Sadəliyin zirvəsi...
Dünya təsadüflərlə doludur. Təsadüfən kim isə məni gecə, yuxunun ən şirin
vaxtı qəfil silkələyib yatağımdan
qaldırıb dünyanın ən gözəl
insanının adını soruşsa, təbii ki, ilk
ağlıma gələn onun adı olar...
Bir
gün kimsə qarşıma keçib məndən
dünyanın beş ləyaqətli
kişisinin adını çəkməmi tələb etsə,
heç tərəddüd etmədən yenə də onun
adını birinci çəkərəm...
Bir gün düşmənə əsir düşərəmsə,
zərurət yaranarsa, ömrümün
bağışlanması üçün düşmən mənə
fürsət verib ədalətli bir insanın adını
çəkməmi tələb edərsə, yenə də Nəsir
müəllimin adını deyərəm. Mənə elə gəlir
ki, dost da, düşmən də Nəsir müəllimin necə
adil, necə aqil insan olduğunu gözəl bilir.
Söhbət bizim hamımızın (söhbət əli
qələm tutanlardan gedir) ustadı, Bakı Dövlət
Universiteti jurnalistika fakültəsinin professoru Nəsir Əhmədlidən
gedir. O Nəsir
müəllimdən ki, düşüncəmə görə,
hamı onu sadəliyin zirvəsi, insanlığın simvolu,
kişiliyin ümumiləşmiş obrazı, şərəfin
və ləyaqətin güzgüsü kimi görür, ədalət
mücəssəməsi kimi tanıyır...
Onunla tanışlığım, təbii ki, Bakı
Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsindən
başlanıb. Keçən əsrin səksəninci illərində...
SSRİ-nin nağıl dövrü idi... Sovet ideologiyası
bizim kimi saf sovet uşaqlarının başını
dumanlandırmışdı... Bəxtiyar Vahabzadənin
"Gülüstan" poemasının əlyazmasını
tapıb gizlincə oxuyar, Süleyman Rüstəmin cənub həsrətli
şeirləri düşüncəmizə hakim kəsilər,
ustad Şəhriyarın "Heydər baba"sına salam verib keçərdik... Sibir çöllərini "gülüstana"
döndərənləri vəsf edən mahnılara, az qala,
toylarda rəqs edənlər də olurdu. Korun tutduğu əlindəki
əl ağacı olar... Nə
görmüşdük ki, nə də biləydik? Belə bir dövrdə kənddən şəhərə
gəlib, jurnalistika fakültəsi kimi
"qarışıq" bir fakültənin tələbəsi
olmaq çoxlarına əlçatmaz, ünyetməz
görünsə də, biz artıq bu xoşbəxtliyi
yaşayırdıq. Müəllimlərimiz də ki,
müəllim idilər haaa... Düzünü
desəm, bəzən elə düşünürdüm ki,
yer kürəsi öz oxu ətrafında deyil, Şirməmməd
müəllimin şəhadət barmağının
başında fırlanır.
Düşünürdüm ki, dünyanın hər cür əzabını,
əziyyətini çəkmiş Qulu Xəlilov zəmanəni
əməliyyat edib pislikləri kəsib götürəcək
tək kişilərdəndir... Bəzən mənə
elə gəlirdi ki, dünyanın bütün gözəllikləri
Famil Mehdinin dodaqları arasından süzülüb gəlir.
Ceyran Əbdürəhimova adlı müəlliməmiz var
idi... Tanrı onu insan cildində bir mələk
yaratmışdı... Hələ nisbətən gənc nəslin
nümayəndələrini demirəm... Cahangir müəllim,
gözümüzdə xeyirxahlıq nümunəsi, tələbə-müəllim
sərhədlərini keçib dostluq, qardaşlıq zirvəsinə
yüksələrək tələbələrinin qəlbində
öz abidəsini ucaldırdı...
Belə
bir məqamda bir gün Tanrı onu bizə dərs deməyə
göndərdi... Davamiyyəti yoxlaya-yoxlaya hər
birimizi ayağa qaldırıb gözümüzün
içinə diqqətlə baxır, haradan olduğumuzu, nə
üçün bu peşəni seçdiyimizi soruşurdu.
