Qələmsiz yazılanlar
Orxan
Pamukdan feysbuk statusları barədə soruşanda tərəddüdlə
belə cavab vermişdi: “Bəlkə bu da bir ədəbiyyat
növüdü, hələ ki bir söz deyə bilmərəm”.
Dövrün, innovasiyaların yaratdığı bu janrın
mahiyyəti yəqin ki, gələcəkdə xüsusi
araşdırılacaq! Bəlkə, bu da jurnalistikanın,
yaxud ədəbiyyatın bir növü kimi qəbul ediləcək!
Bəzən sosial şəbəkə
statuslarını “fastfood” yeməklərə bənzədirəm.
Sanki bir qaçaraq, ayaqüstü janrdı! Hər
halda mövcudluğuyla hesablaşmalı və
razılaşmalıyıq.
10 ildir, feysbukdayam. Sosial şəbəkələrin meydan
suladığını gördüyüm üçün
kitabın və klassik kağız qəzetlərin gələcəyinə
skeptik yanaşmağa başlamışam! Axı, dövr,
zaman dəyişir və min illik ədəbi məhsulları
barmaq boyda “yaddaş”a yerləşdirib özünlə
daşıya bilərsənsə...
Statuslar yazmağım isə ovqatımdan
asılıdı - bəzən hansısa ictimai-siyasi hadisələrə
münasibətimi operativ olsun deyə sosial şəbəkələrdə
bildirirəm.
Hərdən də qaçhaqac həyatımızda
əlçatmaz olan bədii yaradıcılıq arzusu yeni
status - esselərin yazılmasına səbəb olur. Ona
görə zaman keçdikcə geriyə çevirib baxanda bu
statuslar həm qəlbin, həm ovqatın, həm də
sürətlə bir-birini əvəz edən gündəmlərin
xronologiyası təsiri bağışlayır....
Günün birində aglıma gəldi ki, bəlkə,
bu onillik statusları toplayıb ayrıca bir kitab halında dərc
etdirim?! Bizdə
belə bir təcrübəni xatırlamıram, xaricdə isə
belə cəhdlər olmamış olmaz! Bizdə
də bəlkə, ilki mən edim?! - deyə
düşündüm. Beləcə, bu ideyanın gerçəkləşməsinə
doğru ikinci addımı atdım! Müxtəlif illərdəki statuslardan
bir qismini “525”in oxucuları üçün seçdim.
2019
Qorxulu
yuxudan diksinib ayılırsan... Gerçək
olmadığına, yuxu gördüyünə əmin
olursan! Xofu getdikcə azalır, özünə gəlirsən...
Amma o qorxunun uzun müddət bədəninin ən müxtəlif
hissələrində ilişib qalan caynaqlarını hiss edirsən!
Bəzən gerçək həyatda da qorxulu yuxu kimi
hadisələr, adamlar olur.
***
“Niyyətin hara - mənzilin ora!” Bu atalar sözü elə tez-tez
işlətdiyim “insan bir şeyi dəlicəsinə istəyirsə
mütləq ona çatır” anlamına gəlir! Amma
çox yerə yozmaq, fərqli izahlar da vermək olar! Atalar
sözləri və məsəlləri ən dərin
statuslardır! Sosial şəbəkə o zamanlar olmasa da...
2018
Bir azdan
Yeni il başlayacaq! Yenə günlər
axıb gedəcək, həftələr çox sürətlə
aya çevriləcək, aylar bir-birinə calanıb il olacaq! Zamanın bu sürəti
insana öz hisslərini, duyğularını doyunca dadmağa
imkan vermir. Nə sevinci, nə kədəri...
XXI
yüzilin insanı XIX əsrin adamının 70 illik həyatında
aldığı qədər informasiyanı bəlkə bircə
həftədə alır! Bu hesabla götürsək, deməli,
XIX əsrin insanına nisbətdə biz hər ay 280 il yaşayırıq! Bunu həzm etmək
çox ağırdı!
Həm də,
bilmək olmaz, XIX əsrin 70 ilini elə 70 il kimi yaşayan
adamı daha xoşbəxt idi, yoxsa biz, yəni bugünün hər
cəhətdən qaçhaqaçdakı insanları!
***
Deyir, ilk
təbrik etdiyin adam ən çox
arzuladığındı!
***
İndi qələm
dəbdən düşüb! Durna lələyiylə yazan da
yoxdur! Universitetlərin birində dedilər ki, 700-ə
yaxın bal toplayan tələbə qələmlə
ərizə yaza bilməyib!!! “Kompüter var ikən
qələm nəyə lazımdı?!” - deyib!!!
