Rafiq Yusifoğlunun "Nağıl
qapısı"
Şair, ədəbiyyatşünas, professor Rafiq Yusifoğlunu yazılarından xeyli sonra tanımışam. Elə bu tanışlığa səbəb də yenə onun yazıları, xüsusilə
uşaqlar üçün
yazdığı "Bayraq"
şeiri olub. İstərdim, "Bayraq" şeirini ilk dəfə oxuyanda necə hisslər keçirdiyimi, sevindiyimi paylaşım.
Bir gün dost evinə qonaq getmişdik. Onda mənim övladlarım məktəbə getmirdilər.
Burada uşaqların dərs kitablarına baxırdım.
İkinci sinifin "Azərbaycan
dili" kitabını
vərəqləməyə başladım və ilk səhifələrdə "Bayraq"
şeiri qarşıma
çıxdı. Oxudum. Elə
xoşuma gəldi ki, bir də
oxudum və bir də, dönə-dönə...
Və hələ də ürəyimdə, bəzən
də uşaqlar üçün həmin
o sevimli "Bayraq"
şeirini söyləyirəm.
Baxmayaraq ki, uşaqlar onu çoxdan əzbər bilirlər.... İstedadla yazılmış hər hansı əsər bax belə, oxucunu özünə çəkir
və bir daha onu tərk
eləmir. Yoxsa Vətən, Bayraq, Qarabağ adına
yüzlərlə şeir
yazılmayıbmı?
Rafiq Yusifoğlunun
uşaq şeirləri
maraqlı, cəlbedici
və yaddaqalandır. Çünki o, sözü elə sərrast, yerində və səmimiyyətlə
deyir ki, oxucu onu asanlıqla
qəbul edir. Artıq suala, izaha ehtiyac qalmır...
Onun şeirləri sanki bulaq suyu tək
dupdurudu, işıqlı
və ürəkoxşayandı.
"Uşaqlar üçün yazmaq o qədər də asan deyil". Bu cümləni çox
işlədirik. Bu baxımdan
Rafiq müəllimin şeirləri bizim üçün bir məktəbdi...
Müəllifin bu il ADPU-nin nəşriyyatında çapdan çıxmış
"Nağıl qapısı"
adlı kitabı uşaqlarımız, müəllimlərimiz,
ümumiyyətlə, hamımız
üçün çox
dəyərlidi. Çünki bu kitabda illərin,
bəlkə bir ömrün zəhməti
var. "Nağıl qapısı"
içindəki şeirlər,
poema, poema - nağıllarla zəngin bir şeir toplusudur.
Kitabın redaktoru tanınmış
uşaq yazıçısı
Zahid Xəlildir.
Kitabda şeirlər xüsusi bir başlıqla oxucuya təqdim olunur. İlk başlıq "Uşaq dünyası - işıq
dünyası" adlanır
və "Bərəkət
bayrağı" şeirilə
başlayır:
Hamı
fərəhlə baxır
Yurdumun bayrağına...
Göyqurşağı enibdir
Lələtəpə dağına?
Bu təpədən baxanda
Adamın
gülür üzü...
Elə bil ki, sevinir
Yurdumun dağı, düzü...
Torpaqdan
ayrı düşüb
Nə qədər
zillət çəkdik.
Minaların yerində
Axır ki, zəmi əkdik.
Reallıqda olduğu kimi, şeirdə də düşməni torpağımızdan
qovub çıxarır
və minaların yerində zəmi əkir, şair... R.Yusifoğlu
şeirlərinin diliylə
uşaqlara Vətənimizi,
tariximizi, mənəvi
dəyərlərimizi elə
gözəl anladır
ki, cild-cild romanlar belə bunu bacarmaz. Axı təməl uşaqlıqdan
qurulur və o vaxtdan inkişaf edir. Məsələn:
Nəvəm sevir muğamı,
Dinir tar, dinir
kaman.
Xanəndə coşub yaman:
- Aman,
aman,
ay aman!
Bu misraları oxuyanda
oxucunun üzünə
təbəssüm qonur
və bir daha muğama aşiq olursan. Mən böyük
oxucuları nəzərdə
tuturam. Balacalar isə muğamın nə demək olduğunu anlamağa başlayır...
Sonra "Tariximdən
gələn səslər,
Mənə doğma olan kəslər" başlığı altında
şeirlər təqdim
olunur.
Yana-yana yaşayar
Abşeronda Yanardağ.
Dərdi
böyük olanda,
Yanar torpaq, yanar dağ.
Və yaxud:
Çingiz çaldı "Qaval
daş"ı,
Qobustana düşdü haray.
Daş üstündə mürgüləyən
Neçə şəkil vurdu halay.
Burlaxatun
oda düşdü,
Salur Qazan yada düşdü.
