Kamil İnsan

Adam öz adını doğruldanda möhtəşəmlik, ad da ona yaraşanda gözəllik alınır. Onda olur möhtəşəm gözəllik, mükəmməl gözəllik, kamil gözəllik...

Nehrəmin Kamili

Yubilyarımız çox yurdsevərdi. Kəndinə, elinə-obasına bağlı adamdı, Nehrəmlə nəfəs alır, indi də bir ayağı doğma ata yurdundadı. Nerəmli elə bir şair, yazıçı, alim, həkim, general, sənət sahibi yoxdur ki, tanımasın. Onu da hamı tanıyır. Təkcə tanımırlar, xətrini çox istəyirlər, məclislərinin yuxarı başına çəkirlər. Çünki bilirlər ki, Kamil o məclisi ələ alacaq, havasına ovqat qatacaq, onu daha da rövnəqləndirəcək, əksəriyyətin ürəyindən keçənləri deyəcək, hətta ziyafətə qanıqara gələnləri belə çeşmi-xumar edəcək. İctimai Televiziyada Naxçıvanın qədim tarixi, milli-mədəni irsi, memarlıq abidələri ilə bağlı çoxsaylı sənədli filmlərin, doğma Nehrəmi haqqında iki kitabın müəllifidir Kamil. O kitablarda doğulub boya-başa çatdığı kəndini, məhəllələrini, evlərini, qohum-əqrəbasını, qonşularını, müəllimlərini, yaşıdlarını elə ürəkdən, elə sevgi ilə xatırlayır ki, oxucunun müəllifə paxıllığı tutur, özünü Kamilin yerində görmək istəyir. Nehrəmlilərin özünəməxsus xarakterik cizgilərini olduğu kimi, doğma kaloritində, həm də çəkinmədən, düzyana verməsi isə qibtə olunası cəsarətdir...

Valideynin Kamili

Ağac əkmək, ev tikmək, övlad böyütmək. Kamil nümunəvi vətəndaş, məsuliyyətli ailə başçısı və qayğıkeş ata kimi bu üç missiyanın üçünün də öhdəsindən şərəflə gəlib. Üç oğlunu sağlam böyüdən, üçünə də təhsil verən, üçünün də toyunu çaldıran dostumuzun övladları ilə münasibəti bir başqa aləmdir. Kamil onlarla dost, qardaş, yol yoldaşı, lap tay-tuşu kimi davranır. Hərdən Elşadınmı, Gündüzünmü, Qayanınmı ona ləzzət və qürur verən hərəkətini, döşünə yatan davranışını görəndə ciyərparasına şəstlə dediyi "Kişi adamsan!" xitabını gərək qulağınızla eşidib, simasını gözünüzlə görəsiniz. Nəvələrini qucağına alanda baba Kamilin gözlərindəki elektrik cərəyanının neçə min volt artdığını isə ifadə eləməyə söz acizdi, bəlkə o parıltını təsvir etməyə dahi rəssamın fırçasının qüdrəti yetər. Onun özündən də çox, dünyalar qədər sevdiyi anası Səkinə xanımın (Allah Səkinə anaya qəni-qəni rəhmət eləsin) qulluğunda qul kimi dayandığını isə eşitmək və görmək az idi, içindən keçirib duyaydın gərək. Bunu görmək və duymaq qisməti dəfələrlə nəsibimiz olub.

Dostun Kamili

Altmış illik ömür karvanının son on dörd ilini onunla yanaşı, çiyin-çiyinə yol gəlirik. Çox qısa müddətdə dostluğa çevrilmiş bu yol yoldaşlığından qürur duyuram. Bilirəm, Kamillə dostluğu özlərinə şərəf sayanların sayı üç deyil, beş deyil, yüzlərlədi. Azərbaycanımızın elə bir rayonu, bəlkə də elə bir kəndi tapılmaz ki, Kamilin orada ərki çatan tanışı, dostu olmasın. Onların hamısının dərdinə şərik olmağı, sevincinə sevinməyi bacaran adamdı Kamil. Keçmiş iş yerimiz - İctimai Teleradionun qənşərindəki bizə məhrəm kafedə, "Qəribxanada" nahar fasiləsini keçirdiyimiz iki saatın ərzində onun telefonu dinclik nədir bilmirdi, zəng-zəngə calanırdı. Telefonun o başındakı abonentlər dəyişsə də, Kamilin səsinin-sözünün şirinliyi, səmimiyyəti dəyişmirdi. O, dostunun sözünü kimliyindən, çəkisindən, kürsüsündən, siyasi ranqından asılı olmayaraq istənilən adamın üzünə mərdi-mərdanə deməyi bacaran kişidir. Kamil xətrini əziz tutduğu yoldaşının yolunda təkcə dağ boyda ürəyini deyil, həm də hər şeyini uf demədən qurban verməyə hazır adamdı.