Mən də düşündüm ki, status, sms və
mesajları toplayıb “Qələmsiz yazılanlar” adlı
kitab çap etdirim!
***
Köhnə
dostlar da tanış filmlər kimidir! Hər
səhnəsini əzbər bilirsən! Bəzən görmədiyin
filmə baxmaqdan qaçırsan! Məclisdə
tanımadığın adamlarla oturmuşcasına...
***
Zamanın
fatehi Mark Eliot Zükerberqdir! Əgər bu çətin
soyadlı 34 yaşlı gənc müxtəlif ölkələrdə
fərqli dillərdə danışan yüz milyonlarla
insanı qurduğu oyunda sevinə-sevinə oynamağa vadar
edirsə, öz intellektual icadıyla milyonların
başını qata, həyatını “mənalandıra”
bilirsə, Dövrün sahibi, idarəçisi və yönləndirəni
O - dur!
***
Təbiət
insanların xarakterinə də çökür! Gündə
5 hala düşən Bakı havası sakinlərin ovqatına
da yansıyır: küləkli - aqressiv, sakit mehli -
mülayim, sisli - anlaşılmaz...
***
Gözü
doymamaq... - yaxşı xasiyyətdi, müsbət keyfiyyətdi,
yoxsa pis?!. Dünyadan, yaşamaqdan, öyrənməkdən...
gözü doymamaqda müsbət çalarlar var, var-dövlətdən,
sərvətdən... gözü doymamaqda mənfi!
Hardakı
gözü doymamaq mənəvi, ruhi məqamlarla
bağlıdır - rəğbət yaradır! Hardakı
maddiyata bağlanır, acgözlük və hərislik
yükü çoxalır - ikrah doğurur!!!
***
Mükəmməl
heç nə yoxdu! Hardasa bir qaçan ilmə var...
***
Dünya
maraqlardan və mənafelərdən ibarət olub! Ruh yoxa
çıxıb! Arzular maddiləşib!
***
Hamının
sevimlisi olmaq mümkünsüzdü! Özünüzü
çox da yormayın!
***
Hər kəsin
yaşadığı həyat - arzuladığı həyatdı!!!
Bu məşhur fikri ha çözələyib yalana
çıxarmaq istəyirsən, sonda görürsən ki, həqiqət
tərəfi ağır gəlir!
***
“Səni
deyirlər” mahnısının belə həmrəylik qazanmasını
cənublu gənclərin qadağalara meydan oxumasıyla izah edənlərlə
razıyam! Oynaq mahnı olsa da, ifaçının səsində
qüssə, kədər adamın iliyinə işləyir!
“Urmu gölünü qurutdular” sözlərindən də
etiraz, üsyan püskürür! Cənubda və
Şimaldakı reaksiyalar - həmrəylik isə qürur və
ümid yaradır! Bir mahnıyla, musiqiylə tarixin dəyişdirilməsi
nümunələri çoxdur!!!
***
Səhər
tezdən selləmə yağışın yuyub təmizlədiyi
yamyaşıl ağaclara, tərtəmiz havaya qıyıb
mineral sudan sonra, arzulasan da, siqaret çəkməyə
ürəyin gəlmir! Bir də görürsən,
qarşıdan keçən ortayaşlı, baxımlı
xanım bir yekə qüllablıq tüstüylə
budaqları, yarpaqları “xoşbəxt” elədi! O tərəfdə
də başqası ləzzətlə siqaretini
yandırdı! :) ... Dəstək və həmrəylik həmişə
sevindirir!
***
Ədəbiyyat həyatımızın bir hissəsidirmi?! Beyninin qarışıq vaxtı birdən özünü tanış bir məkanda hiss edirsən! Agaclar da, qoxu da sirli aurasıyla yadındadı! Özünü də görürsən, hadisəni də xatırlayırsan!.. Birdən yadına düşür ki, bu, sənin ömründən deyil, hansısa bədii əsərdən - Pamukunmu, Şəfəqinmi, Barnısınmı... romanından yaddaşına və ruhuna hopan, beynində gizlənən parçadı! Onda ədəbiyyatın həyatımızın bir hissəsinə çevrildiyinə yenidən əmin olursan!..
***
Livaneli son illər ən çox ürəyimə yatan, mənə yaxın yazıçıdır! Esselərdən ibarət “Orta Zəkalılar Cənnəti”ni isə bir ildi zövqlə, az-az, bitməsini istəmədən oxuyuram!