Qısa sual-cavabdan sonra dedi: "25 nəfərsiniz. Aranızda
cəmi beş, ya altı nəfər jurnalist ola biləcək şəxs
görürəm. Qalanların niyə bu
ixtisası seçdiyini anlaya bilmirəm?" Bir qədər
ara verib əlavə etdi: "Əzizlərim,
jurnalistika fakültəsi ciddi fakültədir. Jurnalistin
gördüyü iş göz qabağında olur. Onu hamı görür, ondan nə isə
götürməyə çalışırlar. Başa düşürəm ki, belə ciddi bir
fakültəyə qəbul oluna bilmisinizsə, buranı da
hamınız bitirə biləcəksiniz. Hamınız
diplom alacaqsınız. Amma buna arxayın
olmayın. Çalışın,
yaxşı oxuyun. Savadlı jurnalist olun.
Bu millətin savadlı kadrlara ehtiyacı
böyükdür".
O gündən
müdrik bir insanın, böyük və təcrübəli
bir müəllimin, fədakar bir vətən
sevdalısının, demokratik düşüncəyə
sahib bir insanın, nəhayət, səni anlaya biləcək
çox etibarlı bir dostun, nümunə götürüb,
örnək ola biləcək bir məsləkdaşın
həyatımıza girdiyinin şahidi olduq. "Radio və
televiziya jurnalistikası" fənnindən dərs deyirdi bizə.
Jurnalistin ekranda davranış qaydalarını,
nitq mədəniyyətinin incəliklərini öyrədirdi.
Bəli, öyrədirdi... Anadolu türkləri
demiş, əsl öyrətmən idi Nəsir müəllim.
Qısa müddətdə o qədər
doğmalaşdıq ki, bir gün baxıb gördük, qəlbimizin,
ürəyimizin açarı da onun əlindədir. Bir
atanın, bir böyük qardaşın bilməli olduğu, bəzən
insanın valideyninə deyə bilmədiyi, aça bilmədiyi,
hətta etibar etmədiyi sirri də Nəsir müəllimlə
bölüşmək olardı... Əsl sirdaş,
qayğıkeş bir ata, mehriban, hər dərdini başa
düşə bilən, səni olduğun kimi anlayan bir
böyük qardaş oldu bizə Nəsir müəllim...
Qəribə xarakteri var bizim Nəsir müəllimin. Gözünün
içinə baxan kimi, ürəyindən keçəni
duyardı. Bir sıxıntın, bir dərdin
olardısa, onu mütləq ilk duyan Nəsir müəllim
olmalı idi. Dərhal adama müraciətlə,
"dərsdən sonra səninlə işim olacaq" deyirdi.
Kasıbı üstündən, dərdlini köksündən
bilirdi... Qoluna girib səni kimsənin görmədiyi,
hiss etmədiyi bir tərəfə çəkərdi. Əlinə cibinə aparıb, "Biz də müəllimlərimizdən
belə gördük, belə öyrəndik. Al, bunu qoy cibinə. İşləyəndə,
kefin kök olanda qaytararsan", - deyərdi. Cibində
olanı tələbəsi ilə bölməyi bacarardı.
Sonra da üzündə günəş
doğmuş birisi kimi çöhrəsi parlayardı.
Ağır bir yükü üstündən
götürüb rahatlanmış kimi özünü rahat
hiss edərdi. Adamın kürəyindən əli
ilə vurub "Bura jurnalistika fakültəsidir. Dəqiq bilirəm ki, jurnalistliyi öyrənə
bilməsəniz də, buradan insanlığı öyrənib
gedəcəksiniz. Bu fakültənin bünövrəsi
belə qoyulub", - söyləyərdi...
