Multikulturalizm Mərkəzi
2015-ci ili uğurla başa vurdu
Əsası Ümummilli Lider Heydər Əliyev tərəfindən
qoyulan müasir Azərbaycan bu gün dünyanın ən
mötəbər beynəlxalq təşkilatları, ictimai
birlikləri tərəfindən hüquqi, demokratik dəyərlərə
sahib, dinamik inkişaf edən və
regionun ən güclü iqtisadiyyatına sahib olan
ölkə kimi tanınır. Azərbaycançılıq məfkurəsinə
uyğun olaraq tolerantlığın və mədəni, dini,
linqvistik müxtəlifliyin qorunmasını təmin etmək,
habelə Azərbaycanı dünyada multikulturalizm mərkəzi
kimi tanıtmaq, mövcud multikultural modelləri tədqiq və
təşviq etmək məqsədi ilə yaradılan Bakı
Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzi ölkəmizin
ictimai-siyasi həyatında əlamətdar hadisələrdən
biridir. Mərkəz Azərbaycanı dünyada multikulturalizm mərkəzi
kimi tanıtmaq, mövcud multikultural dəyərlərin tədqiqi
və təşviqi ilə əlaqədar layihələrin
gerçəkləşdirilməsini 2015-ci il
ərzində prioritet sahələr kimi qəbul edib. Xarici
ölkə universitetlərində “Azərbaycan Multikulturalizmi”
fənninin tədrisi layihəsinin həyata keçirilməsi
məqsədi ilə Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzi
Avropanın və regionun bir sıra qabaqcıl ali məktəbləri
ilə ikitərəfli danışıqlar aparıb,
qarşılıqlı əməkdaşlıq protokolları
imzalayıb. Görülən uğurlu işlərin nəticəsində
hələ 2015-ci ilin birinci yarısında 7 nüfuzlu ali məktəbdə,
o cümlədən, İtaliyanın Sapienza Universitetində,
Bolqarıstanın Müqəddəs Kliment Orxidski adına
Sofiya Universitetində, Rusiyanın I Prezidenti Boris Yeltsın
adına Ural Federal Universitetində, Çexiyanın Praqa
Karlov Universitetində, Litvanın Litva Pedaqojı Universitetində
təsdiq olunmuş proqramlarla “Azərbaycan Multikulturalizmi” fənni tədris olunmağa başlayıb. Bakı Beynəlxalq
Multikulturalizm Mərkəzi 2015-ci ilin ikinci yarısında bu
layihənin daha da genişləndirilməsi üçün gərgin
iş aparıb və nəticədə daha 4 universitetdə,
o cümlədən, İsveçrənin Frayburq Universiteti,
Ukraynanın Poltava İqtisadiyyat və Ticarət universiteti,
Türkiyənin Erciyes Universiteti və Portuqaliyanın Lusofona
Humanitar və Texnologiya Universitetində “Azərbaycan
Multikulturalizmi” fənni tədris olunmağa başlayıb.
Azərbaycan
universitetlərində “Multikulturalizmə giriş” və “Azərbaycan
Multikulturalizmi” fənlərinin
tədrisinin həyata keçirilməsi layihəsi ilə əlaqədar
Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzi Azərbaycan
Respublikasının Təhsil Nazirliyi və müvafiq ali məktəblərlə
əməkdaşlıq müqavilələri imzalayaraq 2015-ci
ilin birinci yarısında respublikamızın 7 ali məktəbində, Bakı Slavyan Universiteti, Azərbaycan
Dövlət İqtisad Universiteti, Bakı Ali Neft Məktəbi,
Azərbaycan Texniki Universiteti, Lənkəran Dövlət
Universiteti, Gəncə Dövlət Universiteti və
Naxçıvan Dövlət Universitetində tədris prosesi
başlayıb. Bundan əlavə Bakı Slavyan
Universitetində Multikulturalizm kafedrası açılıb.
