Ağdam nümunəsində sabaha ümidlərlə

 

ƏMƏKDAR MEMAR YEGANƏ HACIYEVA: “AĞDAM NÜMUNƏSİNDƏ QARABAĞIN DAVAMLI İNKİŞAFI” LAYİHƏSİ MƏNİM ÜÇÜN ÇOX DƏYƏRLİDİR”

 

Martın ilk günlərində Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universitetində (AzMİU) “Ağdam nümunəsində Qarabağın davamlı inkişafı” layihəsinin təqdimatı olmuşdu.

 

AzMİU-nun professor-müəllim heyəti ilə “SABAH” qruplarında təhsil alan tələbələrin birgə işi olan layihə çərçivəsində Ağdam şəhərinin nümunəsində işğal altında olan ərazilərdə gələcəkdə aparılacaq bərpa və quruculuq işlərinin planı hazırlanmışdı. Qarabağın işğaldan azad edilməsindən sonra Yeni Qarabağın inşası, inkişafı və həyatının qurulması “Ağdam nümunəsində Qarabağın davamlı inkişafı” layihəsində əks olunurdu.

 

AĞDAMIN YENİ BAŞ PLANI

 

AzMİU-nun Memarlıq fakültəsinin Dizayn kafedrasının dosenti, memarlıq üzrə fəlsəfə doktoru, əməkdar memar Yeganə Hacıyeva deyir ki, “Ağdam nümunəsində Qarabağın davamlı inkişafıadlı layihə üzərində işlərə 2015-ci ildən başlanılıb bir ilə başa çatdırılıb. Layihə iki blok üzrə işlənib - memarlıq şəhərsalma, enerji təbii resursların bərpası. Memarlıq şəhərsalma bloku üzrə görülən işlərə Yeganə Hacıyeva, enerji təbii resursların bərpası bloku üzrə işlərə isə layihənin ideya rəhbəri, universitetin ekologiya kafedrasının müdiri, akademik Fəqan Əliyev rəhbərlik edib.Ağdam nümunəsində Qarabağın davamlı inkişafılayihəsində Ağdam şəhərinin baş planı, nəqliyyat infrastrukturu, baş plan layihəsində yaşayış kvartallarının dizayn həlli, baş plan konsepsiyasının zonalaşma sxemi, baş plan konsepsiyasının nəqliyyat infrastrukturu sxemi, ictimai binalar üzrə təklif olunan bərpa layihələri, şəhər üçün fərdi yaşayış evlərinin layihə təklifləri, müasir yaşayış binaları, çoxmərtəbəli yaşayış kompleksi, bərpa olunan enerji mənbələri, Qarabağın kiçik çay mənbələrindən alınan enerji imkanları, Ağdam şəhərinin çirkli sularının kənarlaşdırılması layihəsi, magistral su kəməri layihəsi, fərdi evlərin, çoxmərtəbəli yaşayış komplekslərinin layihə təklifi digər bilgilər yer alıb.

 

YADDAŞDAKI AĞDAM

 

Y.Hacıyeva bildirib ki, layihə üzərində işlərə başlayarkən Ağdamın işğaldan sonrakı görüntüləri, talan olunan şəhərin hazırki vəziyyətini əks etdirən şəkillər gözdən keçirilib: “Şəhərin mədəniyyət abidələri, evlər, binalar, bütün infrastruktur məhv edilib, küçələr, yollar tamamilə dağıdılıb. Fikirləşdim ki, yerlə-yeksan edilən, xəritəsi, planı, özü olmayan, strukturu dağıdılan bir şəhərin görüntüləri üzərində yeni baş plan qurmaq mümkün deyil. Bir layihə üzərində işləyən insanların çoxu Ağdamda olmayıb onun işğaldan öncəki vəziyyətini görməyiblər. Ağdamın məşhurÇay evi”, Çörək muzeyi, “İmarətmeydanının harada yerləşdiyi haqda məlumatları yoxdur. Qərara aldıq ki, Ağdamın 1977-ci ildə “AZƏRDÖVLƏTLAYİHƏ” tərəfindən işlənmiş Baş Planı, peyk görüntüləri, işğaldan öncəki sonrakı rəsmlərdən istifadə edərək bu işi ərsəyə gətirək. İmkan daxilində bütün materialları, şəkilləri topladıq. Mən tələbələrə dedim ki, mənfur ermənilər şəhəri talan edə bilərlər, ancaq onlar mənim yaddaşımdan Ağdamımı silə bilməzlər. Şəhərin işğaldan öncəki görünüşü mənim yaddaşıma hopub. Şəhərin mərkəzi, mədəniyyət abidələri, binalar, gözəl evlər hamısı bugünki kimi yadımdadır. Şəhərin işğaldan öncəki vəziyyətini, Çay evi, Çörək muzeyi, “İmarətmeydanının, küçələrin, evlərin harada yerləşdiyini tələbələrə təsvir etdim. Mənim verdiyim istiqamət, peyk görüntüləri, şəkillər digər mənbələrdən istifadə edərək şəhərin yeni baş planı üzərində işlərə başlanıldı”.

