Yanınca gəzməkdə sanki Səmərqənd - Mavi göylərində sonsuz məhəbbət

Özbəkistanın tanınmış şairi və publisisti Ötkür Rəhmət (Rəhmətov) 1948-ci ildə Səmərqənd şəhərində anadan olub. Səmərqənd Dövlət Universitetini və Daşkənd Dövlət Hüquq İnstitutunu bitirib.

Özbəkistan Televiziya və Radio Komitəsində yüksək vəzifələrdə çalışıb. 1991-1999-cu illərdə Özbəkistanın Dövlət Müşaviri olub.

Uzun illər jurnalist kimi fəaliyyət göstərib və hazırda "Xalq sözü" qəzetinin təsisçisi və baş redaktoru vəzifəsində çalışır. Bu il 70 yaşı tamam olan Ötkür Rəhmətın indiyə qədər 18 kitabı işıq üzü görüb.

70 illik yubileyi münasibətilə sənətkara təbriklərimizi ünvanlayır və ölkəmizdə ilk dəfə nəşr olunan şeirlərini "525-ci qəzet"in oxucularına təqdim edirik.

Ötkür RƏHMƏT

Tərəqqi dəryası

Azadsan, abadsan, hər bir guşəndə,

Sonsuz tərafət var, hədsiz lətafət.

Yaşamaq gözəldi belə gülşəndə,

Ruhun salamatdır, cismin salamat.

Əslində bəxt quşu qonan qalalar,

Səbalar oylağı olar küçələr.

Hər bir məhəlləni süslər cilalar,

Bəxtdən, səadətdən müjdələr saçar.

Övladlar, bacılar, qardaşlar gülər,

Yuxarı başdadır ata və ana.

Sanki xeyir-dua göylərdən gələr,

Həm oğlan toyuna, həm qız toyuna.

Bu bizim Vətəndir - alınmaz qala,

Dincliyin qol-qanad açdığı vaxtdır.

Xoş xəbərlər yurdu sarsılmaz qala,

Xoşbəxt ömrümüzə misilsiz taxtdır.

Qırğın və fitnədən artıq uzaqda,

Onların kökünə balta vurduq biz.

Güclü inkişafdan nur ala-ala,

Mehrü-məhəbbətə qahmar durduq biz.

Bir gün dava olsa, qaçar bərəkət,

Sülh ilə dinclikdən qalmaz heç əsər.

Əsla tərk etməsin bizi sədaqət,

Ya rəbb, bəxtimizə dəyməsin nəzər.

Aləmdə qoşadır, sevinc ilə qəm,

Hardasa əcəlin hökmünə söz yox.

Günəşsiz göylərə baxışlarda nəm,

Asayiş həsrətin çəkən insan çox.

Min şükür, min şükür, bəxtimiz gülür,

Başımız üstündə aydın səmamız.

Bu gün köksümüzdə sonsuz bir qürur,

Dualar edirik sülhə hamımız.

Yurdum, camalına qoy dəyməsin göz,

Əziz nənələrtək sən mehribansan.

Sən hürr asimansan, ulduzların biz,

Tək özün bizlərə bütün cahansan.

Xeyirin yolları səndən başlanır,

Tərəqqi dəryası kükrəyir yenə.

Səndən ibrət alır ərzin hər yanı,

Gələcək üzünü tutmaqda sənə.

Keçmiş xatirəsi əbədi dərsdir,

Davalar tələsi misilsiz dəhşət.

Bu qədər əzabdan çəkdiyim bəsdir,

Bu gün sənə dinclik əzizdir fəqət.

Ehtiram

Səmərqənd şəhrində gəzir elə bil,

Göylərin ərşində ulduzlar ilə.

Onun mehri, axı, qəlblərdə təbil,

O, axı, yaşayır bizlərlə birgə.

Qayğılar küləyi dayanmaq bilmir,

Hər şey yarpaq olar onun yolunda.

Amma könül bəzən nədənsə dolmur,

Hərdən dad deyirik tale əlindən.

Gah hər şeydən ağır gəlməkdə həsrət,

Kirpiklər yaşlanar, ləblər titrəyər.

