Pulu çiçəyə çevirən şair!

"Həyat iki əbədiyyət arasında yarğan,

iki qara bulud arasında çaxan şimşəkdir"

Reyhani

Bəli, iki əbədiyyət arasında yarğan və ya qara bulud arasındakı şimşək... Mən isə deyərdim ki, həyat iki misraya yerləşə biləcək qədər qısa, iki dünyanı fəth edə biləcək qədər güclü, bir insan ruhunu əbədiyyətə qovuşduracaq qədər dahidir. Bəlkə elə buna görə biz dərdlərimizi anamız kimi sevirik?! Məhz elə buna görə dəli kimi darıxırıq sevinclərimizdən ötrü?! Allahşükür də burda mənimlə həmfikirdir.

Dərdlərimi anam kimi

sevirəm.

Əgər həmin dərdlər olmasaydı,

burnumun ucunda göynəyərdi

sevinci m.

dilimin ucunda soyuyardı

sözlərim.

Birnəfəsə üç dəfə oxudum "Quşlara... Buludlara... Uşaqlara..." adlı kitabı. Qəribə hisslərə qapıldım. Maraqlı nüanslar məni gah keçmişə apardı, gah bu günümdə dondurub saxladı. Ədəbi qaydaları incəliklə gözləməklə maraqlı lövhələrlə dolu şeirlər hava-su kimi ruhuma yol tapdı. Bəzi misralarda hüznləndim, bəziləri təbəssüm bəxş etdi, hətta, ümid belə etdim. Bəli, çox az şair sevgi, ayrılıq şeirlərində insan ruhuna ümid verir. Çünki Allahşükür ağlamağa belə gözəl baxır:

Ağlamaq,

Özü də gözəl ağlamaq...

Diqqətimi çəkdi, şair xatirələrini çox sevir. Məsələn, kağızdan oyuncaq təyyarəsi üçün, qara çörəyə "bulku" dediyi günləri, corabdan topu üçün elə darıxır ki, belə anılarını dünyasının xatirələr diyarına əbədi sakin edib. Həmin günlərinin hədiyyəsi adlandırır xatirələrini.

Eh... hanı o günlər,

Görünür, o günlərdən mənə

hədiyyə kimi yalnız xatirələr qalıb.

Sözlərin seçimi, misralara düzülüşü, bənzətmələri və sonluqları çox maraqlıdır. Şair qeyri-adi bənzətmələri ilə, fərqli, axıcı misraları ilə çağdaş ədəbiyyatımızda öz fərqliliyini göstərməyi bacarır. O, yaşamağı bir şeirə bənzədir. Onun üçün yaşamaq da, qovuşmaq da bir şeirdən keçir:

Salxım-salxım dərdlərimi

nuş edirəm,

yaşamaq üçün.

və bu yaşamaqdan bir şeir keçir...

Bir şeirdən keçir bu yaşamaq.

Çox incəliklə yanaşır vətənə, millətə, şəhidlərə. "Qəflətən güllə açmayın" adlı şeirdə həm vətən yanğısı var, həm də acı bir qəlb ağrısı var. Cəmi üç bəndlik şeirdə ana fəryadı, ata dərdi, həsrət, oğul-qız özləmi yerləşmiş.

Allahşükürü elə fərqli göstərən də budur. O, kiçik həcmli şeirlərdə böyük dünya yaradır.

O, güllələrə nifrət edir, vətəninin onu bağışlamasını istəmir. Şair "Məhkəmədə son söz" şeirində vətəni ilə dərdləşir, Allahşükür bilir ki, vətən necə küskündü, necə kədərlidi, axı biz vətənə gedən o uzun yollardan gedə bilmədik, biz o gecə Xocalıya gedə bilmədik, Xocalını qoruyub heç bircə dəfə vətən üçün ölmədik.

Ağbirçəkli anaların ərşə qalxan

ahını,

Neçə-neçə bakirə qızların

qeyrətini

Unutdum, vətən.

Ya balam, ya sən?

Mən balamı tutdum,

vətən.