Tələbəliyimizin əsas çağları
ölkəmizdə Milli Azadlıq Hərəkatının
başlandığı dövrə
düşmüşdü. Mənfur ermənilər
Topxana meşəsində bir neçə ağacı kəsib
yerində sanatoriyamı, istirahət mərkəzimi, nə isə
tikmək istəyirdilər. Bu hadisələrin
fonunda ölkəni etiraz dalğası
bürümüşdü. Millətimiz ermənilərin
məkrini vaxtında, olduqca düzgün
anlamışdı... Meydanlar dəniz kimi təlatümə
gəlmişdi. Bu vaxtları bizə dərs deyən
sovetbaşlılar, sosializm cəmiyyətinin yetişdirdiyi
"müəllimlər" (sonradan onların bəziləri
deputat, bəziləri daha yüksək vəzifələrə
təyin edildilər) bizləri meydanlara çıxmamağa,
imtahandan qiymət yazmayacaqları, Universitetdən qovdura biləcəkləri
ilə hədələyirdilər. Biz həmin
dövrdə Nəsir müəllimi yenə hadisələrin
episentrində gördük.
"Uşaqlar, meydanlara çıxın.
Bu gün ağaclarımızı qıranlar sabah
belimizi qıracaqlar. Meydanda kütləvilik olsa, biz Şərə
qalib gələcəyik", - deyirdi...
Nəsir müəllim bir azadlıq carçısına,
təmənnasızlıq simvoluna, mübariz şəxsiyyət
nümunəsinə çevrilmişdi. Hələ nəyin nə
ilə nəticələcəyini heç kim
bilmirdi. Çoxları astagəl
davranırdı. Çoxları bunu dəlilik
kimi qiymətləndirirdi. Nəsir müəllim
həm mübarizəyə inanırdı, həm də
inandırırdı. Aydın zəkası,
güclü məntiqi, səlis nitqi, böyük elmi
potensialı ona qarşısındakını ram etmək
imkanı verirdi. Bir də hamı, onu
tanıyanlar, onu dinləyənlər gözəl bilirdi ki, Nəsir
müəllim olan yerdə yalan olmaz, riyakarlıq olmaz. Hərislik
kök sala bilməz... İnsan nə edirsə,
bu vətən, bu millət, onun işıqlı gələcəyi
üçün edir. Nəsir müəllimdən
tələbəsi olaraq "mən" sözünü
eşitmədim. Nə edirdisə, bizlər
üçün, tələbələri, bu vətəni sevənlər
üçün edirdi... Bu vətəni sevdiyi
üçün edirdi...
Yazımda quru rəqəmlərdən, statistik təhkiyədən
uzaq olmağa, Nəsir müəllimin tələbəsi olaraq
ona layiq gördüklərimi, bildiklərimi, eşitdiklərimi
qeyd etməyə çalışıram.
Nəsir müəllimin bütün şüurlu fəaliyyətinin
əsas hissəsi Bakı Dövlət Universitetinin
auditoriyalarında keçib. Bu günümüz
üçün, işıqlı sabahımızı
yetişdirmək üçün jurnalist kadrların
hazırlanmasında, nəinki biliyini,
bacarığını, hətta canını qoyub desək, məncə,
mübaliğə etmiş olmarıq. Nəsir
müəllim həm gözəl pedaqoq, həm gözəl
jurnalist, həm də bənsərsiz, saf duyğulu bir
şairdir. Nəsir müəllim siyasi
publisistikanın ölkəmizdəki banilərindəndir.
Onun "Müxalifət" qəzetində
işləyərkən yazdığı siyasi təhlillər,
zamanın siyasi palitrasını yaradan, bədii sözdən,
sözün qüdrətindən məharətlə istifadə
etməyi bacaran bir qələm sahibinin, qərəzdən uzaq
bir ziyalının, əsl vətəndaş mövqeyi olan bir
jurnalistin mövqeyini göstərən yaradıcılıq
nümunələridir. Bütün
yazılarından ədəb, ərkan, vətən sevgisi, ədalət
qoxusu, bu millətə kökdən bağlılıq
duyğusu hiss olunmaqdadır.