Mərkəz layihəni genişləndirərək 2015-ci ilin
payız semestri ərzində daha 12 universitetdə, Azərbaycan
Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət İdarəçiliyi
Akademiyası, Memarlıq və İnşaat Universiteti, Azərbaycan
Dillər Universiteti, Tibb Universiteti, Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət
və İncəsənət Universiteti, Qərb Universiteti,
Kooperasiya Universiteti, Azərbaycanın Dövlət Dənizçilik
Akademiyası, Fövqəladə Hallar Nazirliyinin
Akademiyası, Dövlət Sərhəd Xidməti
Akademiyası, Sumqayıt Dövlət Universiteti, Mingəçevir
Dövlət Universiteti, Azərbaycan Dövlət Aqrar
Universitetində “Multikulturalizmə giriş” və “Azərbaycan
Multikulturalizmi” fənlərinin bakalavr və magistr səviyyəsində
tədrisinə nail olub. Beləliklə, hazırda “Azərbaycan
Multikulturalizmi” fənni dünyanın 11 və Azərbaycanın
19 nüfuzlu ali məktəbində
uğurla tədris olunur.
Bakı
Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzi istər xarici ölkə
universitetlərində, istərsə də ölkədaxili
universitetlərdə “Multikulturalizmə giriş” və “Azərbaycan
Multikulturalizmi” fənlərini tədris edəcək müəllimlərin
hazırlanmasına xüsusi önəm verərək
onların zəruri material və məlumatlarla təmin edilməsini
diqqətdə saxlayıb. Xarici ölkə universitetlərində
təşkil olunan monitorinqlər çərçivəsində
Mərkəz tərəfindən müəyyənləşdirilən
monitorinqi aparan
şəxslər həmin universitetlərdə həm
də birdəfəlik mühazirələr təşkil edib.
İsveçrənin Frayburg Universitetində “Linqvistik müxtəliflik
və Azərbaycan Multikulturalizmi”, İtaliyanın La Sapienza
Universitetində “Müasir Azərbaycan və multikulturalizm”,
Türkiyənin Erciyes Universitetində “Azərbaycan ədəbiyyatında
multikulturalizm”, Portuqaliyanın Lusofona universitetində
“Linqvistik rəngarənglik Azərbaycan multikulturalizminin
komponenti kimi”, Bolqarıstanın Müqəddəs Kliment
Oxridski adına Bitola Universitetində “Multikulturalizm və
sosial-iqtisadi inkişaf – Azərbaycan təcrübəsi”,
Indoneziyanın Coqyakarta şəhərində “Muhammadiyyah”
dini-sosial təşkilatında
“Azərbaycan multikultural ölkə modeli kimi”
mövzularında oxunan birdəfəlik mühazirələr
dinləyici alim və tələbələr tərəfindən
maraqla qarşılanıb.
Xarici
ölkə universitetlərində “Azərbaycan Multikulturalizmi”
fənninin tədrisinin intellektual infrastrukturunun
formalaşdırılması layihəsinin davamı olaraq
Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzi, Azərbaycan
Respublikasının Prezidenti yanında Bilik Fondu və Bakı Slavyan
Universitetinin birgə təşkilatçılığı
ilə 21 iyul - 01 avqust tarixlərində keçirilən
“Multikulturalizm Azərbaycanın həyat tərzi kimi: oyrən,
araşdır, paylaş. Beynəlxalq Yay məktəbi”
təşkil edilib. Himayəçilik
Şurasının sədri, Azərbaycan Respublikasının
millətlərarası, multikulturalizm və dini məsələlər
üzrə Dövlət müşaviri Kamal Abdullayevin
ideyası əsasında həyata keçirilən bu layihənin
başlıca məqsədi “Azərbaycan Multikulturalizmi” və
“Multikulturalizmə giriş” fənnlərinin tədris
olunduğu tələbələrə Azərbaycanı əyani
şəkildə göstərmək, onların nəzəri
biliklərini real həyatda möhkəmləndirmək və
Azərbaycanın əsl dostlarına çevirməkdən
ibarət olub.