***
Sizin sevgiliniz bilirsiz kimdir?!
Hər səsindən həyəcanlandığınız, barmaqlarınızın ucuyla bütün günü cizgilərini sığalladığınız, gözlərinizi üzündən çəkmədiyiniz... Ayfonlar!
2017
Hərə öz içinin xıltını tökməyə bir girəvə - fürsət axtarır!
***
Klassiklər həmişə aktualdır! Sosial şəbəkə istifadəçilərinin lağlağı və itoynadanlığı Haqverdiyevin hekayəsini yada saldı! Deməli, adamı dəli eləmək və bundan zövq almaq, məzə tutmaq bu xalqın çoxdankı şakəriymiş! “Uca dağ başındakı şəhərin” aqibəti də ki məlum!!!
***
Fateh
Sultan Məhəmməd Trabzonu 1461-ci ildə fəth edib. Sultan
Yavuz Səlim 22 il burda vali olub. Qanuni Sultan Süleyman burda doğulub.
Trabzondakı Krallıqla qohumluğu olan Ağqoyunlu
hökmdarı Uzun Həsən anası Sara Xatunu fəthin
qarşısını almaqdan ötrü Sultan Məhəmmədə
elçi göndərir. Fatehin ordusunun uca, keçilməz dağlardakı
çətinliyini bilən Sara xatun deyir: “Ey ogul, Trabzon
üçün bunca zəhmətləri çəkməyə
dəyərmi?” Fateh cavabında: “Bu tərəflərə gəlməkdə
məqsədimiz təkcə qala fəth etmək və sərvət
qazanmaq deyil! Buraları müsəlmanlara Vətən yapmaq
üçün gəldik! Bu yolda nə əziyyət
varsa, çəkməyə hazırıq!” - söyləyir!
***
Tehranda Azərbaycan
himni ikiqat məna kəsb edir və təsirləndirir!!!
2016
“Qarabağ”
sevindirir və qısa müddətə də olsa məğlub
kompleksini unutdurur!
***
Sürətli
zaman, hədsiz xəbər bolluğu, yeniliklər hər
şeyi asanlıqla unutdurur - sevinci də, kədəri də,
ən sensasiyalı xəbəri də...
***
Ədəbiyyat adamlarını bu sual həmişə
düşündürür. Doğrudanmı ədəbiyyat
xoşbəxtlikdir, ya bəlkə, əksinə? Bu suala ömür boyu cavab axtarmışıq.
***
Ağdamda əsgər meyitlərinin
qarşılıqlı dəyişdirilməsi prosesində
iştirak edən vəzifəli şəxs danışır
ki, bizim tərəf şəhidlərimizin nəşini
xüsusi mərasimlə, böyuk qürurla, ruh yuksəkliyiylə
təhvil alırdı. Erməni tərəf isə iki-üç əsgərlə
meyitlərini az qala sürüyə-sürüyə,
candərdi götürürdülər! Təkcə bu mənzərə
tərəflərin ovqatına aydın nümunədir! Biz
haqlı tərəfik, torpağımız uğrunda şəhid
oluruq! Ruh xalqımızın canındadı və heç
zaman sönməyəcək! Ordumuzun zərbələrindən
son 20 ildə ilk dəfə sarsıntı keçirən ermənilər
isə sındılar. Torpaqlarımızda
rahat yaşayacaqlarından arxayınlıq yoxa
çıxdı, ordumuzun gücün gördülər, qorxu,
təlaş, məyusluq hakim kəsildi. Ən
əsası isə özlərinə “nəyin uğrunda
vuruşuruq?” sualını verdilər. Elə meyitlərini
sürüdükləri tək məyus, peşman, məğlub
şəkildə də bir gün torpaqlarımızı tərk
edəcəklər!
2015
Külək
azalan kimi agcaqanadlar peyda olur!
***
Heyf o rəngarəng burunlardan...
2013
Adamın diriykən Ruhu yoxdusa, öləndən sonra necə yarana bilər?
***
Tarixin heç bir dönəmində bu qədər çox yazmayıblar! İndi hamı - siyasətçidən məktəbliyə qədər dayanmadan hər şey - sms, status, şərh, köşə, şeir, hekayə, roman... yazır. Bəs niyə oxumağa bir şey tapılmır?
2009
Bu feysbuk tutqusuna məni İlhamə
Qasımlı cəlb etdi. Bilmirəm, bu yaxşımı,
pismi? Sizlər nə tapdız burda?
Rəşad
MƏCİD
525-ci qəzet.- 2019.- 19 yanvar.- S.15