Nəsillərdən-nəsillərə
ötürülən "tale çələngi"...
JURNALİST NİZAMİ RƏHMANLININ YENİ NƏŞR OLUNMUŞ OÇERKLƏR KİTABI HAQQINDA
Əsasən, "şok" və
"şou" xəbərlərə
üstünlük verən
yeni medianın hələ tam sıradan çıxara bilmədiyi,
daha çox mənəvi-əxlaqi və
milli dəyərləri
təbliğ edən klassik jurnalistikanın ildə azı bir kitab yazmaqla
öz yaradıcılıq
hünərini göstərən
istedadlı nümayəndələrindən
biridir Nizami Rəhmanlı... O, uzun illər Azərbaycan teleradiosunda, sonralar isə bir sıra
tanınmış qəzetlərdə
çalışıb, yazmaqdan-yaratmaqdan
yorulmayıb. Azərbaycan Yazıçılar
Birliyinin stajlı üzvlərindəndir.
Son zamanlar isə müstəqil jurnalist kimi öz yaradıcılığını
soydaşlarımızın yaxın xaricdəki, ilk növbədə, Rusiyadakı
diaspor fəaliyyətinin
işıqlandırılmasına, ictimailəşdirilməsinə həsr edib...
Ötən ilin axırlarında N.Rəhmanlının "Talelər
çələngi" adlandırdığı
15-ci kitabı nəşr
olunub. BDU-nun kafedra
müdiri, Əməkdar
jurnalist, tanınmış
alim, prof.dr. Ramiz Əskərin ön sözü ilə "Elm
və təhsil" nəşriyyatında çapdan
çıxmış, 14 portret
oçerkdən ibarət
kitabın ən başlıca özəlliyi
müəllifin öz
yaradıcılıq kredosuna
sadiq qalmasıdır.
Qəhrəmanların portret
cizgilərinin onların
mənsub olduğu nəslin, doğulub boya-başa çatdığı
elin, obanın, yurd yerinin tarixi
keçmişi ilə
üzvi surətdə
əlaqələndirilməsi bu kredonun səciyyəvi
cəhətidir. Ən başlıcası
isə odur ki, Nizami Rəhmanlının
öz oçerklərinə
qəhrəman seçdiyi
insanların hər biri nümunəvi vətəndaş, ailə
başçısı, el ağsaqqalı,
sözübütöv, sanballı
kişilərdir.
Bəri
başdan deyim ki, bu oçerklər
publisistik üslubun təməl prinsiplərini
müəllifin mükəmməl
şəkildə mənimsədiyini bir daha təsdiqləyir. Fakt, hadisə və məlumatların dəqiqliyi,
təsirliliyi, ictimai əhəmiyyəti, onların
obyektiv şərhi, oxucuda şəxsiyyət,
zaman və məkan haqqında zəngin təəssürat
yaratmaq Nizami Rəhmanlının jurnalist
peşəkarlığından qaynaqlanır. Oçerklərin dili zəngin və axıcı, təhkiyənin dinamikası
olduqca cəlbedicidir.
"Yaşanmış ömrün
davamı" oçerkinin
qəhrəmanı Şabranın
Zeyvə kəndindən
olan tanınmış
pedaqoq Hətəmşah
Osmanov və onun 60 illik ömür-gün
yoldaşı Güləbətin
xanım dörd övlad böyüdüblər...
Hətəmşah müəllimin mənalı
ömrünü indi onun nəcib və ləyaqətli nəslinin ziyalı və vətənpərvər
nümayəndələri davam
etdirirlər.
Füzuli
rayonunun Aşağı
Əbdürrəhmanlı kəndində
yaşamış mərd
və səxavətli
Şəfi bəyin üçüncü övladı
Əbdüləzim Paşayev
Şuşa Müəllimlər
Seminariyasının məzunu
olub, 15 yaşından
müəllimliyə başlayıb,
müharibə illərində
arxa cəbhədə
fədakarlıqla çalışıb,
el-obaya ağsaqqallıq
edib. Uzun ömrünü şərəflə, ləyaqətlə
keçirib. Üç övlad böyüdüb.
