"Narın düşüncələr"dən seçmələr

 

Rahid Uluselin uzun illər üzərində işlədiyi 22-ci kitabı - "Narın Düşüncələr" "Şərq-Qərb" nəşriyyatında nəfis şəkildə çapdan çıxıb.

 

Kitaba müəllifin "sayrışlar" adlandırdığı aforizmləri lakonizmləri daxil edilib. Kitabın redaktorları fəlsəfə doktorları Azər Turan Nərgiz Cabbarlıdır. "Narın Düşüncələr"in zərif titrək işığı - insanla dünyanı vəhdətə gətirən ən qırılmaz telləri daha da möhkəmləndirmək, həyatımızın məna bolluğunun dərinliyinə varmaq enerjisini daşıyır. Onun əsas məqsədi - yaşadığımız tarixi zamanın yaradıcı ideya qaynaqlarını oyatmaqdan ibarətdir. Bu aforizm lakonizmlər dünyanın mahiyyətini inteqralında dərk etməyə çalışan canlı fikir damlalarıdır.

 

Kitabın müəllifi fəlsəfə elmləri doktoru, professor Rahid Ulusel Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının baş elmi işçisidir. Fəlsəfə, estetika, kulturologiya, filologiya tənqidin aktual problemlərinə dair sanballı əsərləri Azərbaycanda xaricdə çap edilib. Elmi nailiyyətləri sırasında harmoniya fəlsəfəsi, tarixi inkişafın diasinxroniyası, fəlsəfi poeziya türk sivilizasiyasının sistemli tədqiqi, homouniversalizm konsepsiyası əsas yer tutur. Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin, AMEA Fəlsəfə İnstitutunun Dissertasiya Şurasının, Fəlsəfə Cəmiyyətlərinin Beynəlxalq Federasiyasının üzvü, Biokosmologiya Assosiasiyasının Yaxın Şərq üzrə vitse-prezidentidir. Humanitar elmlər üzrə keçirilən bir sıra beynəlxalq konqreslərdə (ABŞ, İsveç, Yunanıstan, Koreya s.) Azərbaycanı təmsil edib.

 

Kitabdan seçmələri oxuculara təqdim edirik.

 

Rahid ULUSEL

 

Üçüncü minillik zaman kimi başlayıb, epoxa kimi yox.

 

lll

 

Həqiqət körpə uşaq kimidir - yıxıla-yıxıla böyüyür.

 

lll

 

Yeni Çağ onda başlayacaq: İnsan dağıtmadan qurmaq sənətinə yiyələnəndə.

 

lll

 

Dünya -  sonuna çatmaq üçün deyil, yolu ilə getmək üçündür.

 

lll

 

Gələcək - gəlmir, gətirilir.

 

lll

 

Vətən yoxdur: vətəndaşlıq vətənpərvərlikdən aşağıdırsa.

 

lll

 

Azadlığın anatomiyası: İnsanlar öz həyatını dəyərləndirdikləri dərəcədə onun uğrunda mübarizə aparırlar.

 

lll

 

Sivilizasiya onu tapdayanları daha çox yadında saxlayıb.  

 

lll

 

Aforizm - mütəfəkkirin strategiyasıdır.

 

lll

 

Elitar mədəniyyət ən yüksək səviyyəsinə aforizmdə çatır.

 

lll

 

Alim dünya ilə danışır. Şair dünyanı danışdırır.

 

lll

 

Pillələrlə kimi hündürlüyə qalxır, kimi yüksəkliyə.

 

lll

 

Özün ol. Özün olmayanda yerinə başqası dolur.

 

lll

 

Bir çox xalqlar yumruq olmaqdan şəhadət barmağı olmağa keçə bilməyib.

 

lll

 

Qafa, adətən, ölkəsinin ölçülərini alır.

 

lll

 

İnsanların əhliləşdirilməsi: bunu tarix boyu heyvanlar həyata keçirib.

 

lll

 

Mədəniyyətlər öz dilində danışanda, bir-birini daha yaxşı başa düşür.

 

lll

 

Miloslu Veneranın qırılmış qolları iki min ildir ki, sənətə gözəlliyə məbəd tikir.

 

lll

 

Aralarındakı körpüləri yandıranlar eyni uçuruma yuvarlanırlar.

 

lll

 

İnsanlarla məsafə saxlamasan, onlarla doğmalaşa bilməzsən.

 

lll

 

Dünyanın maddi nemətləri qədər çox olsa da, həmişə onun qıtlığını çəkənlər içində üzənlər var.

 

lll

 

Atılan, lakin dəyməyən güllələr sonrakı müharibələrə saxlanılır.

 

lll

 

İnsan yalnız sındırılandan sonra məlum olur ki, o, şüşədən imiş.

 

lll

 

Düz qırmızı xəttə çatanda, arxada da, öndə uçurum olduğunu görürsən.

 

lll

 

Vicdanını itirənlər həmişə onu başqalarının ayaqları altında tapırlar.

 

lll

 

Adamlar kiçildikcə, hündürləşir aralarındakı divarlar.

 

lll

 

Əsas funksiyadır: onu icra edən həmişə tapılır.

 

lll

 

Paleolit çağında atılan bumeranq hədəfinə çatmasa, bəşəriyyəti özü ilə birlikdə arxaik zamanlara qaytaracaq.

 

lll

 

Bir yerdə öldürülən həqiqət min yerdən daha böyük qüvvətlə fışqırır.

 

lll

 

Əl-ayağına dolaşanları qırdıqca, daha çıxılmaz tələyə düşəcəksən.

 

lll

 

Həyat, gələcəyi keçmişindən böyük olanda irəliləyə bilir.

