Parisa Arsalani: “Azərbaycandan həmişə böyük diqqət və sevgi görmüşəm”

Amerikalı musiqi jurnalisti Alexandra İvanoff onun haqqında danışarkən deyirdi: “Parisa Arsalaninin səsi qeyri-adi və çox unikal bir səsdir: ahəngdar, parlaq, dolğun. Səsi rəngli kaleydoskopa malikdir - ekzotik bir ərazinin rəngləri, itirilmiş sevginin kəhraba çalarları və arzuların poetikasıdır!.. - Hər ikisi həm başa düşülən və həm də vüsala yetməmiş... Baxmayaraq ki, cavandır, onun səsi öncəki yüzillərə bağlı olan yaşlı bir ruh kimi danışır.

Onun texniki diapazonu olduqca qeyri-adidir: o, bu əsintiləri Azərbaycan xalq idiomları (deyim, ləhcə) boğanaqlarına keçirə bilir. Qərbin mürəkkəb frazeologiyasına görə Azərbaycan xalq deyiminin uyumu bəlkə çətin ola bilər, ancaq onun janrındakı sıxlıqdan sıçrayışına, fərqlənməsinə səbəb onun diksiyasının qeyri-adi səs dərinliyi ilə birləşdiyi aydınlıqdır.

Parisa Arsalaninin ehtiraslı vokalizmi, güclü iç dünyası onun səmimiyyətini şəkilləndirir...”

Bugünlərdə bu xoş fikirlərin ünvanı, dünya şöhrətli müğənni, musiqimizi hər yerdə tanıtdıran və sevdirən İran azərbaycanlısı sənətçi Parisa Arsalani paytaxtımızın qonağıdır. Bu bir neçə günlük səfərindən istifadə edib xanım sənətçi ilə görüşmək, söhbət etmək şansı qazandıq. Bütün məsuliyyətimizlə deyə bilərik ki, bütün dünyanı səsi və bənzərsiz ifası ilə heyrətə salan Parisa Arsalani bu görüşümüzdə bizi həm də öz təvazökarlığı, sadəliyi, səmimiyyəti, mehribanlığı və gülən üzü ilə bir daha heyrətləndirməyi bacardı:

- Parisa Arsalani - dünyada tanınmış ad... Ən müxtəlif ölkələrdə Azərbaycan musiqisini layiqincə təmsil edən müğənnisiniz. Bəs niyə adınız Azərbaycanda çox da eşidilmir?

- Bilmirəm, bəlkə də Azərbaycana gəlmədiyimə görədir. Azərbaycan musiqisini təmsil və təbliğ etməyimə baxmayaraq, axırıncı dəfə doqquz il öncə gəlmişdim. Konsertlər üçün kontaklarımız var, Azərbaycan və Azərbaycan xalqı mənim başımın və qəlbimin tacıdır, istədikləri zaman qaçıb gələrəm.

- Azərbaycan musiqisinə bu maraq və sevgi necə yarandı sizdə?

- Bu, məndə ta uşaq yaşlarımda yaranıb. Bizim ailəmiz çox ziyalı və sənətsevər, öz qədim kültürümüzü saxlayan, mühafizə edən bir ailə olub. Hələ çox kiçik yaşlarımdan ən səviyyəli musiqilərimiz bizim evdə səsləndirilirdi. Yadıma gəlir ki, bizim evdə ayrı-ayrı Azərbaycanın böyük sənətkarlarının albomları olardı. Azərbaycanın dahi bəstəkarlarının əsərləri, “Leyli və Məcnun” operası və digərlərindən ibarət albomlarımız vardı. Həmin nəğmələr indi də qulaqlarımdadır. Bəlkə də belə bir mühitdə doğulub böyüməyim məndə bu musiqiyə və ümumilikdə, Azərbaycan mədəniyyətinə qarşı böyük sevgi yaradıb.

- Əslən Azərbaycandansınız?

- Bəli, mən İranda Azərbaycanın ən qədim bölgələrindən biri olan Urmiya şəhərində dünyaya gəlmişəm.

- Musiqi istedadınızı necə kəşf etdiniz?

- Biz hələ balaca olanda valideynlərimiz bizə Azərbaycan musiqi alətləri almışdılar. Və istəyirdilər ki, biz Azərbaycan musiqisini öyrənək. Ancaq buna baxmayaraq, mənim həmişə səsim diqqət çəkirdi. Artıq o vaxtlardan ətrafımda da insanlar səsimin, musiqi duyumumun olduğunu deyirdilər. İllər keçdikcə səsimi bəyənənlərin sayı artırdı. Artıq musiqi biliyinə güvəndiyimiz bəzi insanlar da bunu deyirdilər. İllər sonra Azərbaycana gəldim və Konservatoriyanı bitirdim. Sonra isə musiqimizi dünyada tanıtmaq, təbliğ etmək üçün buradan getməli oldum.