Bu nəslin də nümayəndələri öz
ata-babalarının saf,
xeyirxah əməllərini,
yüksək insani keyfiyyətlərini yaşadırlar...
Məhz buna görə də müəllif atalarımızın "Ot
kökü üstə
bitər" zərbül-məsəlini
bu ailəyə müncər edir.
Təbiət gözəli İsmayıllının
şanlı-şöhrətli Talıstan kəndində adi kolxoz sürücüsü
Şahməmməd kişinin
ilk övladı olan ali təhsilli
filoloq Ələsgər
Bədəlovun çox
maraqlı peşə
karyerası oxucunun diqqətini cəlb etməyə bilmir ("Şərəfli ömrün
salnaməsi"). O hərbi
xidmətini bitirib
rayon qəzetində işləyib,
oradan gənclər təşkilatına dəvət
olunub, sonra milis şöbəsinin
rəis müavini vəzifəsinə təyinat
alıb və uzun illər daxili işlər orqanlarında çalışaraq,
bir neçə rayon və şəhərdə
polis idarəsinin rəisi
olub, ictimai asayişin təminindəki
xidmətlərinə görə
müxtəlif dövlət
təltiflərinə layiq
görülüb. Lakin
hansı vəzifədə
işləyirsə-işləsin, daim ziyalılıq xüsusiyyətləri ilə
seçilib, cəmiyyətdə
məhz öz bilik və bacarığı,
insani keyfiyyətləri
ilə hörmət və nüfuz qazanıb, üstəlik, qəlbi ilə ədəbiyyata, poeziyaya bağlı olub, ilhamı gələndə
duyğu və düşüncələrini poetik
dillə ifadə edə bilib...
...Təhsil almağın, biliklərə yiyələnməyin,
ziyalı olmağın insan
ömrünü necə
mənalandırdığını, rövnəqləndirdiyini, onun
davamçılarının nəsilbənəsil
yolunu necə gur işıqlandırdığını
Nizami Rəhmanlı öz oçerklərinin əsas qayəsi kimi verir.
"Bizim Şahalı" adlı
iki hissəli oçerkin qəhrəmanı
müəllifin tələbə
yoldaşı, uzun illər Kürdəmir rayonunda yüksək vəzifələrdə çalışmış,
Azərbaycanın əməkdar
mədəniyyət işçisi
Şahalı Kamil oğlu Şıxəliyevdir.
Birinci hissəsi universitet illərinin unudulmaz xatirələri ilə süslənmiş oçerkdə
N.Rəhmanlı tələbə
yoldaşlarına da Şahalı haqqında öz ürək sözlərini söyləmək
imkanı verib, ikinci hissədə isə qəhrəmanının
şəxsi həyatı,
əmək fəaliyyəti,
xeyirxah əməlləri,
nəsil şəcərəsi
haqqında maraqlı bir hekayət qələmə alıb.
Həcmi və xronikallığı, qəhrəmanın
həyatının və
taleyinin müfəssəl
təsviri ilə, əslində, bu publisistik
əsər sənədli
povest təsiri yaradır.
Qeyd etdiyimiz kimi, Nizami Rəhmanlının
jurnalist yaradıcılığında
Rusiyadakı Azərbaycan
diasporunun fəaliyyəti,
gənc yaşlarından
taleyini şimal qonşumuzla bağlayan soydaşlarımızın qürbətdəki
həyatı, yaşadıqları
çətinliklər, qazandıqları
uğurlar əsas mövzulardandır. Bu mövzuda bir neçə sanballı kitab nəşr etdirmiş müəllif
"Talelər çələngi"ndə
də diaspor hərəkatı fəallarının
vətənpərvər obrazına
müraciət edib.