Uşaqtək sevincdən alırıq ləzzət,

Dumantək dağılır qəmgin ləhzələr.

Qədim günbəzlərdir göyün qardaşı,

Hər naxış, heykəldir şərəfə, şana.

Buralardan qalxır Şərqin günəşi,

Sonra da qərq olar o Zərəfşana.

Ruhları nigaran gedənlər döndü,

Öz yerini tapdı ar-namus vicdan.

Dan qızaran kimi, zülmətlər söndü,

Açıldı ümidə misli yox imkan.

Köksünü ötürər Əfrasiyab da,

Xaraba altından gələr sədalar.

Registan bağında başqa bir nida,

Durmadan səslənər sirli nəvalar.

Bəlkə Əmir Teymur Bibixanımdan,

Hər axşam muştuluq alar gizlicə.

"Artıqdır bu yurda sevgim canımdan,

Nədən gülümsəmir bəs tale bizə?!"

Seyrə çıxmış kimi böyük münəccim,

Ulduzlar qoynunda tapmaqda ənam.

Uzaqlardan baxar bizə mülayim,

Göstərib nəsillər üçün ehtiram.

Qaynayıb kükrəyən damarlarda qan,

İstiqlal havası, dostlar havası.

Şeriyyət ümmanı bağrında tüğyan,

Nəvai babanın odlu nəfəsi.

Boranlar, tufanlar gizlətdi üzün,

Əfsus, yuyammadı kimsə günahın.

Yenə qalib gəldi mətanət, dözüm,

Özlüyümü daim qoru, ilahi.

Yanınca gəzməkdə sanki Səmərqənd -

Mavi göylərində sonsuz məhəbbət.

Onun ruhu daim qəlblərə peyvənd,

Ondan daim yağar ilham, hərarət.

Həmişə yanında gəzər Səmərqənd,

Qanında, canında gəzər Səmərqənd...

lll

Başında qoz sındırar daim,

Pis gününə intizar gözlər.

Kirpikləri etdikcə him-cim,

Özü durub yanında gözlər.

Az qaldı ki, sellərə qoşub,

Dəryalara tapşırsın səni.

Məcralarda həddini aşıb,

Qıraqlardan daşırsın səni.

Uşaq kimi dəcəldir bəzən,

Əzəməti bəzən çinar tək.

Zövq verən bir qılığı hərdən,

Amma bəzən qorxuncdu dar tək.

Soruşmur heç səndən hal-əhval,

Hətta bircə dəfə düşünmür.

Keçib gedər salıb qalmaqal,

Dağ-daşla dərəyə bir ömür.

lll

Yerdən baş qaldırdın, artıq azadsan,

Bu aləm olduqca gözəl, məftunkar.

Artıq ürəkdəkin söylə hər zaman,

Bağrında güləcək füsunkar bahar.

Sənə möcüzədir, artıq dörd bir yan,

Sərhədsiz ümmanda üzməkdə gəmin.

Mavilik qoynuna parlar asiman,

Ondan da sezilmir günəşin qəmi.

Nəsimlər əsməkdə hər tərəfindən,

Buludlar köpürüb coşar birəmbir.

İlham ala-ala yurd şərəfindən,

Balaca qönçələr aşılar sehir.

Astaca gəlməkdə bulaqlar səsi,

Nazını gizləyib zümzümə edir.

Çölləri bürümüş bahar nəşəsi,

Tezliklə səninlə bölüşəcək sirr.

Qədim bir mahalın, tanış əhəngin,

Özüylə gətirmiş günəş batacaq.

Həyatın min cürə sehirli rəngi,

Səhər sənə doğru hey can atacaq.

Bir aydan birinə keçid başlayar,

Qəd-qamətin özün tutar özgə cür.

Hər fürsət qəribə bir sirr aşlayar,

Təki sən yorulma payıza qədər.

Zərtək cilvə saçıb varlıq gülümsən,

Üfüq dodağında günəş busəsi.

Qış keçib, yenidən açar çiçəklər,

Başlanar dünyanın şən zənguləsi.

lll

Vücudunu azad et,

Saçsın varını.

