"Dünyada nə varsa günah adında, yarı fələyindi, yarı mənimdi" - şeirlər

Nazim ƏHMƏDLİ

Ballada

gecənin yaxasını,

bir bəyaz ulduz sökür;

bir səhər də açılır,

elə buna da şükür;

buludlar lələk-lələk,

göy üzündə bir mələk;

dodağında çiyələk,

məni çarmıxa çəkir;

mən nə bilim suçumu,

üzüm-gözüm acımı;

payız qara saçımı,

ağca yarpağa bükür;

bilmirəm, nədi bu səs,

içim boşca bir qəfəs;

min ildi nəfəs-nəfəs,

canımı bir dərd sökür;

göyün düz qırağında,

tanrının çırağında;

bir kağız varağında,

fələyin evi çökür;

payızın yağışları,

yuyur yor-yoxuşları;

göy üzünün quşları,

buludda bostan əkir;

yazım qışımın üstə,

üzüm daşımın üstə;

süzür başımın üstən,

ruhum hayana səkir;

hərə bir dərd hayında,

mələklər bal ayında;

tanrı öz sarayında,

ağlayır hönkür-hönkür.

Könül çox da ah eyləmə

könül çox da ah eyləmə,

o buludun qarı keçər;

ürəyimə səda düşər,

gəlib ahu-zarı keçər;

gedər ağıl-huş adlıyar,

gözümüzdən yaş adlıyar;

payız gedər, qış adlıyar,

dolanar baharı keçər;

yaman yuxaldır ney məni,

didərgin ruhum eymənir;

gətir, saplıyım iynəni,

ilduzundan darı keçər;

ötən günlər nə saydadı,

dərdim o tay, bu taydadı;

dünya bir gözüm boydadı,

ortasından barı keçər;

çıxdım daşın arasından,

göznən qaşın arasından;

yaynan qışın arasından,

bir dəlisov sarı keçər;

nədi dünyadan itiyim,

hansı cığırda itdiyim;

bir ömür yoldu, getdiyim,

yarı qalar, yarı keçər.

Baxıram gündüzün qürub çağına

baxıram gündüzün qürub çağına,

Günəş aşırımda yarıcan qalıb;

qırmızıya çalır sarı buludlar,

yarı ilik qalıb, yarı qan qalıb;

ötən yaddaşımı dərib göy üzü,

ruhumu üstünə sərib göy üzü;

o uzaq göy üzü, qərib göy üzü,

yarı gecə qalıb, yarı dan qalıb;

dərdi sıxcalasan suyu da çıxmaz,

çağır, Məlikməmməd quyudan çıxmaz;

dünyanın qışı da, yayı da çıxmaz,

ömür yarı gedib, yarı can qa lıb;

nə tez payız gəldi, nə tez qış oldu,

illər qanadlanıb nə tez quş oldu;

bütün sevgilərin kökü yaşıldı,

bütün ayrılıqlar sarıdan qalıb;

yağıb sellənib də axıb getmişik,

dərdi, intizarı yığıb getmişik;

hansı cəhənnəmə çıxıb getmişik,

dağlar arxamızca pərişan qalıb.

Bulud gəldi yağmadı heç

bulud gəldi yağmadı heç

qalxım buludu əliyim;

başımda bulud papağım,

əlimdə gümüş çəliyim;

çağırma üzüm səyriyir,

külək ələyimi əyir;

qanadıma nəsə dəyir,

qopub tökülür lələyim;

and olsun axşam çağına,

bir səs gəlir qulağıma;

düşüm yolların ağına,

üzü dağlara ləliyim;

yol tuturam, duman gəlir,

ağlıma min güman gəlir;

deyirlər qış yaman gəlir,

canımda donur iliyim;

elə bumu, alın yazım,

kür ruhumu hardan asım;

göy üzünə dua yazım,

bircə ağız da məliyim;

nə var, nə var səndən doğma,

dərd çeynədim loxma-loxma;

gəl, üzümə soyuq baxma,

yenə tutar dəliliyim.

Eşqin dərgahına qul olan könül

eşqin dərgahına qul olan könül,

bir gün yıxılarsan qul ağrısından;

açılar butalar, çəkilər duman,

düşər çiyinlərin yol ağrısından;

ruhuma bir dəli nağıl pıçılda,

başıma azacıq ağıl pıçılda;

məni səhralardan çağır, pıçılda,

canımı qurtarım çöl ağrısından;

nədi bu qovğalar, axı, nə bilim,

üzümə kim necə baxır, nə bilim;

hərdən topuq çalır, karıxır dilim,

sözüm acı dadır dil ağrısından;

bu dərdi nə qədər oyum içimdə,

ölümün, itimin, toyun içində;

dünya çalxalanır suyun içində,

dağlar əyilibdi sel ağrısından;

daha nə qalıbdı, bu gələn yaza,

saçımda ağ duman, əlimdə əsa;

bu yol çəkib gedir üzü payıza,

atlar yorulubdu nal ağrısından;

hanı, qul olduğum eşqin dərgahı,

azıb itən yurdda anamın ahı;

tökmüsən üstümə min-bir günahı,

ağla, ağrısından, gül, ağrısından

Etüdlər

aylar nə tez ötdü, illər dəyişdi,

bir qara qalmadı telimin üstə;

elə əlləşirəm sözün içində,

söz də ki, ceyranın belinin üstə;

gün batır, buluda sarı qarışıb,

yarı ağca qalıb, yarı qarışıb;

baxıram, bir ovuc arı darışıb,

dağların bir ağca gülünün üstə;

həsrətim, qubarım uzaq bir ada,

inanma, uzanan yollarım çata;

məni gözlərində atmısan oda

gəlib ağlıyarsan külümün üstə;

tökülür saçımdan qara yağışıar,

axır günahımı kimsə bağışlar;

yüz ildi solmuyub incə naxışlar,

nənəm toxuduğu kilimin üstə;

payızda meşələr çənə yazılıb,

həsrəti, qubarı mənə yazılıb;