Qaval daş dindi, elə bil
Əsrlərə səda düşdü...
Görün bu şeirlərdən
uşaqlar tariximizlə
bağlı nə qədər məlumat öyrənə bilərlər...
Uşaqlıqda əzbərlədiyimiz
şeirlər bizim
yadımızdan çıxırmı
heç? Rafiq müəllimin yazdığı
şeirlər də unudulmaz olur və qəlbimizdə təkrar olunur...
"Şuşa nəğmələri" adlı
növbəti başlıq
altında verilmiş şeirlərə baxaq.
Dindirsən oxuyacaq,
Qalalar himə
bənddi.
Vurulmuşam Şuşaya,
Həm şəhərdi,
həm kənddi.
... Binalar addımlayır,
Gedir üzü
sabaha.
Qala divarlarına
Bu şəhər sığmır
daha.
Gözəl günü öndədi,
Hələ qönçədi Şu
şa.
Dağların əllərində
Sanki xonçadı Şuşa.
1986-cı ildə yazılmış
bu gözəl şeir həm də ürəyimizi ağrıdır. Heç dağların əllərində
xonça kimi yaraşıqlı, əziz,
əsrarəngiz, "Azərbaycanın
kanservatoriyası" olan
belə möhtəşəm
bir şəhəri yağı əlində qoymaq olarmı? Bu şeirdə bir cəngi havası var və o, mübarizəyə, qələbəyə
səsləyir bizi...
Təbiət yaddaşında
Neçə şux səs yaşadır.
Qarabağ torpağının
Zənguləsi Şuşadır.
... Gözəldi, çox gözəldi və həqiqətdi bu...
Oynamaq istəmirdim,
Utanırdım düzü mən.
Bir də gördüm meydanda
Qol götürüb
süzürəm.
Bu nə iş idi düşdüm,
Yanaqlarım yanırdı.
Rəqs
qurtaranda, Şuşa
Başıma fırlanırdı...
İndi
də oynayırıq
"Tərəkəmə", "Heyvagülü", "Süleymani"
rəqslərinə, hələ
Qarabağ adına
yazılmış mahnılara
da. Amma bu o oynamaq deyil,
həm də hönkür-hönkür ağlamaqdı...
Və biz acı göz yaşlarını
silib bu dağı qəlbimizdən
siləcəyimiz günlər
üçün yaşayırıq....
"Havam, suyum, torpağım, Otum, gülüm, yarpağım"
bölümündəki şeirləri
də nəzərdən
keçirək.
Bulağın səxavəti
Kaş ki, hamıda ola.
Qapısına gələni
Əliboş salmaz yola.
İç, nə qədər
içirsən,
Qablarını da doldur.
Qəlbi
açıq olanın
Varı-dövləti boldur.
Təbiətin diliylə həm də bizi tərbiyələndirir
müəllif. İnsan paylaşdıqca, başqalarına yararlı
olduqca özü də xöşbəxt olur, deyilmi?
Budağa
bax, budağa,
Hey ucalır, qalxır o.
Boylanıb pəncərədən
Evimizə baxır o.
Deyirəm ki, utanma,
Keç içəri, ay budaq.
Evdə
tək darıxıram
Gəl birlikdə
oynayaq.
Yalvarıram nə qədər,
Bəs niyə
baxmır sözə?
Yəqin
anası ağac
Onu buraxmır
bizə.
Bu şeiri kitabdan
əvvəl mətbuatda
oxumuşdum və çox xoşuma gəlmişdi. Demə, ağacın da anası varmış və o da öz
balasını qoruyur beləcə... Rafiq müəllimin şeirləri
bax belə insanın ruhunu oxşayır...
Gör nə tapıb gətirib
Evimizə Gülüzə:
Quşu
uçmuş yuvadı,
Gilizə bax, gilizə.
İçindəki qurğuşun
Hara gedib? - Uy, uy, uy!
Görəsən, hansı quşun
Sinəsində uyuyur?
"Bu yuvadan uçan quş"
Axı kimə
gərəkdi?
O gilizin içində
Balaca bir gül əkdim.
Giliz güldana döndü,
Güllə gül olub bitdi.
Uşaqların üzündən
Kədər buludu itdi.
Bu şeir içindəki
məna yükü ilə oxucunu təsirləndirir. Müəllif bu kiçik şeirlə o adamlara, (Ona görə adam deyirəm
ki, insan müharibə eləməz)
demək istəyir ki, müharibə insan adına yaraşmır, uşaqlara,
quşlara güllə
atan insan ola bilməz əsla... Gül güllədən gözəldi
axı, quşlar, uşaqlar dünyanın cövhəridi axı!
Mina RƏŞİD
525-ci qəzet 2018.- 7 noyabr.- S.7.