Əzablar dözmədən,

Yerə çırpılsın!

Didib-dağıtmasın,

Namus-arını!

Müqəddəs dərgahın,

Sözümdür qalası.

Gizlicə ardından

Göz qoyar kölgə.

Üzünə tutduğu

Niqabdır, bəlkə?

Xəlvətcə yoluna,

Asaraq pərdə,

Sonra da peşman,

Olanlar harda?

Bəxtinə kəc baxıb,

Qalanlar həsəd.

Aləmin gen, axı,

Nəyi qısqanar?

Yaxşılıq bağına,

Nə sərhəd, nə həd,

Xeyirin gülüylə

Daim bəzənər.

Silkələyən kədər,

Parlayan şimşək,

Gah güldürər,

Gah əzab verər.

Ürəyinə yaxın,

Alsan bunları.

Sevinər hey baxıb,

Alçaq, ya oğru.

Başını bir qaldır,

Sən də al nəfəs.

Qənimin varlığı.

Əzəldən məlum,

At qəmi, qüssəni,

Dəli bir həvəs.

Üfüqlərə çataq,

Hissəmə dolub.

Başını bir qaldır,

Sən də al nəfəs...

lll

Gözəl libasına toz dəysə əgər,

Zərif yaxalığı sökülsə birdən.

Əl vuran hansısa bir kimsə əgər,

Sirrini car çəksə, onda neynərsən?

Qarışqa gəzirmiş kimi qanında,

Xəzanlı ömrümə dilərsən dözüm.

Bu nabat bir də üz versə yanında,

Dözə bilərsənmi, ey canım-gözüm.

lll

Baxışından yağar irtica,

Qəlbdəkinin yoxdu çarəsi.

Mehr gəlib yetişincə,

Pozulmazmı dostlar arası?

Sakit deyil aravuranlar,

Nələr olub, keçmiş ortada?

Bu gen dünya tək başına dar,

Səbrini hey sınayar o da.

Havada var nə toz, nə qubar,

Nəfəs alar bütün yaranış.

Qışdan çıxıb gül saçar bahar,

Uzaqdadı artıq qara qış.

Sərgiləyər öz varlığını,

Sanki indi qalxıb ayağa.

Bəlkə, budur uğurlu anı,

Dərya kimi birdən coşmağa.

lll

Vurursan özünü görməməzliyə,

Dünyada varlığım kimə neyləyir.

Görmək istəmirsən məni bəs niyə?

Öz ağzım öz halal tikəsin yeyir.

Yollar bir-birinə tuş gəlsə əgər,

Qılınctək bir-birin kəsib keçəcək.

Sənə öz taleyin xoş gəlsə əgər,

Məni də başqa bir qismət seçəcək.

lll

Ümidlərin işığında hey,

Xəyallara qapılar asta.

Sanki yaxşı olacaq hər şey,

Sanki davam edəcək yaz da!

Tumurcuqlar çaqqala olar,

Toz-tozanaq tamam kəsilib.

Budaqlarda qalan arılar,

Elə bil ki, göydən asılıb.

Günlər ötər adəti üzrə,

Dan yerini günəş qucaqlar.

Tənəkdəki salxımlar içrə,

Üzüm payın dərər uşaqlar.

lll

Göz yaşının varmı axırı,

Ağıdanmı ibarət aləm?

Dərdlərinin tükənməz varı,

Nə qədərdi ürəkdəki qəm?

Səma bağrı bunca sonsuzdu,

Sığammırsan özünə nədən?

Bu dünya hər kəsə onsuz da,

Sitəmini göstərər hərdən.

Kim yaşayıb onda arxayın,

Nə çəkməyib bəlalı başlar?

Səni xəyal edəndə aydın,

Yada düşər o bağrı daşlar.

lll

Dinləyirəm könül tarın,

Dərdlərimi içimə udub.

Eşidəndə fəryad zalım,

Yanıram hər şeyi unudub.

Qədəmində güllər açılar,

Yanağında çiçəyin çırtlar.

Qəribə hiss qəlbimi çuğlar,

Nə baş verib, görən, ey dildar?

