“Başında qardan papaq...”
MƏRHUM ŞAİR FİKRƏT SADIQ ÖMRÜNÜN BƏZİ MƏQAMLARI XATİRƏ İŞIĞINDA
On-on iki il əvvəlin söhbətidir,
işıqçılar haqqında
kitabımı çapa
hazırlayırdım.
Kitabda uzun illər energetika sahəsində sahədə
çalışan mütəxəssislərlə
yanaşı, həyatının
müəyyən illəri
bu sahə ilə bağlı olan məşhurlar haqqında da yazmaq istəyirdim. Fikirləşdim
ki, beş il montyor işləmiş
Fikrət Sadıqdan müsahibə
almaq da maraqlı olar. O vaxt Fikrət müəllimlə tanışlığım
yox idi. Buna baxmayaraq, Yazıçılar
Birliyinə gedib Fikrət müəllimi tapdım, ondan müsahibə
almaq fikrimi söylədim, lakin şair qəti şəkildə etiraz etdi: “Mən müsahibə verməyi xoşlamıram, get kitablarımda,
qəzet-jurnallardan dərc
olunan şeirlərim var, götür, nə qədər yazırsansa yaz”.
- Ay Fikrət müəllim, onlar öz yerində,
amma mən sizin montyorluq peşəniz haqqında yazmaq istəyirəm. Bəlkə bir 15-20 dəqiqə vaxt ayırasız, diktofon da üstümdədir, bir balaca söhbət
edək...
- Yox, mən müsahibə
vermirəm...
Heç cür şairi yola gətirə bilmədim. Ona görə bir müddət sonra dost-tanışlardan xahiş elədim ki, müsahibə vermək üçün Fikrət
müəllimi razı
salsınlar. Qələm
dostum Mübariz Məsimoğlu, mərhum şairimiz Tofiq Abdin mənim xahişimlə Fikrət müəllimi yola
gətirməyə çalışdılarsa
da, cəhdləri səmərə vermədi.
Bir dəfə
yenə Fikrət müəllimin otağında
olanda Yazıçılar
Birliyinin gənclər
üzrə katibi Rəşad Məcid içəri daxil oldu. Fikrət müəllimi “yola
gətirməyi” ondan da xahiş etmişdim.
O da xeyli zəhmət çəkdi,
hətta mənim haqqımda bir-iki kəlmə xoş söz də söylədi:
- Fikrət müəllim, Süleyman siz gördüyünüz jurnalistlərdən
deyil, özünüz
görəcəksiz. Narahat
olmayın, siz müsahibə verin, qoy yazıb gətirsin, özünüz oxuyun, nəyi məsləhət
bilməsəz, düzəldərsiz...
- Gələn həftə əlaqə saxlasın, baxarıq...
Həftələr bir-birinə calanır, lakin onu heç
cür razı sala bilmirdim. Bir dəfə
növbəti dəfə
Fikrət Sadıqla bu mövzuda danışanda onunla bir otaqda əyləşən
Xalq şairi Qabil də söhbətə
qarışası oldu.
Qabil müəllimin müdaxiləsi
çox ərkyana və ötkəm oldu. O, üzünü
şair dostuna tutub:
-A kişi, nə
çətin şey var burda? Bu cavan oğlanı hər həftə niyə get-gələ salırsan? Müsahibədi də, verirsən
ver, vermirsənsə niyə bu həftədən
o həftəyə, o həftədən
bu biri həftəyə
uzadırsan?
- Yaxşı, yaxşı,
gələn dördüncü
gün gələrsən,
söhbət edərik.
İndi bir az xəstə
kimiyəm...
Qabil müəllim bu dəfə üzünü
mənə tutub dedi:
- Diktofonun üstündədi?
- Üstümdədi, Qabil müəllim!- dedim.
Yenə
də üzünü
şair dostuna tutub bayaqkı ərkyanalıqla dedi:
-Vəssalam! Fikrət, xəstə-zad deyilsən.
Otur, müsahibəni ver, qurtarsın getsin. Hər həftə boş yerə niyə aparıb- gətizdirirsən
bu oğlanı?
O, bu sözləri deyib bizə sərbəstlik vermək üçün şair dostu Abbas Abdulla ilə bayıra çıxdı. Fikrət
müəllimin müsahibə
verməkdən başqa
yolu qalmadı...
Fikrət müəllimdən aldığım
müsahibəni onun özünə oxutdurandan
sonra kitabımda dərc etdim. O vaxtdan
şairlə xoş münasibətimiz, dostluğumuz
yarandı...
Yadımdadır ki, bir səhər Fikrət müəllimi əlində
açar iş otağının qapısını
açmağa çalışan
gördüm lakin qapı açılmırdı.
