Qara Qarayevin 100 illiyi silsilə tədbirlərlə qeyd edilir

Prezident İlham Əliyevin Sərəncamına əsasən, dahi bəstəkar Qara Qarayevin 100 illiyi ölkənin müxtəlif mədəniyyət və incəsənət ocaqlarında qeyd olunur. Bununla bağlı fevralın 5-i və 6-da bir sıra tədbirlər keçirilib.

Ölməz bəstəkarın yubileyi Müslüm Maqomayev adına Dövlət Akademik Filarmoniyasında təntənəli şəkildə qeyd edilib. Dövlət və hökumət rəsmilərinin, tanınmış elm və mədəniyyət xadimlərinin iştirak etdikləri tədbirdə qonaqlar əvvəlcə Filarmoniyanın foyesində görkəmli bəstəkarın ömür yolundan bəhs edən fotosərgiyə baxıblar.

Mərasimdə Baş nazirin müavini, Xalq yazıçısı Elçin Əfəndiyev dahi bəstəkarın 100 illiyinin ölkəmizdə silsilə tədbirlərlə qeyd edilməsini tarixi hadisə adlandıraraq deyib: "Qara Qarayev bütün yaradıcılığı boyu ayrı-ayrı klassiklərə müraciət edib. Bu məqamda ilk olaraq Nizami yada düşür. Çünki Nizami mövzusu bəstəkarın hələ gənclik illərində xor üçün yazdığı "Payız"dan tutmuş "Leyli və Məcnun" simfonik poemasına, "Yeddi gözəl" baletinə, "Nizami" filminə bəstələdiyi musiqiyədək onun yaradıcılığının ana xəttini təşkil edib. Onun müraciət etdiyi digər böyük bəşəri simalar sırasında Ömər Xəyyam, Şekspir, Servantes, Löpe de Veqa, Puşkin, Lermontov, Fransisko Qoya, Merime, Edmon Rostan, Cəlil Məmmədquluzadə və başqaları var". E.Əfəndiyevin fikrincə, Qara Qarayev musiqisi Şekspir dünyasını da, Mirzə Cəlil dünyasını da eyni yüksək sənətkarlıqla ifadə edir, çünki onun öz sənət dünyası üçün ən səciyyəvi cəhətlərdən biri Şərq mədəniyyəti ilə Qərb mədəniyyətinin vəhdəti idi: "Biz tez-tez bu məlum və haqlı fikirlə razılaşırıq ki, "Böyük sənətkarlar ölmür, onlar həmişə yaşayırlar" və bu mənada Qara Qarayev xoşbəxt sənətkardır. Ancaq o, yalnız xoşbəxt sənətkar, xoşbəxt bəstəkar deyil, həm də xoşbəxt pedaqoqdur. O, yalnız öz əsərlərində yaşamır, eyni zamanda, tələbələrinin Azərbaycanda da, dünyanın bir çox səhnələrində, konsert salonlarında səslənən musiqilərində yaşayır və bu, əlbəttə, onun ruhunu şad edir".

Qara Qarayevin hələ yeniyetmə çağlarında Azərbaycan xalq musiqisinin əsaslarını Üzeyir Hacıbəylidən öyrəndiyini, sonralar Dmitri Şostakoviçin sinfində təhsil aldığını bildirən natiq deyib ki, Qarayev sinfinin yetirmələri ondan aldıqları sənət estafetini sonrakı nəsillərə ötürüblər və ötürürlər. Həmin sənət estafeti nəsillərdən-nəsillərə keçərək, daha artıq bəşəri vüsət əldə edir.

Baş nazirin müavini çıxışının sonunda, Ulu Öndər Heydər Əliyevin yaratdığı ənənələri layiqincə davam etdirərək Qara Qarayevin 100 illiyi münasibətilə xüsusi Sərəncam imzalayan Prezident İlham Əliyevə dərin təşəkkürünü ünvanlayıb.

Yubiley mərasimində Elşad Bağırovun dirijorluğu ilə Üzeyir Hacıbəyli adına Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestri çıxış edib. Konsertdə Qara Qarayevin klassik Süita (4 hissədə), 2 saylı Simfoniya, violin və simfonik orkestr üçün Konsert (3 hissədə) və Simfonik orkestr və xor üçün "Qoya" simfoniyası (3 hissədə) səsləndirilib.

