“Ən qısa hekayələr” silsiləsindən

 

Kamran NƏZİRLİ

 

Pəncərə

 

Açıq pəncərədən içəri yay havası dolurdu. Bürküdən yarımqaranlıq otaqda ağcaqanadlar da keyləşmişdi. Uçmurdular. Qadın dalğın-dalğın qaralmaqda olan havanı könülsüz ciyərlərinə çəkirdi. Deyəsən, darıxırdı. Birdən düşündüsə, yerindən qalxdı, hıqqıldaya-hıqqıldaya pəncərəyə tərəf yeridi. Elə bil çiyinlərində əlli ilin yükünü daşıyırdı. Nəfəsini dərdi. Yorğun gözləriylə həyətə baxdı. Qoca tut ağacının altında  cavan qızla oğlan şirin-şirin dondurma yeyirdi. Görünür, nişanlıydılar, hərdən bir-birləri ilə pıçıdaşırdılar. Ay göründü. Qadın “ah” çəkdi, sonra qəflətən dönüb çarpayıda oyan-buyana vurnuxan ərinə dedi:

 

- Məmmədxan, yadındadı, bir vaxtlar deyirdin ki, dünyanı sənə bağışlayacam... Ay bilim, sənin üçün hər gün dondurma alacam... hər şey alacam... Elə gözəl danışırdın ki, hansı qız olsaydı, dərhal ağzının suyu axardı...

 

Kişi heyrətləndi, bir qədər duruxdu; ilk dəfəydi ki, arvadından romantik sözlər eşidirdi. Zarafat deyil, əlli il ötüb. Zalım qızı hər şeyi yadında saxlayıb. Mənim yaddaşımsa tamam korşalıb. Arvad ki arvad!..

 

Kişi dirsəkləndi; düşünürdü, bilmirdi cavab versin. Sonra heç olmamış kimi:

 

- Əlbəttə, - dedi, - yadımdadı. Demişəm, sözümün üstündə duracam...

 

- Haçan? - elə bil arvadın həyat eşqi öləzimiş gözlərinə işıq gəldi, parıldadı, çarpayıya tərəf gəlib kişisinin böyründə oturdu. Amma yenə könülsüz əlavə etdi:

 

- Bir ayağımız burda, bir ayağımız gorda...

 

- Əzizim, gülüm, bir dənəm, hələ bizim ömrümüz indi-indi başlayır...

 

- Yəni deyirsən... aramızda heç olmayıb? - bu dəfə arvadın ürəyi çırpınmağa başladı, elə bil təzə gəlin idi, bəy otağına gəlib, bir azdan qadın olacaq...

 

Kişi özünü sındırmadı, arvadının ovqatı duyğusu ona tanış gəlirdi. Cəld ayağa durdu, qətiyyətlə qapıya sarı yeridi, içəridən bağladı. Sonra  pəncərəni örtərək ucadan dedi:

 

- Balışı ver bəri, indi mən qoyum başımın altına. Belimi bir az ovxala, sənə dondurma alacam...

 

Qadın uşaq kimi sevinirdi.

 

Göydən üç alma düşmür

 

Ana. Uşaq. Qarışıq mallar dükanı. Satıcı. Oyuncaq polis maşını. Çörək. Yuxu... Hekayəni burda bitirmək istədim, amma uşağın baxışları yadıma düşdü. Deməli, ana bütün günü küçələri, xiyabanları, parkları süpürmüşdü. İşi-gücü buydu - süpürmək. Axşamçağı həmişəki kimi yorğun-arğın oğlunu baxçadan götürüb qarışıq mallar dükanına girdi. Uşaq üst-üstə yığılmış oyuncaqlar arasında polis maşını gördü, cumdu ki, onu götürsün.

 

- Əl vurma, olmaz! - ana xəbərdarlıq elədi.

 

- Mənə polis maşını al! - uşaq gözlərini oyuncaqdan çəkmədən ayağını yerə döydü. Satıcı gülümsədi. Ana soruşdu:

 

- Oyuncaq neçəyədi?

 

- Üçcə manat! - satıcı güldü.

 

- Ana, mənə polis maşını al! - uşaq israr elədi.

 

- Maaş alanda... Alaram! - ana pul kisəsini eşələyib son qəpiklərini çıxartdı, satıcıya uzatdı:

 

- Bir dənə çörək ver!

 

- Yox, polis maşını istəyirəm! - uşaq bu dəfə ağlamsındı, daha ucadan tələb etdi.

 

- Dedim ki, olmaz! Pulum yoxdu! Maaşda!

 

Satıcı hırıldadı. Uşaq ağladı, çığırdı-bağırdı, özünü yerə vurdu, kor tutduğunu buraxmadığı kimi “polis maşını, polis maşını!” deyib zarıdı.

 

Ana hirslənmişdi, uşağın qolundan dartıb çölə çıxartdı. Oğlan dartındı, qadının kobudlaşmış əllərindən qopdu, zarıya-zarıya özünü asfalta çırpdı.

 

- Polis maşını al! Polis maşını!..

 

Ananın səbri tükəndi, şığıyıb uşağı döyə-döyə evə gətirdi...

 

Gecə yarıdan keçsə , oğlan kirimirdi, ananın böyrünə qısılıb it küçüyü kimi zingildəyir, hıçqırır, arabir “polis maşını, polis maşını!” deyə mırıldanırdı.

 

- Yat, dedim, baş-qulağım getdi! - qadın arabir yarıyuxulu vəziyyətdə deyinirdi. Uşaq yatmırdı ki, yatmırdı...

 

Ana başladı nağıl danışmağa: “Biri vardı, biri yoxdu...” Səs gah xırıldayır, gah qırılır, gah da fısıldayırdı. Uşaq hıçqırırdı. Ana nağıl danışa bilməsə , nəsə üyüdüb tökürdü. Uydururdu, qırıq-qırıq, kəsik-kəsik, ordan-burdan - dərədən, dağdan, gah da düzdən... Axırda ölgün bir səslə dedi:

 

- Elə bu vaxt göydən...göydən... üç... üç... manat...

 

Səs xırp kəsildi. Otağı fısıltı bürüdü. Ana yuxuya getmişdi.

 

Uşaq isə hıçqırtısını kəsib səhərədək yatmadı; o, işıldayan baxışlarını dinməzcə tavandan asmışdı.

 

Qapı

 

Məsumə ananın iyirmi bir yaşlı oğlunu müharibədə öldürmüşdülər. Əsgər yoldaşları cənazəni həyətə gətirdilər. Camaat tabutu qapıdan çıxarıb qəbiristanlığa aparan gündən ana ağlamırdı, qara geyinib başına ləçək bağlamırdı, danışıb-gülmürdü, gəlib-gedən adamlara məhəl qoymurdu, qonum-qonşu, qohum-əqraba tanımırdı, həyət-baca, ev-eşik yadına düşmürdü. Onun bütün həyatı pəncərədən boylanıb həyət qapısına baxmaqdan ibarət idi. Qəribəydi ki, ana həmin gündən qapını açıq saxlamışdı və heç kim onun qorxusundan qapını bağlamağa cürət etmirdi.

 

Həyət qapısı düz qırx gün açıq qaldı və o biri gün əbədi bağlandı.

 

525-ci qəzet.-2017.-30 dekabr.-S.15.