ömrümüz beç-onca günə yazılıb,

o da ki, fələyin felinin üstə.

hara üz tutursan, axır qəm gəlir,

göydə buluddan da yağır, qəm gəlir;

bu zalım bəşərin ağlı kəm gəlir,

dünya sona gedir, zülümün üstə;

gözümüm qorunu sıxacam bir gün,

ağlımı başıma yığacam bir gün;

qaçıb yer üzünnən çıxacam bir gün,

məni öldürəllər dilimin üstə;

Hər dəfə uzaq bir dəniz

hər dəfə ürəyimi,

çıxart, sinəmdən çıxart;

apar uzaq bir yerə;

bir uzaq dənizə at;

hər dəfə məni çağır,

qar yağsın, narın-narın;

mən də uzaq dənizdə,

ürəyimi axtarım;

üzüm yuxuna girsin,

hər dəfə sən yatanda;

əlini uzat mənə,

mən dənizdə batanda;

orda uzaq bir dəniz,

dalğalar mənə çatır;

daha məni çağırma

orda ürəyim batır...

Könül qapılarım açıq qalıbdı

könül qapılarım açıq qalıbdı,

hara çınqı düşür, qoru mənimdi;

qapını kəsdirən qara qışın da,

çovğunu, boranı, qarı mənimdi;

necə gedim itən yurda, bilmirəm,

dərd yükü ağırdı, darta bilmirəm;

ruhum veyillənir harda, bilmirəm,

həsrətin, qubarın barı mənimdi;

bilmirəm nədəndi dərdim, azarım,

harda tüstülənir qara məzarım;

elə hey payıza düşür güzarıım,

payız bağlarının sarı mənimdi;

bir az ərköyünəm, bir az da bədəm,

bir qaynar ürəyəm, bir cılız bədən;

hər sözün- söhbətin bilmirəm nədən

zəhirmarı mənim, çoru mənimdi;

min illər öncəki günah yadımda,

yanıb əriyirəm bir ah odunda;

dünyada nə varsa günah adında,

yarı fələyindi, yarı mənimdi.

25 yaşımın şeiri

hər gün yolum üstən bir gözəl keçər,

könlüm o gözəlin nazını tutar;

uzaqdan baxanda alışıb yanar,

yanımnan ötəndə gözünü tutar;

üzündə gözüm var, üzü şirindi,

baxışı şirindi, gözü şirindi;

canıma od qoyan közü şirindi,

həsrəti könlümün gözünü tutar;

küsüb inciməyi bircə hovursa,

bir azdan güləcək, gözün ovursa;

qara saçlarını göyə sovursa,

Ayın, Günəşin də üzünü tutar;

buludu əliyib yağış eliyim,

sözümə bal qatım, naxış eliyim;

ona dilim gəlməz qarğış eliyim,

qa rğış eləsəm də özümü tutar;

yamanca şirindi dili o qızın,

dişləsin qurbağa, zəli o qızı;

hamıdan üzülər əli, o qızın,

axırda qayıdıb Nazimi tutar.

Bircə xətrimə dəymə

istədim əyim buludu,

söz qoşum, öyüm buludu;

dağlara düyüm buludu,

cığırlar ilməyim olsun;

dara, saçlarımın ağın,

kimdi mənə sənnən yaxın;

ağ buluddan köynək toxu,

bir bulud köynəyim olsun;

əllərimi üzünə tut,

ürəyimi sözünə tut;

göy suları gözümə tut,

göy sular eynəyim olsun;

ocaq yandırım, köz tutum,

elə söz qovum, söz tutum;

sən gələn yola üz tutum,

həsrətin göynəyim olsun;

yaşıl yarpaq düymə-düymə,

şeh üstündən düşər, əymə;

bircə, xətirimə dəymə,

göy üzü köməyin olsun.

yenə yay gedər payıza

yenə yay gedər payıza,

yenə quşlar köç eliyər;

yenə yazın yaratdığın

payız gəlib heç eliyər;

yenə nəsə olmalıdı,

yenə ürəyim doludu;

yenə o payız buludu

göy üzündə kəkəliyər;

yenə gələr tozanağı,

süpürər dağdan aşağı;

payızın dəli sazağı

yenə məni gic eliyər;

göy üzü hərdən deyinər,

qara buludlar öyünər:

yenə ürəyim döyünər,

yenə həsrət beçəliyər;

durum hansı yana baxım,

yenə qaynıyır günahım;

heç bilmirəm dəli ruhum,

haralarda gecəliyər.

525-ci qəzet 2018.- 24 fevral. - S.23.