"Yaroslavlda üç
dost" oçerkində o, Ümumrusiya Azərbaycanlıları
Konqresinin Yaroslavl vilayət
təşkilatının sədri
olmuş, əslən
laçınlı iş
adamı Söhrab İbrahimovun, onun dostları və məsləkdaşları, əslən
mingəçevirli hüquqşünas
İnam Məmmədovun
və Göyçə
mahalının Basarkeçər
mahalından olan bisnesmen Namiq İbrahimovun vətəndən uzaqlarda
vətən naminə
gördükləri işlər haqqında böyük ehtiramla söz açıb. Müəllif gənclik çağları
ötən əsrin keşməkeşli 90-cı illərinə
təsadüf edən
bu cəsarətli və əzmkar insanların həyatının
ən maraqlı məqamlarına toxunur, arzu və istəklərinə
işıq tutur.
Sonda təəssüf hissi ilə qeyd edir
ki, kitab nəşrə hazırlanarkən
üç sədaqətli
və fədakar dostdan biri - Söhrab İbrahimov dünyasını dəyişib.
Rusiyada diaspor hərəkatının daha bir fəal üzvü isə "Azərbaycan oğluyam" oçerkinin qəhrəmanıdır. Saatlı rayonunun Nərimankənd kəndində anadan olmuş Oqtay Hüseynov Rusiyada hərbi xidmətini başa çatdırdıqdan sonra P.Lumumba adına Xalqlar Dostluğu Universitetində təhsil alıb, burada aspiranturada oxuyub, namizədlik dissertasiyası müdafiə edib. Hazırda hüquq elmləri namizədi, dosent kimi universitetdə çalışmaqla yanaşı, geniş ictimai fəaliyyətlə məşğuldur, xüsusən, Moskvada yaşayan azərbaycanlı gənclərin təhsilinə, birliyinə və həmrəyliyinə güclü dəstək verir. N.Rəhmanlı qəhrəmanının coşğun azərbaycançılıq mövqeyini tutarlı fakt və dəlillərlə oxuculara təqdim edir.
Əslən Lerik rayonundan olan və Moskva vilayətinin Ximki şəhərində hamının dərin ehtiramını qazanmış iş adamı, şəhər Sovetinin qeyri-rus millətindən olan yeganə deputatı Xanoğlan Əliyevin də ("Hər kəsin adı əməllərinə görə tanınır") həyat və fəaliyyətini müəllif elə bu prizmadan dəyərləndirərək belə qənaətə gəlir ki, "bu insanlar həyata mayak olmaq, öz işığı və xeyirxahlığı ilə başqalarını qorumaq, onlara düz yol göstərmək üçün dünyaya gəliblər"...
Kitabdakı "Xalqımın xoş günləri məni sevindirir", "Qarabağdan başlanan yol...", "Taleyinə uğurlar yazılmış insan", "Hamımızın bir vətəni var: AZƏRBAYCAN", "Gənclik özü bir hünərdir", "Mənalı ömün bəhrəsi", "Əzizinəm, ey Qarabağ" oçerklərinin də qəhrəmanları Rusiyada və Ukraynada yaşayan, öz millətinin adını və şərəfini uca tutan, Azərbaycanın uğurları ilə fəxr edən nüfuzlu soydaşlarımızdır. Nizami Rəhmanlı onların bir-birindən maraqlı və təsirli həyat hekayətlərini özünəməxsus sənətkarlıqla, incə publisist duyumu və səmimiyyəti ilə qələmə alıb.
Kitabın annotasiyasında müəllif artıq ömrün bu çağında "kitab yazmaq kimi çətin mücadiləyə gücünün çatmayacağını" düşündüyünü, ancaq nəvələri Kamil və Əbdülün onu yazıb-yaratmağa ruhlandırdığını bildirir. Əslində, nəsillər arasında əlaqənin və ünsiyyətin davamlılığı bizə yaşamaq arzusu, sabaha inam bəxş edən mühüm amildir ki, "Talelər çələngi" də oxucuya bunun vacibliyini anladır... Ümidvaram ki, ağsaqqal jurnalistin yeni dünyaya gələn nəvələri ona hələ neçə-neçə belə kitab yazdıracaqlar...
Elşən ƏLİYEV
"Azərbaycan işıqları" qəzetinin
baş redaktoru
525-ci qəzet.-
2016.- 14 yanvar.- S.8.