Qocalara da şeir yazır, qocaları sual işarəsinə bənzədir, ən maraqlı hal isə odur ki, nəvələr gəlib "nida" olurlar. Bir insanın, hətta, qoca yaşında belə xatirələrin izi ilə çırpınmasını qeyd edir. Ümumilikdə, düşünürəm ki, şair xatirələrinə aşiqdir. O qədər aşiqdir ki, şeirlərində bu mövzuya daha çox yer ayırır.

Allahşükür fərqlilik yaradır, o, sevgisinə belə, onun barmağına taxdığı nişan üzüyünə belə fərqli yanaşır.

Misralarında öz dəsti-xəttini yaradır. Bu isə onda çox uğurlu alınır. Azərbaycan əsgərini ucaldır, ananı müqəddəsləşdirir... "Yalan və həyat"da həyatı yarımçıq çörəyə bənzədir, hətta, lap incəliyə vararaq həmin çörəyin bir dişləyinə... Şair kölgəsinə üz tutur, ay və ulduzları buludlara qohum edir, güzgüdəki oxşarı ilə danışdığını uşaqlıq həvəsi adlandırır.

Təmizlikdən yoğrulan ürəyim

ümid yeri kimi həmin cansızlara

ürək sözlərini söyləyir.

Güzgüdəki oxşarımla danışmağımın

özü çoxdankı uşaqlıq həvəsimdən

biri idi...

Onun təkcə hansısa misrası yadda qalmır, onun yazdığı şeir bütünlüklə yadda qalır. Əgər bir gənc ki, pulu çiçəyə çevirir, çörəyi bir çiçəyə satın alırsa, demək çox incə və kövrək bir qəlbə, dərin bir ruha sahibdir.

Allahşükürün yaradıcılığını incələyən zaman şeirlərinin texniki quruluşuna, qafiyəsinə, sərbəst və ya heca vəznində olmasını incələmək istəmirəm. Ədəbiyyat azad söz sənətidir, hər bir şair, yazıçı öz əsərlərinə rəngarənglik qata bilər. Düşünürəm ki, Allahşükür müasir ədəbiyyatda öz əsərlərini çiçəklərə düzə biləcək qədər gücə malikdi:

Əgər,

Pulları çiçəklərə çevirə

bilsəydik,

Deyərdim, xanım qız,

Mənə 10 dəstə çiçəyə

bir qadın paltosu verin.

Bu qış mənim sevgi fəslimdir.

O vaxt deyərdilər ki,

Müəllimlərin maaşı yüz dəstə çiçəkdir.

Çörək bir çiçək,

İşıq pulu bir ləçək.

Pulları çiçəklərə çevirə bilsəydik,

Sevgi azalmazdı, əsla.

"Bayıl türməsi"... Bu şeirin misralarını oxuduqca ruhum yaxın keçmişə gedir. Hardasa, hansısa divarın arxasında gizlənən tapıram özümü. Divarın o tayında bir cavan oğlanı döyürlər, ağzının qanı ətrafa dağılır, əldən düşür, yerə yıxılır, beş-on dəqiqəlik onu tək buraxırlar. Tez əlinə nəsə daş kimi bir şey götürür, divarda nəsə cızmağa başlayır. Diqqət edirəm-yazdığı bir şeirə bənzəyir. Məni xəyalımdan bir qoca ayırır, daha doğrusu, Allahşükürün qoca qadına verdiyi sualı...

Bu asfaltın altında

Bayıl türməsi olub bir vaxt.

Bizdə ürəyə bax, gör hardan keçirik?

Ayağımı yerə bərk vururam

Burda, bax burda,

Müşfiqin dodağının qanı var.

Burda, bax burda,

Müşfiqin bir şeiri var, divara yazılan,

Hecası cızılan.

Gərək o divar parçasını götürüb saxlayaydıq.

Burda, bax burda,

Torpağın altında

Sızıltılı bir ah var.

Burda, bax burda,

Bir günah var...

Yanımdakı qoca bir qadın deyir mənə

Türməni çoxdan köçürüblər.

Deyirəm; qanı da?

Məncə, bundan sonra Allahşükürə sadəcə uğurlar diləmək düşər. Yalnız bir vətənoğlu öz Müşfiqinin acısını bu qədər gösrətə bilər. Buna görə şairə sadəcə bir təşəkkür düşür.

Gülnarə SADİQ (QASIMOVA)

525-ci qəzet.- 2017.- 26 oktyabr.- S.7.