"Çılpaq musiqi"
- insan hisslərinin ifadəsi
ƏMƏKDAR
RƏSSAM VÜQAR MURADOV: "MƏNİM ÜÇÜN
ƏSAS OLAN İNSAN VƏ ONUN DUYĞULARIDIR"
"Bir rəsmin
dedikləri" rubrikasının
budəfəki qonağı
Əməkdar rəssam
Vüqar Muradovdur. Vüqar bəylə
müəllifi olduğu
"Çılpaq musiqi"
tablosu haqqında danışmışıq.
- "Çılpaq musiqi"
tablosu necə yarandı?
- Əslində, bu
əsər illərdən
bəri yığılan
duyğuların təsviridir. Yəni həmişə
məndə musiqiyə
belə yanaşma tərzi vardı. Ancaq bu duyğuların rəsm kimi təzahür etməsi üçün uyğun məqamı gözləmək
lazım idi. Bu rəsmi 1999-cu ildə
çəkmişəm. Eksperimental işlərimdən biridir.
Yadımdadır, o vaxt Vaşinqtona
sərgiyə getmişdim.
Ordan qayıdandan sonra akril boyalarla işləməyə başladım.
Bu rəsm də
akril boya ilə işlənmiş
ilk işlərimdəndir.
- Bu rəsmi indi yenidən çəksəydiniz,
nələrisə dəyişərdinizmi?
- Çox güman ki, hə. Onda texnika,
yanaşma tərzi tamamilə başqa cür idi, indi
isə tamam başqa cürdür.
Məsələn, bu əsəri
indi işləsəm,
yəqin ki, rənglər belə olmazdı. Nəinki rənglər, bir
çox şeylər
başqa cür olardı yəqin. İyirmi ildə hər halda dəyişmiş olarıq.
- Özünüz hər hansı bir musiqi alətində ifa edirsinizmi?
- Xeyr. Sadəcə
dinləyiciyəm. Ancaq uşaqlıqdan
musiqiyə çox böyük həvəsim
olub. Xüsusilə də piano və
gitaraya. Özüm ifa
edə bilməsəm
də, musiqini çox sevirəm.
- Rəsmə ilk baxanda Şərqin ruhunu hiss edirəm. İfaçının üzündəki ifadə sanki sufilikdən, yaxud səmavilikdən xəbər
verir. Ancaq gitara adamı
qərbə aparır.
Bəs sizcə?
- Əslində, mən
həmişə belə
anlayışlardan uzaq
olmuşam. Bu təzadlar
mənə yaddır.
Mənim
üçün əsas
məsələ insandır,
fərddir. Ən əsası
da insanın duyğularıdır. Ona
görə də nəyisə təsvir edəndə bu mesajı verməyə can
atmıram. Burada adamın əlində gitara yox, saz
da ola
bilərdi. Düzdür, sazı təsvir
etdiyim əsərlərim
də kifayət qədərdir. Amma burada
nəyə görəsə
gitara vermək istədim. Səbəbini özüm də
bilmirəm.
Əgər hər hansı
bir mədəniyyətin
təsirini göstərmək
istəsəydim, yəqin
ki, sırf bir istiqamətdə gedərdim. Ümumiyyətlə, əsərdə qeyri-müəyyənlik kifayət
qədərdir. Məsələn,
qərb, yaxud şərq fərqi olmadığı kimi, ifaçının qadın,
yoxsa kişi
olduğunu da dəqiq bir şəkildə təsvir
etməmişəm. Əsas diqqəti
kənar, zahiri fərqlərdən daha çox insanın ruh halına yönəltməyə çalışmışam.
- İfaçının sol əli və başı niyə fərqli rəngdədir?
- Çünki adamın sol
əli ilə başı, yəni düşüncəsi vəhtəd
halındadır. İfa zamanı
əsas ağırlıq
o tərəfə düşdüyü
üçün həmin
əli fərqli rəngdə verməklə
düşüncə ilə
əlin əlaqəsini
göstərmək istəmişəm.
Fikir versəniz, nə gitaranın simi var, nə də
adamın ağzı.
İlk baxışdan absurd görünür.
Ancaq bunlar hamısı bir ideyadan xəbər
verir. Adam əslində, gitara ifa etmir, özünü
ifa edir. Axı, musiqi də insanın ruh halıdır.
Məhz buna görə
əsərin adı
"Çılpaq musiqi"dir.
İnsan musiqi ilə bütövləşib,
musiqini çılpaqlığı
ilə hiss edir.
- Adam özü də çılpaqdır.
- Hə, çılpaqdır.
Bu da ideya
ilə tamamlanır.
Mənim
niyyətim burada musiqiçi vermək deyildi. Musiqini hiss edən adamı vermək idi. Təbii ki, çılpaq şəkildə nə səhnədə, nə də burada təsvir etdiyim kimi çəmənlikdə
gitara ifa etmirlər.
- Bu adam şən mahnı ifa edir, yoxsa qəmgin?
- Düzü, bu barədə konkret nəsə deyə bilmirəm. Ona görə ki, insanların dinlədiyi, yaxud zümzümə etdiyi mahnılar bəzən ruh halını əks etdirməyə də bilir. Ən çətin zamanda belə, şən mahnı zümzümə edən, yaxud əksinə, şən zamanda qəmli notlara qulaq verən insanlar var. Bu məni həmişə təəccübləndirib. Musiqi həmişə insanın ruh halını əks etdirməyə bilir. Bu səbəbdən də bu adamın hansı tərzdə ifa etməsini deyə bilməyəcəm. Bunu tamaşaçının ixtiyarına buraxıram.
- Əsərdəki rənglər barədə nə deyə bilərsiniz?
- Rəsmdə həm isti, həm də soyuq rənglərdən istifadə eləmişəm. Soyuq rənglərin fonunda isti rənglər daha çox hiss olunur. Bununla həm də musiqinin ahəngini verməyə çalışmışam. Gitara və günəşin rəngləri yaxındır. Ümumilikdə isə bu əsərdə rənglər və ümumi quruluş daha çox ideyanın ön plana çıxmasına xidmət edir.
- Bu rəsm bizə nə deyir?
- İnsan hisslərinin
musiqi ilə ifadəsini.
Aytac SAHƏD
525-ci qəzet.- 2020.- 21 oktyabr.- S.19.