ARİRANQ... Azərbaycanın qəlbini coşdur!

KİM Kİ DUKUN HƏMVƏTƏNLƏRİ İLƏ UNUDULMAZ AXŞAM

Sentyabrın 17-də Heydər Əliyev Sarayında Koreya və Azərbaycan arasında diplomatik əlaqələrin qurulmasının 25 illik yubileyinə həsr olunmuş mədəniyyət tədbiri keçirildi.

Koreya Respublikasının Azərbaycandakı səfirliyinin və SEBA (Seul-Bakı) Azərbaycan-Koreya Mədəniyyət Mübadiləsi Assosiasiyasının birgə təşkilatçılığı ilə keçirilən gecə rəngarəngliyi ilə fərqlənirdi. Hələ tədbirdən əvvəl proqrama nəzər salanda tamaşaçıları nələrin gözləməsini təxmin etmək olardı. Elə səhnədə qurulmuş böyük ekran və nümayiş olunan əsrarəngiz təbiət mənzərələri, fotomateriallar çox şey deyirdi. Həm də bu, bir növ hazırlıq idi...

Mənimsə hazırlığım Kim Ki Dukun filmlərindən başlamışdı. Bir neçə ildir, diqqətimi çəkən bu rejissor Koreya mədəniyyəti, Kinosu haqqında ciddi düşünməyə əsas verir. Fəaliyyəti dövründə müxtəlif Kino festivallarda uğur qazanan, həmçinin Venesiya və Berlin kimi nüfuzlu festivalların əsas mükafatına layiq görülən filmləri Kim Ki Duka dünya şöhrəti qazandırıb. Ən sevdiyim filmi "Pyeta" isə müəllifini populyarlığın zirvəsinə qaldırıb desək, yanılmarıq. Həmin axşam həzin və yumşaq Koreya musiqisinə qulaq asdıqca, təbiətin allı-güllü rənglərinə bələnmiş gülərüz Koreya qızlarını müşahidə etdikcə istər-istəməz "Pyeta" filmindən ayrı-ayrı kadrlar gözümün önündən keçir. Düşünürəm, görəsən, bu al-əlvan rənglərin içərisindəki zülməti, yaxud həzinliyin, yumşaqlığın arasındakı qəddarlığı necə tapıb, necə üzə çıxarıb Kim Ki Duk?! Ümumiyyətlə, belə "rahat" sənətlə yetişən, böyüyən adamın həyatın bu biri üzünü, qara sifətini göstərməsi necə olub? Bütün bunlar mücərrəd, cavabsız suallardır. Necə ki, eyni ildə Kim Ki Dukun "Pyeta"sı ilə bir vaxtda PSY-ın "Qanqnam stayl" mahnısının məşhurlaşmağı, dünyada ən çox baxış sayı olan videoya çevrilməyi izahsızdır. Amma bununla belə, hər iki fakt Koreya mədəniyyətinin, musiqisinin, kinosunun dünyaya təsirini göstərir.

17 sentyabrda Heydər Əliyev Sarayında zal dolu adamla birgə tarixi qədimlərə gedən bu mədəniyyətin ən müxtəlif tərəfləriylə, janrlarıyla tanış ola bildik. Əvvəlcə Uşaq teatrının balaca artistləri Koreya milli rəqsi ilə qonaqları salamlayırlar. Balacaların əllərindəki yelpinclərə baxıb düşünürəm ki, nə qədər də qadınsal aksesuardı bu. Filmlərdən gördüyüm zadəgan xanımlarının zərif-zərif yellədib əda ilə danışması gözümün önünə gəlir. Amma bu dəfə balaca rəqqasələrin əllərində incə naxışlı yelpinclər qanadları xatırladır. Təsvirəgəlməz zəriflik, kövrəklik var bu səhnədə.

Daha sonra Koreya milli geyimlərindən ibarət olan Moda nümayişi başlayır. Bu, sadəcə geyimlərin göstərisi deyil.

20 illik təcrübəyə malik olan Hanbok dizayneri Kim Jivon milli geyimlərlə hekayələr yaradır. Koreya milli mədəniyyətindən bəhs edən televiziya verilişləri, kino, tamaşa kimi müxtəlif incəsənət sahələrində çalışan bu gənc dizayner incəsənət xadimlərinin paltarlarının dizaynı ilə də məşğul olur. Bizlərə təqdim olunan paltarlar isə kiçik etüd-tamaşalar şəklində, musiqinin, zərif rəqslərin müşayiəti ilə göstərilir. Defileni seyr etdikcə ən müxtəlif təbiət hadisələri, təsvirləri ilə bağlı assosasiyalar yaranır. Zərif xanımların geyimində güllərin, çiçəklərin, meşənin, yaşıllığın izlərini duymaq olur. Saç düzümləri isə ayrıca bir sənət əsəridir. Lee Jeyanqın yaratdığı bu saç düzümləri Koreya milli adətlərinə əsaslanıb. Sərvət və hakimiyyəti əks etdirən milli saç bəzəkləri son dərəcə qeyri-adidir. Moda nümayişindən sonra Koreyanın ölkəmizdəki səfiri Kim Çanq Gyu və xanımı da milli geyimlərdə səhnəyə çıxırlar. Səfir bu gün tədbirdə hökm sürən bayram ovqatından, xalqlarımız arasındakı mədəni əlaqələrin dərinə gedən köklərindən danışır. Həmçinin, gələn qonaqlara, təşkilatçılara təşəkkürlərini çatdırır: "Mən təşkilati işdə göstərdiyi həssaslığa, dəstəyə görə SEBA (Seul-Bakı) Azərbaycan-Koreya Mədəniyyət Assosiasiyasının sədri Ruhəngiz xanım Heydərovaya dərin minnətdarlığımı bildirirəm. Həmçinin, sizlərə tədbirdə iştirak etdiyiniz üçün öz təşəkkürlərimi çatdırıram. Arzu edirəm ki, bu gözəl görüşümüzlə dostluğumuz daha da möhkəmlənsin..."