- Əsasən, hansı ölkələrdə konsertlər verirsiniz?

- Demək olar ki, dünyanın hər tərəfindən maraq və sevgi var. Tez-tez konsertlərə dəvət edirlər. Avropada, Türkiyədə və başqa ölkələrdə çıxışlarım olub. Amma son zamanlarda yeni çıxan albomla əlaqədar gələn konsert təkliflərini gözlətməli oldum. Çünki bütün enerjimi məhz buna sərf etmək istəyirdim. Dəvət çox olsa da, bir müddət fasilə verdim. Artıq albom işıq üzü gördü və düşünürəm ki, buradan qayıdandan sonra onları dəyərləndirəcəyik.

- Yeni albomunuzdan söz düşmüşkən, bir az da ondan danışaq. Təəssüf ki, hələ Azərbaycana gəlib çıxmayıb.

- Albom 2017-ci ildə işıq üzü gördü. Bəli, hələ ki Azərbaycanda eşidilməyib. Adı “Resonance”dır. Bəlkə də bu fakt sizi təəccübləndirə bilər, ancaq biz bu albomun üzərində dörd il işlədik. Bunun əsas səbəbi bəlkə də mənim həddindən artıq həssaslığımdır. Gördüyüm işin ən yaxşı səviyyədə olmağına can atıram və buna görə də belə uzun müddətdə çalışdıq. Təbii ki, dörd il dayanmadan işlənilməyib, arada müəyyən fasilələr olub. Və nəhayət, biz bu albomu bitirdik. Albom çox yüksək səviyyədə hazırlanıb. Çox yüksək keyfiyyətli studiyada lentə alınıb. Və səs keyfiyyəti baxımından “Apple Music” tərəfindən “Masterd For Itunes” labeli alıb. Ümumilikdə, doqquz musiqi var. Azərbaycanın böyük bəstəkarlarının bəstələri, xalq mahnıları və iki dənə də öz bəstəm daxil edilib.

- Demək ki, mahnı da yazırsınız?

- Bəli, bu albomda söz və musiqisi mənə aid iki mahnım yer alıb. Birincisi, Urmiya gölü haqqındadır. Bilirsiniz ki, bizim məşhur Urmiya gölümüz qurumaq təhlükəsi ilə üz-üzədir. Mən də öz sahəmin vasitəsilə Urmiya gölünün səsini, fəryadını dünyaya çatdırmaq istədim. Əsərin adı “Flamingo”dur. İkinci əsər isə bütün dünya azərbaycanlılarının simvoluna çevrilən futbol klubu “Tiraxtor”a yazdığım marşdır. Onun da sözləri və musiqisi mənə məxsusdur. Burada, həmçinin, “Hapsana” adlı bir parça var ki, həmin musiqi sizdə “Əlimi bıçaq kəsibdir” adlanır. Bu, artıq bizdə unudulmuşdu. Mən bu əsəri oxumaqla buna yenidən can verdim, “Hapsana”nı albom vasitəsilə yada saldım və insanlarda böyük marağa səbəb oldu. Bundan başqa, İranda bizim Azərbaycan bölgəsində çox qədim tarixə malik və yenə o da unudulmaqda olan “Nazlı yar” adlı xalq mahnısı vardı. Onun eyni melodiyası bu tayda sizdə “Yaylıq” mahnısıdır. Onun hansının daha qədim olduğunu bilmirəm. Ancaq sözlərə nəzər salanda belə düşünürəm ki, çox güman “Nazlı yar” daha qədimdir. Həmin mahnını da yenidən ifa etdim və insanların yadına saldım.

- Albom necə qarşılandı?

- Albom çox sevildi, öz ətrafında böyük maraq yaratdı. Xüsusən “Hapsana” və Fikrət Əmirovun bəstəsi olan “Mən səni araram” mahnısı heç gözləmədiyim şəkildə böyük rezonansa səbəb oldu. Albomdan bir müddət sonra “Apple Music” “Itunes”dan mənə gözləmədiyim bir elektron formada təbrik məktubu gəldi. Məlum oldu ki, mənim özüməməxsus şəkildə ifa etdiyim Fikrət Əmirovun “Mən səni araram” mahnısı “Apple Music” və “Itunes” Çilidə ən sevilən və ən çox dinlənən mahnıların siyahısı olan “Top-100” cədvəlinə daxil olub və birinci sırada yer alıb. Bu birinciliyi mahnı düz üç həftə öz əlində saxladı. Ondan sonra həmin musiqi Kanadanın “Top-200”lüyünə daxil oldu və iki həftə ərzində orada qaldı. Bu, mənim üçün böyük bir uğur idi ki, bizim dilimizi bilməyən insanlara Azərbaycan musiqisini bu qədər sevdirmişdim. Bu, tək mənim yox, Azərbaycan musiqisinin çox böyük bir uğuru idi. Sözləri bilməyən, anlamayan insanların mənim səsimi və ifamı, bu musiqini bu qədər sevmələri məni sevindirir. Düşünürəm ki, elə musiqinin də ən böyük uğuru və özəlliyi budur.