Nəsir
müəllimin poeziyası doğulub boya-başa
çatdığı torpağın suyu, havası kimi təmizdir,
safdır, rəvandır... Onun şeirlərini
oxuyarkən adama elə gəlir ki, daşların dibindən
süzülən, torpağın altından axıb gələn
bir bulağın suyunu içir, dağ çiçəyini
qoxulayır, yovşandan şirə çəkmiş
arının balını yeyirsən. Canını,
qanını şeirlərinin ruhuna qata bilir Nəsir müəllim.
Şeirlərini vətənin bir
parçasına çevirə bilir, hissini ruhu ilə yovurub
yapa bilir Nəsir müəllim. Bu millətin
tarixini, mədəniyyətini, sazını, sözünü
sevən adamların bəlkə də ümumiləşmiş
obrazının ən yaxşı nümunələrini
özündə cəmləşdirən bütöv bir
kişinin obrazdır Nəsir müəllim. Bəzən
bir adam haqqında fikir yürüdəndə
hərə bir sözlə fikirini ifadə etməyə
çalışır. Belə bir dilemma
qarşısında qalsam, tək bir kəlmə ilə
"Saz adamdır" deyərdim Nəsir müəllim.
Dindirsən, dillənər, bu millətin dərdinə
ağı deyər, nalə qoparar, sevincini də, kədərini
də, xoş xəbərini də Allaha qədər
çatdırmağı bacarar Nəsir müəllim... Elə buna görə də bir zamanlar Tovuzun Alakol kəndində
dünyaya göz açmış bir körpə, bir elin, bir
obanın sərhədləri çərçivəsinə
sığmadı. Bir elin, bir elatın, bir ananın, bir
atanın övladlığından çıxıb
böyük bir millətin, özünə türkəm deyənlərin
və bir də, bu vətəni, bu milləti canı qədər
sevənlərin oğlu olmağı bacardı... Adını bu millətin tarixinə yaza bildi. Hər kəsə nəsib olmayan bir sevgi qazandı.
Sadəliyin zirvəsinə yüksələ
bildi. Elmin, ürfanın sirlərinə
sahib oldu. Bəzən insanlar biri
haqqında söz düşəndə ortalığa dələngavaz
bir sual da çıxır. Nə
qazandı, qazancı nə oldu? Mənə belə gəlir
ki, yaşadığı bu şərəfli ömür ona
insanların gözünün içinə dik baxmağı,
alnıaçıq
yaşamağı, yaşadığı
bütün ömrünün adını Şərəfli
insan ömrü adlandırmaq haqqını qazandırdı...
Hamıya nəsib olmayan bir ömür... Hə, nə olsun -
deyənlərə verəcək cavabımız da var...
Nəsir müəllimin əvəzsiz fəaliyyəti
dövlət tərəfindən də layiqincə qiymətini
alıb.
Bakı Dövlət Universitetində çoxillik və səmərəli
fəaliyyətinə görə dəfələrlə
universitetin və Təhsil Nazirliyinin fəxri fərmanları,
üçüncü dərəcəli "Əmək"
ordeni, Media açarı, Əməkdar jurnalist fəxri
adı bir jurnalistin, pedaqoqun əməyinə verilən rəsmi
qiymətin təzahürü də hesab oluna bilər. Ən böyük mükafat isə bir müəllim
üçün, tələbələrinin, işlədiyi
kollektivin, dostlarının və onu tanıyan insanların
sevgisini qazanmaqdır.
Bu vətəni, bu dövləti canı, qanı qədər
sevən professor Nəsir Əhmədli bu sevginin zirvəsini fəth
edən nadir insanlardandır. Bu dünyada onun kimi şərəfli,
ləyaqətli ömür yaşayan insanlar, təəssüf
ki, azdır. Təəssüf ki, bu müqəddəs yolu getmək
istəyənlərin də sayı yetərli deyil. Amma nə
yaxşı ki, bu ləyaqət, kişilik, bir sözlə,
ölməzlik yolunu salanlar var və onun önündə gedənlərdən
biri də bizim örnək müəllimimiz, professor Nəsir
Əhmədlidir.
Elşən QƏNİ
525-ci qəzet.-
2020.- 25 sentyabr.- S.12.