Tədbir başlamazdan öncə proqrama nəzər salanda taekvando nümayişinin də olacağını bilib təəccüblənmişdim. Yəni mədəniyyət tədbirində taekvando nümayişi qəribə görünmüşdü mənə. Amma bir azdan Kukkivon qrupunun əsl sənət əsərini xatırladan, coşqun musiqi sədaları altında bu idman növünün ən müxtəlif hərəkətlərini, elementlərini özündə əks etdirən şousunu seyr edəndə fikrim dəyişir. İdmançıların çevik hərəkətləri, coşquları, musiqi ritminə uyğun dinamik oyunları insana qəribə təsir edir. Burda həm güc var, həm də riyazi hesablama.

Yəni taekvando sadəcə gücün nümayişi yox, həm də ağlın, müdrikliyin, hətta bir az da siyasətin ifadəsidir.

Taekvandoçuların enerji dolu şousundan sonra az qala eşidilməyəcək səslə oxunan, həzin, qəmli mahnıları dinləyirik. Daha öncə tədbirin aparıcısı "Saranqa" və "Ariranq" haqqında danışır. Bunlar milli mahnılardır. Hər ikisi sevgi motivlidir. "Saranqa" daha çox sevgi etirafını ifadə edir. Ariranqın isə məzmunu xeyli kədərlidir. Qədim zamanlarda kiçik bir kənddə yaşayan gənc oğlan Ri Ran ilə Son Bu bir-birinə aşiq olurlar. Kənd camaatı ilə birgə istismarçılığa qarşı vuruşan bu gənc cütlük ələ keçməmək üçün dağlara qaçmalı olurlar. Elə orda da evlənirlər. Çox keçmir ki, Ri Ran üsyançı dostlarına qoşulmaq üçün sevgilisini tərk etməli olur. Gözləməkdən səbri tükənən Son Bu dağın uca bir təpəsinə çıxıb həsrətini, kədərini nəğməyə çevirir. Beləliklə, yüz-yüz illərdi dillər əzbəri olan "Ariranq" mahnısı belə yaranır.

Ariranqın gətirdiyi hüzün, kədəri isə Azərbaycan Dövlət Mahnı və Rəqs ansamblının çıxışı dağıdır. Tofiq Quliyevin mahnılarından ibarət popuriylə çıxış edən, milli rəqslərimizi nümayiş etdirən ansambl böyük coşqu ilə qarşılanır. Özü də təkcə yerli tamaşaçılar yox, zalda əyləşmiş koreyalı qonaqlar da milli rəqslərimizə, musiqimizə böyük heyranlıq nümayiş etdirirlər. Tədbirin aparıcısı da musiqimizin zənginliyinə vurğunluğunu dilə gətirir. Daha sonra Muğam triosu ilə Koreya Milli Musiqi Alətləri Ansamblı birgə musiqilər ifa edir, "Sarı gəlin" mahnımızı oxuyurlar. Müxtəlif səslərin harmoniyası, üzvü şəkildə bir-birinə qarışması qulağa xoş gəlir. Həm də bu cür sintezlər milli musiqimizin təbliğatına da kömək edir.

Tədbirin sonunda Kori qrupu ritmik Panqut ifa edir. Tamaşaçıları da özlərinə qatan rəqqaslar, zala müraciət edən, alqışlarla ritm tutan artistlər qəribə bir enerji yaradırlar səhnədə. Özümdən asılı olmadan yenə bütün bu nikbinliklə tərs mütənasib olan filmlərə, Kim Ki Duk filmlərinə gedirəm. Düşünürəm nə qədər qəribədi tək bir insana, bir sənətkara, yaxud oxuduğun bir maraqlı kitaba görə bütöv milləti sevmək mümkünmüş. Kim Ki Dukun yaratdığı təəssürat bugünkü konsertlə, görüşlə bir qədər də dərinləşdi. Elə bu ovqatla tədbirdən çıxıram... Bir gündən sonra isə ölkəmizdə Üzeyir Hacıbəyli adına Musiqi Festivalı başlayacaq. Və mən elə ilk axşam, festivalın açılışında tək bir adama görə bütöv milləti sevməyin mümkünlüyə daha çox inanacağam.

PƏRVİN

525-ci qəzet.- 2017.- 20 sentyabr.- S.7.