- Müasir Azərbaycan musiqisini izləyə bilirsinizmi? Bu haqda düşüncələriniz necədir?

- Azərbaycanın çox dəyərli musiqisi var. Məsələn, muğam sahəsində. İzlədiyim qədərilə son zamanlar muğamın təbliği yönündə gözəl işlər görülür. Dövlət səviyyəsində muğama xüsusi qayğı ilə yanaşır və bu qayğının nəticəsində Azərbaycan muğamını və musiqisini dünyada da tanıyır və çox sevirlər. Tarix boyu bu musiqini gözəl şəkildə ifa edən və yaşadan sənətkarlarımız olub və indi də onların açdığı cığırla irəliləyən gözəl xanəndələr var. Ondan başqa, cazda da yeni formalar, yeni işlər görülür və düşünürəm ki, kifayət qədər uğurludur. Təəssüf ki, eyni sözləri estrada haqqında ürəklə deyə bilmirəm. Təbii ki, bu sahədə də gözəl işlər var. Amma müşahidə etdiyim qədərilə yeni yaranan mahnılarımızda yad ünsürlərə, xarici təsirlərə meyillilik görürəm. Məsələn, mən dinləyərkən sözləri olmasa, seçə bilmirəm ki, bu, amerikan, türk, yoxsa Azərbaycan bəstəsidir. Mən yenilik tərəfdarı insanam. Amma bu yenilik tamamilə öz kökünü, mədəniyyətini, dəyərlərini kənara qoyub, xaricin nüsxəsini yaratmaq demək deyil. Öz dəyərlərimizin üzərində yeniliklər yarada bilərik. Milliliyimizi qorumaq şərtilə. Əlbəttə, bunu hamısına aid etmirəm. Bu janrda da gözəl və dəyərli musiqilərimiz heç də az deyil.

Biz sənətçilərin əsas məqsədi və məramı bu musiqini layiqincə təmsil etmək, dünya insanına tanıtmaq və sevdirməkdir. Azərbaycan musiqisi dünyanın ən nadir musiqilərindən biridir. Hərçənd ki, tam layiq olduğu qədər tanıdılmayıb. Onu tanıtmaq vəzifəsi də bizim üstümüzdədir. Təbii ki, bu iş dövlətin də nəzər-diqqətindən kənarda deyil. Azərbaycan dövləti son illərdə hər vəchlə bu mədəniyyət nümunəsinin başqa ölkələrdə tanıdılmasına çalışır. Mən şəxsən bir çox ölkələrdə keçirilən bu cür layihələrin şahidi olmuşam.

- Azərbaycanda sizə olan rəğbətdən razısınızmı? Münasibət necədir?

- Mən uzaqda olsam da, Azərbaycandan, buradakı dinləyicilərdən həmişə böyük diqqət və sevgi görmüşəm. Dəfələrlə gördüyüm işlərin nəticəsi kimi burada mükafatlandırılmışam. 2016 və 2017-ci illərdə iki il ardıcıl “Azerbaijan Best Awards” mənə təqdim olundu. Ondan başqa, “Türk Dünyası Dostluq Ordeni” kimi nüfuzlu mükafata layiq görülmüşəm. Ondan əlavə Azərbaycan xalqının çox böyük sevgisini hiss edirəm. Hazırda da Bakıda olduğumu eşidən hər kəs görüşmək istəyir. Bu sevgi məni çox sevindirir.

- Dediniz ki, çox uzun zaman sonra gəlmisiniz Azərbaycana. Deyəsən, işlə bağlı deyil?

- Bəli, doqquz ildən sonra ilk dəfədir gəlirəm. İşimlə bağlı yox, sadəcə qonaq gəlmişəm bu dəfə. Amma konsert və digər işlərlə bağlı təklifər var Azərbaycandan. Bundan sonra işlə bağlı da səfərlərimiz çox olacaq. Artıq doqquz il kimi uzun müddətlik həsrət yaratmaram (gülür). Azərbaycanlı sevənlərimi yeni işlərimlə sevindirməyi planlaşdırıram.

Şahanə MÜŞFİQ

525-ci qəzet 2018.- 9 iyun.- S.10.