Yaxınlaşıb hal-əhval
tutdum:
- Necəsiz, Fikrət müəllim, səhhətiniz
necədir?
- Çox sağ
ol, oğlum, yaxşıyam!
- Fikrət müəllim, açarı verin, kömək edim.
- Yox, oğlum, narahat olma, özüm
açaram, qapını aça
bilməsəm, onda “səhhət” sözündəki
“h” hərfinin biri düşər...
Bir dəfə
dənizlə əlaqədar
bir söhbət elədi. Danışırdı ki, oğlum
Orxan məni dəniz kənarındakı
bağ evinə apardı. Axşam şam edəndən
sonra hamı yuxarı mərtəbədəki
evə qalxdı, mənə isə yatmaq üçün birinci mərtəbədə
yer açdılar.
Səhərə qədər dənizin
uğultusundan, küləyin,
dalğaların səsindən
gözümü də
yummamışam.
Dəniz elə uğuldayırdı,
elə bilirdim su gəlib həyətə,
qapı-bacaya, çarpayının
altına dolur. Səhəri
dirigözlü açdım.
Tezdən Orxan aşağı düşüb
soruşdu:
- Necə yatdın, ata?
Fikrət
müəllim deyir:
- Səhərə qədər
bir çimir yuxu da almamışam.
Siz yatmışdız, xəbəriniz
yox idi, dənizin suyu gəlib dolmuşdu qapı-bacaya. Mən
burda qala bilmərəm, oğul...
- Ay ata, nə danışırsan,
səni gətirmişəm
ki, heç olmasa beş-on gün burda dincələsən, dənizin
səsinə qulaq asasan.
-Yox, oğul, xahiş edirəm məni elə indi şəhərə qaytar, - deyə təkid edir.
Elə həmin gün də Orxan onu
şəhərdəki mənzilə
qaytarmalı olur...
...80 yaşı tamam olanda zəng vurub hal-əhval tutdum:
-Necəsiz, Fikrət müəllim? - deyə
soruşdum.
Yenə
də özünəməxsus
yumorundan qalmadı:
-Necə olacağam? Üç yerdən “skvoznyak” vurur...
“Skvoznyak” deyəndə
şair “80” rəqəminin
yazılışındakı dairələri nəzərdə
tuturdu. 85 yaşı tamam olanda yenə
zəng elədim:
-Fikrət müəllim, indi “skvoznyak”lardan biri azalıb, yaxşı olarsız...
- Çox sağ
ol, oğlum, babatam.
İndi
düşünürəm ki, şairin 86 yaşında dünyadan getməsinə bəlkə
elə yenə də üç “skvoznyak” səbəb olub...
O, əzəmətli boy-buxunu,
bəmbəyaz saç-saqqalı
ilə nağıl qəhrəmanlarını xatırladırdı.
Fikrət müəllim elə
bil nağılların
içindən çıxıb
gəlmişdi. Əmək fəaliyyətinə
işıqçı kimi
başlamışdı. Düz beş
il evlərə, mənzillərə işıq
çəkəndən ürəklərə,
könüllərə söz
işığı çəkirdi.
Oxuyanlar bu işığından istisindən qızınıblar,
eşidənlər məmnun
olublar.
Həyat onu çox sınaqlara çəkmişdi. Yetimçiliyin, atasızlığın, kasıblığın
hər üzünü
görmüşdü. Məktəbli vaxtı dizə
qədər çıxan
qar yolları-izləri
bağlayanda ataları
dərsdən çıxan
uşaqları qucağına
alıb aparanda o, qarlı yolların ortasında onun-bunun üzünə baxa-baxa qalıb. Neçə məktəb dəyişməli
olub, “xalq düşməninin oğlu”
olduğuna görə
hətta onu məktəbdən xaric ediblər. Bakı Dövlət Universitetində
oxuyarkən yenə də həmin təhlükə ilə üzləşib, lakin heç bir maneəyə baxmayaraq o, özünü sübut edib. Poeziyada isə Fikrət Sadıq yazdığı
kitablar, bənzərsiz
üslubu və unudulmaz, az qala
zərb-məsələ çevrilən
misraları ilə həmişə yaşayacaqdır.
Kimi onu
Dədə Qorquda, kimi
Balzaka, kimi də Mopassana bənzədirdi. Amma mənə elə gəlirdi
ki, Fikrət Sadıq daha
çox Şaxta babaya bənzəyir -”saç-saqqalı qardan ağ, başında
qardan papaq” olan Şaxta babaya.Elə ömrünün sonunda da “qarlı dağlar aşaraq” özünün
əbədiyyət dünyasına üz tutdu...
Süleyman QARADAĞLI
525-ci qəzet.- 2016.- 19 noyabr.- S.17.