Bu layihənin
davamı olaraq Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzi
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Bilik Fondu və
Bakı Slavyan Universitetinin birgə təşkilatçılığı
ilə 08-17 fevral 2016-cı il tarixində
baş tutacaq “Multikulturalizm Azərbaycanın həyat tərzi
kimi: “öyrən, araşdır, paylaş” Beynəlxalq
Qış məktəbinin hazırlıqlarına başlayıb.
Multikulturalizmin
və tolerantlığın həyat tərzinə
çevrildiyi Azərbaycan qerçəkliyinin mədəni,
sosial, siyasi mahiyyətini öyrənmək və təbliği
mexanizmini hazırlamaq vəzifəsini reallaşdırma istiqamətində
müxtəlif vaxtlarda “Holokost və Xocalı müasirlərin
gözü ilə” və “Ermənilərin Qarabağa
köçürülməsi, Marağa -150: tarix və
faktlar” mövzusunda dəyirmi masalar təşkil edilib. Tarixçi alimlərin, müxtəlif dini qurum və
icma rəhbərlərinin, ictimai xadimlərin iştirakı
ilə keçən bu tədbirlərdə elmi həqiqətlərin
aşkarlanmasına xidmət edən araşdırma nəticələri,
müzakirələr, fikir mübadilələri xüsusi
maraqla qarşılanmış, yeni-yeni mövzulara yol
açıb.
Azərbaycan Respublikasının multikultural nailiyyətlərinin
beynəlxalq müstəviyə
çıxarılmasını təmin etmək, mütəxəssislərimizin
fəaliyyətini bu istiqamətə yönəltmək
üçün Mərkəz bir sıra mühüm layihələr
həyata keçirib. 2015-ci ilin aprelində Mərkəzin bilavasitə təşəbbüsü
ilə İtaliyada Romanın Pontifika Selisiani Universitetində
keçirilən “Qafqaz Albaniyası “Beynəlxalq konfransda Mərkəzin
Himayəçilər Şurasının sədri, akademik
Kamal Abdullayevin və Mərkəzin şöbə müdiri Nəriman
Qasımzadənin təqdim etdiyi məruzələr
böyük marağa səbəb olub. 2015-ci il
martın 30-da Mərkəzin təşkilatçılığı
ilə Almaniyanın Brandenburq Elmlər Akademiyasında “Azərbaycanda
multikulturalizm və dinlərarası dialoq: tarixi təcrübə
və gələcəyin cəmiyyət modeli” mövzusunda
beynəxalq elmi konfrans keçirilib.
Beynəlxalq konfransda müxtəlif ölkələrin
50-dən çox alimi, dini konfessiya rəhbərlərinin Azərbaycan
multikulturalizminin tarixi qaynaqları və müasir mərhələdə
onun dövlət
siyasəti səviyyəsinə qaldırılması
mövzusunda ciddi diskussiyalar aparılıb. 2015-ci il mayın
27-də İsveçrənin Frayburq universitetinin Federalizm
institutunda “Azərbaycanda və İsveçrədə
multikulturalizmin və dünyəviliyin ortaq dəyərləri”
mövzusunda seminar, Almaniyanın Drezden şəhərində
“Kitabi- Dədə Qorqud” dastanında tolerantlıq Azərbaycan
multikulturalizminin bədii qaynaqlarından biri kimi” mövzusunda keçirilən dəyirmi
masa alimlər tərəfindən yüksək qiymətləndirilib
və bu haqda həmin ölkələrin mətbuat səhifələrində
geniş məlumatlar verilib.