Qara Qarayev adına Mərkəzi İncəsənət Məktəbində konsert proqramı təqdim edilib. Konsertdə Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin, eləcə də musiqi ictimaiyyətinin görkəmli nümayəndələri iştirak ediblər.

Tədbirdə Q.Qarayevin həyat və yaradıcılığı haqqında slayd-şou və videoçarx göstərilib. Konsertin təşkilatçısı və aparıcısı məktəbin müəllimi, musiqişünas Leyla Həsənova böyük bəstəkarın həyat və yaradıcılığı haqqında ətraflı məlumat verib. Bəstəkarlar İttifaqının katibi Zemfira Qafarova dahi bəstəkarın Azərbaycan musiqisinin inkişafında böyük xidmətlərindən danışıb, onun insani keyfiyyətlərindən və pedaqoq kimi fəaliyyətindən söz açaraq bildirib ki, bəstəkarın irsi son dərəcə geniş və zəngindir. Q.Qarayev musiqinin bütün janrlarında uğur qazanıb, novatorluğu və bədii cəhətdən yüksək səviyyəsi ilə fərqlənən yeni əsərlərə imza atıb. Onun milli və dünya musiqi mədəniyyətinin qızıl fonduna daxil olan baletləri, simfonik poeması, simfoniyaları, kamera-instrumental əsərləri, kinofilm və teatr tamaşalarına bəstələdiyi əsərlər bunu bir daha təsdiq edir. Tədbir konsert proqramı ilə davam edib.

Konsertdə Əməkdar artist Vaxtanq İmanovun bədii rəhbərliyi ilə "İpək yolu" kamera orkestri, Xalq artisti Rasim Abdullayevin rəhbərliyi altında simli kvintet, Əməkdar artistlər Əziz Qarayusifli, İlqar Hacıyev, Əyyub Əliyev, Nadir Məlikov, Aleksey Miltıx, Üzeyir Hacıbəyli adına Bakı Musiqi Akademiyasının baş müəllimi Fəridə Sultanova, həmçinin, Q.Qarayev adına Mərkəzi İncəsənət Məktəbinin qabaqcıl müəllimləri Nurlan Cəfərli (tar), Vəfa Əhmədova (fortepiano), İranə Əliyeva (fortepiano), Mətanət Nurullayeva (fortepiano), Nuray Bayramova (fortepiano), Qəmər Mahmudova (fortepiano) və başqaları Qara Qarayevin müxtəlif janrda bəstələdiyi əsərlərindən ibarət rəngarəng musiqi nömrələri təqdim ediblər.

Dahi bəstəkara həsr olunmuş növbəti tədbir Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Dövlət Muzeyində olub. Tədbirdə Mədəniyyət və turizm nazirinin müavini Sevda Məmmədəliyeva Q.Qarayevin 100 illik yubileyinin ölkəmizdə və xaricdə silsilə tədbirlərlə qeyd edildiyini söyləyib. Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının sədri, Xalq artisti Firəngiz Əlizadə öz sənət müəllimi haqqında fəxrlə söz açıb, onun bənzərsiz musiqi dünyasından danışıb. Muzeyin direktoru, sənətşünaslıq doktoru Alla Bayramova və digər çıxış edənlər bildiriblər ki, dünya şöhrətli bəstəkarın əsərləri keçmiş SSRİ respublikalarında, ABŞ, Polşa, Misir, İspaniya, İtaliya, Fransa, Yaponiya və Almaniyada keçirilən möhtəşəm musiqi tədbirlərində müvəffəqiyyətlə səsləndirilir. Tədbir incəsənət ustalarının ifalarıyla davam etdirilib.

Milli İncəsənət Muzeyində isə bu münasibətlə təşkil olunmuş "Qürur və düha. Yaşayan əfsanə" sərgisinin açılış mərasimi keçirilib. Mərasimdə çıxış edən Rəssamlar İttifaqının sədri, Xalq rəssamı Fərhad Xəlilov dahi bəstəkar haqqında fikirlərini bölüşüb: "Yadımdadır ki, ABŞ-dan qayıdanda özü ilə simfocaz valları gətirmişdi. Bu, Bakıya gətirilən ilk simfocaz musiqisi idi və melomanların onu necə dinlədiklərini indi də xatırlayıram".

