasibət hiss edib. Aylarla işsiz qalıb, çəkiliş meydançalarından uzaq düşüb. Sənət acı olan ruhuna təsəlli verəcək işlərə əli yetməyəndə isə ağrısını ürəyinə yükləyib. Fəxri adın, mükafatların həsrəti ilə yaşamasa da, laqeydliyin soyuğundan üşüyüb. Bir vaxtlar “Mozalan” telejurnalının rəhbəri olmuş Ziyafət Abbasov səhət dostu haqqında danışarkən: - “Ceyhun Mirzəyev Azərbaycan xalqına kinonu sevdirib”- demişdi. Əslinə qalsa, Ceyhun Mirzəyev bircə rolu ilə belə çoxlarının uzun illər sənətdə deyə bilmədiyi sözü deyə, ucala bilmədiyi zirvəyə ucala bilmişdi. İsmayıl obrazı ekranla tamaşaçı arasındakı uzaqlığı əritdi, ögeyliklə doğmalıq arasındakı uçurumlu yolları hamarladı.

Ceyhun Mirzəyev sənətdən nakam getdi. Çünki həm rejissor, həm aktyor kimi yarımçıq işi qaldı. Vətənin ağrısını, dərdini ürəyindən keçirərək yaratdığı “Fəryad” filminin son işlərini tamamlamamış dünyasını dəyişdi. Bir vaxtlar hamının sevimlisi olmuş İsmayılın uşaq dünyasına məxsus inadkar, mübariz xarakterini vətənin dar günündə bir başqa mövzuda göstərmək istəmişdi. O, balaca İsmayılın yüz sözdən daha kəsərli dərin baxışlarında qığılcım kimi parlayaraq doğan ana məhəbbəti ilə ögey ananı doğmalaşdırdı hər kəsə. Son illərsə xəyanətin, haqsızlığın toruna düşmüş vətənə ögey münasibəti də əridib yox etmək istəyi ilə “Fəryad” filminin əzab-əziyyətini ağrılı ürəyindən keçirirdi. Amma nə torpaqlarımızın azadlığının, nə də çəkdiyi filmin sevincini yaşamağa ömür vəfa etmədi. “Fəryad” filmində fiziki işgəncələrə məruz qalan baş qəhrəmanın gözlərindəki intiqam hissi, torpaqlarımıza, sərvətimizə qənim kəsilənlərə nifrəti qəlbdən və yanaraq yaratmış Ceyhun Mirzəyevin sənətdən uca olan vətəndaş təəssübkeşli bu gündə filmi izləyən hər kəsi qəhərləndirir.

Bu gün Dağlıq Qarabağın azadlığı, torpaqlarımızın bütövlüyü uğrunda savaş gedir. Təəssüf ki, şəhid övladlarımızın itkisi Azərbaycanın dostu olan başqa dövlətlərdə də ürək ağrısı ilə qarşılanır. Qüdrətli Azərbaycanın uğurları bir həqiqəti diqtə edir: Qələbə Günü yaxındadır. İnanıram ki, o zaman azadlıq uğrunda canlarından keçmış hər bir Azərbaycan övladı kimi Ceyhun Mirzəyevin də ruh şad olacaq.

1946-cı ildə dünyaya gəlmiş Ceyhun Mirzəyev bu dünyada cəmi 47 illik ömür yaşadı. Aprelin 9-u sevimli sənətkarın doğum günüdür. Bu da onun taleyinə yazılmış qeyri-adiliklərdən biridi. Ölüm tarixindən bir ay keçməmiş, doğum günü qeyd olunur. Sanki təzədən doğulur, yenidən sənətdə, ailədə yolunu, arzularını yaşadanların əməllərində yaşayır. Bəlkə elə ona görə də, biz ölümün qarşısına gözüyaşlı çıxsaq da, xatirələrin işığında dünyasını dəyişmiş insanları, əzizlərimizi xoş bir təbəssümlə anırıq.

Günəş RƏCƏBQIZI

525-ci qəzet.- 2016.- 9 aprel.- S.11