“Kitabi Dədə Qorqud”
dastanının alman dilindən ilk tərcüməsi və nəşrinin
200 illiyinin qeyd edilməsi haqqında ölkə Prezidenti tərəfindən
imzalanan 20 fevral 2015-ci il tarixli Sərəncam
bir sıra qurumlarla yanaşı Bakı Beynəlxalq
Multikulturalizm Mərkəzi qarşısında da konkret vəzifələr
qoymuşdu. Tədbirlər Planına və Himayyəçilər
Şurasının tövsiyyələrinə uyğun olaraq
milli-mədəni irsin qorunub yaşadılması və yeni nəsillərin
azərbaycançılıq ruhunda tərbiyə
olunmasında “Dədə Qorqud” dastanının böyük əhəmiyyəti
nəzərə alınmaqla “Kitabi Dədə-Qorqud və
Fridrix fon Dits -200” adlı Birinci və
İkinci Beynəlxalq kollokviumlar keçirilib. Bu kollokviumlarda
Türkiyə, Almaniya, İtaliya, Rusiya, Qazaxstan, Yunanıstan,
Gürcüstan, Latviya kimi ölkələrin
Qorqudşünasları tərəfindən edilən
çıxışlar və söylənilən fikirlər bütünlükdə
“Qorqudşünaslıq” elminin inkişafına dəyərli
töhfədir. Dünya alimlərinin böyük əksəriyyəti
“Kitabi Dədə-Qorqud”u dünya ədəbiyyatının
nadir incilərindən hesab edilən “İliada” və “Odiseyya”
əsərləri, “Nibelunqlar haqqında nəğmə” ,
“Manas” dastanı ilə qarşılıqlı təhlil edərək
dünya dastanşünaslığının təməli,
bünövrəsi kimi dəyərləndirib. Mərkəzin
bilavasitə təşkilatçılığı ilə
alman alimi və diplomatı Fridrix fon Ditsin “Kitabi Dədə-Qorqud”
dastanı haqqında yazdığı müqəddiməsi və “Basatın Təpəgözü
öldürdüyü” boyunun 25 dildə - azərbyacan, ingilis, rus, türk, ərəb,
macar, italyan, fransız, yunan, çin, ukrayna, fars, hind,
gürcü, erməni, yapon, ivri, talış, ləzgi,
kürd, udin, tat, avar, xınalıq dillərinə tərcümə
edilərək ayrıca kitablar şəklində nəfis tərtibatla
nəşr olunub. Kitabların ilk təqdimatı 11 dekabr
2015-ci il tarixində Ulu öndər Heydər Əliyevin
anım günü ərəfəsində Bakı Beynəlxalq
Multikulturalizm Mərkəzində Mədəniyyət və
Turizm nazirliyinin, Təhsil nazirliyinin, AMEA-nın, Azərbaycan
Respublikasının Prezidenti yanında Bilik Fondunun, Bakı
Slavyan Universitetinin və bir sıra müvafiq qurumların
nümayəndələrinin iştirakı ilə keçirilən
dəyirmi masada reallaşıb.
Bakı
Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzi 2015-ci il dekabrın
17-də Almaniyanın Drezden şəhərində Saksoniya
Dövlət kitabxanası, Humboldt Universitetinin Azərbaycan
tarixi kafedrası, Auqsburq Universiteti və Osvald Volkenşteyn Cəmiyyətinin
birgə təşkilatçılığı ilə
“Kitabi-Dədə Qorqud” dastanlarında tolerantlıq Azərbaycan
multikulturalizminin ədəbi-bədii qaynaqlarından biri kimi”
adlı elmi konfrans keçirilb. Azərbaycan və
alman alimlərinin, yerli ictimaiyyətin nümayəndələrinin
iştirak etdikləri bu tədbirdə
qorqudşünaslığın Berlindən Bakıya gələn
200 illik uzun bir yolu haqqında geniş məruzə və
çıxışlar dinlənilmişdir. Sonda Dövlət
müşaviri Kamal Abdullayev Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzi
tərəfindən hazırlanaraq 25 dildə nəşr edilən
Henrix Fon Ditsin “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanı
üçün yazmış olduğu ön söz və
dastanın bir boyundan ibarət kitabları Drezden
kitabxanasına hədiyyə edib.