Hər kəsin öz gedər yolu var,

Vuran qəlbin sahibi ayan.

Dinləmədən könülü təkrar,

Təlaş içrə çırpınmaqda sən.

Hisslərimdən doğulsa qəmin,

Ləblərində dadsan göz yaşı.

Damarların sezən sitəmin,

Dinc buraxmaz səni təlaşı.

Sonra qəlbin bir bulaq olub,

Axsa geri dönmədən bir an.

Demək, sənin vücudun qalıb,

Ruhun isə qəfəs sındıran.

lll

Atəşdən sıçrayan qığılcımlartək,

Uzaqdan diqqəti çəkər zərrələr.

Kiməsə bu halət duyular zər tək,

Kiminsə qəlbində günəşdən əsər.

Hər keçən gün salar sənə bir nəzər,

Xatirə oyadıb hər dəm, hər səfər.

Könül küçəsində yaşıllıq gəzər,

Qəlb titrər, kirpiklər səssiz nəmlənər.

lll

Günlər axar sallanıb məyus,

Axar sirlər dalğası ilə.

Hər biriylə gəlib üzbəüz,

Qənaətin düyürsən qəlbə.

Yarpaqlarda günəş, nəfəsi,

Saniyələr dərsdir əslində.

Qızmar günəş, qapsın hər kəsi,

Baş yandırar bu yay fəslində.

Halsız-halsız baxar mövcudat,

Çöhrəsində səbirsiz sükut.

Səs-küylərə qərq olmuş həyat,

Ömrümüzə yağdırmaqda od.

lll

Gah şaddır, gah qəmgindir ruhum,

Öz halım etməkdə bəyan.

Qəmə batan çağda umudum,

Hansı kamın edəcək ayan.

Qalxa-qalxa töyşüyər tənim,

Qayğı çoxdur, çəkib aparır.

Sabahadır inamım mənim,

Niyyətimi üzə çıxarar.

lll

Könül dünyasında həmişə tufan,

Şadlıq kədər ilə gəzər yanmayan.

On beş gün qaranlıq, ardınca da dan,

Könülü səsləyər ar, qürur, vicdan.

Könül küçələri saysızdır, amma

Gəzib, axırına çıxmaq çətindir.

Şeirim özü mənə eyləyər dua,

Bunun özü isə böyük təskindir.

lll

Yalanların sehri günahkar,

Damarında astaca gəzər.

Harayasa çatdırıb qubar,

Aydınlığı kölgələr əzər.

Baş qaldırıb çöhrələrə bax,

Gözlərini gizləmə heç vaxt.

İnsan kimi həddi itirmə,

El başına ağrı gətirmə.

Vəsmə gedər, qaş qalar, axı,

Köpük gedər durulduqca su.

Düz deyiblər babalar baxıb,

Ölümə heç oxşamaz yuxu.

lll

Dan atdımı,

Artıq vəssalam,

Gecədən salamat çıxdı can.

Lakin səni gördüyüm zaman,

Çırpınardı köksündə tüğyan.

Sümürsənə nuru doyunca,

Bir çimsənə onun bağında.

Getmirsənmi günəş bağına,

Mehrlərin daşar çağında?

Həyat axı, ayrı cür saymır,

Hər cür namərd, yaxşı-yaman.

Zalım olsun, məzlumu çağır,

Aman verməz can dəyirmanı.

Hiylələrin kökü kəsilir,

Vursalar da zərbələrini.

Sən xeyirin şərbətin içir,

Qoru könül pərdələrini.

Bir ovucdu, bir əlçim cəmi,

Göz yumunca şütüyən fürsət.

Aləmə göz açandan bəri,

Əzablara tuş gəldim fəqət.

Andbazlıq bir-bir güzəran üçün,

Ola bilməz heç bir vaxt qanad.

Əsəblərin sınayıb gücün,

Heç kimə tuş gəlməsin fəryad.

Bir bax, işıq axmaqda hara,

Göz önündə dərdin çarəsi.

Ömür sanki açıq pəncərə,

Xeyir ilə şərin arası.

Düz yol seçsən, bəxtin gətirdi,

Sönəcəkdir pisliyin rəngi.