 

ÇAY EVİ, ÇÖRƏK MUZEYİ, “İMARƏT” MEYDANI

 

Y.Hacıyevanın sözlərinə görə, yeni baş planda şəhərin məşhur Çay evi, Çörək muzeyi, “İmarətmeydanı, məscid olduğu kimi təqdim edilib. Onların vizual görünüşündə hec bir dəyişiklik olunmayıb: “Çay evi, Çörək muzeyi, “İmarətmeydanının vizual görünüşü çox gözəl özəldir. Ağdam sakinləri onları olduğu kimi qəbul edir. Bu səbəbdən biz heç bir dəyişikliyə ehtiyac görmədik. Sadəcə, yeni baş planda onlara daha geniş ərazi ayrıldı. Qarabağ şəhidlərikompleksi üçün geniş park ərazisi təsvir edildi. Yaşayış binaları, məktəblər, məktəbəqədər təhsil müəssisələri sair baş plana əlavə olundu. Ancaq təəssüf ki, biz Ağdamdakı yaşayış evlərini tam təsvir edə bilmədik. Çünki bu evlərin heç birinin şəklini tapmadıq. Mən çoxlu sayda şəhər sakini ilə görüşdüm, söhbətləşdim, Ağdam rayon İcra Hakimiyyəti ilə əlaqə saxladım, amma nəticəsi olmadı, şəkillər əldə edə bilmədim. Əlimizdə olan ancaq 60-70-ci illərin şəkilləri idi. Biz evləri plan üzrə göstərdik, amma obraz olaraq təsvir edə bilmədik. Yeni plana əsasən, Ağdamın özündə yerləşən zavodlar şəhərdən kənara çıxarıldı. Yeni yol şəbəkəsi quruldu, küçələr genişləndirildi. Digər qonşu rayonlara getmək üçün yol şəhərin içərisindən deyil, kənarından, dairəvi şəkildə təsvir edildi. Bundan sonra isə layihəyə müəyyən bir ərazidə şəhərin bərpa olunan enerji mənbələri, Qarabağın kiçik çay mənbələrindən alınan enerji imkanları, Ağdam şəhərinin çirkli sularının kənarlaşdırılması, magistral su kəməri sair əlavə olundu. NASA-dan alınan diaqramma ilə, çox dəqiqliklə bu həyata keçirilib. Layihənin bu hissəsini mütəxəssislər qrupu işləyib”.

 

MÜASİR ŞƏHƏR 

 

Əməkdar memar bildirib ki, tələbələr böyük səylə, həvəslə bu layihə üzərində işləyiblər. Onlar heç bir zaman görmədikləri şəhərin baş planını qurublar. Bu doğrudan da böyük uğurdur: “Layihə AzMİU-nun “SABAH” qruplarında təhsil alan tələbələr tərəfindən ərsəyə gətirilib. Layihə çərçivəsində 27 slayt hazırlanıb. Slaytların hər birinin altından Azərbaycan ingilis dilində məlumatlar verilib. Qeyd edim ki, bizim universitetin “SABAH” qrupları 3 il əvvəl ali təhsildə yenilikçi mühitin formalaşdırılması, savadlı, bacarıqlı, hazırlıqlı tələbələrin yetişdirilməsi, kadr hazırlığının təmin edilməsi məqsədilə yaradılıb. Bu ixtisaslarda təhsil alan tələbələrin gözəl nəticələri var onların təhsilə marağı daha yüksəkdir. Burada təhsil alan tələbələrin hamısı yüksək potensiala malik, savadlı gənclərdir. Onlar bir il ərzində bütün imkanlarını səfərbər edib, böyük məsuliyyətlə çalışıbAğdam nümunəsində Qarabağın davamlı inkişafılayihəsini ərsəyə gətirdilər. Biz şəhərin əvvəlki işğaldan sonrakı rəsmləri əsasında Ağdamın yeni baş planını müasir, yeni variantda hazırladıq. Bu, Qarabağın davamlı inkişafının layihələndirmə konsepsiyasıdır. Bu işin ərsəyə gəlməsində bizə verdiyi dəstəyə görə AzMİU-nun rektoru, professor Gülçöhrə Məmmədovaya öz təşəkkürümü bildirirəm. Ərsəyə gətirilənAğdam nümunəsində Qarabağın davamlı inkişafılayihəsi təkcə bizim deyil, bütünlüklə Azərbaycan Memarlıq İnşaat Universitetinin uğurudur”.

 

Y.Hacıyevanın dediyinə görə, layihənin əsas məqsədi işğal altında olan torpaqlar azad edildikdən sonra böyük qayıdış zamanı tələbələrin bu işə bütün imkanları ilə verə biləcəkləri töhfəni nümayiş etdirməkdir: “Tələbələr bu layihəni işləyəndə vətənlərini daha çox sevməyi, kompleks layihə ilə işləməyi öyrəndi, Qarabağı daha yaxından tanıdılar. Mən Əmircan qəsəbəsinin baş planı, Şimalı Abşeron istirahət zonasının layihəsi, Teleqüllə rayonunda park layihəsi, Badamdar qəsəbəsində 1 nömrəli mikrorayonun eksperimental layihəsi, Şirvan, Qusar şəhəri baş plan layihəsi, Zığ-Heydər Əliyev Beynəlxalq Hava Limanı - beton örtüklü avtomobil yolunda müasir şəhər “Baku City” layihəsi, R.Behbudov Füzuli küçələrinin kəsişməsində yeraltı ticarət piyada keçidi layihəsi, Bülbül Füzuli küçələrinin kəsişməsində piyada keçidi layihəsi, Bakı-Quba-RF sərhəd dövlət yolunun yenidən qurulması sair kimi bir çox uğurlu layihələrə imza atmışam. Ancaq onlar içərisində mənim üçün ən dəyərli olanıAğdam nümunəsində Qarabağın davamlı inkişafılayihəsidir”.

 

S.QARAYEVA

 

525-ci qəzet.- 2017.- 1 aprel.- S.8.