Dilimizin altındakı ilan yuvası

Dilimizin altında sanki ilan yuva salıb. Ağzımızdan çıxan hər sözlə zəhər saçırıq! Kəlmələri zəlil günə salır, cümlələri şil-küt edirik! Bir-birimizlə danışmağı bacarmırıq, fikirlərimizi dürüstcə açıb, məramımızı səmimi şəkildə deyə bilmirik! Söz-söz uzaqlaşırıq bir-birimizdən, cümlə-cümlə yaranır aramızdakı uçurumlar! Beləcə, səssizlik başlayır. Sükut xərçəng kimi sözlərimizdə şaxələnməyə başlayır, yavaş-yavaş öldürür, hüceyrə-hüceyrə yeyir!

Dilimizə gələn sözü geri qaytarırıq. Ruhumuzda boş qalan sınıq-salxaq rəflərə doldururuq! Toz basmış, unudulmuş, bəlkə də, heç vaxt oxumayacağımız kitablar kimi onları da üst-üstə yığırıq! Aramızda soyuq yellər əsməyə başlayır. Kəlmələrdən qurduğumuz körpülər dağılır, tikdiyimiz minarələr uçulur! Hisslər soyuyur, duyğular sovrulur!

Yetəri qədər danışa bilmədiyimizə görə, ürəyimizdə kirəçlənmələr yaranır, içimiz paslanır. Əslində, söhbət edirik, danışırıq, ancaq ortada səmimi fikir alış-verişi yox dərəcəsindədir. Sözləri qarşı tərəfə ox kimi sancırıq. Danışanı səbrlə dinləyib başa çatdıra bilmirik. Razılaşmadığımız məqamlarda özümüzdən çıxırıq. Öz doğrularımızı qoşun kimi qarşı tərəfin beyninə yeritməyə çalışırıq. Bundan zərrə qədər ehtiyat etmirik, utanmırıq, çəkinmirik, elə bilirik belə də olmalıdır. Bəzən o qədər yoruluruq ki, məcbur qalmadıqca bir-birimizlə danışmırıq. Hətta ən son çarəymiş kimi bunu axıra saxlayırıq. Susaraq keçib gedirik bir-birimizin yanından, həyatından!

Anlayış göstərməyə can çəkirik, əvəzində rahatlıqla dalaşırıq, səsimiz çıxdığı qədər qışqırırıq. Adını isə fikir mübadiləsi qoyuruq! Düşüncələrimizi, istəklərimizi, arzularımızı, niyyətlərimizi bir-birimizə demirik. Çünki necə reaksiya ilə qarşılaşacağımızı bilmirik. Belə davam etdikcə rahatlıq canımızdan gen düşür. Dialoq qurmaq üçün qarşı-qarşıya otururuq, amma özümüzü dueldə zənn edirik! Aydınlaşdıra bilmədiyimiz məsələləri mübahisəyə sürüyürük. Problemləri həll etmək əvəzinə bir-birimizi sıxışdırmağa, əzməyə, gününü göy əskiyə bükməyə çalışırıq. Neçəmiz dava eləmədən, qarşıdakını suçlu çıxartmadan, bildiklərimizi sırımadan ünsiyyət qura bilirik? Önyarğılardan sıyrılaraq hadisələri təhlil edə bilirikmi? Empatiya quraraq bir-birimizə yaxınlaşmağı bacarırıqmı? Özümüzü digərinin yerinə qoyaraq, baş vermiş hadisəyə baxmağa çalışırıqmı? Əksinə, o qədər hay-küy qopardırıq ki, özümüzdən çıxan səs qarşıdakının nə dediyini eşitməyimizə imkan vermir! Hamımız yerə döşənmiş mina kimiyik, vay o günə biri toxuna, partlayıb, hər tərəfi darmadağın edirik. Hərdən adama elə gəlir ki, ətrafda sevgisiz, anlayışsız nifrətlə dolu bir cəbhə var. Onlar kimi düşünməyənlərə, həyata baxışları eyni olmayanlara hücum edir, susdururlar! Cəmiyyətdə aqressiya hökm sürür! Adamları bir-birini didirlər. Hiddət, qəzəb və nifrət dolu statuslar, şərhlər sosial şəbəkələrdə tüğyan edir! İçimizdə o qədər neqativ var ki, gecədən səhərə qədər içən sərxoş kimi hara gəldi o neqativi qusuruq! Danışmaq bacarığımızı iltifat demək, təqdir etmək, duyğularımızı söyləmək üçün yox, könül bulandırmaq, ürək sıxmaq üçün istifadə edirik.

Səmimiyyətə o qədər yadırğayırıq ki, solğun, pərişan, pəjmürdə vəziyyətə düşürük. Susduqlarımız içimizdə kinə, nifrətə çevrilərək qalaq-qalaq olur. O qədər ucalır ki, gözümüzdən, qulağımızda, saçımızdan, hətta dərimizdən fışqırmağa başlayır. Şikayət etmək dönəminə keçirik. İnsansızlıqdan əziyyət çəkirik. Nə vaxt bir taksiyə minsək, sürücü şikayətə başlayır. Alış-veriş mərkəzində geyinib soyunma otaqlarının qarşısında mübahisə çıxır, ödəniş üçün kassada növbəyə dayansaq, bir burulğan yaranır gəl görəsən. Bir-birimizə qışqıraraq mədəniyyət dərsi veririk. Beş dəqiqəlik bir yerdə oturanda qiymətlərdən, hökümətdən, siyasətdən, bir-birimizdən gileylənirik. Qarşıda oturanı elə yükləyirik ki, bəlkə də, bizimlə görüşdüyü üçün ürəyində özünə min dəfə lənət oxuyur! Bir-birimizlə səsimizi yüksəltmək üçün fürsət axtarırıq. Bir stəkan suda fırtına qopardırıq. Nəhəng xortumlar, qıflar qaldıraraq burulğan yaradırıq. Əlimizə nə keçsə, gözümüzə kim görünsə, bir stəkan suda boğuruq. Hə, bax bu qədər hirsliyik, hikkəliyik. Yaşadığımız həyat bir dağın ətəyində dayanıb qışqırmağa və öz səsimizin əks-sədasını eşitməyə bənzəyir. Nə deyiriksə, ağzımızdan hansı kəlmələr çıxırsa, gec ya tez eynisi geri qayıdır. Kainata necə enerji ötürürüksə, misliylə özümüzə gəlir. Təlaş etdikcə təlaşımız artır. Nə qədər kin bəsləsək, yerindən o qədər nifrət cücərir! Eyni ilə yuyulub, ütülənib, qat-qat düzülən örtüklər kimi beynimizdəki dolablara yerləşdiririk. İstifadə etmək üçün nə vaxt əlimizi atsaq, boş qayıtmır! Həyata vəsvəsə ilə yaxınlaşırıq, kirli duyğularla yanaşırıq, şübhə ilə baxırıq deyə narahatlıqlarımız dinmir. Sözlərlə münasibətimizi bərpa etsək, cümlələrlə aramızı düzəltsək, aydınlığa çıxa bilərik! Bunun üçün ilk növbədə dilimizin altındakı ilan yuvasından, beynimizdə gəzişən əqrəb topasından, ürəyimizdəki kərtənkələ yığınından qurtulmalıyıq!

Türkan TURAN

525-ci qəzet.- 2018.- 6 oktyabr.- S.24.