Ayaq altda titrəyib tir-tir,

Alçaqlığın dayanar cəngi.

lll

Bağın sanki arı pətəyi,

Səs-küy ilə dolub daşmaqda.

Öz hökmünə alır hər şeyi,

Satıcıyla alıcı rəyi.

Çəkisini soruşur biri,

Başqa biri dadına baxar.

Qurtarmamış payızın sehri,

Biri qışın sobasın yaxar.

Baharla yay sirri burdadı,

Acılar mat qoyub hamını.

Alver ilə dolu dünyada,

Sezdirməkdə həyat tamını.

Piştaxtalar üstdə min cürə,

Nemətlər var, gözü oxşayar.

Cəlb edərək min cilvə ilə,

Gəl-gəl deyər təkrar və təkrar.

Gətirməkdə qabarlı əllər,

Bazara bağ və dağ havasını.

Qiymət üstdə bəzən bəhs gedər,

Biri razı, biri narazı.

Tülkü kimi bicdir birisi,

Aldatmağın mahir ustası.

Biri də mərcin hərisi,

Vicdanının yoxdu sədası.

İnsaf isə səssiz-səmirsiz,

Tərəziyə qoyar başını.

Ona artıq söz deməyin siz,

Dəyişməyib çəki daşını.

Hikkə

O, ulduza çatmaq istədi,

Günəşlə bir idi hikkəsi.

Səmaları tutmaq istədi,

Heyrətə qərq etdi hər kəsi.

Boya-başa çatandan sonra,

Eldən ayrı bir ömür sürür.

Baş qaldırıb hara baxırsa,

Gülünc gəlir sürdüyü ömür.

lll

Oturubdu sanki intizar,

Birisini gözləyən kimi.

Gözlədikcə qəlbində qubar,

Yaşar şərəfi özləyən kimi.

Yuva edər hərdən bağını.

Quşlar onun əyləncəsidi,

Tərk etsə də saçmaz zaman.

Sevdiyi səs ümid səsidi,

Vaxt sahibi çəkməz xəcalət,

Belə keçər gündüz-gecəsi.

Soruşmadan ondan, nəhayət,

Sırasından getdi neçəsi.

lll

Əldən getmiş fürsət qayıtmaz,

Əfsuslanar ardınca baxış.

Xəzanlara az qalıbdı, az,

Gülümsəyər dandakı naxış.

Aram bilməz quşlar nəğməsi,

Göydə bulud ayıqdan-ayıq.

Küləklərsə qaldırıb tozu,

Çırpar üzə qüssə qarışıq.

Dəstə-dəstə güllərə sahib,

Çəmənliyin ləzzəti başqa.

Gündüz gələr gecəyə qalib,

Sonra keçər yuxarı başa.

Havalanar uçan saçaqlar,

Bağ-bağçalar təbəssüm saçar.

Hey boşalıb, dolar qucaqlar,

Biri qəmgin, biri ümidvar.

lll

Uçaq yerə qondu, təhlükə ötdü,

Artıq nigaranlıq arada qaldı.

Qəfildən canına düşən üşütmə,

Dumantək dağılıb birdən yox oldu.

Baxışım qalmışdı mat və məəttəl,

Bir xeyli pərişan idi əhvalım.

Sözlərim dilimə gəlməyən məhəl,

Yerində deyildi huşum, xəyalım.

Tələsik ayağa qalxdı hamı şad,

Kimi səs salaraq, kimi səmirsiz.

Cürətim elə bil qırılmış, qanad,

Könlümsə çəkirdi xəcalət, əfsus.

Hardansa yadıma düşür izlərim,

Yaxamı tuturam təlaş içində.

Qəfildən həsrətə dönər gözlərim,

Elə bil batmaqda günəş içimdə.

Hələ də özünə gələmmir tənim,

Bir ağrı qurşayır düz kürəyimi.

Yada düşür yenə doğma Vətənim,

Orda qoymuşammış mən ürəyimi!

Özbək dilindən tərcümə edən:

Dayandur Sevgin

525-ci qəzet.-2018.- 27 iyul.- S.7.