"Qara Qarayev XX əsr musiqi mədəniyyətinin simasını müəyyənləşdirən nadir istedad sahiblərindən biri idi", - deyə çıxışına başlayan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin rektoru, professor Fərəh Əliyeva daha sonra deyib: "Qara müəllim üslub, janr, forma yeniləşməsinin fövqündə durmaqla yanaşı, klassik dəyərlərə söykənən bəstəkar idi. Bəstəkarın klassika ilə müasirliyin vəhdətdə olduğu yaradıcılığında Nizami mövzusu aparıcı yer tutur. Bugünkü sərgi də bir növ təsviri sənət nümunələrində yaşayan Azərbaycan musiqisini təcəssüm etdirir".

Sonra iştirakçılar sərgi salonunda nümayiş olunan əsərlərlə tanış olublar. Sərgidə bəstəkarın yaradıcılığına ithaf olunmuş 40-dək qrafika, rəngkarlıq, heykəltəraşlıq və dekorativ tətbiqi sənət nümunələri yer alıb. "Bəstəkar ürəkli rəssam" Mikayıl Abdullayevin dahi Nizaminin "Yeddi gözəl" poemasına həsr etdiyi tablolar, görkəmli rəssam Elmira Şahtaxtinskayanın Qara Qarayevin obrazını əks etdirən portret-plakatı, heykəltəraş Cəlal Qaryağdının bəstəkarın şərəfınə yaratdığı mərmər büst və məşhur klassik əsərlərə çəkilmiş illüstrasiyalar maraqla qarşılanıb. Sərgidə bəstəkarın gənclik illərini, tələbəlik həyatını, eləcə də yaradıcılıq axtarışlarını əks etdirən yağlı və sulu boya ilə çəkilmiş portretlər, qravüra və xalça nümunələri də yer alıb. Həmçinin, bəstəkarın "Yeddi gözəl" və "İldırımlı yollarla" baletlərinə, "Leyli və Məcnun" simfonik poemasına və digər əsərlərinə çəkilən illüstrasiyalar nümayiş olunan əsərlər sırasındadır.

Dünən isə M.F.Axundzadə adına Azərbaycan Milli Kitabxanasında dahi bəstəkara həsr olunmuş "Unudulmaz bəstəkar Qara Qarayev" adlı kitab sərgisi açılıb. Tədbiri kitabxananın direktoru Kərim Tahirov açaraq dahi bəstəkarın milli musiqi irsimizə dəyərli əsərlər bəxş etdiyini deyib. Qeyd edib ki, ötən ay ABŞ-ın və dünyanın ən nüfuzlu universitetlərindən olan Kaliforniya Los-Anceles Universitetinin kitabxanasında olarkən amerikalılar ona bəstəkarın 1961-ci ildə I Beynəlxalq Los-Anceles musiqi festivalında böyük əks-səda doğuran çıxışını xatırladıblar. Direktor bu sözləri eşidərkən mədəniyyətimizi dünyanın hər yerində tanıdan xalqımızın bu cür nümayəndəsinin olması ilə bir daha fəxarət hissi keçirdiyini vurğulayıb. O, həmçinin, kitabxana tərəfindən də elektron məlumat bazasının və biblioqrafik vəsaitin hazırlandığını, silsilə tədbirlərin keçiriləcəyini qeyd edib.

Daha sonra kitabxananın nəşriyyat işləri üzrə baş mütəxəssisi Gülbəniz Səfərəliyeva və direktor müavini Ədibə İsmayılova sənətkarın çağdaş musiqi mədəniyyətimizin inkişafındakı, özünəməxsus dəyərli əsərləri ilə musiqimizin dünya səviyyəsində təbliğindəki misilsiz xidmətlərindən danışıblar.

Sonra tədbir iştirakçıları sərgi ilə tanış olublar. Sərgidə görkəmli bəstəkarın not-musiqi əsərləri, görkəmli şəxsiyyətlərin bəstəkar haqqında söylədikləri fikirlər, Azərbaycan və xarici dillərdə haqqında yazılmış kitablar və dövri mətbuat materialları nümayiş olunub.

Qara Qarayevin 100 illiyilə bağlı maraqlı bir təşəbbüs isə Azərbaycan Xalça Muzeyində gerçəkləşdirilib. Dünəndən etibarən Muzeydəki ekspozisiyada fon musiqi olaraq Qara Qarayevin əsərləri səsləndirilir.

Şahanə MÜŞFİQ

525-ci qəzet 2018.- 7 fevral.- S.7.