Ürəkdaşı adlı qardaşın kitabı

“Ürək daşı”nı yazdı. Yazdı və göstərdi ki, bu ad ona yaraşır. O, çox insanlara ürək daşı olmağı bacarıb, çoxlarına arxa olub, mənəvi dayaq olub, gücünün çatdığı qədər güvənc yeri olub. Budur Ürəkdaşının bir fərd olaraq başqalarından fərqli özəlliyi.

Yeri gəlmişkən, “Ürək daşı”nın müəllifinin adını şərti olaraq Ürəkdaşı qoyuram bu yazıda, izninizlə, əziz oxucum! Ondakı özəllikdəndir ki, kimliyindən, çıxdığı yerdən, getdiyi yoldan, çatdığı məqsəddən asılı olmayaraq ona sığınan və onu “ürək daşı” ünvanı bilən hər könül adamına gücünün yetdiyi qədər məhəbbət göstərib.

Onu tanıdığım tarixin ömrü bir igidin ömrü qədərdir - 20 il! Bu 20 ildə bir dəfə də olsun özündən incik salmadı, haqsız olmadı heç kimə. Mən Ürəkdaşında, nəinki bu sonuncu söylədiklərimi görmədim, hətta bu özəllikləri onda görməyi ağlımın ucundan belə keçirmədim.

Onun şeirlərində türkçülük, tarixilik, fəlsəfilik (daha doğrusu, sufilik: “Sufi varmı, hələ bə? Çevrilərik xələfə... tale atıb Hələbə, Ax, Şam ola...bilmərik...”) və dünyəvilik sistemi bir zəncir kimi birləşib. Bütün şeirləri bu zəncirin müəyyən halqasından keçib, “yivli fitinq” kimi qırxayaq sayağı birləşərək zəif bəndə yer qoymayıb qalsın.

Ürəkdaşı “Qız Qalası” şeirində yazır:

Vay o gündən, dərd ola da,

ərk olmaya,

dərd o gündü ƏRK olmaya,

Qız Qalası.

Bu misralarla Ürəkdaşı ərkyana olanlara və ərk edənlərə dəyər verdiyini dilə gətirir. Onun yazdıqları dilinin altındakı saxlanclar, dəyərlər, dərklərdir. Hər kəs öz dilinin altında gizlənir axı. Qarşısındakına ərk edənlər onu dərk edənlərdir, məncə. Belə olmasaydı, ümumtürk coğrafiyasında neçə-neçə istedadlı gənc yazarı bir çatıda birləşdirə, qovuşdura və onların yaradıcılıq örnəklərini yayımlaya bilməzdi o...

Qız Qalası,

Dərd deməkdən

bəz düşübdü dilimə, bəz.

Mən gedirəm Bəzzə doğru,

İşdi-şayət arar olsan

Tonqal qala,

Əlincəyə əl eylə,

Öz atəş diliylə, cüt tonqalıyla,

Əlincə arayar bizi.

Və ölüncə gəllik,

Ölüncə,

Qız Qalası!

Bu şeirdə Azərbaycan tarixi, milli-mənəvi dəyərləri və maddi-mədəniyyət nümunələri gözəl ifadə olunub. Babək Xürrəminin (Ərəb xilafətini kökündən sarsıdan Xürrəmilər-Babəkilər hərəkatının başçısı, böyük sərkərdə, Xürrəmilər dövlətinin banisi) Bəzz şəhər-qalasının adının çəkilməsi təsadüfi deyil. Ürəkdaşı öz tarixini dərindən bildiyini, sevdiyini özü də bilmədən ortaya qoyub. Oğuzlardan gəlmə və qalma tonqal qalama adətimiz, ondan da öncədən, atəşpərəstlikdən qaynaqlanan “od dili”ylə “mesajlaşma” gələnəyimizin əksi bu şeirdə aydın görünür.

Ürəkdaşı şeirlərində od diliylə, su diliylə, torpaq diliylə, hava diliylə danışmağı bacarır. Dörd ünsürün bütövlüyü onun şeirlərinin fəlsəfi əsaslarından biridir: Torpaq, su, od və hava. Torpaq deyəndə bağrı şan-şan olan Ürəkdaşı Qarabağ dərdini dilə gətirib, torpaq ağrısını yaşayıb, içinə bir düyünlü qəm yumağı yığılıb: “...sən mənim Qarabağımsan, sən mənim qara bağımsan, sən mənim qaram-ağımsan..!” deyib. Ana Torpağa anaların ağısıyla layla deyib sanki; yaxud “Dünyanı qara görürəm, könlümün qara vaxtıdı; deyirlər yenə Şuşada, dağların lala vaxtıdı” deməklə xəyalən ruhu Şuşanın cıdır düzünü, İsa bulağını gəzir, ayağı dəyə bilməyən torpaqları ruhunun qanadıyla uçur.

Həyat ŞƏMİ

Şair-publisist

525-ci qəzet.- 2019.- 16 fevral.- S.24.