Mənəviyyatdan qaynaqlanan
multikulturalizm
Tolerantlıq da, multikulturalizm də hələ leksikonumuza daxil olmadan, bu sözlərin
mənasına varmadan
Azərbaycan xalqı,
sadə camaat tolerantlıq şəraitində
yaşayırdı və
multikultural idilər.
Yəni ölkə başçısının
da dediyi kimi bu bizim
həyat tərzimizdir. 60-70-ci illərdə
də belə olub, bu gün
də, yarın da belə olacaq,
çünki başqa
xalqları, millətləri,
dinləri, adət-ənənələri
sevmək, onlara hörmətlə yanaşmaq,
onlara qoşulub şad günlərini, bəd günlərini özümüzünkü kimi
qeyd etmək, amma heç bir vəchlə onların olana sahiblənməmək bizim
mənəviyyatımızdadır.
Ədəbiyyatımıza nəzər salmaq yetər ki, bunun deyildiyi kimi də olduğuna
əminlik yaransın.
Füzulidən tutmuş
Ey, cəfaçı dünya!
Bildim qəmini sənin ki, çoxdur,
Qəm çəkməyə
bir hərif yoxdur.
Gəldim
ki, olam qəmin hərifi,
Gəl,
təcrübə eylə
mən zəifi!
Hər qanda qəm ola, qılma
ehmal,
Cə'm
eylə, dili-həzinimə
sal!
Həm ver mənə qəm yemək kəmali,
Həm aləmi qəmdən eylə xali!
Vaqif Bayatlı Odərə qədər
Min ildi, milyon ildi
Sənə sarı qaçıram
ayaqlarım sevinir,
yolum sevinir, Allah.
hər gün Sənin Göyünə
mismarlanır qollarım
mismarlanır, dincəlir,
qolum sevinir, Allah.
Sevgin, yalnız sevgin var,
qollarımın gözündə.
Bəs nədən əzab gəzir,
qolumu dəlib yaran
mismarların üzündə?!..
Azərbaycan Respublikasının millətlərarası,
multikulturalizm və dini məsələlər
üzrə Dövlət
müşavirliyi xidmətinin
təşəbbüsü ilə “Multikulturalizmə giriş” və “Azərbaycan multikulturalizmi”
fənləri üzrə
tədris proqramları
Təhsil Nazirliyində
tez bir zamanda
təsdiq olundu. İşlərin həyata keçirilməsi
də özünü
çox gözlətmədi.
Mərkəzin imkanları hesabına
xarici ölkə universitetləri ilə bu fənlərin tədrisi haqda danışıqlar aparıldı
və artıq 15-dən
artıq xarici ölkə ali
məktəblərində multikulturalizm
fənni tədris olunur.
Fənnin
ötən ildən tədris edildiyi Bolqarıstanın Müqəddəs
Kliment Oxridski adına Sofiya Universiteti, Gürcüstanın
İvan Cavaxişvili adına Tbilisi Dövlət
Universiteti, Rusiya Federasiyasının Ural Federal Universitetinin
Yekaterinburq filialı,
Litva Pedaqoji Universiteti, Çexiya Respublikasının Praqa Karlov Universiteti , İtaliyanın Roma Sapienza
Universiteti və
Belarus Dövlət Universitetinə
bu ilki tədris
ilindən daha 4 xarici ölkə universiteti - Portuqaliyanın
Lusofona Humanitar və Texnologiya Universiteti, Ukraynanın
Poltava İqtisadiyyat və
Ticarət Universiteti, İsveçrənin Frayburq
Universiteti və Türkiyənin Erciyez Universiteti və sair də əlavə
edilib.
2015-2016-cı
tədris ilində isə Azərbaycanın
40-a yaxın ali təhsil ocağında - Bakı Slavyan Universiteti, Azərbaycan İqtisad Universiteti, Azərbaycan Texniki Universiteti, Bakı Ali Neft Məktəbi, Memarlıq və İnşaat Universiteti, Azərbaycan Dillər Universiteti, Azərbaycan Tibb Universiteti, Azərbaycan Dövlət Aqrar Universiteti, Azərbaycan Mədəniyyət
İncəsənət Universiteti,
Azərbaycan Respublikasının
Prezidenti yanında Dövlət İdarəçiliyi
Akademiyası, Azərbaycan
Dövlət Neft Akademiyası, Azərbaycan
Dövlət Dənizçilik
Akademiyası, Dövlət
Sərhəd Akademiyası,
FHN Akademiyası, Koorperasiya
Universiteti, Gəncə
Dövlət Universiteti,
Naxçıvan Dövlət
Universiteti, Lənkəran
Dövlət Universiteti,
Sumqayıt Dövlət
Universiteti, Mingəçevir
Dövlət Universiteti,
Qafqaz Universiteti və Qərb Universitetinin bakalavr və magistr pillələrində də
tədrisə başlanılıb.
Azərbaycan Respublikasının millətlərarası,
multikulturalizm və dini məsələlər
üzrə Dövlət
müşaviri, akademik
Kamal Abdullayevin tövsiyəsi ilə Mərkəz ölkəmizdə
“Multikulturalizmə giriş”
və “Azərbaycan multikulturalizmi” fənlərinin
daha çox texniki yönümlü, qeyri-humanitar ixtisaslı mütəxəssislər hazırlayan
universitetlərdə geniş
tədris edilməsinə
üstünlük verir:
“Texniki universitetlərdə
Azərbaycanın tarixi,
mədəniyyəti, ədəbiyyatı
və incəsənəti
haqda ümumi biliklərin bir fənn - “Azərbaycan multikulturalizmi” çərçivəsində
əhatəli tədrisinə
nail olmaq lazımdır”.