Məclislərin Kamili

Sinədəftərdi bizim dostumuz. Yorulmadan, bezmədən saatlarla şeirdən, qəzəldən dastan bağlasın, çox dərin mətləblərin poetik nümunələrlə, ibrətamiz misallarla izahını versin. Kamil söz adamıdı. Məclislər, qonaqlıqlar, xüsusilə də toy-düyün mərasimləri onun stixiyasıdır. Etiraf etməliyik ki, bu müstəvidə də Kamil xüsusi istedad, əlahiddə bacarıq sahibidir. Dəfələrlə şahidi olmuşuq, - hansısa məclisdə, yaxud toy mərasimində yarana biləcək narahatçılığı, anlaşılmazlığı hiss etdirmədən, elə ustalıqla aradan qaldırıb ki, bir kimsənin ruhu inciməyib. Onun ailə quran iki gəncə xeyir-duası, folklordan, ədəbiyyatımızdan gətirdiyi ibrətamiz nümunələrə söykənən nəsihətnamələri yazıya köçürülməyə layiqdir. Qaydaya görə mikrofona söz deməyə dəvət edəcəyi adamların şərəfinə söylədiyi təqdimat-şərəfnamələr isə bir başqa aləmdir. Bir dəfə Kamil toy sahibini çoxmərtəbəli tərif və təşbehlərlə necə göylərə qaldırdısa, eşitdiklərindən şoka düşən, get-gedə yazıq görkəm almağa başlayan quda çaşqınlıq içində, sual dolu baxışlarla yan-yörəsinə göz gəzdirdi: "Bu, mənəm, mən deyiləm?"

... Və nərdin Kamili

Bir var həvəs, bir var hobbi, bir də var azar. Nərd oyunu Kamilin sağalmaz azarıdır, desək, qətiyyən mübaliğəyə yol vermiş olmarıq. Harada olursa-olsun, haraya gedirsə-getsin, o məkanda mütləq nərdtaxta olmalıdır. Yoxdursa da, tapıb gətirməlidirlər. Nərddə çox "azartnıy" oyunçudur. Lazımi məqamda ürəyi istədiyi zəri rahatlıqla atmağı bacaran bizim yubilyarın rəqibini xüsusilə mars edəndə özü-özünü alqışlayıb əl çalmasına kənardan tamaşa edəsən gərək. Ondan ötrü nərd masası arxasında zaman məfhumu qeybə çəkilir. Oyunu alınmayanda, zər ona arxa çevirəndə isə sağ dirsəyi quş qanadı tək pərvazlanır və bu ovsuna düşmüş zərin üzünü gözlənilən rəqəm cütlüyünə çevirməkdən başqa çarəsi qalmır. Budu ha, "gəldi bahar bayramı"... Yaman bəxtli oyunçudur, aşkar məğlubiyyətlə barışmayıb, oyunu yüz səksən dərəcə döndərməyi bacaran kamil nərd ustasıdır Kamil. Hərdən bir uduzanda büruzə verməsə də, ovqatının yaman təlx olduğunu görmüşəm. Amma üstündən heç üç-beş dəqiqə keçməmiş dostumuzun şaqraq gülüşü qulağımızdan ürəyimizə Nehrəmin nehrə yağı kimi axıb yayılacaq. Və O, həmişəki kimi, sinəsini qabağa verib dostlarını düzgün və halal saydığı yolla arxasınca aparacaq. Bu zaman Kamil yolçu nə ləngiyəcək, nə də tələsəcək; orta sürətlə - saatda 60-la gedəcək.

P.S. Fəzlullah Nəimi deyirdi ki, Kamil insan günəşdən, aydan, ulduzlardan da əzəmətlidir. Əlbəttə, bu bir bənzətmədir, məcazdır. Göydəkilərnən işim yoxdu, amma onu dəqiq bilirəm ki, Kamil çox Yerlilərdən ötrü vüqar, əzəmət rəmzi, xeyli Yerlisi üçün də arxa və dayaqdır. Belə İnsan üçün 60 yaş nədir ki. Tanrıdan diləyim budur ki, 100 yaşına Göydəkilər və Yerdəkilər bir yerdə şahidlik eləsinlər, ay Kamil!

İmran BƏDİRXANLI

525-ci qəzet 2019.- 29 mart.- S.8.