Respublikamızın müxtəlif bölgələrinə aid mədəni irsi öyrənmək, onların müasir dövrdə ahəngdar inkişafının təmin edilməsinə, vətəndaş cəmiyyətinin potensialından səmərəli istifadə etməklə tarix, mədəniyyət və dini abidələrin qorunub saxlanmasına dəstək vermək vəzifəsini yerinə yetirmək üçün etnik qruplarla əlaqələrin genişləndirilməsini qarşısına məqsəd qoyan Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzi bu qrupları bir araya gətirərək ölkənin bir sıra yerlərində keçirilmiş festivallarda onların birgə iştiraklarını təmin etmişdir. Mərkəzin dəstəyi ilə 2015-ci il 3 və 4 iyul tarixlərində Şəki şəhərində keçirilən “İpək yolu musiqi folklor festival”ı məhz belə tədbirlərdən idi.
Ölkəmizin multikultural nailiyyətlərinin beynəlxalq mütəxəssislər tərəfindən öyrənilərək xarici ölkələrdə təbliğini təmin etmək məqsədi ilə 2015-ci il ərzində Mərkəzin təşəbbüsü ilə 6 beynəlxalq “Virtual dəyirmi masa” təşkil edilib. Toplanan materiallar ümumiləşdirilərək rus və ingilis dillərinə tərcümə olunub və kitabçalar formasında nəşr edilib. Azərbaycan Respublikasında mədəni-etnoqrafik müxtəlifliyin azərbaycançılığın inkişafına xidmət göstərməsi yollarını müəyyənləşdirib reallaşdırmaq, Azərbaycan gerçəkliyinin mədəni, sosial, siyasi mahiyyətinin təbliği mexanizmini hazırlamaq vəzifələrinin yerinə yetirilməsi məqsədilə Mərkəz tərəfindən “Azərbaycan multikulturalizminin ədəbi-bədii qaynaqları” kitabı azərbaycan dilində çap olunub, növbəti ildə isə həmin kitabın tərcümə edilərək rus və ingilis dillərində nəşr edilməsi planlaşdırılır.
Ötən il Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzi ölkəmizdə fəaliyyət göstərən dini qurumların və konfessiyaların, icmaların rəhbərləri ilə bütünlükdə 21 görüş və müşavirə, 11 dəyirmi masa, 8 seminar, xarici ölkələrdə isə 6 beynəlxalq konfrans, 14 seminar və görüş keçirib, bu tədbirlərdə Azərbaycan multikulturalizminin xüsusiyyətləri, ölkə rəhbərliyinin bu sahəyə olan diqqət və qayğısı barədə geniş diskussiyaların aparılmasına nail olub.
Bu gün özlərini
demokratiyanın beşiyi adlandıran Qərbi Avropa ölkələrinin
əksəriyyətində müxtəlif dini qurum rəhbərləri əhalinin sıx
yaşadıqları məkanlarda mühafizəsiz və sərbəst
olaraq insanlarla bilavasitə azad təmasda ola bilmədikləri
halda, ölkəmizdə hər bir dini qurum rəhbəri
belə imkanlardan sərbəst istifadə edir. Bütün
qeyd olunanlar bir daha təsdiq edir ki, Azərbaycan müxtəlif xalqların və etnik qrupların
dinc, dostluq, qardaşlıq şəraitində
yaşadığı, sevinci və kədəri birgə
bölüşdüyü bir məkandır. Burada yaşayan
bütün xalqlar və etnik qruplar Azərbaycanı öz
ortaq vətənlərinə çeviriblər.
525-ci
qəzet.- 2016.- 7 yanvar.- S4