Bu fənlərin ölkəmizdə
tədrisinin inkişafı
özündə yalnız
onun tədris olunduğu universitetlərin
say artımını etiva
etmir, həmin universitetlərdə bu fənlərin kafedralarının
yaradılması istiqamətində
də fəal işlər görülür.
Bu istiqamətdə ilk addım Bakı Slavyan Universitetində atılmışdı. Bu elm ocağında akademik Kamal Abdullayevin təşəbbüsülə “Azərbaycan multikulturalizmi”
kafedrası ötən
tədris ilindən fəaliyyətə başlayıb.
Prezident
İlham Əliyevin “Azərbaycanı dünyada
multikulturalizm mərkəzi
kimi tanıtmaq” təşəbbüsünün reallaşması üçün
yaxın gələcəkdə
həm xaricdə, həm də ölkəmizdəki ali təhsil ocaqlarında qeyd edilən fənlərin tədrisi daha da genişləndiriləcək.
Qafqaz Universitetində
16 noyabr – Beynəlxalq
Tolerantlıq Günü
ilə əlaqədar
tədbir çərçivəsində
həm də “Azərbaycan multikulturalizmi”
Elm-Tədris Mərkəzinin
açılışı oldu.
Mərkəzin yaradılmasının məqsədi Qafqaz Universitetində “Multikulturalizmə
giriş” və “Azərbaycan multikulturalizmi”
fənlərini tədris
etməklə yanaşı,
Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzi
(BBMM) ilə birgə ölkədaxili və xarici universitetlərdə
bu fənlərin tədris olunması üçün kadr hazırlığının təşkili,
Azərbaycan və dünya multikulturalizm modellərinin və azərbaycançılıq ideologiyasının
elmi əsaslarla öyrənilməsi və
bu istiqamətdə yazılmış əsərlərin
oxucusuna çatdırılmasını
təmin etməkdir.
Tədbirdə çıxış edənlər
də bu barədə söhbət
açdılar. Qafqaz Universitetinin rektoru,
professor Havar Məmmədov
2016-cı ilin Azərbaycan
Respublikasında “Multikulturalizm
ili” elan edildiyini xatırladaraq vurğuladı ki, bu gün xalqımızın
multikultural ənənələrinin
qorunması və inkişafı sahəsində
çox mühüm tədbirlər həyata keçirilir. Rektor universitetdə yaradılan
“Azərbaycan multikulturalizmi”
Elm-Tədris Mərkəzini
mühüm hadisə
kimi əhəmiyyətləndirib.
Azərbaycan Respublikasının millətlərarası,
multikulturalizm və dini məsələlər
üzrə Dövlət
müşaviri, akademik
Kamal Abdullayev Azərbaycanda multikulturalizmin
inkişaf mərhələlərindən
danışdı: “Heydər
Əliyev multikultural dəyərləri çox
yüksək səviyyədə
qiymətləndirərək onun siyasi, hüquqi
bazasını yaradıb.
Ulu Öndər Azərbaycan multikulturalizminin siyasi banisidir. Ümummilli liderin siyasi xəttini davam etdirən Prezident İlham Əliyev bu gün Azərbaycan
multikulturalizmini dövlət
siyasəti səviyyəsinə
yüksəltməyə nail olub. Bu, Azərbaycan
ideologiyasının çox
böyük qələbəsidir.
Azərbaycanda keçirilən Humanitar Forum və digər beynəlxalq tədbirlər ölkəmizi
dünya multikulturalizminin
mərkəzlərindən birinə çevirib”.
Dövlət müşaviri Qafqaz Universitetində yaradılan
“Azərbaycan multikulturalizmi”
Elm-Tədris Mərkəzinin
səmərəli fəaliyyət
göstərəcəyinə əminliyini bildirib.
Müəllif Hüquqları Agentliyinin
sədri Kamran İmanov, təhsil nazirinin müavini Firudin Qurbanov, BBMM-in icraçı direktoru Azad
Məmmədov, Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi sədrinin müavini Gündüz İsmayılov, “Multikulturalizm”
jurnalının baş
redaktoru Fəxri Uğurlu və digər çıxış
edənlər Azərbaycan
multikulturalizminin əhəmiyyətindən
söhbət açdılar.
Hamılıqla müasir avadanlıqla
təchiz edilmiş “Azərbaycan multikulturalizmi”
Elm-Tədris Mərkəzi
ilə tanış
olduq. Mərkəzin rəflərində multikulturalizmlə bağlı
xeyli elmi-kütləvi
ədəbiyyat nümunələri
var. Bu Mərkəzin yaradılması
üçün Qafqaz
Universitetinin seçilməsi
təsadüfi deyil, Qafqaz müxtəlif xalqların bir yerdə yaşadığı
qədim məkandır.
Sonda isə tələbələrin
ifasında müxtəlif
xalqalrın mahnı və rəqslərindən
ibarət bədii hissəyə tamaşa elədik. Bir də multikulturalizm,
bir də tolerantlıq.
Ramilə QURBANLI
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
yanında Bilik Fondunun aparıcı məsləhətçisi
525-ci qəzet.- 2016.- 3 noyabr.- S.4.