 

lll

 

Dünyaya öldüyün günün səhərinin gözü ilə bax! görürsən, dostum?!

 

lll

 

Çoxu diqqətlə qulaq asır - elə başa düşmədiyindən.

 

lll

 

Dünyada o qədər absurd var ki, o olmayan yerə ayağını basanda boşluğa düşüb yıxılırsan.

 

lll

 

Ölənin nəyinə ağlayırıq... Bəlkə, həm ölüncəyədək onda doğulmayana?!.

 

lll

 

İnsan var ki, aldanmağı özünü məharətlə aldadılmış kimi göstərməyi ona aldatmağı aldatmağa məharətlə səy göstərməyi qədər ləzzət verir.

 

lll

 

Haram - qudurdur, Halal - doyurur.

 

lll

 

Yəqin dünyanın ən mənasız dili - diplomatiyadır. Çünki burada insan yox, tərəf iştirak edir.

 

lll

 

Kosmosdan açıq şəkildə görünür: ikiüzlülük - iki üzün ortasında yerləşir.

 

lll

 

Dünyanın ən dəqiq snayperi - həqiqət.

 

lll

 

Aforizmlər mədəniyyət cəbhəsində 300 spartalı tək döyüşür.

 

lll

 

Yuxudakı yox, gerçəkdəki uyqu - yalan.

 

lll

 

Qaranlıq - işıq sürətini yalnız beyinləri fəth edəndə alır.

 

lll

 

Özünü tapmayanı Tanrı da axtarmır.

 

lll

 

Üfüqlər ona görə hamının dostudur ki, heç kimi sıxmır, hər kəsi özündən daha artıq olduğunun dalınca yürüdür.

 

lll

 

İndinin sol qolu - Keçmiş, sağ qolu - Gələcəkdir.

 

lll

 

Çağı görmək üçün gərək onun içindən piyada keçib, sərhədlərini adlayıb kənarında dayanasan.

 

lll

 

Pəncələrinə təkan verib yuxarı sıçra: görəcəksən ki, əsl yüksəklikdə hamı bərabərdir.

 

lll

 

Həqiqətlər sərt şəkildə üz-üzə gələndə toqquşub bir-birini sıradan çıxarmır, ustalıqla çevrilib yanaşı dayanır birgə irəli baxırlar.

 

lll

 

Vicdanın ekoloji böhranı mənəviyyat quraqlığı yaradır.

 

lll

 

Çoxları uzun illər ölü ruhunun meyitini sürüyür diri canında.

 

lll

 

Sadəlik - insanın öz təbii keyfiyyətlərini heç bir rəng qatılmadan tam dolğunluğunda təzahür etdirmək mədəniyyəti, qarşısındakını yetərincə dəyərləndirmək bacarığı, əxlaqın istedadıdır.

 

lll

 

Onlara layiq olan heç bir cəza tapa bilmirlər - Azadlıq uğrunda vuruşanlara.

 

lll

 

Zamanı idarə etməyin yolu yalnız o halda tapılır ki, əbədiyyətin yaradıcı anlardan ibarət olduğu dərk edilir.

 

lll

 

Sən mənə şübhə ver, mən ondan inam yaradım.

 

lll

 

Qənaət - qazancın yarısı, bədxərclik - iflasın hamısıdır.

 

lll

 

qədər əhəmiyyətli söz desələr , dünya təsadüfi adamlara inanmır.

 

lll

 

Dilucu salamlaşmalar - səthi münasibətlərin status-kvosudur.

 

lll

 

Qibtə, həsəd, paxıllıq: dərin psixoloji əsaslara malik olmayan toplumlar bunları fərqləndirə bilmir.

 

lll

 

Süzgəc-yaddaş - şüur axınında xilaskar: o, insan xarakterini dəyər münasibətləri keyfiyyət meyarları təməlində möhkəmləndirir.

 

lll

 

Doğru sözü dolama deyən kəs təkcə manevr etmir, həm psixoloji naturalizmin yeni modusunu təqdim edir.

 

lll

 

İnsanın qarşısına divarlar, o - daş olmadığından çəkilir.

 

lll

 

Azadlıq hissini itirənlər - sürü instinkti qazananlardır.

 

lll

 

Kəndir iki qulu birləşdirir, iki bəyi yox.

 

lll

 

Sənə sürünürlərsə, - sənə dırmanacaqlar.

 

lll

 

Biganəliyimiz begemot tək əsnəyir.

 

lll

 

Öz qəlbinin yolu ilə getməyənlər bu dünyanın çalın-çarpaz yollarında azırlar.

 

lll

 

İnsan başından doğulur ki, yəni sən ayaqlarınla yox, başınla yeriyəcəksən.

 

lll

 

Qəfil parlayan şöhrət ikisindən birini kor edir: ya baxanları, ya baxılanı.

 

lll

 

Toz həqiqət dənəciklərini yer üzündən süpürəndən sonra qalxır.

 

lll

 

Bütün artıqlarını atandan sonra qədər zəngin olduğunu görəcəksən.

 

lll

 

Əsgərlər əks cəbhələrdə döyüşsələr , ortada ölürlər.

 

lll

 

Sözün doğrusunu bütün kəskinliyi ilə birbaşa deyənləri ağıllı və tədbirli adam saymamaqla cəmiyyət nə qədər aldanır və uduzur.

 

lll

 

Mövqelər bir-birini əzəndə də, həqiqətlər bir-birini tapdamır.

 

lll

 

Milli özünüdərketmə - bu dünya içində bir dünya olmaq düşüncəsi.

 

525-ci qəzet.-2018.-28  fevral.-S.8.